Dlaczego warto mieć pracę?
Dlaczego warto mieć prac
Pozwól swobodnie pracować osobie
Pozwól swobodnie pracować osobie
niepełnosprawnej!!
niepełnosprawnej!!
Poradnik dla osób niepełnosprawnych
Poradnik dla osób niepełnosprawnych
Poradnik dla osób niepełnosprawnych
Sandra Krzyżańska
Martyna Olechnowicz
Studentki Pedagogiki o specj. doradztwo zawodowe i rehabilitacyjne
Studentki Pedagogiki o specj. doradztwo zawodowe i rehabilitacyjne
Uniwersytetu Kaziemierza Wielk
Uniwersytetu Kaziemierza Wielkiego w Bydgoszczy
Spis treści
Dlaczego warto mieć pracę? ........................................................................................................... 3
Dlaczego warto mieć pracę? ........................................................................................................... 3
Apel do Rodziców ..................................................................................................................................... 3
Co praca Ci da? Wiele ............................................................................................................................... 4
Jak i gdzie szukać pracy? ................................................................................................................ 5
Jak i gdzie szukać pracy? ................................................................................................................ 5
Jak szukać pracy? ...................................................................................................................................... 5
Gdzie szukać pracy? .................................................................................................................................. 7
Programy wspierające zatrudnianie osób niepełnosprawnych........................................................ 9
Programy wspierające zatrudnianie osób niepełnosprawnych........................................................ 9
Życiorys i list motywacyjny  jak pisać? ...................................................................................... 14
Życiorys i list motywacyjny  jak pisać? ...................................................................................... 14
Rozmowa kwalifikacyjna.............................................................................................................. 17
Rozmowa kwalifikacyjna.............................................................................................................. 17
Rodzaje umów o pracę .................................................................................................................. 20
Rodzaje umów o pracę .................................................................................................................. 20
Adresy placówek w Bydgoszczy .................................................................................................. 23
Adresy placówek w Bydgoszczy .................................................................................................. 23
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik dla osób niepełnosprawnych
DLACZEGO WARTO MIEĆ PRAC
?
APEL DO RODZICÓW
Zwracamy się do Was z prośbą o umożliwienie i jak największe wsparcie dla Waszego
dziecka w chwilach kiedy będzie szukał lub szukała pracy. Dlaczego?
Po pierwsze - taka osoba - Wasze dziecko - zaczyna zarabiać pieniądze. Zarabia na siebie i
może dokładać się do rachunków czy zakupów, np. leków.
Po drugie  Wasze dziecko nauczy się nowych umiejętności ważnych w codziennym życiu,
np. współpracy z innymi i zaradności życiowej. Wiele rzeczy będzie musiała robić sama co
nauczy je samodzielności.
Po trzecie  dla Waszego dziecka jest to też rehabilitacja. Nie tylko fizyczna, ale społeczna
(poprzez relację z ludz
mi) i zawodowa (nowe czynności do nauczenia się).
Uwierz we własne dziecko! Może wiele osiągnąć!
Szukanie pracy nie jest łatwą sprawą. Zwłaszcza dla osób niepełnosprawnych i ich rodzin 
liczne bariery środowiskowe, społeczne czy też lęki będące w nas samych& Jednak nie
należy się poddawać strachowi i obawie! Gdyż co będzie z Waszym dzieckiem jeśli
odejdziecie z tego świata? Jak sobie poradzi?
Prawdopodobnie od dłuższego już czasu walczycie z przeciwnościami losu  chorobą czy
niepełnosprawnością dziecka, brakiem pieniędzy na rehabilitację, leki czy opłaty za
mieszkanie&
Dajecie Waszemu dziecku wiele. Dajcie też możliwość podjęcia pracy i zachęcajcie do
szukania i starania się o pracę. A nie będzie to łatwe.
Jeśli tylko dacie mu szansę Wasze dziecko
poradzi sobie!
Aby dać Waszemu dziecku szansę najpierw sami
musicie pozbyć się własnych barier np.  Czy da sobie
radę? ,  Ale przecież nie umie tego i tamtego  Jak będą
traktować inni ludzie, współpracownicy, szef? Takie
myśli są normalne. Tak jak i strach czy obawa, ale ile już
rzeczy osiągnęliście dla Waszego dziecka, które
wydawały się nieosiągalne czy trudne do wykonania?
Dajcie Waszemu dziecku szansę! Może Was czymś zaskoczy?
Małe kroczki:
Wasze dziecko nie musi od razu szukać pracy na otwartym rynku pracy. Możecie najpierw
wysłać je do ZAZ-u, czyli Zakładu Aktywizacji Zawodowej Niepełnosprawnych w
Bydgoszczy przy ul. Ludwikowo 3, gdzie nauczy się wielu cennych umiejętności.
