Rozkład materiału i plan wynikowy – fizyka - gimnazjum Opracowany do nowej podstawy programowej obejmujący treści nauczania zawarte w podręcznikach „Spotkania z fizyką” nr dopuszczenia: 93/1/2009
(część 1), 93/2/2010 (część 2), 93/3/2010 (część 3) i 93/4/2011 (część 4) Dział I. ODDZIAŁYWANIA –10h
Wymagania – uczeń
Temat
wie:
umie:
1. Lekcja organizacyjna
• jakie są wymagania programowe i edukacyjne
• wskazać w terenie korzystne i niekorzystne
a. Regulamin pracowni
• z jakich podręczników i dodatkowych pomocy może korzystać
skutki działania człowieka,
i przepisy BHP
• jakie jest miejsce człowieka w przyrodzie i że jest on odpowiedzialny za • odczytać temperaturę, ciśnienie, jej stan,
•
b.
przewidzieć skutki działalności człowieka
PSO
• co to jest eksperyment i jakie są podstawowe wymogi regulaminu
w środowisku naturalnym,
c. Fizyka jako nauka przyrodnicza.
pracowni fizycznej oraz przepisy BHP,
• zaprojektować plan działania w celu poprawy
d. Odpowiedzialność człowieka za
• jakie działania człowieka mogą poprawić stan przyrody,
stanu przyrody w swoim miejscu zamieszkania,
stan przyrody.
• że poznawanie przyrody jest związane m.in z obserwacją zjawisk,
• zaprojektować plan działania w celu poprawy
e. Metody badawcze stosowane
• jak utworzyć jednostki pochodne z zastosowaniem przedrostków
stanu przyrody na świecie.
w fizyce – eksperyment.
jednostek fizycznych.
2. Ciało fizyczne, zjawiska
• co to jest ciało fizyczne,
• podać przykłady ciał i zjawisk fizycznych,
i procesy fizyczne.
• co to jest zjawisko fizyczne,
• posługiwać się ze zrozumieniem pojęciami:
• jakimi przyrządami można posługiwać się w badaniach zjawisk
ciało fizyczne, zjawisko fizyczne, wielkość
a. Pomiar wielkości fizycznych.
fizycznych,
fizyczna,
• w jakich jednostkach mierzy się: czas, długość, temperaturę, pole
• obserwować i opisywać niektóre zjawiska
Pomiary fizyczne, przeliczanie
powierzchni, objętość,
przyrodnicze (w tym astronomiczne), np.
jednostek
• jakie są trzy podstawowe jednostki miar (długości, masy i czasu) tęcza, mgła, fazy Księżyca,
Układu SI,
• oszacować niepewność pomiaru,
• w jaki sposób i jakimi przyrządami bada się, niektóre zjawiska
• dokonać skomplikowanych przeliczeń jednostek
astronomiczne.
(np. mm3 na km3).
• jakie są rodzaje oddziaływań,
• zademonstrować skutki różnych oddziaływań,
• jakie są skutki oddziaływań,
• zademonstrować skutki różnego rodzaju
• że oddziaływania są zawsze wzajemne,
wzajemnych oddziaływań,
4. Rodzaje oddziaływań.
• co jest źródłem oddziaływań: grawitacyjnego, sprężystego,
• zaprezentować referat wraz
elektrostatycznego, magnetycznego,
z demonstracją (doświadczenie, plansza,
a. Skutki i wzajemność oddziaływań.
• na czym polega wzajemność w wypadku oddziaływań: grawitacyjnego, fotografia) na temat oddziaływań w mikro-elektrostatycznego
i makroświecie
i magnetycznego,
• jakie są przykłady oddziaływania grawitacyjnego innego niż ziemskie i jak duża jest siła tych oddziaływań,
• że oddziaływania wzajemne występują w mikro- i makroświecie, oraz 1
• że miarą oddziaływań jest siła,
• dokonać pomiaru siły,
5. Siła jako miara oddziaływań.
• że siła jest wielkością fizyczną, wektorową, i zna jej cechy,
• porównać wartości siły,
• do czego służy siłomierz,
• przedstawić graficznie wyznaczoną siłę,
a. Pomiar siły.
• jak nazywa się jednostka siły,
• zademonstrować działanie i wskazać wszystkie
b. Siłomierz.
• czym różni się wielkość fizyczna skalarna od wielkości fizycznej cechy różnych sił.
wektorowej,
6. Wektor i jego cechy
• jakie wielkości fizyczne zalicza się do grupy wielkości skalarnych, a jakie do wektorowych,
• jakie są rodzaje, źródła i cechy sił,,
• kim był Isaak Newton.
• w.. oraz:
• jw. oraz:
• co to jest siła wypadkowa (A),
• dokonać przy pomocy nauczyciela składania
• jakie cechy mają siły, które równoważą się (A).
dwóch sił działających wzdłuż jednej prostej
• jw. oraz:
(C).
• że wypadkowa sił równoważących się wynosi 0 N (A),
• jw. oraz:
• jakie cechy ma wypadkowa sił działających wzdłuż jednej prostej (A).
• dokonać składania trzech i więcej sił
Siła wypadkowa.
• jw. oraz:
działających wzdłuż jednej prostej (C).
a. Siły równoważące się.
• że można przesunąć wektory wzdłuż prostej do wspólnego punktu
• jw. oraz:
przyłożenia (B).
• dokonać składania sił z przesunięciem wzdłuż
Zadania rachunkowe –
• jw. oraz:
prostej do wspólnego punktu przyłożenia (D).
składanie wektorów
• jak wyznaczyć wypadkową dwóch sił działających wzdłuż różnych
• jw. oraz:
prostych (B).
• dokonać składania i rozkładania sił metodą
• jw. oraz:
równoległoboku (D).
• jak wyznaczyć wypadkową wielu sił działających wzdłuż różnych
• jw. oraz:
prostych (B).
• dokonać składania wielu sił działających wzdłuż
różnych prostych (D).
9. Utrwalenie wiadomości o oddziaływaniach
10. Sprawdzian wiadomości
Dział II: WŁAŚCIWOŚCI I BUDOWA MATERII – 17h
Wymagania – uczeń
Temat
wie:
umie:
11. Trzy stany skupienia materii.
• wie, że substancje mogą występować w trzech różnych stanach
• rozpoznawać stan skupienia substancji,
skupienia,
• podać przykłady ciał znajdujących się
Właściwości ciał stałych,
• że stan skupienia substancji zależy od temperatury,
w różnych stanach skupienia,
cieczy i gazów.
• jakie właściwości wykazują ciała w stałym, ciekłym i gazowym stanie • określić właściwości dowolnie wybranej substancji, skupienia,
• obliczać objętość ciał stałych o regularnych
2
• jakimi sposobami można wyznaczyć objętość ciał stałych i cieczy, kształtach,
• które ciała można zaliczyć do sprężystych, plastycznych lub
• dokonać pomiaru objętości ciał stałych za pomocą
kruchych,
cylindra miarowego,
• gdzie znajduje się powierzchnia swobodna cieczy,
• zaprojektować doświadczenia wykazujące
• co to jest konwekcja,
właściwości ciał stałych, cieczy i gazów oraz
• które ciała stałe, ciecze i gazy przewodzą prąd elektryczny,
wykonać je,
• czym różni się przewodnik ciepła od izolatora,
• wykonać doświadczenie wykazujące,
• jakie są skutki występującego w przyrodzie zjawiska konwekcji,
że ciała stałe przewodzą ciepło,
• jakie są podobieństwa i różnice we właściwościach ciał stałych,
• wskazać wśród wielu materiałów dobre
cieczy i gazów,
przewodniki elektryczności i ciepła oraz izolatory
• w jakich warunkach ujawnia się siła sprężystości,
cieplne i elektryczne,
• że twardość minerałów określa się wg skali Mosha,
• zaprojektować i przeprowadzić demonstrację
• czym są prądy konwekcyjne,
konwekcji w cieczach,
• na czym polega cyrkulacja powietrza w pomieszczeniu zamkniętym
• zaprojektować i zademonstrować doświadczenie
(pokoju),
przedstawiające istnienie prądów konwekcyjnych
• dlaczego w igloo jest ciepło.
(w powietrzu).
• że materię tworzą atomy i cząsteczki,
• zademonstrować zjawiska dyfuzji
• że cząsteczki zbudowane są z atomów,
i rozpuszczania,
Budowa materii – atomy
• że cząsteczki różnych substancji różnią się od siebie rozmiarami
• rozróżnić, które substancje są pierwiastkami,
i cząsteczki.
i właściwościami ,
a które związkami chemicznymi,
• czym różni się związek chemiczny od pierwiastka,
• podać przykłady zjawisk potwierdzających
a. Cechy atomów
• które substancje znane z życia codziennego są związkami
cząsteczkową budowę materii,
i cząsteczek.
chemicznymi,
• zaplanować i zademonstrować doświadczenie
• na czym polega zjawisko dyfuzji,
modelowe przedstawiające zjawisko rozpuszczania
b. Pierwiastek chemiczny
• jakie własności ciał świadczą o cząsteczkowej budowie materii, się substancji i mieszania się cieczy,
i związek chemiczny.
• jakie są skutki procesu dyfuzji przebiegającego w ciałach stałych,
• zademonstrować zjawisko osmozy.
ciekłych oraz lotnych,
Zjawisko dyfuzji. Ruchy
• jaką rolę odgrywa zjawisko dyfuzji w przyrodzie,
Browna.
• na czym polegają ruchy Browna,
• na czym polega zjawisko osmozy i jak przebiega w przyrodzie,
• kim był R. Brown.
