LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 1
Miejsce na identyfikacj� szko"y
ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY
Z OPERONEM
WIEDZA O SPO�ECZEĄSTWIE
POZIOM PODSTAWOWY
LISTOPAD
ROK 2009
Czas pracy 120 minut
Instrukcja dla zdającego
1. Sprawdę, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 17 stron (za-
dania 1 28). Ewentualne braki zg"oĘ przewodniczącemu
zespo"u nadzorującego egzamin.
2. Odpowiedzi zapisz czytelnie w miejscu na to przeznaczo-
nym.
3. Pisz czytelnie. UŻywaj d"ugopisu/pióra tylko z czarnym tu-
szem/atramentem.
4. Nie uŻywaj korektora.
5. B"�dne zapisy wyraęnie przekreĘl.
6. Pami�taj, Że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
�yczymy powodzenia!
Za rozwiązanie
wszystkich zadał

moŻna otrzyma�
"ącznie
100 punktów.
Wpisuje zdający przed rozpocz�ciem pracy
KOD
PESEL ZDAJŃCEGO
ZDAJŃCEGO
Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.
Kopiowanie w ca"oĘci lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadał
przez
dyrektorów szkó" biorących udzia" w programie Próbna Matura z OPERONEM.
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 2
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
W zadaniach 1 5 podkreĘl jedną w"aĘciwą odpowiedę.
Zadanie 1. (1 pkt)
Postawa jednostki, polegająca na Ęcis"ym podporządkowaniu si� normom, systemom wartoĘci
oraz poglądom obowiązującym w danej grupie spo"ecznej, to:
a) nonkonformizm
b) antykonformizm
c) konformizm
d) utylitaryzm
Zadanie 2. (1 pkt)
Autorem planu z 1950 r., który przyczyni" si� do powo"ania Europejskiej Wspólnoty W�gla i Sta-
li, by":
a) Robert Schuman
b) Alcide de Gasperi
c) Winston Churchill
d) Konrad Adenauer
Zadanie 3. (1 pkt)
Organem w"adzy sądowniczej w Polsce, który stwierdza waŻnoĘ� wyborów parlamentarnych,
prezydenckich oraz referendów ogólnokrajowych, jest:
a) Trybuna" Konstytucyjny
b) Trybuna" Stanu
c) Sąd NajwyŻszy
d) Wojewódzki Sąd Administracyjny
Zadanie 4. (1 pkt)
Postawienie Prezydenta RP w stan oskarŻenia moŻe nastąpi� uchwa"ą:
a) Sejmu RP
b) Senatu RP
c) Rady Ministrów
d) Zgromadzenia Narodowego
Zadanie 5. (1 pkt)
Doktryna polityczna, której g"ównymi zasadami są solidarnoĘ� spo"eczna i zasada subsydiarno-
Ęci pał
stwa, to:
a) nacjonalizm
b) liberalizm
c) chrzeĘcijał
ska demokracja
d) socjaldemokracja
Zadanie 6. (1 pkt)
Podaj termin, którym okreĘla si� prawną przynaleŻnoĘ� jednostki do danego pał
stwa. Przejawia
si� ona mi�dzy innymi w podleg"oĘci w"adzom swojego pał
stwa oraz opiece prawnej w czasie po-
bytu poza jego granicami.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
2
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 3
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Zadanie 7. (3 pkt)
Uzupe"nij tekst, wpisując w miejsce kropek nazwy w"aĘciwych organów samorządu terytorialnego.
W wiejskiej gminie Kowalewo odby"y si� d"ugo oczekiwane wybory samorządowe. W wyniku zacie-
k"ej walki wyborczej do (1) & & & & & & & & & & & & & & & & & dosta"o si� 15 nowych radnych.
W bezpoĘrednich wyborach zwyci�Ży" Janusz Lulewicz, który obją" stanowisko
(2) & & & & & & & & & & & & & & & & . Jest to doĘwiadczony polityk, który dopiero niedawno
przeprowadzi" si� do gminy Kowalewo. WczeĘniej mieszka" w Gdał
sku, gdzie kilka lat temu z powo-
dzeniem startowa" w wyborach samorządowych. Zwyci�Ży" w nich i staną" na czele w"adzy wyko-
nawczej w mieĘcie, obejmując urząd (3) & & & & & & & & & & & & & & & . W po"owie kadencji
jednak zrezygnowa", t"umacząc si� problemami zdrowotnymi i szukając dla siebie odpoczynku od lo-
kalnej polityki. Nie na d"ugo jednak.