3
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik dla osób niepełnosprawnych
CO PRACA CI DA? WIELE
Oto przykłady korzyści jakie możesz osiągnąć jeśli
dostaniesz pracę:
" chęć udowodnienia własnej wartości
" chęć usamodzielnienia się i niezależności
" chęć normalnego funkcjonowania
" zawierają się nowe kontakty, znajomości, przyjaz
nie a nawet związki partnerskie
" ważne jest również pozbycie się barier psychicznych
" praca daje możliwość samorealizacji
" daje poczucie niezależności materialnej i osobistej
" praca umożliwia rozwijanie umiejętności
" nabycie nowych doświadczeń
" wzrost samooceny i pewności siebie
" wzmacnia poczucie własnej wartości
" jest bardziej samodzielna
" większe aspiracje oraz rozwój osobisty
" poczucie spełnienia
" poczucie użyteczności
" poczucie przydatności
" potrzeba akceptacji
4
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Jak i gdzie szukać pracy?
JAK I GDZIE SZUKAĆ PRACY?
JAK SZUKAĆ PRACY?
Gorzka prawda: żaden pracodawca nie ma obowiązku
Cię zatrudnić. Jednak, aby skutecznie poszukiwać pracy
trzeba przyjąć następujące założenia:
" najlepiej jak potrafisz przygotuj się do poszukiwania pracy, czyli sporządz
swój
życiorys i list motywacyjny;
" poświęć na to wystarczająco dużo czasu i włóż w te działania odpowiednio dużo
wysiłku;
" działał systematycznie i konsekwentnie;
" wykorzystaj wszelkie dostępne Ci
sposoby na znalezienie zatrudnienia;
" przygotuj się na to, że może nie tak
szybko, jakbyś sobie tego życzył, zajdziesz pracę;
" nie zrażaj się chwilowymi niepowodzeniami i postaraj się myśleć
pozytywnie;
" stale rozwijaj umiejętności poszukiwania pracy i
podnoś swoje kwalifikacje;
" sytuacja prawna (rodzaj orzeczenia o
niepełnosprawności, uprawnienie do renty);
" niekiedy sama chęci do pracy/nauki jest ważniejsza niż cokolwiek innego.
Zanim zaczniesz rozglądać się za pracą, określ, jakie masz możliwości kariery zawodowej.
Aby to zrobić musisz przemyśleć jeszcze dwie sprawy:
1. Co tak naprawdę umiesz?
Chodzi o konkretne kwalifikacje zawodowe potrzebne, np.
" w sprzedaży,
" obsłudze klienta,
" naprawianiu maszyn i urządzeń,
" prowadzeniu korespondencji,
" swobodnym posługiwaniu się językami obcymi,
A też o cenne dla pracodawcy cechy osobowości, np.
" umiejętność współpracy w zespole, " odporność na stres i zmieniające się
warunki,
" samodzielność,
" komunikatywność,
" zdyscyplinowanie,
" decyzyjność,
" punktualność,
" przedsiębiorczość
" chęć do pracy,
5
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Jak i gdzie szukać pracy?
2. Gdzie i jako kto chciałbyś pracować? Chodzi m.in. o:
" branżę  produkcja (np. praca przy taśmie) czy usługi
(np. sprzedaż, telemarketing)
" specjalizację firmy lub instytucji  firma komputerowa,
sprzątająca biura, sprzedająca telefony itp.
" jej wielkość i strukturę  czy chcesz być kimś docenionym,
ale z dużą odpowiedzialnością czy też możesz być jednym
z wielu pracowników o małej odpowiedzialności?
" rodzaj firmy - firma państwowa czy prywatna, w zakładzie
pracy chronionej czy w zakładzie na otwartym rynku pracy?
" praca tylko w domu czy też poza domem;
" ile czasu możesz poświęcić na dojazd do pracy i z jakich środków
lokomocji możesz korzystać (jeżeli możesz pracować poza domem);
" Twoja dyspozycyjność - jak dużo czasu i w jakich godzinach możesz
pracować;
" co chciałbyś w danej firmie lub instytucji robić  w jakim dziale,
zawodzie i na jakim stanowisku pracować (biorąc, oczywiście, pod uwagę
swoje umiejętności i przygotowanie).
W jakiej jesteś sytuacji? Często warto podjąć pracę, która daje utrzymanie i równocześnie
szukać pracy, która odpowiada Twoim oczekiwaniom. Jest to bardzo praktyczne działanie.
Kiedy to określisz, spróbuj stworzyć sobie listę kilkunastu lub kilkudziesięciu
firm lub instytucji, które  mogą wchodzić w grę .
6
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Jak i gdzie szukać pracy?
GDZIE SZUKAĆ PRACY?