15. Oddziaływania
• że istnieją oddziaływania międzycząsteczkowe,
• zademonstrować zjawiska spójności i przylegania,
międzycząsteczkowe –
• jakie są przejawy oddziaływań międzycząsteczkowych,
• na danym przykładzie rozróżnić menisk wklęsły i
• czym różni się spójność od przylegania,
wypukły,
spójność i przyleganie.
• jaką powierzchnię cieczy nazywa się meniskiem, jakie są ich rodzaje, • na podstawie widocznego menisku danej cieczy w
• jak wyjaśnić kulisty kształt kropli wody,
cienkiej rurce określić, czy większe są siły
a. Rodzaje menisków.
• czym jest napięcie powierzchniowe cieczy,
przylegania, czy spójności,
16. Zjawisko napięcia
• jakie czynniki powodują zmniejszenie napięcia powierzchniowego
• zaprojektować i przeprowadzić doświadczenie
powierzchniowego cieczy na
wody,
potwierdzające istnienie napięcia
• jakie znaczenie w przyrodzie ma istnienie napięcia
powierzchniowego wody,
3
powierzchniowego wody,
• wygłosić referat wraz z demonstracją, filmem,
• jakie znaczenie w życiu człowieka ma zmniejszenie napięcia
zdjęciami lub planszą na temat: „Wpływ
powierzchniowego wody,
substancji zmniejszających napięcie
• jak przygotować referat na temat: „Wpływ substancji
powierzchniowe wody na środowisko naturalne”
zmniejszających napięcie powierzchniowe wody na środowisko
lub „Właściwości klejów”
naturalne”, lub „Właściwości klejów”
• jakie procesy nazywa się odpowiednio topnieniem, krzepnięciem,
• posługiwać się ze zrozumieniem pojęciami:
parowaniem, skraplaniem,
topnienie, krzepnięcie, parowanie, skraplanie,
• że jednostką temperatury w skali Celsjusza jest 1 0C, a w Układzie sublimacja, resublimacja, wrzenie,
17. Zmiany stanów skupienia
SI-
• posługiwać się termometrem,
1 kelwin,
• przeanalizować wykresy topnienia i krzepnięcia,
substancji.
• na czym polegają zmiany stanu skupienia ciał, takie, jak :wrzenie,
• korzystać z tabeli temperatur topnienia
a. Temperatura topnienia
sublimacja, resublimacja,
i wrzenia substancji (wyszukać temperatury
• jakie znaczenie w przyrodzie mają zjawiska zmiany stanów skupienia topnienia i wrzenia, znając nazwę substancji,
i krzepnięcia
wody,
i odwrotnie),
b. Budowa kryształów, ciała
• co oznaczają terminy: temperatura topnienia (krzepnięcia),
• wykazać doświadczalnie, że różne substancje mają
temperatura wrzenia (skraplania),
różne temperatury topnienia oraz wrzenia,
bezpostaciowe.
• od czego zależy szybkość parowania,
• wskazać na wykresach zależności temperatury od
18. Czynniki wpływające
• czym różni się parowanie od wrzenia,
czasu ogrzewania przedziały temperatur
• jak zbudowane są kryształy i ciała bezpostaciowe,
odpowiadające stałym, ciekłym i gazowym stanom
na szybkość parowania.
• czym różni się monokryształ od polikryształu,
skupienia substancji,
a. Parowanie a wrzenie, temperatura •
że temperatura wrzenia jest stała dla danej substancji w danych
• opisać zmiany temperatury podczas ogrzewania
warunkach ciśnienia,
ciała stałego aż do całkowitego stopienia,
wrzenia.
• jak zmienia się temperatura wrzenia w zależności od ciśnienia,
oziębienia cieczy aż do przejścia w ciało stałe,
• dla jakich wartości ciśnienia i temperatury powietrza warunki
ogrzewania cieczy do stanu wrzenia,
określa się jako normalne,
• oszacować niepewność pomiaru temperatury
• w jaki sposób można obniżyć temperaturę zamarzania wody,
i różnicy temperatur,
• do czego służy higrometr,
• omówić przebieg procesu destylacji ciekłej
• na czym polega proces destylacji i gdzie się go wykorzystuje.
mieszaniny substancji.
19. Rozszerzalność
• na czym polega zjawisko rozszerzalności cieplnej ciał stałych, cieczy • podać przykłady praktycznego wykorzystania i gazów,
zjawiska rozszerzalności temperaturowej ciał,
temperaturowa ciał stałych,
• do czego służą i jak zbudowane są: dylatoskop i pierścień
• przekształca się jednostki temperatury (ze stopni
cieczy i gazów.
Gravesanda,
Celsjusza na stopnie Kelvna),
• jak zbudowany jest termometr cieczowy i do czego służy,
• przeprowadzić z pomocą nauczyciela
a. Znaczenie zjawiska rozszerzalności • jaka jest zasada działania termometru, doświadczenie demonstrujące zjawisko
temperaturowej ciał stałych,
• co to są przerwy dylatacyjne i gdzie się je wykorzystuje,
rozszerzalności temperaturowej ciał będących w
• jak zbudowany jest i do czego służy bimetal,
różnych stanach skupienia,
cieczy i gazów
• na czym polega zjawisko anomalnej rozszerzalności wody,
• wskazać różnice w budowie termometrów
w przyrodzie i w życiu człowieka.
• jakie znaczenie dla życia na Ziemi ma zjawisko anomalnej
i określić, czym są spowodowane,
rozszerzalności temperaturowej wody,
• zaprojektować doświadczenie demonstrujące
4
• że istnieją inne (niż Celsjusza i Kelvina) skale temperatur,
zjawisko rozszerzalności temperaturowej ciał
• jak określa się temperaturę zera bezwzględnego.
będących w różnych stanach skupienia,
wody.
• zademonstrować doświadczenie wykazujące
anomalną rozszerzalność wody,
• dokonać analizy wykresów zależności objętości od
temperatury wody.
20. Znaczenie wody
• na czym polega proces krążenia wody w przyrodzie,
• narysować schemat obiegu wody w przyrodzie,
• jakie jest znaczenie powietrza i wody w życiu organizmów żywych,
• podać przykłady zanieczyszczeń wody i powietrza
i powietrza w życiu człowieka. • że chmura, deszcz, rosa, szron, mgła, szadź, śnieg, grad to ta sama w swojej okolicy
a. Obieg wody
substancja w różnych stanach skupienia,
• wykazać istnienie zanieczyszczeń w powietrzu
• co jest przyczyną zanieczyszczeń powietrza i wody,
i wodzie,
w przyrodzie.
• że zanieczyszczenia powietrza i wody są szkodliwe dla środowiska
• podać sposoby usuwania zanieczyszczeń
b. Zanieczyszczenia powietrza
• w jaki sposób należy chronić powietrze i wodę przed
z powietrza i wody,
zanieczyszczeniem,
• przygotować i wygłosić referat
i wody.
• jak działa oczyszczalnia ścieków,
np. na temat: „Sposoby usuwania zanieczyszczeń
• na czym polega efekt cieplarniany,
z powietrza i wody”.
• jaka jest rola ozonu w przyrodzie.
21. Podstawowe założenia teorii
• jakie są podstawowe założenia teorii kinetyczno-molekularnej
• podać przykłady zjawisk potwierdzających teorię
kinetyczno – molekularnej
budowy materii,
cząsteczkowej budowy materii,
• jak można wyjaśnić właściwości substancji w różnych stanach
• opisać wybrane zjawiska potwierdzające teorię
budowy materii.
skupienia na podstawie teorii cząsteczkowej budowy materii,
cząsteczkowej budowy materii,
• jak można wyjaśnić poznane zjawiska (zmiany stanów skupienia ciał, • narysować model cząsteczkowej budowy materii a. Wyjaśnienie niektórych zjawisk
rozszerzalność temperaturową, dyfuzję, rozpuszczanie, menisk
w trzech stanach skupienia,
fizycznych
cieczy, spójność ciał stałych) na podstawie teorii cząsteczkowej
• zaprojektować doświadczenie modelowe
budowy materii,
potwierdzające kinetyczno- cząsteczkową budowę
na podstawie teorii kinetyczno -
• na czym polega doświadczenie modelowe i jakie zjawiska fizyczne materii,
molekularnej budowy materii.
można dzięki niemu wyjaśnić,
• przygotować i przedstawić referat na temat:
• jaka jest historia powstawania teorii cząsteczkowej budowy materii.
„Rozwój wiedzy o budowie materii w ciągu
wieków” .
22. Masa i jej jednostka.
• jak definiuje się masę ciała,
• rozwiązywać zadania, w których wykorzystuje się
• jak nazywa się jednostka masy w Układzie SI,
definicję ciężaru ciała rozwiązywać zadania
a. Budowa wagi.
• że masa jest wielkością niezmienną, niezależną od siły grawitacji, wymagające przekształcania wzoru na ciężar ciała,
b. Wyznaczanie masy
• do czego i jak zbudowana służy waga,
• zamieniać jednostki masy,
• jak definiuje się ciężar ciała,
• wyznaczyć masę ciała na wadze laboratoryjnej,
za pomocą wagi.
• od czego zależy ciężar ciała,
• oszacować niepewność wyniku ważenia,
c. Ciężar ciała.
• jak należy obchodzić się z wagą laboratoryjną,
• w jaki sposób można wyznaczyć masę ciała przy pomocy wagi
23. Zadania rachunkowe
laboratoryjnej,
• że ciało o określonej i stałej masie miałoby inny ciężar na Ziemi niż na Księżycu,
5
• co to jest niepewność pomiaru,
• jaki jest wzorzec 1 kilograma.
