UBEZPIECZENIA
GOSPODARCZE
WYBRANE ZAGADNIENIA PRAWNE
redakcja naukowa
Bogusława Gnela
Warszawa 2011
Spis treści
Wykaz skrótów / 9
Wprowadzenie / 15
Część I
Podmioty umowy ubezpieczenia / 17
Bogusława Gnela
Problem kwalifikacji stron umowy ubezpieczenia ze szczególnym
uwzględnieniem ubezpieczającego / 19
Bernadetta Fuchs, Monika Jagielska
Kolizyjnoprawna ochrona strony słabszej stosunku
ubezpieczenia / 32
Część II
Odpowiedzialność i roszczenia związane z naruszeniem
umowy ubezpieczenia / 45
Bartosz Kucharski
Odpowiedzialność ubezpieczyciela za niewykonanie umowy
ubezpieczenia / 47
Szymon Byczko
Roszczenia uprawnionego w przypadku nienależytego wykonania
umowy ubezpieczenia przez ubezpieczyciela / 60
5
Spis treści
Część III
Wybrane zagadnienia niektórych umów ubezpieczenia / 71
Aleksander Raczyński
Instytucja regresu nietypowego (szczególnego) na tle konstrukcji
ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej / 73
Krzysztof Radel
Wybrane zagadnienia odpowiedzialności zawodowej
na tle obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej
radcy prawnego / 83
Kinga Michałowska
Znaczenie zgody ubezpieczonego w ubezpieczeniach
na życie zawieranych na cudzy rachunek / 94
Magdalena Szczepańska
Opłaty pobierane przez ubezpieczycieli w umowie ubezpieczenia
z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym / 110
Część IV
Wybrane problemy działalności ubezpieczeniowej / 123
Robert Stefanicki
Roszczenia odszkodowawcze przysługujące klientom
z tytułu naruszenia reguł konkurencji przez ubezpieczycieli / 125
Ryszard Szostak
Uwagi o charakterze prawnym gwarancji ubezpieczeniowej / 142
Dariusz Fuchs
Przesłanki uznania sporu ubezpieczeniowego za sprawę
gospodarczą w świetle przepisów kodeksu postępowania
cywilnego / 152
6
Spis treści
Część V
Wpływ świadczeń wypłacanych przez Skarb Państwa na zasady
ubezpieczeń gospodarczych / 163
Marcin Orlicki
O zaliczaniu świadczeń wypłacanych ze środków publicznych
na rzecz ofiar powodzi na poczet odszkodowań z ubezpieczeń
majÄ…tkowych / 165
Piotr Kosior
Roszczenia Skarbu Państwa wobec sprawcy szkody z tytułu
świadczeń wypłaconych funkcjonariuszom Policji w związku
z wypadkiem komunikacyjnym / 172
Część VI
Zagadnienia pośrednictwa ubezpieczeniowego / 181
Ewa Rott-Pietrzyk
Pośrednictwo jako element charakterystyczny niektórych umów
o świadczenie usług / 183
Jakub Pokrzywniak
Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym  ocena i uwagi
de lege ferenda w kontekście prac nad nowelizacją dyrektywy
w sprawie pośrednictwa ubezpieczeniowego / 203
Bartosz Wojno
Przedmiotowy zakres definicji pośrednictwa
ubezpieczeniowego / 213
Zbigniew DÅ‚ugosz
Umowa ubezpieczenia na cudzy rachunek a czynności
brokerskie / 227
7
Spis treści
Część VII
Publicznoprawne zagadnienia ubezpieczeń gospodarczych / 237
Monika Szaraniec
Klauzula interesu publicznego i określenia nieostre  próba
wyodrębnienia tych pojęć na gruncie ustawy o działalności
ubezpieczeniowej / 239
Aldona Piotrowska
Nadzór struktury organu zarządzającego zakładem ubezpieczeń / 255
Katarzyna Malinowska
Wdrażanie Solvency II  wpływ na umowę ubezpieczenia / 268
Maciej Gnela
Umowa ubezpieczenia jako przedmiot zamówienia publicznego / 279
Piotr Wiatrowski
Przestępstwo oszustwa ubezpieczeniowego w teorii i praktyce
wymiaru sprawiedliwości / 292
Wykaz skrótów
1. Akty prawne
Biała Księga Biała Księga Komisji Wspólnot Europejskich z dnia
2 kwietnia 2008 r. w sprawie roszczeń o naprawienie szko-
dy wynikłej z naruszenia wspólnotowego prawa ochrony
konkurencji (COM (2008) 165 wersja ostateczna)
dyrektywa druga dyrektywa Rady 88/357/EWG z dnia 22 czerwca
88/357/EWG 1988 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych,
wykonawczych i administracyjnych odnoszÄ…cych siÄ™
do ubezpieczeń bezpośrednich innych niż ubezpiecze-
nia na życie i ustanowienia przepisów ułatwiających
skuteczne korzystanie ze swobody świadczenia usług
oraz zmieniajÄ…ca dyrektywÄ™ 73/239/EWG (Dz. Urz.