Gdzie możesz znalez
ć informacje o wolnych miejscach pracy? y
ródeł takiej wiedzy jest
wiele. Tu możesz znalez
ć informacje o wolnych miejscach pracy:
Przygotuj się, że pracodawcy najczęściej oczekują:
" wykształcenia co najmniej
" umiejętności obsługi
średniego,
komputera i korzystania z
" doświadczenia zawodowego lub
Internetu,
stażu pracy,
" zdolności interpersonalnych,
" znajomości języków obcych
" umiejętności pracy w zespole,
(najczęściej angielskiego),
" dynamiczności,
" samodzielności
" dyspozycyjności
W trakcie poszukiwań pracy ważna jest jeszcze jedna umiejętność: czytanie ogłoszeń  NIE
REZYGNUJ ze złożenia swojej oferty, jeśli nie spełniasz wszystkich określonych przez
pracodawcę kryteriów. Firmy na ogół
szukają kandydata idealnego, a nie
zawsze udaje im się takiego znalez
ć.
Jeśli nie do końca odpowiadasz sformułowanym w ogłoszeniu oczekiwaniom, ale
rekompensujesz to innymi, cennymi umiejętnościami lub doświadczeniami zawodowymi 
PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ.
7
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Programy wspierające zatrudnienie
Nie zgłaszaj się, jeśli zupełnie nie odpowiadasz stawianym przez pracodawcę
wymaganiom!
Na ogłoszenia odpowiadaj i w formie, która wyróżni Twoje zgłoszenie, a
tym samym zainteresuje czytającego. Po prostu musisz umieć  dobrze się sprzedać .
Bez względu na to, jak i gdzie będziesz poszukiwał pracy, powinieneś jednak pamiętać, że:
" szybciej i łatwiej znajdziesz pracę zgodną z Twoimi zainteresowaniami lub hobby,
wyznawanymi wartościami i zdobytym wcześniej doświadczeniem zawodowym,
" tylko to, co lubisz robić, możesz tak naprawdę robić dobrze,
" robiąc to, co lubisz, czujesz się spełniony zawodowo i po prostu szczęśliwy,
" naprawdę przyjemnie jest otrzymywać wynagrodzenie za to, co lubisz robić, zawsze
warto myśleć o swojej karierze zawodowej.
Pamiętaj!
Zakłady Aktywizacji Zawodowej  one mogą dać jakieś umiejętnośći i pomóc w znalezieniu
pracy.
8
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Programy wspierające zatrudnienie
PROGRAMY WSPIERAJ
CE ZATRUDNIANIE OSÓB
NIEPEA
NOSPRAWNYCH
1. JUNIOR  program aktywizacji zawodowej absolwentów niepełnosprawnych
Celem programu jest umożliwienie wejścia w życie zawodowe (odbycie stażu, zdobycie
zatrudnienia) młodym osobom niepełnosprawnym. Program stanowi uzupełnienie działań
realizowanych przez urzędy pracy w ramach kolejnych edycji Krajowego Programu
Aktywizacji Zawodowej Absolwentów  Pierwsza Praca z wykorzystaniem środków
Funduszu Pracy (m.in. na poradnictwo zawodowe i doradztwo  w ramach tego programu).
Dotyczy:
" osób z orzeczonym znacznym, umiarkowanym lub lekkim stopniem
niepełnosprawności
w wieku do 25
w przypadku osób, które ukończyły szkołę wyższą - do 27 roku życia,
o skierowane na staż z Powiatowego Urzędu Pracy zgodnie z warunkami
określonymi w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i
instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001 z póz
n. zm.);
" pracodawcy uczestniczącego w programie  w postaci premii z tytułu odbycia stażu
przez absolwenta, nie dotyczy pracodawców prowadzących zakłady aktywności
zawodowej;
" doradcy zawodowego w postaci premii za opiekę nad stażystą, w wysokości do 10%
najniższego wynagrodzenia (za każdego stażystę objętego opieką).
Jak dostać dofinansowanie?
" zgłoś się do Urzędu Pracy
" wez
udział w stażu.
Co będę z tego miał?
" pieniądze  staż jest płatny i będziesz miał pieniądze na własne wydatki; dostaniesz je
jako dofinansowanie stanowiące świadczenie na rehabilitację zawodową;
" doświadczenie zawodowe przydatne w staraniu się o inną pracę;
" kontakt z innymi ludz
mi.
Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie?
" świetnego pracownika :)
" mniejsze opłaty  Urząd Pracy zwróci pracodawcy koszty zatrudnienia Ciebie w
postaci premii.
Gdzie zdobędę informacje na temat programu?