• co to jest gęstość ciała, jaka jest jednostka gęstości w Układzie SI
• rozwiązywać zadania rachunkowe z zastosowaniem
jak mierzy się gęstość ciała,
wzoru na gęstość ciała,
Pojęcie gęstości ciał.
• jak można wytłumaczyć różnice własności tej samej substancji
• posługiwać się tabelami wielkości fizycznych w celu
a. Jednostka gęstości.
w różnych stanach skupienia,
odszukania potrzebnej gęstości ciała,
b.
•
•
Wyznaczanie gęstości ciał stałych
na czym polega zjawisko konwekcji,
wykonywać działania na jednostkach (zamiana
• jak zbudowany jest i do czego służy piknometr,
jednostek),
i ciekłych.
• wyjaśnić na podstawie teorii cząsteczkowej budowy materii
• rozwiązywać samodzielnie zadania rachunkowe
zależność gęstości od temperatury.
związane z przekształceniem wzoru na gęstość
25. Rozwiązywanie zadań
ciała,
• zaprojektować i przeprowadzić doświadczenia
rachunkowych.
pozwalające wyznaczyć gęstość ciał stałych i
cieczy,
• zaprojektować doświadczenie pozwalające
wyznaczyć gęstość gazu.
26. Utrwalenie wiadomości o oddziaływaniach
27. Sprawdzian wiadomości
Dział III: ELEMENTY HYDROSTATYKI I AEROSTATYKI – 13h
Wymagania – uczeń
Temat
wie:
umie:
28. Siła nacisku na podłoże.
• jak definiuje się parcie, w jakich jednostkach mierzy się parcie,
• rozwiązywać zadania rachunkowe
• jak definiuje się ciśnienie i od czego ono zależy, jak nazywa się z zastosowaniem definicji ciśnienia,
a. Jednostka parcia
jednostka ciśnienia w Układzie SI,
• zamieniać jednostki pola powierzchni oraz
w Układzie SI.
• że gazy i ciecze wywierają nacisk na dno i ścianki naczynia oraz ciśnienia,
na wszystkie ciała, które się w nich znajdują,
• zaprojektować doświadczenie w celu
b. Pojęcie ciśnienia.
• jak oblicza się ciśnienie,
wyznaczenia parcia i ciśnienia,
c. Jednostka ciśnienia.
• że wartość parcia nie zawsze jest równa wartości siły ciężkości (wie,
• wyznaczyć graficznie siłę parcia, gdy siła
kiedy nie jest),
ciężkości działa na powierzchnię, która nie jest
Zadania rachunkowe
• że siła nacisku może być składową ciężaru (np. na równi pochyłej).
pozioma.
• czym zajmuje się hydrostatyka,
• wykonać doświadczenie demonstrujące zasadę
Prawo Pascala dla gazów
• jaka jest treść prawa Pascala dla cieczy i gazów,
naczyń połączonych,
i cieczy.
• czym spowodowane jest ciśnienie hydrostatyczne a czym ciśnienie
• wykazać doświadczalnie istnienie ciśnienia
atmosferyczne,
atmosferycznego,
a. Praktyczne wykorzystanie prawa
• w naczyniach połączonych ciecz znajduje się na tym samym poziomie,
• omówić zasadę działania urządzeń, których
Pascala.
• od czego zależy ciśnienie hydrostatyczne i atmosferyczne,
budowa wykorzystuje zasadę naczyń
• jakie przyrządy służą do pomiaru ciśnienia atmosferycznego, jaka jest połączonych,
6
zasada ich działania,
• zaprojektować i wykonać model naczyń
• jakie ciśnienie nazywa się normalnym,
połączonych,
c. Zastosowanie naczyń połączonych. • jakie zastosowanie w przyrodzie i w życiu codziennym znalazły
• wykorzystać naczynia połączone
31. Ciśnienie hydrostatyczne.
naczynia połączone,
do wyznaczania gęstości nieznanej cieczy,
• na czym polega doświadczenie Pascala,
• zaprojektować i wykonać model urządzenia,
Zadania rachunkowe
• na czym polega zasada działania hamulców hydraulicznych,
w którym wykorzystano działanie ciśnienia
33. Ciśnienie atmosferyczne.
• w jakich urządzeniach wykorzystano zjawisko ciśnienia atmosferycznego atmosferycznego lub hydrostatycznego.
• hydrostatycznego, oraz jak te urządzenia działają,
Zadania rachunkowe
• dlaczego poziom cieczy w naczyniach połączonych jest jednakowy,
• kto pierwszy dokonał pomiaru ciśnienia atmosferycznego,
• jakie znaczenie dla organizmów żywych ma istnienie ciśnienia
atmosferycznego i hydrostatycznego,
• na czym polega występowanie niżu i wyżu barometrycznego,
• jak powstają gejzery,
• jakie studnie noszą nazwę artezyjskich i jaka jest zasada ich działania.
35. Siła wyporu.
• jaka jest natura siły wyporu,
• rozwiązywać zadania rachunkowe dotyczące
a. Prawo Archimedesa dla cieczy
• jaka jest treść prawa Archimedesa dla cieczy i gazów,
prawa Archimedesa,
i gazów.
• od czego zależy siła wyporu i jakie są jej cechy,
• doświadczalnie wyznaczyć siłę wyporu,
36. Zadania rachunkowe
• jakie są warunki pływania ciał, dlaczego jedno ciało tonie, a inne pływa, • zbadać doświadczalnie warunki pływania ciał, 37. Wykorzystanie prawa
• jak praktycznie wykorzystano prawo Archimedesa,
• przedstawić graficznie wszystkie siły działające
Archimedesa.
• do czego służy i jak jest zbudowany aerometr,
na ciało: pływające w cieczy, tkwiące w cieczy,
a. Warunki pływania ciał.
• kim był Archimedes.
tonące w cieczy,
38. Zadania rachunkowe
• zaprojektować i wykonać urządzenie pływające.
39. Utrwalenie wiadomości o oddziaływaniach
40. Sprawdzian wiadomości
Dział IV: KINEMATYKA – 13h
Wymagania – uczeń
Temat
wie:
umie:
• jaka jest definicja ruchu i jakie są elementy ruchu,
• zademonstrować przypadek ruchu ciała względem pewnego
41. Pojęcie ruchu.
• że, aby określić, czy ciało jest w ruchu, trzeba wybrać
układu odniesienia, które jest jednocześnie w spoczynku
42. Względność ruchu..
punkt odniesienia (względność ruchu),
względem innego układu odniesienia,
43. Układ odniesienia.
• że droga jest odcinkiem toru i wielkością fizyczną
• podać przykłady ruchu prostoliniowego i krzywoliniowego,
44. Elementy ruchu.
skalarną, a przemieszczenie wielkością wektorową,
• podać współrzędne położenia ciała w układzie jedno-
• jak wyznaczyć drogę oraz przemieszczenie na
i dwuwymiarowym,
dowolnym torze ruchu,
• zaprojektować i opisać ruch ciała w wybranym układzie
• co to jest układ kartezjański.
odniesienia.
45. Badanie ruchu jednostajnego
• jaki ruch nazywa się jednostajnym prostoliniowym,
• zamienić jednostki: km i cm na metry oraz odwrotnie,
7
• że prędkość w ruchu jednostajnym prostoliniowym ma
• zamienić jednostki: km/h na m/s i odwrotnie,
wartość stałą,
• podać przykłady ruchu jednostajnego prostoliniowego,
• w jakich jednostkach mierzy się drogę i prędkość
• narysować wykresy s(t) i v(t) dla ruchu jednostajnego
w układzie SI,
prostoliniowego,
• że prędkość jest wielkością fizyczną wektorową,
• rozwiązywać samodzielnie proste zadania z zastosowaniem
• że droga wzrasta wprost proporcjonalnie do czasu
wzoru: v = s/t ,
ruchu,
• rozwiązywać samodzielnie złożone zadania dotyczące ruchu
• że wartość prędkości można obliczyć ze wzoru v = s/t
jednostajnego,
i jest ona liczbowo równa szybkości w ruchu
• sporządzać wykres jednej wielkości na podstawie podanego
prostoliniowym,
wykresu innej wielkości (np. s(t) na podstawie v(t)),
• na czym polega proporcjonalność prosta,
• zademonstrować zależność drogi od czasu dla danego ruchu,
• jaka jest różnica między drogą a przemieszczeniem oraz • zaplanować i przeprowadzić samodzielnie doświadczenie szybkością a prędkością,
demonstrujące ruch jednostajny i na podstawie pomiarów
• które prędkości występujące w przyrodzie mają stałą
sporządzić wykresy: s(t), v(t) dla tego ruchu.
wartość.
• jaki ruch nazywa się niejednostajnym,
• podać przykład ruchu niejednostajnego,
• jak definiuje się prędkość średnią i chwilową,
• obliczyć na podstawie definicji wartość prędkości średniej w
• jak oblicza się prędkość średnią i chwilową,
ruchu prostoliniowym,
• jaka jest różnica między prędkością średnią
• obliczyć wartość prędkości średniej na podstawie danych
Badanie ruchu
niejednostajnego
a szybkością średnią,
odczytanych z wykresu s(t),
prostoliniowego.
• w jaki sposób obliczyć przybliżoną wartość prędkości
• zamieniać jednostki (np. km/h na m/s),
chwilowej.
• wyznaczyć doświadczalnie (na podstawie wielu pomiarów)
Prędkość średnia
i chwilowa.
przybliżoną wartość prędkości chwilowej,
• rozwiązywać samodzielnie zadania z zastosowaniem wzoru na
prędkość średnią,
• zaprojektować i przeprowadzić doświadczenie pozwalające
wyznaczyć prędkości średnią i chwilową, a następnie
przeanalizować wyniki.