WE L 172 z 04.07.1988, s. 1 z póz
n. zm.)
dyrektywa
dyrektywa Rady 92/49/EWG z dnia 18 czerwca 1992 r.
92/49/EWG
w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wy-
konawczych i administracyjnych odnoszÄ…cych siÄ™ do
ubezpieczeń bezpośrednich innych niż ubezpiecze-
nia na życie i zmieniająca dyrektywy 73/239/EWG
i 88/357/EWG (trzecia dyrektywa w sprawie ubezpie-
czeń innych niż ubezpieczenia na życie) (Dz. Urz. WE
L 228 z 11.08.1992, s. 1 z póz
n. zm.)
dyrektywa
dyrektywa Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r.
93/13/EWG
w sprawie nieuczciwych warunków w umowach kon-
sumenckich (Dz. Urz. WE L 95 z 21.04.1993, s. 29)
dyrektywa
dyrektywa 2002/83/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
2002/83/WE
z dnia 5 listopada 2002 r. dotycząca ubezpieczeń na życie
(Dz. Urz. WE L 345 z 19.12.2002, s. 1 z póz
n. zm.)
dyrektywa
dyrektywa 2002/92/WE Parlamentu Europejskiego
2002/92/WE
i Rady z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie pośrednictwa
ubezpieczeniowego (Dz. Urz. WE L 9 z 15.01.2003, s. 3)
9
Wykaz skrótów
dyrektywa
dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego
2005/29/WE
i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotyczÄ…ca nieuczciwych
praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębior-
stwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym
oraz zmieniajÄ…ca dyrektywÄ™ Rady 84/450/EWG, dy-
rektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamen-
tu Europejskiego i Rady oraz rozporzÄ…dzenie (WE)
nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady ( Dy-
rektywa o nieuczciwych praktykach handlowych )
(Dz. Urz. UE L 149 z 11.06.2005, s. 22)
k.c. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r.  Kodeks cywilny
(Dz. U. Nr 16, poz. 93 z póz
n. zm.)
k.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r.  Kodeks karny
(Dz. U. Nr 88, poz. 553 z póz
n. zm.)
k.m. ustawa z dnia 18 września 2001 r.  Kodeks morski (tekst
jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 217, poz. 1689 z póz
n. zm.)
Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwiet-
nia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z póz
n. zm.)
konwencja Konwencja o przystÄ…pieniu Republiki Czeskiej, Repu-
rzymska bliki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki A
o-
tewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej,
Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki
SÅ‚owenii i Republiki SÅ‚owackiej do Konwencji o pra-
wie właściwym dla zobowiązań umownych, otwar-
tej do podpisu w Rzymie w dniu 19 czerwca 1980 r.,
oraz do Pierwszego i Drugiego Protokołu w sprawie
jej wykładni przez Trybunał Sprawiedliwości Wspól-
not Europejskich, sporzÄ…dzona w Luksemburgu dnia
14 kwietnia 2005 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 10, poz. 57)
k.p.c. ustawa z dnia 17 listopada 1964 r.  Kodeks postępo-
wania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z póz
n. zm.)
k.z. rozporzÄ…dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia
27 paz
dziernika 1933 r.  Kodeks zobowiązań
(Dz. U. Nr 82, poz. 598 z póz
n. zm.)
pr. bank. ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r.  Prawo bankowe (tekst
jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z póz
n. zm.)
p.z.p. ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r.  Prawo zamówień
publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 113,
poz. 759 z póz
n. zm.)