" Powiatowe Urzędy Pracy;
" oddziały PFRON i strona internetowa: www.pfron.org.pl
9
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Programy wspierające zatrudnienie
2. Refundacja dodatkowych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych w Zakładach
Pracy Chronionej
Celem jest zwrot dodatkowych kosztów wynikających z zatrudnienia osób
niepełnosprawnych zakładom pracy chronionej zatrudniających co najmniej 50% osób
niepełnosprawnych.
Dotyczy:
" pracodawcy prowadzącego Zakłady Pracy Chronionej jeśli zatrudnia conajmniej 50%
osób niepełnosprawnych;
" wszyscy pracodawcy otwartego rynku pracy.
Co będę z tego miał?
" pieniądze  będziesz miał pieniądze na własne wydatki;
" pracę, gdyż pracodawca chętniej Ciebie zatrudni.
" doświadczenie zawodowe przydatne w staraniu się o inną pracę;
Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie?
" świetnego pracownika :)
" refundację dodatkowych kosztów.
Gdzie zdobędę informacje na temat programu?
" oddziały PFRON;
" www.pfron.org.pl
3. Pomoc na szkolenia pracowników niepełnosprawnych
Dotyczy:
" wszyscy pracodawcy, którzy chcą zatrudnić osoby niepełnosprawne i przystosować
dla nich stanowisko pracy:
o osoby te muszą być osobami bezrobotnymi lub poszukującymi pracy i
niepozostającymi w zatrudnieniu, skierowanymi do pracy przez powiatowy
urząd pracy.
o muszą być osobami pozostającymi w zatrudnieniu u pracodawcy
występującego o zwrot kosztów, jeżeli stali się niepełnosprawnymi podczas
zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną
powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez
pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy.
Co będę z tego miał?
" nauczysz się nowych umiejętności i zdobędziesz nowe kwalifikacje;
" będziesz lepszym pracownikiem.
10
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Programy wspierające zatrudnienie
Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie?
" świetnego pracownika :)
" pomoc na szkolenie pracowników niepełnosprawnych.
Gdzie zdobędę informacje na temat programu?
" Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.
4. Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy
Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed datą podpisania umowy.
Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie, wydanej na wniosek starosty pozytywnej opinii
Państwowej Inspekcji Pracy o dostosowaniu wyposażonego stanowisku pracy do potrzeb
wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na tym stanowisku.
Dotyczy:
" pracodawcy, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osobę
niepełnosprawną zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo
poszukująca pracy, niepozostającą w zatrudnieniu.
Co będę z tego miał?
" pracę;
" kontakt z innymi ludz
mi.
Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie?
" świetnego pracownika :)
" zwrot koztów przystosowania stanowiska pracy do Ciebie.
Gdzie zdobędę informacje na temat programu?
" PFRON;
" Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.
5. Zwrot 60% wynagrodzenia oraz obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne
nowozatrudnionej osoby niepełnosprawnej
Dotyczy:
" pracodawcy, który zatrudni osobą niepełnosprawną na okres conajmniej 12 miesięcy,
przy czym osoba ta musi być osobą bezrobotną lub poszukującą pracy nie pozostającą
w zatrudnieniu.
Co będę z tego miał?
" pracę;
" kontakt z innymi ludz
mi.
11
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Programy wspierające zatrudnienie
Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie?
" świetnego pracownika :);
" otrzyma ze środków Funduszu 60% wynagrodzenia osoby niepełnosprawnej przed
opodatkowaniem podatkiem dochodowym oraz 60% obowiązkowych składek od tego
wynagrodzenia
Gdzie zdobędę informacje na temat programu?
" Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie
" Miejskie Ośrodki Pomocy Rodzinie
6. Refundacja kosztów zatrudnienia osoby pomagającej osobie niepełnosprawnej w
miejscu pracy.
Celem jest pomoc osobie niepełnosprawnej w zakresie czynności ułatwiających
komunikowanie się z otoczeniem.
Dotyczy:
" pracodawca zatrudniający pracownika pomagającego pracownikowi
niepełnosprawnemu w pracy
Co będę z tego miał?
" pracę;
" kontakt z innymi ludz
mi.
Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie?
" świetnego pracownika :)
7. Środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu
do spółdzielni socjalnej.
Dotyczy:
" osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako
bezrobotna lub poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu.
Co będę z tego miał?
" jednorazową pomoc;
Gdzie zdobędę informacje na temat programu?
" Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie
12
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Programy wspierające zatrudnienie
8. Dofinansowanie odsetek od kredytów zaciągniętych na kontynuowanie działalności
gospodarczej.
Dotyczy:
" osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą albo własne lub
dzierżawione gospodarstwo rolne.
Co będę z tego miał?
" do 50% oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie
działalności gospodarczej;
o jednorazową dopłatę gdzie wartość pomocy jest równa kwocie dopłaty;
o dopłaty rozłożone są w czasie, jej wartością jest zdyskontowana kwota
dopłaty.