• jak zmienia się droga w kolejnych sekundach w ruchu
• sporządzić wykres v(t) i a(t) dla ruchu jednostajnie
jednostajnie przyspieszonym,
przyspieszonego,
Badanie ruchu jednostajnie
przyspieszonego
• jaką wielkość fizyczną nazywa się przyspieszeniem
• sporządzić wykresy: s(t), v(t) i a(t) korzystając z podanych
prostoliniowego (prędkość,
i w jakich jednostkach się je wyraża,
wartości liczbowych,
przyspieszenie, droga).
• że przyspieszenie ma w tym ruchu wartość stałą,
• rozwiązywać proste zadania z zastosowaniem wzorów na
• że przyspieszenie jest wielkością wektorową,
prędkość, przyspieszenie i drogę dla ruchu jednostajnie
Sporządzanie wykresów
prędkości, przyspieszenia
• że prędkość jest wprost proporcjonalna do czasu,
przyspieszonego prostoliniowego,
i drogi od czasu.
• że droga rośnie wprost proporcjonalnie do kwadratu
• sporządzić samodzielnie wykresy: s(t), v(t) i a(t) dla dowolnego 50.
czasu,
ruchu jednostajnie przyspieszonego,
Zadania rachunkowe
• jak oblicza się przyspieszenie z definicji,
• rozwiązywać złożone zadania z zastosowaniem poznanych
• jak oblicza się prędkość z definicji,
wzorów,
• jakie równanie określa drogę w ruchu jednostajnie
• sporządzać wykresy: s(t), v(t) i a(t) na podstawie rozwiązanych 8
zadań lub innych wykresów,
• jaka jest różnica między ruchem jednostajnie
• zaprojektować i przeprowadzić analizę porównawczą ruchu
przyspieszonym a jednostajnym ( jak przeprowadzić
jednostajnego i jednostajnie przyspieszonego oraz opóźnionego.
analizę porównawczą obu ruchów),
• jak definiuje się opóźnienie i jaki ruch nazywa się
jednostajnie opóźnionym.
• że produkcja i użytkowanie pojazdów mechanicznych
• wskazać pojazdy i czynniki, które mogą powodować skażenie
ma ujemny wpływ na środowisko naturalne,
środowiska,
• jak można zmniejszyć zanieczyszczenie środowiska
• opisać urządzenie pozwalające zmniejszyć zanieczyszczenie
naturalnego spowodowane użytkowaniem pojazdów,
środowiska naturalnego,
Wpływ poruszających się
pojazdów mechanicznych na
• jakie działania człowieka powodują zanieczyszczenie
• wskazać przykłady technologii wprowadzanych w różnych
skażenie środowiska
i skażenie środowiska naturalnego,
krajach, zmniejszających ujemny wpływ produkcji i użytkowania
naturalnego.
• jak korzystać z pojazdów, aby zmniejszyć
pojazdów na środowisko naturalne,
zanieczyszczenie środowiska naturalnego,
• dokonać analizy danych dotyczących zanieczyszczeń i walki z nimi
• z jakich źródeł korzystać, aby uzyskać dane dotyczące
na świecie oraz sformułować wnioski wynikające z tych
zanieczyszczenia środowiska i sposobów walki
spostrzeżeń,
ze skażeniami.
• przygotować projekt poprawy stanu środowiska naturalnego
w Polsce.
52. Utrwalenie wiadomości o oddziaływaniach
53. Sprawdzian wiadomości
Dział V: DYNAMIKA – 30h
Wymagania – uczeń
Temat
wie:
umie:
• że siła wypadkowa zastępuje działanie kilku sił,
• wyznaczyć graficznie wypadkową dwóch sił działających
• że siłę można rozłożyć na składowe,
wzdłuż tej samej prostej,
• jakie cechy ma siła wypadkowa dwóch sił działających wzdłuż
• wyznaczyć graficznie wypadkową sił prostych o różnych
Siła wypadkowa.
tej samej prostej,
kierunkach,
Składanie
i rozkładanie sił.
• jakie cechy ma wypadkowa dwóch sił prostych różnych
• obliczyć wartość siły wypadkowej jako przekątnej
kierunkach,
prostokąta,
• jak wyznaczyć wypadkową kilku sił o różnych kierunkach,
• rozwiązywać złożone zadania z zastosowaniem
• że wektor można przesunąć wzdłuż prostej, na której leży.
trygonometrii.
• jakie są skutki oddziaływań między ciałami,
• doświadczalnie wykazać istnienie tarcia
Dynamiczne skutki
oddziaływania między ciałami. • jakie są pożyteczne i szkodliwe skutki tarcia, i oporu powietrza,
• że powietrze stawia opór ruchowi,
• doświadczalnie wykazać, jak zależy siła tarcia od rodzaju
Opory ruchu.
• że zmiana prędkości może nastąpić tylko wskutek
powierzchni i siły nacisku,
oddziaływania z innym ciałem,
• wyznaczyć wektor siły tarcia na danym przykładzie,
9
• jak można zwiększyć, a jak można zmniejszyć tarcie,
• rozwiązywać zadania z zastosowaniem wzoru na wartość
• jakie cechy ma siła tarcia,
siły tarcia,
• czym różni się tarcie statyczne od kinetycznego,
• rozwiązywać złożone zadania z zastosowaniem wzoru na
• że tarcie zależy od rodzaju powierzchni trących i siły nacisku, tarcie.
• czym jest współczynnik tarcia,
• gdzie można znaleźć wartość współczynnika tarcia,
• co to są łożyska i jakie jest ich zastosowanie,
• jakie są rozdaje oporów ruchu i jak wyznacza się współczynnik
tarcia.
• na czym polega bezwładność ciała,
• wykonać doświadczenie wykazujące bezwładność ciała,
• jaka jest treść trzech zasad dynamiki Newtona,
• wykonać doświadczenie wykazujące zależność
• że ciała spadające swobodnie poruszają się z przyspieszeniem
przyspieszenia od siły i masy,
ziemskim,
• zaplanować i przeprowadzić doświadczenie wykazujące
58. Zasady dynamiki Newtona.
• że masa jest miarą bezwładności,
istnienie sił akcji i reakcji,
59. Zadania rachunkowe
• na czym polega swobodne spadanie ciał,
• doświadczalnie wykazać, że czas spadania ciała nie
• jaka jest definicja 1 N,
zależy od jego masy,
• co to jest ciężar, a co to jest masa,
• rozwiązywać zadania z zastosowaniem wzoru: a = F/m i
Swobodne spadanie ciał.
• że ciała we Wszechświecie spadają z innym przyspieszeniem niż
jego przekształceń,
Zadania rachunkowe
na Ziemi,
• przeprowadzić samodzielnie doświadczenia
• na czym polega zjawisko odrzutu, jak wykorzystuje się to
potwierdzające słuszność trzech zasad dynamiki
zjawisko,
Newtona,
• jak zbudowany jest silnik odrzutowy,
• rozwiązywać złożone zadania z wykorzystaniem treści
• jakie przyspieszenia mogą mieć (przykładowo) ciała spadające
zawartych w trzech zasadach dynamiki,
na inne niż Ziemia obiekty astronomiczne.
• rozwiązywać zadania o podwyższonym stopniu trudności.
•
•
że pęd zależy od masy i prędkości,
zademonstrować zderzenia sprężyste
Pęd.
•
i niesprężyste,
jaka jest treść zasady zachowania pędu,
Zadania rachunkowe
•
•
co to jest pęd ciała i jak określa się jego jednostkę,
obliczyć pęd ciała,
Zasada zachowania pędu
•
•
że pęd jest wielkością wektorową,
rozwiązywać proste zadania z zastosowaniem zasady
Zadania rachunkowe
• jak wyprowadzić jednostkę pędu,
zachowania pędu,
• że zasada zachowania pędu dotyczy zderzeń sprężystych
• rozwiązywać złożone zadania dotyczące różnych
i niesprężystych ciał będących w ruchu, a także w przypadku,
rodzajów zderzeń oraz zastosować prawidłowo zasadę
gdy jedno z nich jest w spoczynku,
zachowania pędu w każdym z tych przypadków,
• jak przeprowadzić prawidłową analizę zadania o podwyższonym • stosować zasadę zachowania pędu w zadaniach stopniu trudności z zastosowaniem zasady zachowania pędu.
o podwyższonym stopniu trudności,
• rozwiązywać zadania o podwyższonym stopniu trudności
z zastosowaniem zasady zachowania pędu.
66. Ruch po okręgu.
• jakie cechy ma siła dośrodkowa,
• podać przykłady ruchu po okręgu,
67. Zadania rachunkowe
• jakie cechy ma wektor prędkości w ruchu po okręgu,
• wymienić planety Układu Słonecznego, posługując się
68. Prawo powszechnego
• podać przykłady ruchu po okręgu,
modelem,
ciążenia.
• zademonstrować ruch po okręgu,
• naszkicować model Układu Słonecznego,
10
• jaka jest treść prawa powszechnego ciążenia,
• zademonstrować ruch po okręgu,
70. Układ Słoneczny.
• kim był Mikołaj Kopernik i jaką przedstawił teorię,
• rozwiązywać zadania z zastosowaniem prawa
• że planety krążą wokół Słońca, że Ziemia jest jedną z planet
powszechnego ciążenia,
Układu Słonecznego, jak nazywają się niektóre ciała niebieskie,
• rozwiązywać złożone zadania z zastosowaniem prawa
• co oznaczają pojęcia, takie, jak: galaktyka, gwiazda, planetoidy, powszechnego ciążenia,
meteor
• sporządzić model Układu Słonecznego,
• rozwiązywać zadania o podwyższonym stopniu trudności.