(1)  Podaj nazw� organu w"adzy stanowiącej w tej gminie.
(2)  Podaj nazw� organu wykonawczego w tej gminie.
(3)  Podaj nazw� organu wykonawczego w Gdał
sku.
Zadanie 8. (1 pkt)
Wymieł
cztery mniejszoĘci etniczne, których przedstawiciele mieszkają w Polsce i które zosta"y
wymienione w Ustawie o mniejszoĘciach narodowych i etnicznych oraz o j�zykach regionalnych.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Zadanie 9. (4 pkt)
Wpisz w tabeli przy poszczególnych aktach prawnych nazwy organów promulgacyjnych, w któ-
rych są one publikowane. Wybierz spoĘród niŻej podanych:
Dziennik Ustaw RP, Dziennik Urz�dowy RP  Monitor Polski , Wojewódzkie dzienniki urz�dowe
Nazwa aktu prawnego Organ publikacyjny (promulgacyjny)
A. Ratyfikowane umowy mi�dzynarodowe
B. Uchwa"y rady powiatu
C. Konstytucja
D. Zarządzenie Prezydenta RP
W zadaniach 10 13 przyporządkuj odpowiednim literom odpowiadające im cyfry (np. F. 6).
Zadanie 10. (3 pkt)
Do podanych opisów funkcji rodziny przyporządkuj w"aĘciwe im nazwy.
A. wydanie na Ęwiat potomstwa
B. zaspokajanie potrzeb materialnych cz"onków rodziny
C. nadawanie pozycji spo"ecznej swoim cz"onkom
3
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 4
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
1. stratyfikacyjna
2. kulturowa
3. prokreacyjna
4. ekonomiczna
Odpowiedę: A. & B. & C. &
Zadanie 11. (4 pkt)
Do poszczególnych sposobów rozwiązywania konfliktów przyporządkuj ich charakterystyki.
Sposób
rozwiązywania Charakterystyka
konfliktów
A. negocjacje 1. Rozmowy mi�dzy stronami konfliktu z udzia"em osoby trzeciej, która za-
chowuje neutralnoĘ� i pomaga znaleę� rozwiązanie dobre dla obu stron.
B. mediacje 2. Rozstrzygni�cie konfliktu przez niezaleŻny organ, którego orzeczenie
jest wiąŻące, a strony konfliktu nie mają wp"ywu na jego sk"ad.
C. arbitraŻ 3. Rozmowy podj�te przez strony konfliktu w celu znalezienia rozwiązania
satysfakcjonującego obie strony.
D. sąd 4. Rozstrzygni�cie konfliktu w drodze decyzji podj�tej przez wi�kszoĘ� osób
zaangaŻowanych w spór.
5. Rozstrzygni�cie konfliktu przez wyznaczoną przez obie strony niezaleŻ-
ną osob�, której decyzja jest wiąŻąca dla obu stron konfliktu.
Odpowiedę: A. & B. & C. & D. &
Zadanie 12. (3 pkt)
Do poszczególnych Ęrodków odwo"awczych przyporządkuj odpowiedni organ w"adzy sądowni-
czej, który ten Ęrodek odwo"awczy b�dzie rozpatrywa".
�rodki odwo"awcze Organ w"adzy sądowniczej
A. ZaŻalenie na postanowienie wojewódzkiego 1. Sąd NajwyŻszy
sądu administracyjnego
B. Apelacja od wyroku sądu rejonowego 2. Sąd Apelacyjny
C. Kasacja od wyroku sądu okr�gowego 3. Sąd Okr�gowy
4. Naczelny Sąd Administracyjny
Odpowiedę: A. & B. & C. &
4
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 5
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Zadanie 13. (4 pkt)
Do poszczególnych funkcji Sejmu RP przyporządkuj odpowiednie wyjaĘnienie tej funkcji.
Funkcja Sejmu WyjaĘnienie funkcji
A. funkcja ustrojodawcza 1. powo"ywanie innych organów pał
stwa
B. funkcja kreacyjna 2. sprawowanie kontroli nad dzia"alnoĘcią administracji rządowej
C. funkcja kontrolna 3. uczestniczenie w pracy Rady Ministrów
D. funkcja ustawodawcza 4. moŻliwoĘ� dokonywania zmian w Konstytucji RP
5. stanowienie prawa
Odpowiedę: A. & B. & C. & D. &
W zadaniach 14 15, zaznacz, które zdania są prawdziwe, a które fa"szywe. Wpisz w odpowied-
nie miejsce w tabeli Prawda (zdanie prawdziwe) lub Fa"sz (zdanie fa"szywe).