Gdzie zdobędę informacje na temat programu?
" Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie
13
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Rozmowa kwalifikacyjna
ŻYCIORYS I LIST MOTYWACYJNY  JAK PISAĆ?
Przykład życiorysu/CV/Curriculum Vitae, gdy masz doświadczenie.
14
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Rozmowa kwalifikacyjna
Przykład życiorysu/CV/Curriculum Vitae, gdy nie masz doświadczenia zawodowego.
Część zaznaczona na czerwono MUSI znalez
ć się na Twoim życiorysie!!
15
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Rozmowa kwalifikacyjna
List motywacyjny - przykład
Wszędzie, gdzie jest napisane  Kandydat to chodzi o Ciebie!
W życiorysie i liście motywacyjnym nie zapomnij o podpisie!
16
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Rozmowa kwalifikacyjna
ROZMOWA KWALIFIKACYJNA
GRATULACJE!! Zostałeś zaproszony na rozmowę kwalifikacyjną! Czyli bezpośrednie
spotkanie z pracodawcą lub przyszłym przełożonym!
NIE MARTW SI
. ŚWIAT NALEŻY TERAZ DO CIEBIE!
Jak przygotować się na rozmowę kwalifikacyjną?
" autoprezentacja, czyli w sposób atrakcyjny i zgodny z prawdą przedstawiasz siebie i
swoją kandydaturę przyszłemu pracodawcy; możesz kierować się zasadą atutu;
o zasada atutu  tak przedstawiasz swoją kandydaturę by wskazać swoje zalety i
mocne strony oraz co masz do zaoferowania pracodawcy;
o zachowuj się naturalnie
o dobrze przygotuj się do rozmowy, np. Co ta firma robi/produkuje? Jakie
stanowisko chcesz objąć? Jakie masz oczekiwania wobec pracodawcy? Ile
chcesz zarabiać? Itp
Czy niepełnosprawność może być przeszkodą podczas rozmowy kwalifikacyjnej?
" Nie, gdyż ważne jest Twoje podejście, przygotowanie do rozmowy i umiejętne
odpowiadanie na zadane pytania.
PRZED ROZMOW
KWALIFIKACYJN

Dotyczy kandydata (czyli Ciebie):
" przypomnij sobie wszystkie swoje zalety, umiejętności, kwalifikacje, mocne strony;
" przejrzyj swoje CV i list motywacyjny  mogą paść pytania na ten temat;
" zastanów się jak chcesz się zaprezentować czy też co chcesz opowiedzieć o sobie;
" przygotuj odpowiednie ubranie i zadbaj o higienę własną;
" zbierz informacje o firmie, która zaprosiła Ciebie na rozmowę;
" zastanów się o co chcesz zapytać pracodawcę, np. o obowiązki, wymagania wobec
Ciebie czy też kiedy zaczynasz pracę?;
" przypomnij sobie jakie oczekiwania miał pracodawca.
Dotyczy wymaganych dokumentów (jakich pracodawca może wymagać od Ciebie) takich
jak:
" życiorys; " orzeczenie o niepełnosprawności;
" list motywacyjny (jeśli był wymagany); " świadectwa pracy;
" świadectwa szkolne; " orzeczenia komisji lekarskich.
17
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Rozmowa kwalifikacyjna
Dokumenty, ułożone datami, przechowuj w specjalnej do tego celu przeznaczonej papierowej
teczce  nie trzymaj tam innych rzeczy.
Jeżeli niektóre dokumenty są zniszczone, zadbaj, by zostały podklejone przezroczystą taśmą.
A w obawie przed zgubieniem możesz zrobić kserokopie i zabierać je ze sobą do pracodawcy,
a oryginały bezpiecznie trzymać w domu,
Dotyczy terminu rozmowy i dojazdu do pracodawcy:
" termin rozmowy (godzina i data)  włącz rozmowę kwalifikacyjną w swój plan dnia i
zarezerwuj sobie 1 godzinę dodatkowo gdyby rozmowa się przeciągnęła;
" plan dojazdu - sprawdz
, jak możesz dojechać do pracodawcy, np. autobus, tramwaj
oraz jaka jest odległość firmy od przystanku; możesz też wcześniej przemierzyć trasę
do firmy, by zobaczyć z czym mogą być problemy;
" wyjdz
wcześniej z domu  możliwe są korki, roboty drogowe czy brak wolnego
miejsca na parkingu;
" nie spóz
nij się na rozmowę  lepiej mieć 15 czy 20 minut na odpoczynek przed
rozmową kwalifikacyjną;
" licz się z możliwymi barierami architektonicznymi  wtedy spokojnie poproś
jakiegoś pracownika o pomoc w dotarciu na rozmowę.