• jak definiuje się pracę i od czego zależy jej wartość,
• zademonstrować zależność pracy od przyłożonej siły,
• co to jest moc, jakie są jednostki pracy i mocy w układzie SI,
• rozwiązywać zadania z zastosowaniem wzorów
• że praca jest wykonana tylko wtedy, gdy na ciało działa siła
na pracę i moc,
(lub jej składowa) o kierunku zgodnym z kierunkiem
• podać przykłady takich sytuacji, w których ciało
przemieszczenia ciała,
działające siłą nie wykonuje pracy oraz takich, gdy
71. Praca i jej jednostki.
•
wbrew pozorom, na ciało nie działa siła,
jak zapisać (wykorzystując matematykę) definicje pracy i mocy,
Zadania rachunkowe
•
•
że praca jest równa zero, jeżeli chociaż jeden z czynników
wyznaczyć tę składową siły, której kierunek jest zgodny
Moc i jej jednostki.
iloczynu: siła lub przemieszczenie jest równy zero,
z kierunkiem przemieszczenia, a następnie obliczyć jej
74. Zadania rachunkowe
• że przy obliczaniu pracy trzeba uwzględnić tę składową siły,
wartość i uwzględnić we wzorze na pracę,
której kierunek jest zgodny z kierunkiem przemieszczenia,
• rozłożyć na składowe siłę, której kierunek nie jest zgodny
• jak obliczyć wartość siły składowej, stosując trygonometrię,
z kierunkiem przemieszczenia, a następnie, stosując
• jak obliczyć pracę, posługując się wykresem przedstawiającym
trygonometrię, obliczyć wartość siły składowej potrzebnej
zależność między siłą i przesunięciem (jako wartość
do znalezienia wartości pracy,
odpowiadającą polu powierzchni pod wykresem),
• rozwiązywać zadania o podwyższonym stopniu trudności.
• kim byli: J. Joule, J. Watt.
• jakie są rodzaje energii,
• zademonstrować sytuację, w której ciało posiada
• od czego zależy przyrost energii potencjalnej ciężkości,
jednocześnie energię potencjalną oraz kinetyczną,
• od czego zależy przyrost energii kinetycznej,
• zademonstrować przykład przemiany energii potencjalnej
75. Energia mechaniczna.
• jaka jest jednostka energii,
w kinetyczną i odwrotnie,
76. Zasada zachowania energii
• jaka jest treść zasady zachowania energii mechanicznej,
• rozwiązywać proste zadania z zastosowaniem wzorów na
mechanicznej.
• jakie zagrożenia dla środowiska naturalnego są powodowane
energię kinetyczną i potencjalną,
77. Zadania rachunkowe
przez procesy wytwarzania energii,
• zademonstrować przykład zamiany energii w pracę
78. Wpływ procesów wytwarzania • jakim przemianom może ulegać energia, i odwrotnie,
energii na środowisko
• jak oblicza się energię potencjalną i kinetyczną,
• rozwiązywać zadania z zastosowaniem zasady
naturalne.
• jakie są alternatywne źródła energii.
zachowania energii mechanicznej,
• wskazać w otoczeniu ujemne skutki wytwarzania energii,
• rozwiązywać złożone zadania z zastosowaniem wzorów
na pracę, moc, energię i zasadę zachowania energii,
• rozwiązywać zadania o podwyższonym stopniu trudności
z zastosowaniem wiedzy o energii.
79. Maszyny proste.
• jakie są rodzaje maszyn prostych,
• sporządzić schematy dźwigu i bloczków,
80. Sprawność maszyn.
• jaka jest korzyść ze stosowania maszyn prostych,
• wykazać doświadczalnie warunki równowagi dla dźwigni
81. Zadania rachunkowe
• co to jest sprawność maszyn,
i bloczków,
11
• jakie są warunki równowagi dźwigni, bloczków i równi pochyłej, • rozwiązywać proste i złożone zadania dotyczące maszyn
• jaka jest rola maszyn prostych w życiu codziennym,
prostych,
• jak zapisać warunek równowagi danej maszyny prostej,
• wskazać maszyny proste w różnych urządzeniach
• jakie siły działają na ciało umieszczone na równi pochyłej,
mechanicznych (rower, nożyczki, itp.),
• co to są wielokrążki i od czego zależy zysk na sile przy ich
• rozwiązywać zadania z zastosowaniem warunków
zastosowaniu.
równowagi dla maszyn prostych,
• narysować rozkład sił na równi pochyłej i zapisać
warunek równowagi,
• rozwiązywać zadania o podwyższonym stopniu trudności
z zastosowaniem wzorów dotyczących maszyn prostych
(przy użyciu funkcji trygonometrycznych – równia
pochyła).
82. Utrwalenie wiadomości o oddziaływaniach
83. Sprawdzian wiadomości
Dział VI: ANALIZA ENERGETYCZNA PROCESÓW CIEPLNYCH – 10h
Wymagania – uczeń
Temat
wie:
umie:
• jak definiuje się energię wewnętrzną ciała,
• zmierzyć temperaturę i podać w 0C i K,
• jak definiuje się temperaturę,
• zademonstrować na prostym przykładzie
• że ciepło może być przekazywane przez promieniowanie,
zmianę energii wewnętrznej ciała wskutek
przewodnictwo i konwekcję,
wykonanej pracy,
• jakie substancje są dobrymi przewodnikami ciepła,
• wyjaśnić zmianę energii wewnętrznej ciała,
84. Energia wewnętrzna ciała.
• jaka jest treść I zasady termodynamiki,
posługując się modelem cząsteczkowym
85. I zasada termodynamiki.
• jak można zmienić wartość energii wewnętrznej ciała,
budowy materii,
• jaka jest różnica między ciepłem a temperaturą,
• zaprojektować doświadczenie modelowe
• że zmiana temperatury świadczy o zmianie energii wewnętrznej ciała, obrazujące zmiany energii wewnętrznej ciała,
• jak przygotować doświadczenie wykazujące zależność przyrostu
• przeprowadzić doświadczenie obrazujące
temperatury od przyrostu energii wewnętrznej ciała,
zależność przyrostu temperatury od przyrostu
• jak brzmi II zasada termodynamiki,
energii wewnętrznej ciała oraz sporządzić
• jak działają silniki cieplne.
wykres tej zależności.
• jak definiuje się ciepło właściwe,
• odszukać w tabeli wartość ciepła właściwego
•
danej substancji,
jak zbudowany jest kalorymetr i do czego służy,
Ciepło właściwe.
•
•
że ilość pobranego lub oddanego ciepła zależy od masy i rodzaju
obliczyć ilość pobranego lub oddanego ciepła,
Bilans cieplny.
substancji oraz od przyrostu temperatury,
•
rozwiązywać samodzielnie proste i złożone
Zadania rachunkowe
• z jakiego wzoru można obliczyć ilość ciepła,
zadania z zastosowaniem bilansu cieplnego
• jaka jest jednostka ciepła i ciepła właściwego,
(obliczanie masy),
• że po zetknięciu ciał następuje samorzutny przepływ ciepła z ciała
• wyznaczyć doświadczalnie ciepło właściwe
12
o temperaturze wyższej do ciała o temperaturze niższej, wybranej substancji,
• na czym polega bilans cieplny, jak zapisać wzór na ilość ciepła
• rozwiązywać zadania o podwyższonym stopniu
pobranego i oddanego,
trudności z zastosowaniem bilansu cieplnego
• jak prawidłowo zapisać bilans cieplny dla więcej niż dwóch ciał, i wykorzystaniem wzorów z innych działów.
• kto i w jaki sposób wyznaczył ciepło właściwe wody.
• na czym polegają procesy topnienia, krzepnięcia i skraplania,
• skorzystać z tablic i odczytać: temperaturę
• że temperatura topnienia i krzepnięcia są sobie równe,
topnienia, wrzenia, ciepło topnienia i ciepło
• że parowanie w całej objętości cieczy odbywa się w temperaturze parowania różnych substancji,
wrzenia,
• narysować wykres zależności temperatury od
•
dostarczonego ciepła dla procesów: parowania
że ciała krystaliczne topnieją w stałej temperaturze,
Topnienie i krzepnięcie.
•
i skraplania oraz topnienia i krzepnięcia,
od czego zależy szybkość parowania,
Parowanie i skraplanie.
•
•
jak definiuje się ciepło topnienia, krzepnięcia, parowania i skraplania rozwiązać proste zadania z zastosowaniem
Wpływ właściwości
oraz jakie są ich jednostki,
wzoru na ciepło topnienia, parowania
termodynamicznych wody na
•
i skraplania,
organizmy żywe.
jakie właściwości termodynamiczne wody mają wpływ na klimat,
• jakie właściwości wody pozwalają zwierzętom przetrwać zimę,
• narysować wykres przebiegu procesów:
• jak wyprowadzić jednostki ciepła, topnienia i parowania,
parowania, skraplania, topnienia i krzepnięcia
• jaka jest wewnętrzna struktura lodu.
danej substancji,
• rozwiązywać zadania, w których występuje kilka
procesów cieplnych, a rozwiązania przedstawić
na wykresie.
92. Utrwalenie wiadomości o oddziaływaniach
93. Sprawdzian wiadomości
Dział VII: DRGANIA I ROZCHODZENIE SIĘ FAL MECHANICZNYCH – 6h
Wymagania – uczeń
Temat
wie:
umie:
• jakie ciała wykonują ruch drgający, na czym polega ruch
• zademonstrować ruch drgający (wahadło,
drgający
sprężyna),
• jakie drgania określane są jako gasnące lub niegasnące,
• wyznaczyć amplitudę i okres drgań wahadła,
• co oznaczają terminy: okres, amplituda i częstotliwość drgań, • wyznaczyć częstotliwość drgań wahadła 94. Ruch drgający.