10
Wykaz skrótów
rozporzÄ…dzenie rozporzÄ…dzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)
Rzym I nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie pra-
wa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
(Dz. Urz. UE L 177 z 04.07.2008, s. 6 z póz
n. zm.)
rozporzÄ…dzenie rozporzÄ…dzenie (WE) nr 864/2007 Parlamentu Eu-
Rzym II ropejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczÄ…ce
prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych
(Rzym II) (Dz. Urz. UE L 199 z 31.07.2007, s. 40)
Solvency II dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/
WE z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowa-
nia i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i re-
asekuracyjnej (Wypłacalność II) (Dz. Urz. UE L 335
z 17.12.2009, s. 1)
TFUE Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. U.
z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 z póz
n. zm.)
u.d.u. ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpie-
czeniowej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66
z póz
n. zm.)
u.g.n. ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nie-
ruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 102,
poz. 651 z póz
n. zm.)
u.o.p.k. ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektó-
rych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności
za szkodÄ™ wyrzÄ…dzonÄ… przez produkt niebezpieczny
(Dz. U. Nr 22, poz. 271 z póz
n. zm.)
u.p. ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jedn.:
Dz. U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277 z póz
n. zm.)
u.p.n.p. ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu
nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. Nr 171,
poz. 1206)
u.p.s. ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecz-
nej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362
z póz
n. zm.)
u.p.u. ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubez-
pieczeniowym (Dz. U. Nr 124, poz. 1154 z póz
n. zm.)
u.r.p. ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst
jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 z póz
n. zm.)
u.s.d.g. ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalno-
ści gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220,
poz. 1447 z póz
n. zm.)
11
Wykaz skrótów
u.u.o. ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obo-
wiÄ…zkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwaran-
cyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunika-
cyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z póz
n. zm.)
u.w.p. ustawa z dnia 16 grudnia 1972 r. o odszkodowaniach
przysługujących w razie wypadków i chorób pozosta-
jących w związku ze służbą w Policji (Dz. U. Nr 53,
poz. 345 z póz
n. zm.)
2. Czasopisma i oficjalne publikatory
Biul. SN Biuletyn Sądu Najwyższego
Dz. U.
Dziennik Ustaw
Dz. Urz. Dziennik Urzędowy Urzędu Ochrony Konkurencji
UOKiK i Konsumentów
M. Praw.
Monitor Prawniczy
NP
Nowe Prawo
ONSA Orzecznictwo Naczelnego SÄ…du Administracyjnego
ONSA WSA
Orzecznictwo Naczelnego SÄ…du Administracyjnego
i wojewódzkich sądów administracyjnych
OSNC-ZD
Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna  zeszyt
dodatkowy
OSNP
Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy, Ubez-
pieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
OSP Orzecznictwo Sądów Polskich
OTK-A
Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; zbiór urzę-
dowy, Seria A
PA
Prawo Asekuracyjne
Pal. Palestra
PiP
Państwo i Prawo
PPH
PrzeglÄ…d Prawa Handlowego
Prok. i Pr.
Prokuratura i Prawo
Prok. i Pr.-wkł. Prokuratura i Prawo  wkładka
PS
PrzeglÄ…d SÄ…dowy
PUG
PrzeglÄ…d Ustawodawstwa Gospodarczego
RPEiS
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
SC
Studia Cywilistyczne
12
Wykaz skrótów
SIS Studia Iuridica Silesiana
SPE
Studia Prawno-Ekonomiczne
3. Inne
BIPAR Bureau International des Producteurs d Assurances et
de Réassurances (International Federation of Insuran-
ce Intermediaries)
CEIOPS
Europejski Komitet Nadzorców Ubezpieczeń i Pra-
cowniczych Programów Emerytalnych
KNF
Komisja Nadzoru Finansowego
OC
odpowiedzialność cywilna
o.w.u. ogólne warunki ubezpieczenia
SA
sÄ…d apelacyjny
SN
Sąd Najwyższy
SO
sąd okręgowy
TK
Trybunał Konstytucyjny
TSUE Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
UFG
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny
Wprowadzenie
Książka niniejsza jest poświęcona zagadnieniom prawnym doty-
czącym ubezpieczeń gospodarczych i stanowi efekt części opracowań
przygotowanych na konferencjÄ™ zorganizowanÄ… w dniach 24 25 listopa-
da 2011 r. w Krakowie przez Katedrę Prawa oraz Katedrę Ubezpieczeń
Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie pt.  Ubezpieczenia w pań-
stwach europejskich. Zagadnienia ekonomiczno-prawne . W tej konfe-
rencji uczestniczyli przedstawiciele uniwersyteckich ośrodków nauko-
wych oraz praktycy zajmujący się problematyką ubezpieczeń od strony
prawnej i ekonomicznej.