PODCZAS ROZMOWY KWALIFIKACYJNEJ
" dobre wychowanie, czyli
o przywitaj się z osobą, która powita Cię w firmie;
o przedstaw się (imię i nazwisko);
o powiedz, z kim jesteś umówiony i w jakiej sprawie;
o bądz
uprzejmy dla każdej osoby, z którą rozmawiasz;
" wierzchnie okrycie zostaw przed wejściem do pracodawcy, np. w poczekalni lub
sekretariacie;
" jeśli masz jakieś pytanie czy potrzebujesz pomocy to zapytaj o to grzecznie i
podziękuj;
" jeśli pracodawca poda Ci rękę, uściśnij ją pewnie - nie podawaj ręki pierwszy;
" usiądz
, gdy otrzymasz zaproszenie, staraj się wybierać miejsce na wprost rozmówcy;
" staraj się nawiązać i utrzymywać z rozmówcą kontakt wzrokowy;
" uśmiechaj się i aktywnie uczestnicz w rozmowie (słuchaj, co mówi rozmówca i
zapamiętuj najważniejsze rzeczy);
" formułuj odpowiedzi pełnymi zdaniami, nie odbiegaj jednak od tematu zadawanych
pytań;
" zadawaj odpowiednie pytania (nie pytaj o rzeczy i sprawy, które były już poruszane w
czasie rozmowy);
18
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Rozmowa kwalifikacyjna
" uprzedz
pracodawcę o ewentualnych sytuacjach, które mogą zdarzyć się podczas
rozmowy, a są związane z Twoją niepełnosprawnością; mów o tym otwarcie i śmiało,
w sposób naturalny, a ośmielisz tym swojego rozmówcę, nie będzie zaskoczony;
" jeśli masz problemy z wymową, poinformuj rozmówcę, że w przypadku gdy nie
będzie cię rozumiał, chętnie powtórzysz poszczególne słowa lub zdania, ewentualnie
napiszesz je na kartce;
" spróbuj się odprężyć, bądz
naturalny w sposobie zachowania (ale nie nadmiernie
swobodny) - nie zapomnij o tym i bądz
sobą;
" podziękuj rozmówcy za poświęcony ci czas i rozmowę, możesz zapytać, kiedy należy
spodziewać się informacji, czy zostaniesz zatrudniony (nie pytaj jednak o to, czy
zostaniesz zatrudniony - daj pracodawcy czas na zastanowienie).
TEGO UNIKAJ!
" spóz
nienia;
" przychodzenia na rozmowę z rodzicami lub opiekunami, gdy nie jest to konieczne;
" picia alkoholu przed lub w trakcie rozmowy;
" palenia tytoniu, nawet jeśli dostaniesz akceptację rozmówcy;
" zaniedbanego wyglądu, brudnego ubrania oraz pogniecionych dokumentów;
" siadania bez czekania na zaproszenie;
" odpowiedzi na pytania monosylabami -  tak lub  nie (staraj się rozwinąć
odpowiedz
);
" kłamstw na temat swoich możliwości, kwalifikacji i dotychczasowych doświadczeń
zawodowych;
" krytykowania byłych pracodawców lub kolegów,
" aroganckich wypowiedzi czy wręcz kłócenia się;
" stawiania pracodawcy warunków, które musi dla ciebie spełnić (podjęcie pracy to
pewna forma wymiany - pracodawca ma swoje obowiązki, ale może wymagać od
Ciebie pewnych rzeczy; ty masz swoje prawa, które muszą być szanowane, ale masz
też obowiązki zawodowe jako pracownik, które musisz wypełniać);
" przerywania rozmówcy i mówienia podniesionym tonem;
" wesołkowatości i nadmiernie swobodnego, wręcz zuchwałego zachowania;
" nadmiernego gestykulowania;
" rozsiadania się na krześle i rozglądania po pokoju.
19
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Rodzaje umów o pracę  jakie mam uprawnienia?
RODZAJE UMÓW O PRAC

W polskim prawodawstwie wyróżnić można dwa typy umów dotyczących zatrudnienia:
umowy o pracę i cywilnoprawne. Kwestie pierwszych reguluje Kodeks Pracy, natomiast
drugich, do których zaliczają się umowy o dzieło i zlecenie, Kodeks Cywilny.
1. Umowa o pracę (etat) z Kodeksu Pracy
Umowa o pracę nie może zawierać postanowień mniej korzystnych niż te, które wynikają z
przepisów prawa pracy. Zawiera się ją na piśmie a pracodawca powinien, najpóz
niej w dniu
rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi ustalenia co do stron umowy,
rodzaju umowy oraz jej warunków. Umowa ta jest regulowana na podstawie Kodeksu Pracy.
Pracować można w pełnym wymiarze czasu pracy, ale także np. na 1/2 czy 3/4 etatu. Umowa
taka nakłada na pracownika, czyli Ciebie, i pracodawcę określone prawem pracy obowiązki i
uprawnienia.