Zadanie 14. (5 pkt)
Prezydent RP  w"adza wykonawcza
Zdanie Prawda lub Fa"sz
1. Kandydat na Prezydenta RP musi mie� ukoł
czone 30 lat i zebra� 100
tys. podpisów obywateli.
2. Kadencja Prezydenta RP trwa 5 lat i ponownie moŻe by� on wybrany
tylko raz.
3. Prezydent RP czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji i jest gwaran-
tem ciąg"oĘci w"adzy pał
stwowej.
4. W sprawach szczególnej wagi Prezydent RP zwo"uje Rad� Gabineto-
wą, której przewodniczy.
5. Akty urz�dowe Prezydenta RP wymagają dla swojej waŻnoĘci
podpisu odpowiedniego ministra.
Zadanie 15. (4 pkt)
Organizacja Narodów Zjednoczonych
Zdanie Prawda lub Fa"sz
1. G"ówną siedzibą ONZ jest Nowy Jork, a jej obecny sekretarz general-
ny to Kofi Annan.
2. W sk"ad Rady Bezpieczeł
stwa ONZ wchodzi pi�ciu cz"onków sta-
"ych (USA, Rosja, Chiny, Francja, Wielka Brytania), którzy mają pra-
wo weta.
3. G"ównym organem sądowniczym ONZ jest Mi�dzynarodowy Trybu-
na" SprawiedliwoĘci.
4. Jedną z wyspecjalizowanych organizacji powiązanych z ONZ jest
Pakt Pó"nocnoatlantycki, który odpowiada za realizacj� misji poko-
jowych w ramach ONZ.
5
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 6
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Zadanie 16. (6 pkt)
Wykonaj poniŻsze polecenia.
a) Uporządkuj chronologicznie, wed"ug okresu pe"nienia funkcji, podane poniŻej imiona i na-
zwiska premierów Rzeczypospolitej Polskiej. W odpowiednią rubryk� tabeli wpisz liczby od 1
do 4.
Premierzy Liczba
A. Jerzy Buzek
B. Leszek Miller
C. Tadeusz Mazowiecki
D. Hanna Suchocka
b) Obok wymienionych poniŻej wydarzeł
wpisz imiona i nazwiska premierów, którzy w tym cza-
sie sprawowali swoją funkcj�.
Uwaga: Jednemu premierowi moŻe odpowiada� wi�cej niŻ jedno wydarzenie!
1. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
2. Wys"anie wojsk polskich na wojn� w Iraku w 2003 r.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
3. WejĘcie Polski do NATO.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
4. Powo"anie samorządów powiatowego i wojewódzkiego.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
5. Uchwalenie tzw. Ma"ej Konstytucji z 1992 r.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Zadanie 17. (2 pkt)
Podaj pe"ne polskie nazwy wymienionych organizacji wyspecjalizowanych ONZ.
a) UNESCO  & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
b) FAO  & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Zadanie 18. (2 pkt)
WyjaĘnij poj�cia.
a) bierne prawo wyborcze
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
b) czynne prawo wyborcze
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
6
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 7
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Zadanie 19. (3 pkt)
SpoĘród podanych poniŻej poj�� podkreĘl te, które są charakterystyczne dla wspó"czesnych sys-
temów demokratycznych.
zasada prymatu rozporządzenia, hierarchicznoĘ� systemu ęróde" prawa, pał
stwo prerogatywne,
pluralizm polityczny, monizm polityczny, zasada praworządnoĘci, indoktrynacja
Zadanie 20. (4 pkt)
Do podanych opisów organów wewn�trznych Sejmu RP dopisz w odpowiednim miejscu ich nazwy.
Opis organu wewn�trznego Sejmu Nazwa organu
A. Przewodniczy obradom Sejmu i reprezentuje go na zewnątrz.
B. Zapewnia wspó"prac� mi�dzy klubami poselskimi, w jego
sk"ad wchodzą mi�dzy innymi przewodniczący klubów i kó"
parlamentarnych
C. Ustala plan pracy Sejmu i dokonuje wyk"adni jego
Regulaminu.