W książce przedstawiono wybrane zagadnienia polskiego prawa
ubezpieczeń gospodarczych (problematyce ekonomicznej ubezpieczeń
jest poświęcona odrębna publikacja) mające doniosłe znaczenie teorety-
czne i praktyczne. DotyczÄ… one przede wszystkim cywilnoprawnej kon-
strukcji umowy ubezpieczenia, w tym jej stron i ochrony słabszej strony
tej umowy na gruncie prawa kolizyjnego, odpowiedzialności oraz roszczeń
zwiÄ…zanych z umowÄ… ubezpieczenia, a ponadto innych instytucji prawa
ubezpieczeń, np. gwarancji ubezpieczeniowej, pośrednictwa ubezpiecze-
niowego, a także aspektów procesowych i publicznoprawnych ubezpieczeń
gospodarczych.
Opracowania zawarte w książce stanowią wkład w rozwój polskiego
prawa ubezpieczeń, a ze względu na wyrażone w nich poglądy i zgłoszone
postulaty, powinny zainteresować nie tylko teoretyków i praktyków zaj-
mujących się ubezpieczeniami, ale także osoby i instytucje uczestniczące
w procesie reform prawa ubezpieczeń gospodarczych.
Redaktor naukowy
Bogusława Gnela
Część I
Podmioty umowy ubezpieczenia
prof. UEK dr hab. Bogusława Gnela*
Problem kwalifikacji stron umowy ubezpieczenia
ze szczególnym uwzględnieniem ubezpieczającego
1. Wstęp
Umowa ubezpieczenia może być kwalifikowana według różnych kryte-
riów, regulowanych nie tylko w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r.  Kodeks
cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z póz
n. zm.). Niestety,  rozczłonkowanie
regulacji tej umowy pomiędzy wspomniany kodeks oraz pozakodekso-
we akty normatywne dotyczące ubezpieczeń, do których w szczególności
zaliczyć należy: ustawę z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpiecze-
niowej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66 z póz
n. zm.), ustawÄ™
z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiÄ…zkowych, Ubezpiecze-
niowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Ko-
munikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z póz
n. zm.) oraz rozporzÄ…dze-
nia wykonawcze do ustaw przewidujÄ…cych obowiÄ…zek zawarcia umowy
obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej określonych
podmiotów1, niezwykle utrudnia próbę  całościowego spojrzenia na tę
umowę i jej elementy konstrukcyjne. Do elementów  definiujących umo-
wę ubezpieczenia należy między innymi określenie jej stron, czyli ubezpie-
* Zakład Prawa Cywilnego i Gospodarczego, Katedra Prawa, Uniwersytet Ekonomicz-
ny w Krakowie.
1
Np. odpowiedzialności adwokatów, architektów oraz inżynierów budownictwa, no-
tariuszy, radców prawnych, rzeczników patentowych, brokerów ubezpieczeniowych, agen-
tów ubezpieczeniowych, zarządców nieruchomości, domów maklerskich, podmiotów wy-
konujących doradztwo podatkowe, przedsiębiorców wykonujących działalność z zakresu
usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz podmiotów uprawnionych do badania
sprawozdań finansowych.
19
Część I. Podmioty umowy ubezpieczenia
czyciela i ubezpieczającego2. Temu zagadnieniu poświęcone jest niniejsze
opracowanie, ponieważ kwalifikacja stron umowy ubezpieczenia, według
obowiązujących przepisów, wpływa niekiedy na zróżnicowanie zakresu
ich praw i obowiązków.
2. Ubezpieczyciel jako podmiot prawa cywilnego,
w tym przedsiębiorca
Z części ogólnej kodeksu cywilnego wynika, że podmiotami prawa
cywilnego są osoby fizyczne, osoby prawne oraz tzw. niepełne ( ułomne ,
 ustawowe ) osoby prawne3, do których z mocy art. 331 ż 1 k.c. stosuje
siÄ™ odpowiednio przepisy o osobach prawnych. Ponadto, kodeks cywil-
ny kwalifikuje niektóre z tych osób jako konsumenta lub przedsiębiorcę.