• na czym polega zjawisko rezonansu mechanicznego,
wykazać zależność częstotliwości od długości
a. Okres i częstotliwość drgań.
• jakie są jednostki amplitudy i okresu drgań, jak wyznaczyć
wahadła,
b. Rezonans mechaniczny.
amplitudę i okres drgań,
• zademonstrować zjawisko rezonansu
• jak wyznaczyć częstotliwość (wzór i jednostka), jak obliczyć
mechanicznego,
częstotliwość i okres drgań
• rozwiązywać zadania z zastosowaniem wzoru na
• na czym polega zjawisko rezonansu mechanicznego.
częstotliwość,
• kim był R. Hertz,
• rozwiązywać zadania o podwyższonym stopniu
• jak działają zegary mechaniczne.
trudności z ruchu drgającego,
13
• zaprojektować doświadczenia wykazujące: ruch
drgający, rezonans mechaniczny oraz zależność
częstotliwości od długości wahadła.
• jak powstaje fala, jakie są rodzaje fal,
• zademonstrować powstawanie fali,
•
•
jakie zjawiska są charakterystyczne dla fal,
zademonstrować falę podłużną i poprzeczną,
Rodzaje fal.
•
•
jak powstaje fala podłużna a jak fala poprzeczna,
zademonstrować zjawiska: odbicia, załamania,
Zjawiska: odbicia, załamania, dyfrakcji •
dyfrakcji i interferencji,
i interferencji.
na czym polegają zjawiska: odbicia, załamania, dyfrakcji
i interferencji,
•
rozwiązywać zadania z zastosowaniem wzoru na
• co to jest długość fali,
długość fali,
• jaki jest związek między długością fali, szybkością
• rozwiązywać zadania o podwyższonym stopniu
rozchodzenia się a częstotliwością lub okresem.
trudności z działu Ruch drgający i fale.
• co jest źródłem dźwięku,
• zademonstrować różne ciała drgające, które są
• w jakich jednostkach określa się poziom natężenia dźwięku,
źródłem dźwięku,
• że hałas jest szkodliwy dla zdrowia człowieka,
• zademonstrować zjawisko rezonansu
• że fala dźwiękowa jest falą podłużną,
akustycznego,
• w jakich ośrodkach może rozchodzić się dźwięk,
• zademonstrować zjawisko odbicia fali
97. Fale dźwiękowe i ich rola w przyrodzie. • na czym polega zjawisko rezonansu akustycznego, dźwiękowej,
• jakie zjawiska są charakterystyczne dla fal dźwiękowych,
• wywołać zjawisko echa i pogłosu lub opisać,
• na czym polega zjawisko echa i pogłosu,
w jakich warunkach mogą wystąpic,
• czym są ultradźwięki,
• zademonstrować doświadczenie wykazujące
• w jaki sposób należy zwalczać hałas,
zależność wysokości dźwięku od częstotliwości
• od czego zależą wysokość dźwięku i jego barwa,
drgań.
• kim był G. Bell.
98. Utrwalenie wiadomości o oddziaływaniach
99. Sprawdzian wiadomości
Dział VIII: ELEKTROSTATYKA – 30h
Temat
Wymagania – uczeń
wie:
umie:
• że podczas elektryzowania ciała gromadzą się ładunki
• zademonstrować właściwości ciał
jednego rodzaju
naelektryzowanych,
100. Zjawisko elektryzowania ciał.
•
•
że ciała naelektryzowane ładunkami jednoimiennymi
nakreślić linie pola centralnego
Właściwości ciał
odpychają się,
i jednorodnego,
naelektryzowanych.
a różnoimiennymi – przyciągają,
•
przeprowadzić doświadczenie potwierdzające
Pole elektrostatyczne – rodzaje pól.
• że wokół ciał naelektryzowanych istnieje pole
istnienie pola elektrostatycznego wokół
elektrostatyczne,
naelektryzowanych ciał,
• do czego służy elektroskop, jak jest zbudowany, jaka jest
• nakreślić linie pola elektrycznego wokół dwóch
zasada jego działania, jakie zjawiska można badać za
ładunków jednoimiennych oraz wokół dwóch
14
różnoimiennych,
• co to jest ładunek próbny,
• zademonstrować pole pochodzące od dwóch
• jakie naelektryzowane ciała wytwarzają pole centralne,
ładunków jednoimiennych i różnoimiennych,
• kiedy powstaje pole jednorodne, czym są linie pola,
• zbudować prosty elektroskop,
• jakie urządzenie nazywa się kondensatorem,
• rozwiązywać zadania problemowe dotyczące
• jakie materiały elektryzują się dodatnio, a jakie ujemnie,
elektryzowania ciał.
• co to jest pole elektrostatyczne, co to jest natężenie pola.
• jak zbudowany jest atom,
• przedstawić model budowy atomu
• jak nazywa się jednostka ładunku elektrycznego,
• wskazać wśród wielu materiałów przewodniki
• jakie substancje są przewodnikami elektryczności a jakie
i izolatory elektryczności,
izolatorami, jakie mają zastosowanie w technice,
• przygotować doświadczenie wykazujące, że
103. Budowa atomu.
• jaki ładunek ma elektron, a jaki proton,
niektóre materiały są dobrymi przewodnikami,
a. Jednostka ładunku elektrycznego.
• co to jest ładunek elementarny,
a inne izolatorami,
b. Przewodniki i izolatory.
• jak powstają jony,
• przygotować doświadczenie wykazujące, że
• czym różni się budowa wewnętrzna przewodników od
przewodnik można naelektryzować.
budowy izolatorów,
• przygotować referat (wraz z demonstracją) na
• jakie materiały są półprzewodnikami i jakie jest ich
temat półprzewodników i ich zastosowania.
zastosowanie,
• czym są kwarki.
• jaka jest treść prawa Coulomba, jak je zapisać w postaci
• rozwiązywać proste zadania rachunkowe
wzoru,
z uwzględnieniem prawa Coulomba,
• jakie cechy mają siły wzajemnego oddziaływania między
• narysować wykresy sił działających między
104. Prawo Coulomba.
ciałami naelektryzowanymi,
ciałami naelektryzowanymi położonymi na jednej
105. Zadania rachunkowe
• jakie cechy ma siła działająca na ładunek umieszczony
prostej,
w polu pochodzącym od dwóch naelektryzowanych ciał,
• narysować wektor siły działającej na ładunek
• kim był C. A. Coulomb.
umieszczony w polu pochodzącym od dwóch ciał
naelektryzowanych,
• zastosować prawo Coulomba do rozwiązywania
zadań o podwyższonym stopniu trudności.
• że ciało można naelektryzować przez pocieranie, dotyk
• zademonstrować elektryzowanie przez dotyk
i indukcję, na czym ono polega,
i indukcję
•
•
jaka jest treść zasady zachowania ładunku elektrycznego,
zabezpieczyć pomieszczenie, w którym się
Sposoby elektryzowania ciał.
• jakie są ujemne skutki zjawiska elektryzowania ciał,
pracuje, przed ujemnymi skutkami elektryzowania
a. Zasada zachowania ładunku elektrycznego.
• na czym polega zobojętnianie ładunku, a na czym
ciał,
b. Wpływ zjawiska elektryzowania ciał na życie
uziemianie,
• zademonstrować zasadę zachowania ładunku
człowieka.
•
elektrycznego, wykorzystując zjawisko indukcji
kim był B. Franklin.
elektrostatycznej.
• rozwiązywać zadania o podwyższonym stopniu
trudności z działu: Elektrostatyka.
15
• co to jest prąd elektryczny,
• zmontować prosty obwód elektryczny według
• jakie są jednostki napięcia i natężenia prądu,
schematu,
• z jakich elementów składa się najprostszy obwód
• rozwiązywać proste zadania rachunkowe,
107. Prąd elektryczny.
elektryczny,
wykorzystując definicję natężenia prądu
108. Napięcie i natężenie prądu
• jak definiuje się natężenie prądu elektrycznego (w formie
elektrycznego,
elektrycznego.
słownej i w postaci równania),
• sporządzić rysunek odzwierciedlający układ ciał,
109. Zadania rachunkowe
• jakie warunki muszą być spełnione, aby powstało napięcie
między którymi istnieje napięcie elektryczne,
110. Obwody prądu elektrycznego.
elektryczne,
• rozwiązywać zadania rachunkowe
111. Zadania rachunkowe
• jak wyprowadzić jednostkę natężenia prądu,
o podwyższonym stopniu trudności
• kim byli: A. M. Ampere, A. Volta.
z zastosowaniem wiadomości o napięciu
• jakie są warunki przepływu prądu przez półprzewodniki,
i natężeniu prądu oraz obwodów elektrycznych.
• co to jest: butelka lejdejska oraz jak definiuje się pojemność kondensatora.
• jakie nośniki prądu zawiera elektrolit,
• zademonstrować przepływ prądu elektrycznego
• jakie warunki muszą być spełnione, aby prąd mógł
przez elektrolit (np. woda z solą kuchenną),
przepłynąć przez gaz,
• wymienić i opisać działanie różnych chemicznych
• na czym polega dysocjacja elektrolityczna,
źródeł energii,
Przepływ prądu elektrycznego przez
ciecze i gazy.
• jakie są chemiczne źródła energii elektrycznej, jak są
• przeprowadzić doświadczenie wykazujące, że
zbudowane i jak działają
prąd elektryczny przepływa przez niektóre ciecze,
• czym jest: katoda, anoda, kation, anion.
a przez inne nie i wyjaśnić, dlaczego tak się
dzieje,
• zmontować samodzielnie proste ogniwo
chemiczne.