Pracownik zobowiązuje się do Pracodawca ma zaś obowiązek wypłacać
wykonywania danego rodzaju czynności na wynagrodzenie za pracę na uzgodnionych
rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem wspólnie warunkach.
oraz w miejscu i czasie, które zostaną przez
pracodawcę ściśle określone.
Od umów o pracę odprowadzane są składki na ZUS, dzięki czemu masz m.in. prawo do
pobierania wynagrodzenia w czasie choroby, a w przypadku zwolnienia z pracy, przy
spełnieniu odpowiednich warunków - możliwość pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Prawo
pracy przewiduje także okresy wypowiedzenia.
Czas pracy na etacie liczony jest do emerytury. Etatowy pracownik ma prawo do określonej w
Kodeksie Pracy liczby dni urlopu wypoczynkowego, okolicznościowego i np.
macierzyńskiego. Jako osoba niepełnosprawna masz prawo do m.in. krótszego czasu pracy,
dziennie jedną przerwę więcej, dodatkowy urlop czy możliwość uczestniczenia w turnusie
rehabilitacyjnym.
Najczęściej stosowane formy umów o pracę to:
" umowa na czas nieokreślony - w dokumencie ustalona jest jedynie data rozpoczęcia
pracy;
" umowa na czas określony - ustalona jest data rozpoczęcia i zakończenia pracy;
trzecia umowa na czas określony jest automatycznie rozumiana jako umowa na czas
nieokreślony.
o umowa na zastępstwo - forma umowy na czas określony. Pracuje się za kogoś
podczas jego dłuższej nieobecności na stanowisku pracy (np. w związku z
chorobą lub urlopem macierzyńskim);
" umowa na czas wykonania określonej pracy - np. na postawienie budynku.
Rozwiązuje się ona z dniem ukończenia pracy, na wykonanie której była zawarta;
20
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Rodzaje umów o pracę  jakie mam uprawnienia?
" umowa na okres próbny - pracodawca może w ten sposób sprawdzić w ten sposób
Ciebie. Umowy tej nie można jednak zawrzeć na dłużej niż 3 miesiące.
Wynagrodzenie za okres próbny jest często niższe niż póz
niejsze.
Ważne!
Tylko umowy o pracę objęte są przepisami Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej
oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Renciści socjalni i ZUS-owscy pobierający rentę socjalną oraz rentę należną ze stosunku
pracy mogą dorobić sobie do 70% średniej krajowej1.
2. Umowa zlecenie z Kodeksu Cywilnego
Podejmujesz się (jesteś zleceniobiorcą) wykonywania na rzecz jakiejś firmy (zleceniodawcy)
pewnych powtarzających się czynności. Może to być sprzątanie, opieka nad dzieckiem,
rozdawanie ulotek, składanie długopisów, telepraca czy obsługiwanie klientów w restauracji.
Nie daje Ci praw takich jak urlop czy okres wypowiedzenia. Godziny pracy mogą być
ustalone ze zleceniodawcą, ale przerwy nie są tak sztywno określone jak w umowie o pracę.
Firma (zleceniodawca) nie odpowiada za Ciebie (zleceniobiorcę), bo nie jesteś jej
pracownikiem. Poza tym tak przepracowany czas pracy nie wlicza się jako staż pracy do
emerytury.
Firma nie musi odprowadzać składek ZUS, nie trzeba płacić Ci za urlop, nadgodziny lub gdy
nie zjawisz się w pracy z powodu choroby. Ponadto można Ciebie zwolnić z dnia na dzień,
bez uzasadnienia i okresu wypowiedzenia.
Jeśli pobierasz rentę to umowę zlecenie wlicza się do dochodów. Poza tym
niepełnosprawność nie ma w tych umowach żadnego znaczenia.
3. Umowa o dzieło z Kodeksu Cywilnego
Jest to tzw. umowa rezultatu, czyli w jej wyniku powstaje coś trwałego - w odróżnieniu od
umowy zlecenia, gdzie nie ma takiego zakończenia.
Zobowiązujesz się do wykonania określonego dzieła, a druga strona do zapłaty ustalonego
wynagrodzenia. Dziełem może być pomalowanie mieszkania, napisanie artykułu,
tłumaczenie, wprowadzenie danych do komputera lub występ w teatrze.
To umowa, od której nie odprowadza się składek na ZUS, chyba że podpisana jest z
pracodawcą, u którego jest się zatrudnionym na umowę o pracę.
W tym przypadku niepełnosprawność również nie ma właściwie żadnego znaczenia. Co
ważne jednak, pieniądze z umów o dzieło nie są wliczane do progów zarobkowych osób,
1
Renta z ZUS patrz USTAWA z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach.
