A. Pojecie stosunku administracyjnoprawnego odgrywa istotna role w poznawaniu prawa. Jest to konstrukcja myslowa, model, za pomoca ktorego systematyzujemy i interpretujemy porzadek prawny. Roznosc pogladow na temat tego pojecia jest wynikiem koniecznosci dostosowania go do roznych dyscyplin prawa. W teorii prawa (nauce zajmujacej sie problematyka stosunku prawnego) "o stosunku prawnym miedzy jakimis dwoma podmiotami prawnymi mowimy w takich przypadkach, gdy ze wzgledu na jakas obowiazujaca norme prawna, ktora dotyczy tych podmiotow, przedmiotem obowiazku jednego z nich jest jakies okreslone zachowanie sie wobec drugiego."
B. Pojecie sytuacji administracyjnoprawnych sluzy urealnieniu i uproszczeniu zwiazkow miedzy stanem faktycznym, w ktorym znajduje sie okreslony podmiot, a poszczegolnymi elementami tego stanu ze wzgledu na regulacje prawna, ktora ich dotyczy. Dzis pojecie to uzywane jest w roznych kontekstach.
Przez sytuacje prawna rozumiec mozna kazda sytuacje spoleczna okreslonego podmiotu, ktorej elementy skladowe zostaly uksztaltowane prawnie w sposob bezposredni lub posredni, ze wzgledu na konkretne zdarzenie faktyczne. W konsekwencji sytuacja spoleczna jest sytuacja prawna, jesli jest okreslona przez prawo, moze byc tez w czesci sytuacja prawna; okreslenie w prawie nie przesadza o potencjalnosci lub realnosci tej sytuacji. Sytuacje administracyjnoprawna mozna wiazac wylacznie z czlowiekiem.
Korzystanie z pojecia sytuacji prawnej i pojecia stosunku administracyjnoprawnego moze byc:
- jednoczesne, gdy korzystamy badz z jednego badz z drugiego
- zamienne, gdy uzywamy tylko jednego z nich
- uzupelniajace, gdy korzystamy przemiennie z obu pojec.
Nie mozna jednak wyeliminowac pojecia stosunku prawnego, gdyz pelni ono wazna role w nauce prawa. Oba pojecia nie sa jednorodzajowe, nie mozna wielokrotnoscia stosunkow prawnych wyrazac sytuacji prawnej. Istota stosunku administracyjnoprawnego sa zalezne uklady zachowań jednego podmiotu stosunku wobec drugiego podmiotu, natomiast istota sytuacji prawnej jest przyslugujace lub nakazane przez prawo zachowanie sie podmiotu w danej sytuacji.