D. Rozpatruje sprawy stanowiące przedmiot prac Sejmu oraz
wyraŻa opinie w sprawach przekazanych pod jego obrady
przez Sejm lub jego inne organy.
Zadanie 21. (2 pkt)
Do opisów etapów procesu rozwoju spo"ecznego cz"owieka dopisz jego nazw�.
Opis etapu procesu rozwoju spo"ecznego Nazwa etapu
A. Zmiany zachodzące w cz"owieku są efektem Życia w róŻno-
rodnym Ęwiecie spo"ecznym oraz przyjmowania przez jed-
nostk� kolejnych ról spo"ecznych.
B. Obejmuje wczesny etap Życia jednostki, która podlega wp"y-
wowi przede wszystkim rodziny, a takŻe rówieĘników, na-
Ęladując prezentowane wzorce zachowania.
Zadanie 22. (3 pkt)
Na podstawie fragmentu ustawy wykonaj polecenia.
Rozdzia" 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
Ustawa okreĘla zasady wspó"pracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych
z cz"onkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej.
Art. 2.
Rada Ministrów ma obowiązek wspó"pracy z Sejmem i Senatem w sprawach, o których mowa
w art. 1.
7
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 8
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Art. 3.
1. Rada Ministrów przedstawia Sejmowi i Senatowi, nie rzadziej niŻ raz na 6 miesi�cy, informacj�
o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej.
2. Na Żądanie Sejmu, Senatu, organu w"aĘciwego na podstawie regulaminu Sejmu lub organu w"a-
Ęciwego na podstawie regulaminu Senatu, Rada Ministrów przedstawia, odpowiednio Sejmowi lub
Senatowi, informacj� o sprawie związanej z cz"onkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Euro-
pejskiej.
Art. 9.
1. Przed rozpatrzeniem projektu aktu prawnego w Radzie Unii Europejskiej Rada Ministrów zasi�-
ga opinii organu w"aĘciwego na podstawie regulaminu Sejmu i opinii organu w"aĘciwego na pod-
stawie regulaminu Senatu, przedstawiając na piĘmie informacj� o stanowisku, jakie Rada Ministrów
ma zamiar zają� podczas rozpatrywania projektu w Radzie Unii Europejskiej.
2. Do informacji, o której mowa w ust. 1, Rada Ministrów do"ącza uzasadnienie swojego stanowi-
ska, a takŻe ocen� przewidywanych skutków prawnych aktu prawnego dla polskiego systemu prawa
oraz skutków spo"ecznych, gospodarczych i finansowych dla Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Z uwagi na organizacj� pracy organów Unii Europejskiej, z wyjątkiem spraw, w których Rada Unii
Europejskiej stanowi jednomyĘlnie, oraz spraw, które pociągają za sobą znaczne obciąŻenia dla bu-
dŻetu pał
stwa, Rada Ministrów moŻe zają� stanowisko bez zasi�gania opinii, o których mowa
w ust. 1. W takim przypadku cz"onek Rady Ministrów ma obowiązek niezw"ocznie przedstawi� or-
ganowi w"aĘciwemu na podstawie regulaminu Sejmu i organowi w"aĘciwemu na podstawie regula-
minu Senatu zaj�te stanowisko oraz wyjaĘni� przyczyny, dla których nie zasi�gni�to opinii.
Łród"o: Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o wspó"pracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych
z cz"onkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, DzU z 2004 r. nr 52, poz. 515.
a) Podaj, ile razy najmniej w ciągu roku rząd jest zobowiązany przedstawi� w"adzy ustawodaw-
czej informacje o udziale Polski w pracach Unii Europejskiej.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
b) Napisz, w jakich okolicznoĘciach dotyczących tworzenia unijnego prawa rząd jest bezwzgl�d-
nie zobowiązany do zasi�gni�cia opinii organów Sejmu i Senatu.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
c) WyjaĘnij, jaka procedura obowiązuje w przypadku, gdy rząd nie zasi�gną" opinii Sejmu i Se-
natu na temat swojego stanowiska podczas rozpatrywania projektu unijnego prawa.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
8
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 9
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Zadanie 23. (10 pkt)
Na podstawie mapy przedstawiającej podzia" administracyjny Polski wykonaj nast�pujące po-
lecenia.