Renta socjalna patrz Dziennik Ustaw poz. 1338 nr 224 z 2011 roku.
21
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Rodzaje umów o pracę  jakie mam uprawnienia?
które pobierają rentę z tytułu niezdolności do pracy. Są natomiast wliczane do rent
socjalnych.
4. Umowa o pracę nakładczą z Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie uprawnień
pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą
Ta umowa jest czymś pomiędzy umową o pracę a umową o dzieło. Wykonując pracę
nakładczą sam sobie organizujesz warsztat pracy oraz rozplanowujesz swój czas na
wykonanie danej pracy. Umowa może być rozwiązana za porozumieniem stron. Umowa
zawarta na czas określony może być rozwiązana za jednomiesięcznym wypowiedzeniem.
Konieczne jest odprowadzenie składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, ubezpieczenie
chorobowe jest dobrowolne. Wynagrodzenie otrzymujesz tylko za pracę faktycznie
wykonaną. Daje ona prawie takie same prawa jakie ma pracownik:
" wynagrodzenie
o nie niższe niż 50% najniższej płacy w gospodarce narodowej (jeśli jest to praca
dodatkowa)
o nie niższe niż kwota najniższego wynagrodzenia (jeśli jest to główne z
ródło
utrzymania),
" urlop wypoczynkowy,
" świadczenia z ubezpieczenia społecznego,
" ochronę chałupniczek w ciąży lub w okresie urlopu macierzyńskiego przed
wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy.
22
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Adresy placówek w Bydgoszczy
ADRESY PLACÓWEK W BYDGOSZCZY
Powiatowy Urząd Pracy w Bydgoszczy
ul. Toruńska 147, 85-880 Bydgoszcz
telefon centrala: (52) 360 43 00
fax: [phone]
Oddział Zamiejscowy WUP w Bydgoszczy
ul. Paderewskiego 26, 85-075 Bydgoszcz
tel: [phone]
fax: [phone]
email: [e-mail]
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 1 w Bydgoszczy
ul. Obrońców Bydgoszczy 1, 85-054 Bydgoszcz
tel: [phone]
fax: [phone]
tel. kom.: 667 662 984
email: [e-mail]
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 2 w Bydgoszczy
ul. Hetmańska 33, 85-039 Bydgoszcz
tel: [phone]
tel. kom.: 697 91 07 85
Zakład Aktywności Zawodowej w Bydgoszczy
ul. Ludwikowo 3, 85-502 Bydgoszcz
tel: [phone],
(052) 320 96 95
23
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Adresy placówek w Bydgoszczy
Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży w Bydgoszczy
ul. Glinki 140, 85-861 Bydgoszcz
tel. [phone],
(52) 345 05 33 wew. 26
fax. [phone],
(52) 363 04 64
email: [e-mail]
Międzywojewódzka Spółdzielnia Usługowa. Zakład Pracy Chronionej.
Plac Piastowski 3, 85-012 Bydgoszcz
tel.: [phone]
fax: [phone]
strona internetowa: www.msu.pl
e-mail: [e-mail]
Zakład Produkcji Opakowań PAKFOL Sp. z o.o. Zakład Pracy Chronionej
ul. Smoleńska 126, 85-871 Bydgoszcz
tel: [phone]
fax: [phone]
strona internetowa: www.pakfol.bydgoszcz.pl
email: [e-mail]
Ekor. Sp. z o.o. Krajowe Zakłady Wielobranżowe. Zakład Pracy Chronionej
ul. Wczasowa 35, 85-155 Bydgoszcz,
tel: [phone]
e-mail: [e-mail]
Zakład Pracy Chronionej Don S.C. Marzanna Don, Agnieszka Don
ul. Orawska 18, 85-353 Bydgoszcz
tel/fax: [phone]
24
Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik... Adresy placówek w Bydgoszczy
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe ALANA Sp. z o.o. Zakład Pracy Chronionej
ul. Przemysłowa 14, 85-758 Bydgoszcz
tel/fax: [phone]
email: [e-mail]
[e-mail]
Sanpol Sp. z o.o. Zakład Pracy Chronionej
ul. Przemysłowa 19, 85-758 Bydgoszcz
tel.: [phone],
(52) 345 31 23
Ekor. Sp. z o.o. Krajowe Zakłady Wielobranżowe. Zakład Pracy Chronionej
ul. Wczasowa 35, 85-155 Bydgoszcz
tel.: [phone]
email: [e-mail]
Fabryka Galanterii Czekoladowej EDBOL Zakład Pracy Chronionej Bogusław Dudziński
ul. Przemysłowa 22, 85-790 Bydgoszcz
tel.: [phone]
fax: [phone]
strona internetowa: www.edbol.pl
e-mail: [e-mail]
25