Odnosząc ten podział osób prawa cywilnego do definicji umowy ubezpie-
czenia zawartej w art. 805 ż 1 k.c., można by dojść do mylnego wniosku,
że ubezpieczycielem może być każda z osób prawa cywilnego, działająca
w zakresie swego przedsiębiorstwa. Jednakże z ustawy o działalności ubez-
pieczeniowej wynika, że krajowym zakładem ubezpieczeń (ubezpieczycie-
lem)4 może być jedynie osoba prawna mająca formę organizacyjno-prawną
spółki akcyjnej albo towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych (art. 5 u.d.u.),
posiadająca zezwolenie organu nadzoru na prowadzenie działalności ubez-
pieczeniowej (art. 6) oraz spełniająca pozostałe wymogi określone przede
wszystkim w tej ustawie. Działalność ubezpieczeniowa jest bowiem działal-
nością gospodarczą, która z zasady powinna być wolna, gdyż stanowi jeden
z fundamentów gospodarki rynkowej (art. 20 Konstytucji Rzeczypospoli-
tej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. Nr 78, poz. 483 z póz
n. zm.),
a ograniczenie tej wolności jest w myśl art. 22 Konstytucji RP dopuszczal-
ne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst
jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z póz
n. zm.), zwana  konstytucjÄ…
2
W. Czyżowicz, J. Wierzbicki, Umowy w ubezpieczeniach (w:) J. Gospodarek (red.),
Umowy gospodarcze. Zagadnienia wybrane, Warszawa 2010, s. 336.
3
W opracowaniu przyjęto stanowisko, że są trzy, a nie dwa, rodzaje podmiotów pra-
wa cywilnego.
4
Z art. 6 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy  Kodeks cywilny oraz
o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 82, poz. 557) wynika, że ilekroć w przepisach
odrębnych jest mowa o  zakładzie ubezpieczeń , rozumie się przez to ubezpieczyciela.
20
Problem kwalifikacji stron umowy ubezpieczenia ze szczególnym...
tej działalności, określa w sposób ogólny granice wolności gospodarczej5,
a z art. 75 ust. 1 pkt 22 wynika właśnie, że działalność ubezpieczeniowa
wymaga zezwolenia przewidzianego w ustawie o działalności ubezpiecze-
niowej. To zezwolenie wydaje organ nadzoru, a jest nim Komisja Nadzo-
ru Finansowego, o której mowa w ustawie z dnia 21 lipca 2006 r. o nad-
zorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. Nr 157, poz. 1119 z póz
n. zm.)
(art. 2 ust. 1 pkt 7 u.d.u.). Z kolei zagraniczny zakład ubezpieczeń nie-
pochodzący z państwa UE, wykonujący działalność ubezpieczeniową na
terytorium Polski, musi mieć formę prawną głównego oddziału, który
może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywany
(art. 105 106 u.d.u.), a zatem jest tzw. niepełną osobą prawną. Główny
oddział musi także uzyskać zezwolenie KNF (wydawane na wniosek zagra-
nicznego zakładu ubezpieczeń) na prowadzenie działalności ubezpiecze-
niowej na terytorium Polski. Natomiast zagraniczny zakład ubezpieczeń,
pochodzący z państwa członkowskiego Unii Europejskiej6, może wyko-
nywać na terytorium Polski działalność ubezpieczeniową przez oddział
(art. 131) lub w inny sposób niż przez oddział, w ramach unijnej zasady
swobody świadczenia usług (art. 132 i n. u.d.u.), jeżeli uzyskał odpowied-
nie zezwolenie na tę działalność w państwie UE, w którym ma siedzibę.
Brak miejsca na przedstawienie dogłębnej analizy publicznoprawnych
ograniczeń statusu ubezpieczyciela pozwala jedynie stwierdzić, że te ogra-
niczenia są uzasadnione także potrzebą ochrony ubezpieczających oraz
innych podmiotów uprawnionych do świadczenia ubezpieczyciela, choćby
nie były stroną umowy ubezpieczenia. Te normatywne, publicznopraw-
ne ograniczenia oraz treść decyzji administracyjnej, którą jest zezwolenie
na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej, mają wpływ na cywilno-
prawne zobowiązania ubezpieczyciela zaciągnięte  w zakresie działalności
swego przedsiębiorstwa , o których mowa w art. 805 ż 1 k.c.
 Dodatkowa kwalifikacja ubezpieczyciela wynika z faktu, że według
kryteriów przyjętych w części ogólnej kodeksu cywilnego jest on przedsię-
biorcÄ… w rozumieniu art. 431, natomiast jego kontrahent, czyli ubezpieczajÄ…-
5
Por. art. 46 ust. 3 u.s.d.g., z którego wynika, że gdy działalność gospodarcza nie może
być wykonywana jako wolna, regulowana lub objęta zezwoleniem, to można wprowadzić
obowiązek jej koncesjonowania, jeżeli ma ona szczególne znaczenie ze względu na bezpie-
czeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny i wymaga zmiany ustawy
o swobodzie działalności gospodarczej.
6
Pod tym pojęciem, zgodnie z art. 2 ust. 2 u.d.u., należy rozumieć także państwa człon-
kowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA)  strony umowy o Euro-
pejskim Obszarze Gospodarczym.
21