16� 18� 20� 22� 24�
54�
54�
1
52� 52�
6
2
woj.
Ęwi�tokrzyskie
5
50�
50�
3
4
50 0 50 100 km
16� 18� 20� 22� 24�
a) Podaj nazw� miasta, które jest stolicą województwa Ęwi�tokrzyskiego.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
b) Wpisz w odpowiednie miejsca poniŻej nazwy województw sąsiadujących z województwem
Ęwi�tokrzyskim.
1. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
2. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
3. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
4. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
5. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
6. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
c) Podaj nazwy miast b�dących stolicami wszystkich województw graniczących z Niemcami.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Zadanie 24. (4 pkt)
Na podstawie tekstu poniŻej i wiedzy w"asnej wykonaj polecenia.
Minione cztery lata da"y Polakom poczucie uwolnienia indywidualnych inicjatyw i skonfrontowania
w"asnych moŻliwoĘci z europejskim otoczeniem. Konfrontacja ta generalnie wypad"a pozytywnie,
przyczyniając si� do wzmocnienia, a nie jak si� obawiano  os"abienia, poczucia w"asnej wartoĘci. (& )
9
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 10
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Na podstawie licznych badał
krajowych i mi�dzynarodowych Polacy jawią si� jako spo"eczeł
stwo
o najwyŻszych wskaęnikach optymizmu i, mimo wahliwoĘci ocen sytuacji politycznej czy gospodar-
czej w kraju, poparcie dla cz"onkostwa jest nie tylko bardzo wysokie, ale równieŻ stabilne i nieza-
leŻne od zmian czy wydarzeł
politycznych.
Funkcjonowanie we wspólnocie krajów cz"onkowskich przyczynia si� do wzmocnienia identyfikacji
z Unią Europejską. Wzmacnia to poczucie wspó"odpowiedzialnoĘci za przebieg procesuintegracji,
cho� równoczeĘnie sprzyja rodzeniu si� obaw o przysz"oĘ� zjednoczeniowego procesu i dostrzega-
niu równieŻ negatywnychnast�pstw cz"onkostwa, co nie stoi w sprzecznoĘci z uwagami poczyniony-
mi powyŻej.
W ocenach cz"onkostwa Polacy najcz�Ęciej wskazują korzyĘci wynikające z moŻliwoĘci podejmo-
wania pracy poza krajem. W dost�pie do rynków pracy upatrywali zarówno moŻliwoĘci wyrówny-
wania róŻnic poziomów Życia, jak i zbliŻenia z obywatelami zatrudniających ich krajów. JednakŻe,
w bardziej pog"�bionych analizach pojawiają si� coraz liczniej dostrzegane problemy zarówno
w Ęrodowiskach migrantów, jak i wĘród ludnoĘci miejscowej. Odczucia te mają zarówno pod"oŻe
ekonomiczne, jak i psychologiczno-kulturowe, wynikające z relacji mi�dzy przybyszami i tubylcami.
Są nast�pstwem weryfikacji oczekiwał
, które z biegiem czasu okazują si� bądę to niemoŻliwe do za-
spokojenia, bądę teŻ ulegają zmianie pod wp"ywem doĘwiadczeł
Życia w obcym kraju. W ich na-
st�pstwie w coraz liczniejszych grupach polskich migrantów zarobkowych dojrzewa ch�� powrotu
do kraju, a cz�sto poczucie narastającej niech�ci do obywateli kraju, w którym podejmowano prac�.
Znaczny odsetek badanych wskazuje na zbyt wolny post�p wyrównywania róŻnic mi�dzy spo"eczeł
-
stwami integrującej si� Europy i obawia si�, Że stabilizacja tych zróŻnicował
moŻe doprowadzi�
do roz"amu w Unii.
Łród"o: E. Skotnicka-Illasiewicz, Spo"eczna ocena nast�pstw cz"onkostwa w cztery lata po akcesji, http://ec.europa.eu/
a) Napisz, jak integracja europejska wp"yn�"a na poczucie wartoĘci Polaków.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
b) Wymieł
dwie korzyĘci, które dostrzegali Polacy, związane z otwarciem dla nich rynków pra-
cy krajów Unii Europejskiej.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
c) Wymieł
dwie przyczyny problemów Polaków przebywających na emigracji w krajach Unii
Europejskiej.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
d) Na podstawie wiedzy w"asnej napisz, jakie wydarzenie z 2007 roku przyczyni"o si� do swobod-
nego przemieszczania si� obywateli Rzeczypospolitej Polskiej po krajach Unii Europejskiej.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
10
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 11
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Zadanie 25. (4 pkt)
Na podstawie tekstu poniŻej i wiedzy w"asnej wykonaj polecenia.