• jakimi przyrządami mierzymy natężenie i napięcie,
• odczytać wartość natężenia i napięcia na
• jak do obwodu elektrycznego włącza się amperomierz, a jak
amperomierzu i woltomierzu,
woltomierz,
• zmontować prosty obwód złożony z odbiornika,
• jakie są jednostki natężenia i napięcia w Układzie SI i ich
amperomierza i woltomierza,
113. Pomiar natężenia
pochodne,
• zamieniać jednostki natężenia i napięcia na
i napięcia.
• jakie są symbole elementów obwodu elektrycznego i jak je
jednostkach Układu SI,
114. Ćwiczenia
połączyć na schemacie.
• zmontować obwód elektryczny według podanego
schematu,
• rozwiązywać zadania podwyższonym stopniu
trudności związane z pomiarem napięcia
i natężenia.
• co to jest opór elektryczny i od czego zależy, jaka jest jego
• narysować wykres zależności I(U) dla podanych
jednostka,
wartości liczbowych,
115. Opór elektryczny. Prawo Ohma.
•
•
jaka jest treść prawa Ohma,
wyliczyć opór elektryczny dla danych wartości
Zadania rachunkowe
• że opór elektryczny jest wielkością stałą dla danego
napięcia i natężenia,.
odbiornika niezależnie od przyłożonego napięcia,
• narysować wykres I(U) dla dowolnego R (C),
• co to znaczy, że natężenie jest wprost proporcjonalne do
• rozwiązywać zadania z zastosowaniem wzoru
16
I = U/R oraz R = ρ l/S,
• jaka jest matematyczno-fizyczna interpretacja prawa Ohma,
• rozwiązywać złożone zadania tekstowe
• kim był G. S. Ohm,
z zastosowaniem prawa Ohma i wzorów na opór
• jakie właściwości (jaką rezystancję) mają nadprzewodniki
elektryczny.
a jakie półprzewodniki i w jakich urządzeniach są stosowane
• od czego zależą: praca, moc i energia prądu elektrycznego,
• wyjaśnić, w jakich urządzeniach jest
• w jakich jednostkach wyraża się pracę, moc i energię
wykorzystywana energia elektryczna,
elektryczną,
• przekształcać jednostki pracy, mocy
• że energia elektryczna może zmieniać się w inny rodzaj
i energii na jednostki układu SI,
117. Praca, moc i energia prądu
energii,
• rozwiązywać zadania z zastosowaniem wzorów na
elektrycznego.
• za pomocą jakich wzorów można obliczać pracę, moc
pracę, moc i energię prądu elektrycznego i wzór
118. Zadania rachunkowe
i energię prądu elektrycznego,
Joule’a-Lenza,
• jaka jest definicja jednostki pracy, mocy i energii prądu
• wyprowadzić wzory na moc prądu elektrycznego,
elektrycznego,
stosując prawo Ohma,
• jaka jest treść prawa Joule’a – Lenza,
• rozwiązywać zadania rachunkowe
• kim byli J. P. Joule i H. Lenz.
o podwyższonym stopniu trudności,
wykorzystując wzory na pracę, moc i energię
prądu.
• jakie są sposoby łączenia odbiorników energii elektrycznej,
• narysować z pomocą nauczyciela schemat dwóch
• jaka jest treść I prawa Kirchhoffa,
rezystorów połączonych szeregowo i równolegle,
• jak obliczyć opór zastępczy dwóch oporników połączonych
• obliczyć opór zastępczy, napięcie i natężenie
szeregowo i równolegle,
dwóch oporników połączonych szeregowo
119. Łączenie odbiorników energii
• co to jest: gałąź, węzeł,
i równolegle,
elektrycznej. I prawo Kichhoffa.
• jakie są związki między natężeniem, napięciem i rezystancją • rozwiązywać zadania z kilkoma opornikami 120. Zadania rachunkowe
na poszczególnych odbiornikach a wartościami całkowitymi
połączonymi szeregowo – równolegle,
(w gałęziach głównych w łączeniu szeregowym
• rozwiązywać zadania o podwyższonym stopniu
i równoległym),
trudności na łączenie szeregowo- równoległe
• jak rozwiązać zadanie z kilkoma opornikami połączonymi
rezystorów.
szeregowo- równolegle,
• jaka jest treść II prawa Kirchhoffa,
• kim był G. R. Kirchhoff.
• jak należy bezpiecznie korzystać z elektrycznych urządzeń
• bezpiecznie posługiwać się urządzeniami
domowych,
elektrycznymi,
Wpływ prądu elektrycznego
na organizmy żywe.
• jakie są skutki porażenia prądem elektrycznym, jakie są
• zabezpieczyć się przed porażeniem prądem
zasady udzielania pierwszej pomocy osobom porażonym
elektrycznym w różnych sytuacjach.
a. Domowa instalacja elektryczna.
prądem elektrycznym,
• co to jest zerowanie i uziemianie oraz jaka jest ich rola,
• kim był i czego dokonał T. A. Edison.
122. Pole magnetyczne. Elektromagnes.
• jakie są źródła i co to jest pole magnetyczne,
• zademonstrować oddziaływanie biegunów
• jak działają na siebie nawzajem bieguny magnetyczne
magnetycznych jednoimiennych i różnoimiennych,
123. Ćwiczenia
17
• wyznaczyć biegunowość pola magnetycznego
• jak jest zbudowany i jak działa najprostszy elektromagnes,
wokół przewodnika, przez który płynie prąd,
• na czym polega doświadczenie Oersteda,
• zademonstrować doświadczenie Oersteda,
• co to jest ferromagnetyk i jak jest zbudowany,
• zademonstrować doświadczalnie kształt linii pola
• jaki kształt mają linie pola wokół magnesu sztabkowego,
magnetycznego wokół biegunów: jednoimiennych
• jakie zastosowanie ma elektromagnes,
i różnoimiennych,
• na czym polega namagnesowanie ferromagnetyka,
• zaprojektować i przeprowadzić samodzielnie
• jak oddziałują na siebie dwa przewodniki, przez które płynie
doświadczenie wykazujące istnienie pola
prąd elektryczny,
magnetycznego wokół przewodnika, przez który
• jakie substancje są diamagnetykami a jakie
płynie prąd elektryczny.
paramagnetykami,
• jaka jest definicja 1 ampera i 1 kulomba
• kim był H. CH. Oersted.
• co to jest siła elektrodynamiczna, od czego zależy jej wartość • wymienić, posługując się modelem, najważniejsze
• jakie zmiany energii następują w silniku elektrycznym,
części silnika elektrycznego,
• gdzie znalazły zastosowanie silniki elektryczne,
• ustalić kierunek i zwrot siły elektrodynamicznej za
124. Siła elektrodynamiczna.
• jaka jest treść reguły lewej dłoni,
pomocą reguły lewej dłoni,
a. Silnik prądu stałego.
• od czego i w jaki sposób zależy wartość siły
• omówić działanie silnika elektrycznego.
elektrodynamicznej (wzór),
posługując się modelem, planszą,
• jakimi jednostkami mierzy się wielkości, od których zależy
• rozwiązywać zadania, wykorzystując wiedzę o sile
siła elektrodynamiczna,
elektrodynamicznej
• w jakich przyrządach wykorzystano siłę elektrodynamiczną,
• zaprojektować budowę różnych przyrządów
• co to jest strumień magnetyczny.
(mierników elektrycznych) i zademonstrować ich
działanie.
• że efektem zjawiska indukcji elektromagnetycznej jest
• przeprowadzić doświadczenie obrazujące sposób
powstanie prądu przemiennego,
wzbudzania prądu indukcyjnego,
• do czego służy transformator,
• wskazać na modelu główne części z których
• co to jest pole elektromagnetyczne,
składa się transformator,
125. Indukcja elektromagnetyczna.
• jakie warunki muszą zaistnieć, aby wystąpiło zjawisko
• zademonstrować działanie prądnicy prądu
a. Prądnica.
indukcji elektromagnetycznej,
przemiennego,
b. Transformator.
• jaki jest związek między liczbą zwojów w uzwojeniu
• rozwiązywać zadania dotyczące transformatorów,
c. Teoria Maxwella.
pierwotnym i wtórnym a natężeniem i napięciem prądu
• rozwiązywać zadania o podwyższonym stopniu
126. Zadania rachunkowe
w tych uzwojeniach,
trudności dotyczące prądu indukcyjnego
127. Wpływ pola magnetycznego
• jakie są sposoby otrzymywania prądu indukcyjnego,
i transformatorów.
na organizmy żywe
• jakie są główne założenia teorii Maxwella,
• jak wyznacza się kierunek prądu indukcyjnego (reguła
Lenza),
• jakie cechy ma prąd indukcyjny,
• jak przesyłana jest energia elektryczna,
• jaki jest wpływ pola elektromagnetycznego na organizmy
18
• co to jest przekładnia transformatora,
• jakie właściwości mają fale elektromagnetyczne, jaki jest ich
wpływ na organizmy żywe i gdzie znalazły zastosowanie,
• kim byli: M. Faraday, J. C. Maxwell.