Zasada solidarnoĘci ma swój wymiar mi�dzynarodowy w ramach UE. Odbywa si� tu proces wyrów-
nywania poziomów rozwoju i dobrobytu pomi�dzy poszczególnymi krajami i regionami, a dzieje si�
to na koszt i za zgodą narodów bogatszych, które dzielą si� swoim bogactwem z krajami s"abiej roz-
wini�tymi. W uproszczeniu, UE jest najpot�Żniejszą w Ęwiecie pompą ssąco-t"oczącą, t"oczącą fundu-
sze i inne Ęrodki rozwojowe w kierunku narodów historycznie mniej uprzywilejowanych. W tym wyraŻa
si� wspólnotowy charakter Unii Europejskiej. W ramach wspólnoty-rodziny nie moŻna tolerowa�
zbyt duŻych róŻnic rozwojowych. Pod tym wzgl�dem wszyscy mieszkał
cy UE powinni czu� si� jak
u siebie, niezaleŻnie od tego, czy znaleęli si� chwilowo w Lizbonie, Sztokholmie czy Budapeszcie.
Łród"o: R. Kuęniar, UE  kluczowe problemy,  Dziennik , 9 sierpnia 2006 r.
a) WyjaĘnij, w jaki sposób są wyrównywane róŻnice rozwojowe w krajach Unii Europejskiej.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
b) Na podstawie wiedzy w"asnej podaj trzy przyk"ady dzia"ał
finansowanych z funduszy euro-
pejskich, które przyczyniają si� do zmniejszenia róŻnic rozwojowych mi�dzy pał
stwami cz"on-
kowskimi.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Zadanie 26. (5 pkt)
Na podstawie tabeli i wiedzy w"asnej wykonaj polecenia.
Wskazania respondentów wed"ug terminów badał

Które pał
stwa Unii Europejskiej są obec-
nie, Pana(i) zdaniem, najwi�kszymi sprzy- I 2004 I 2006 VII 2007
mierzeł
cami Polski?
w procentach
Wielka Brytania 26 28 28
Czechy  16 22
Francja 10 19 19
Litwa  11 16
Niemcy 19 35 14
Irlandia 11 14 14
Hiszpania 45 16 9
Holandia 13 7 9
11


LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 12
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Wskazania respondentów wed"ug terminów badał

Które pał
stwa Unii Europejskiej są obec-
nie, Pana(i) zdaniem, najwi�kszymi sprzy- I 2004 I 2006 VII 2007
mierzeł
cami Polski?
w procentach
S"owacja  7 9
W"ochy 18 10 7
W�gry  7 5
Austria 4 4 4
Belgia 6 3 4
Szwecja 14 7 3
Finlandia 2 2 2
�otwa  2 3
Dania 10 3 2
Grecja 6 2 2
Portugalia 4 1 2
Estonia  1 2
S"owenia  1 1
Bu"garia   1
Rumunia   1
Luksemburg 1 1 0
Cypr  0 0
Malta  0 0
Trudno powiedzie� 23 25 31
Łród"o: CBOS, lipiec 2007 r.
a) Podaj nazwy pał
stw, które zanotowa"y w okresie 2004 2007 najwi�kszy w punktach procen-
towych wzrost i najwi�kszy spadek wskazał
respondentów.
Najwi�kszy wzrost: & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Najwi�kszy spadek: & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
b) Podaj nazwy dwóch pał
stw, które w okresie 2004 2007 mia"y stabilne wskaęniki poparcia.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
c) Podaj polityczną przyczyn� spadku poparcia dla pał
stwa wymienionego w podpunkcie a.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
d) SpoĘród wymienionych w tabeli pał
stw podaj dwa, które najpóęniej przystąpi"y do Unii Eu-
ropejskiej.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
12


LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:31 PM Page 13
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Zadanie 27. (4 pkt)
Zapoznaj si� z zamieszczonymi poniŻej wykresem oraz tabelą i wykonaj polecenia.
Niedawno Sejm i Senat opowiedzia"y si� za przyj�ciem przez Polsk� traktatu lizboł
skiego. Czy
Pana(i) zdaniem prezydent powinien ratyfikowa�, zatwierdzi� traktat lizboł
ski, czy teŻ nie?
2%
22%
6%
Zdecydowanie tak Raczej nie
33% Raczej tak Zdecydowanie nie
37%
Trudno powiedzie�
Łród"o: CBOS, maj 2008 r.
Elektoraty partyjne
Jak Pan(i) sądzi, jakie b�dą skutki wejĘcia
w Życie traktatu lizboł
skiego? Czy Pan(i)
SLD* PO PSL* PiS
zdaniem, wejĘcie w Życie traktatu przyczyni
si� do:
w procentach
" zacieĘnienia wspó"pracy mi�dzy pał
stwami cz"onkowskimi Unii?
Tak 73 71 67 46
Nie 5 8 0 23
Trudno powiedzie� 22 21 33 31
" poprawy funkcjonowania ca"ej Unii?
Tak 76 67 66 47
Nie 2 10 5 17
Trudno powiedzie� 22 23 29 36
" podporządkowania s"abszych pał
stw UE silniejszym pał
stwom unijnym?
Tak 35 30 36 45
Nie 38 40 18 23
Trudno powiedzie� 27 30 46 32
" wzmocnienia pozycji Polski w Unii Europejskiej?
Tak 73 59 47 34
Nie 7 18 14 33
Trudno powiedzie� 20 23 39 33
" utraty przez Polsk� suwerennoĘci?
Tak 3 10 3 26
Nie 79 69 54 48
Trudno powiedzie� 18 21 43 26
" legalizacji w Polsce ma"Żeł
stw homoseksualnych?
Tak 6 11 17 21
Nie 58 63 38 44
Trudno powiedzie� 36 26 45 35
13


LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:31 PM Page 14
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Elektoraty partyjne
Jak Pan(i) sądzi, jakie b�dą skutki wejĘcia
w Życie traktatu lizboł
skiego? Czy Pan(i)
SLD* PO PSL* PiS
zdaniem, wejĘcie w Życie traktatu przyczyni
si� do:
w procentach
" zwi�kszenia skutecznoĘci dochodzenia roszczeł
finansowych przez obywateli Niemiec za mie-
nie pozostawione w Polsce?
Tak 13 19 30 35
Nie 54 46 26 22
Trudno powiedzie� 33 35 44 43
* Rozk"ad opinii w elektoratach SLD i PSL naleŻy uzna� za przybliŻony ze wzgl�du Łród"o: CBOS, maj 2008 r.
na niewielką liczb� zwolenników tych partii w badanej próbie.
a) Podaj, jaki procent respondentów popiera ratyfikacj� przez prezydenta traktatu lizboł
skie-
go, a jaki jest temu przeciwny.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
b) Podaj pe"ne nazwy dwóch partii, których zwolennicy są najbardziej przekonani o pozytywnych
skutkach przyj�cia traktatu lizboł
skiego.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
c) Wymieł
wszystkie partie, których wi�kszoĘ� wyborców twierdzi, Że traktat lizboł
ski przyczy-
ni si� do poprawy funkcjonowania Unii.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
d) Odpowiedz, czy zdaniem respondentów traktat lizboł
ski spowoduje utrat� przez Polsk� su-
werennoĘci. Odpowiedę uzasadnij, odwo"ując si� do danych liczbowych.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Zadanie 28. (14 pkt)
Napisz artyku" prasowy, w którym przedstawisz korzyĘci oraz koszty pi�cioletniego uczestnictwa
Polski w Unii Europejskiej (przedstaw po trzy przyk"ady). Jakie korzyĘci, a jakie zagroŻenia
związane z przynaleŻnoĘcią do Unii Europejskiej mogą spotka� pał
stwo polskie w najbliŻszej
przysz"oĘci? Podaj i opisz po dwa przyk"ady. Uwzgl�dnij w"asne zdanie na temat przynaleŻnoĘci
Polski do UE oraz wykorzystaj materia"y ęród"owe z zadał
24 27.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
14


LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:31 PM Page 15
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
15
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:31 PM Page 16
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
16
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:31 PM Page 17
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
BRUDNOPIS
(nie podlega ocenie)
17
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:31 PM Page 18
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:31 PM Page 19
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:31 PM Page 20