128. Utrwalenie wiadomości o oddziaływaniach
129. Sprawdzian wiadomości
Dział IX: FALE ELEKTROMAGNETYCZNE. OPTYKA – 23h
Temat
Wymagania – uczeń
wie:
umie:
• co to jest fala elektromagnetyczna, jakie jest zastosowanie fal
• odczytać na diagramie długość różnego
elektromagnetycznych,
rodzaju fal elektromagnetycznych,
• jak powstają drgania elektryczne,
• narysować schemat najprostszego
• co to jest fala nośna,
obwodu drgającego,
• jakie właściwości mają: promieniowanie widzialne, nadfioletowe,
• narysować schemat przesyłania dźwięku
rentgenowskie, podczerwone,
za pomocą fal elektromagnetycznych,
130. Widmo fal elektromagnetycznych.
• co oznaczają terminy: nadajnik, odbiornik, fala modulowana,
• szczegółowo opisać działanie wybranego
a. Fale elektromagnetyczne w komunikacji.
częstotliwość nośna, demodulator,
urządzenia, posługując się planszą,
• na czym polega wysyłanie i odbiór fal elektromagnetycznych,
schematem itp.
• do czego służy demodulator,
• jak działają: radio, telegraf, telefon, telewizja, radar
(informacyjnie),
• jakie właściwości mają mikrofale i fale radiowe,
• kim byli: M. Planck, J. C. Maxwell, W. C. Roentgen, H. R. Hertz, G.
Marconi, A. G. Bell.
• jaka jest natura światła,
• rozróżnić rodzaje źródła światła,
• jaka jest wartość prędkości światła w próżni,
• wykonać doświadczenie potwierdzające
• że światło w różnych ośrodkach przezroczystych rozchodzi się z
prostoliniowe rozchodzenie się światła
różnymi prędkościami,
w ośrodku jednorodnym,
• jakie są rodzaje źródła światła,
• rozwiązywać proste zadania
131. Światło i jego właściwości.
• co to jest foton,
z zastosowaniem zależności między
132. Doświadczenia
• co to jest światło białe,
długością fali λ, częstotliwością f,
• że w widmie światła białego (słonecznego) występuje także
prędkością v i okresem T ,
promieniowanie niewidzialne (podczerwone, ultrafioletowe),
• zaprojektować doświadczenie
• na czym polega zjawisko fotoelektryczne,
demonstrujące zjawisko dyfrakcji,
• jaka jest zależność między długością fali świetlnej λ, prędkością zjawisko interferencji fal świetlnych,
rozchodzenia się światła v, częstotliwością fali świetlnej f i
• rozwiązywać zadania z zastosowaniem
19
zależności między długością fali λ,
• na czym polega zjawisko dyfrakcji, interferencji fal świetlnych, częstotliwością f prędkością v
• na czym polega działanie fotokomórek i gdzie znalazły
i okresem T.
zastosowanie,
• co to jest laser i jakie ma zastosowanie
• kim byli Ch. Huygens i T. Young.
• co oznaczają terminy: promień świetlny i ośrodek optyczny,
• wskazać na rysunku kąt padania i kąt
• na czym polega zjawisko odbicia, załamania światła,
odbicia,
• że światło odbija się od gładkich powierzchni (zwierciadeł),
• przedstawić na rysunku prawo odbicia
• że światło, odbijając się od powierzchni chropowatych, ulega
i prawo załamania,
133. Podstawy optyki geometrycznej.
rozproszeniu,
• przedstawić na rysunku odwracalność
134. Zjawisko odbicia światła.
• na czym polega prostoliniowe rozchodzenie się światła w ośrodku biegu promieni świetlnych,
135. Zadania
jednorodnym,
• zaprojektować i zademonstrować
136. Zjawisko rozproszenia światła.
• jaka jest treść prawa odbicia,
zjawiska odbicia i rozproszenia światła,
137. Zadania
• co to jest kąt padania i kąt odbicia,
• rozwiązywać zadania o podwyższonym
• na czym polega odwracalność biegu promieni świetlnych,
stopniu trudności z zakresu odbicia
• na czym polega zjawisko rozproszenia światła,
i rozproszenia światła.
• w jakich warunkach występuje zjawisko odbicia światła, a w jakich rozproszenia światła,
• na czym polega zasada Fermata.
• co oznaczają terminy: ognisko i ogniskowa zwierciadła,
• rozróżnić rodzaj zwierciadła,
• że obrazy powstające za pomocą zwierciadeł mogą być:
• wskazać zwierciadło, płytkę
powiększone, pomniejszone, tej samej wielkości, proste i
równoległościenną i pryzmat,
odwrócone,
• przedstawić na rysunku bieg promieni
• na czym polega zjawisko załamania światła, jaka jest jego treść, w płytce równoległościennej,
• co to jest pryzmat,
• narysować obrazy otrzymane
• że światło białe może ulec rozszczepieniu,
w zwierciadłach wklęsłych,
• które zwierciadła skupiają, a które rozpraszają światło,
• rozwiązywać zadania z zastosowaniem
Zwierciadła.
• co to jest powiększenie obrazu w zwierciadle,
równania zwierciadła,
Zadania
• jakie warunki muszą być spełnione, aby światło uległo załamaniu, • narysować bieg promienia w pryzmacie
Płytka równoległościenna.
• jakie obrazy powstają w zwierciadłach,
(monochromatycznego, białego),
Pryzmat.
• jaką postać ma równanie zwierciadła,
• zaprojektować i zademonstrować
Zadania
• na czym polega zjawisko rozszczepienia światła,
zjawiska załamania i rozszczepienia
• jaka jest zasada działania peryskopu,
światła,
• jakie jest zastosowanie płytek równoległościennych,
• rozwiązywać złożone zadania
• co to jest całkowite wewnętrzne odbicie,
z zastosowaniem równania zwierciadła
• jaki jest matematyczny zapis prawa załamania.
i wzorów na powiększenie obrazu,
• rozwiązywać zadania o podwyższonym
stopniu trudności z zakresu załamania
i rozszczepienia światła.
20
• co to są soczewki i jakie są rodzaje soczewek,
• wskazać na rysunku: ognisko,
• co oznaczają pojęcia: ognisko soczewki, ogniskowa, oś optyczna, ogniskową, oś optyczną, środek
środek krzywizny,
krzywizny,
• że soczewki mogą skupiać lub rozpraszać światło,
• narysować bieg wiązki promieni
• jakie obrazy można otrzymać za pomocą soczewek skupiających,
charakterystycznych przechodzących
143. Soczewki.
• co to jest zdolność skupiająca soczewki,
przez soczewkę i obrazy otrzymane za
144. Zadania
• co to jest 1 dioptria,
pomocą soczewki skupiającej,
• jaka jest treść równania soczewki.
• rozwiązywać proste i złożone zadania
konstrukcyjne i rachunkowe
z zastosowaniem równania soczewki
oraz wzorów na powiększenie obrazu
w soczewce.
• w jakich przyrządach optycznych wykorzystuje się soczewki i
• posługiwać się lupą i wyznaczyć
zwierciadła,
powiększenie uzyskanego obrazu,
• jakie są rodzaje przyrządów optycznych,
• wykonać doświadczenie demonstrujące
• jakie są zjawiska optyczne występujące w przyrodzie,
powstanie cienia,
• w jakim celu stosuje się przyrządy optyczne,
• posługiwać się prostą lunetą,
145. Przyrządy optyczne.
• jak działa luneta,
• uzyskać zjawiska cienia i półcienia,
146. Zadania
• na czym polega akomodacja oka,
• narysować schemat budowy lunety
147. Zjawiska optyczne
• że zjawisku załamania towarzyszy rozszczepienie światła białego, i mikroskopu oraz powstawania obrazu
w przyrodzie.
• jaka jest zasada działania mikroskopu,
w tych przyrządach,
• jak zbudowane jest oko ludzkie, jaka jest zasada działania oka,
• narysować schemat zaćmienia Słońca
jakie są wady wzroku, jakie są sposoby korygowania wad wzroku,
i Księżyca,
• na czym polega zaćmienie Słońca i Księżyca,
• narysować schemat budowy oka,
• jak powstają: tęcza, barwne refleksy, miraże.
• narysować schemat powstawania
obrazu za pomocą oka: zdrowego,
krótkowidza i dalekowidza.
• co to jest promieniowanie i promieniotwórczość,
• przedstawić model atomu wg Bohra,
• co to są izotopy,
• rozwiązać proste zadania
• jak człowiek wykorzystuje promieniowanie jonizujące w życiu
z zastosowaniem wzoru Einsteina,
codziennym,
• przedstawić przykłady reakcji
• co to jest promieniowanie jądrowe,
łańcuchowej,
148. Promieniowanie jądrowe.
• jakie jest zastosowanie izotopów,
• narysować schemat budowy reaktora
149. Energia jądrowa.
• jaka jest zależność między masą a energią,
i przedstawić jego działanie.
gorzelec
• w jakich jednostkach mierzy się promieniowanie jonizujące,
• na czym polega rozpad promieniotwórczy,
• czym jest promieniowanie α, β i γ ,
• jak powstaje energia jądrowa,
• na czym polega reakcja łańcuchowa,
• jak jest zbudowany i do czego służy reaktor,
21
• dlaczego uważa się, że energia jądrowa jest przyszłością światowej energetyki,
• jakie są zagrożenia związane z promieniowaniem jonizującym,
• kim był A. Einstein.
• jak zbudowany jest Wszechświat,
• wymienić planety Układu Słonecznego,
• że budowa wszechświata jest złożona,
• narysować model Układu Słonecznego,
• jakie są rodzaje galaktyk,
• przedstawić referat z dziedziny
Elementy kosmologii.
• jakie jest miejsce naszej galaktyki (Galaktyki) we wszechświecie, kosmologii z wykorzystaniem zdjęć,
• jakie nazwy mają niektóre ciała niebieskie,
filmów i plansz.
• jakie są modele kosmologiczne wszechświata,
• jaka jest hipoteza powstania wszechświata.
151. Utrwalenie wiadomości o oddziaływaniach
152. Sprawdzian wiadomości
Zgorzelec 2011-08-30
Beata Winkler-Krupińska
22