Pasożyty kosmopolityczne
w strefie klimatu umiarkowanego
Pasożyty przewodu pokarmowego
Pasożyty tkanek
Giardia intestinalis *
Toxoplasma gondii *
Ascaris lumbricoides hominis *
Echinococcus granulosus *
Enterobius vermicularis *
E. multilocularis *
Trichuris trichiura
Trichinella spiralis *
Fasciola hepatica
Toxocara canis/ T. cati *
tasiemce *
Pasożyty błon śluzowych
Trichomonas vaginalis
Trichomonas tenax
choroby objęte ustawą o zwalczaniu chorób zakaz
nych, podlegajÄ…ce
obowiązkowemu zgłaszaniu i rejestracji, a także weryfikacji w
oparciu o wywiad epidemiologiczny: * w latach 2005-2008,
* w latach 2005-2010 przez Zakład Epidemiologii PZH
Pasożyty
przewodu pokarmowego
Giardia intestinalis
Wg WHO ok. 280 mln ludności świata jest zarażonych lamblią
Cysty wykazują dużą odporność na czynniki
środowiska zewnętrznego.
Wysoka wilgotność jest czynnikiem
sprzyjającym zachowaniu inwazyjności.
Forma inwazyjna
Cysty zachowują inwazyjność:
cysta
w kale - do 7 dni,
w glebie  do 7 tygodni,
w zimnej wodzie (4 C) - do 3 miesięcy,
w temp. 25 C  do 7 dni.
Cyst nie niszczy chlorowanie wody.
Minimalna dawka inwazyjnych cyst wywołująca zarażenie
wynosi przeciętnie od 10 do 100 sztuk.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz inwazje rodzinne
Giardia intestinalis
Sposób zarażenia:
żðrÄ™ce zanieczyszczone cystami (brak higieny)
żðobecność cyst na powierzchni przedmiotów, wykÅ‚adzin
żðwoda i pożywienie zanieczyszczone cystami
(brak higieny lub przenoszenie mechaniczne przez owady)
żðantropozoonoza: psy, koty, kozy, owce, bydÅ‚o, Å›winie, konie, szczury, Å›winki
morskie, szynszyle, naczelne
W przypadku stwierdzenia obecności tego pasożyta u
choćby jednego z członków rodziny, należy wszystkich
domowników poddać terapii.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz inwazje rodzinne
dane PZH
Giardia intestinalis
kwartał
1000
I II III IV
973
930
900
890
873
868
859
831
800
794
792
790
780
733
700
630
624
600
556
552
500
400
300
200
100
0
2005 2006 2007 2008
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz inwazje rodzinne
liczba zachorowań na 100 tys. ludności
Giardia intestinalis
Hospitalizacja
Liczba
zachorowań
Rok
na 100 tys.
liczba %
ludności
2005 3337 1873 56,1
2006 2945 1729 58,7
2007 2011 1522 50,5
2008 3182 1490 46,8
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Giardia intestinalis
Podczas zarażenia wzrasta poziom przeciwciał IgM i IgG.
Swoiste przeciwciała IgM:
- wytwarza 100% osób zarażonych
- pojawiajÄ… siÄ™ ok. 3 tygodnia infekcji
- utrzymujÄ… siÄ™ w surowicy zwykle przez 3  4 miesiÄ…ce, a w niskich mianach
(1:16)  6 miesięcy (czasem dłużej).
Obecność IgM świadczy o ostrym okresie choroby.
Swoiste przeciwciała IgG:
- wytwarza ok. 70% zarażonych
- pojawiają się w surowicy w 2-3 miesiącu zarażenia
- w niskich mianach (1:16) mogą utrzymywać się nawet do 2 lat.
Obecność IgG w surowicy (przy braku przeciwciał klasy IgM)
wskazuje na fazę przewlekłą lub ozdrowieńczą.
odpowiedz
immunologiczna na infestacjÄ™ parazytologicznÄ…
Giardia intestinalis
Badania in vitro wykazały, że:
vðzastosowanie specyficznych przeciwciaÅ‚ IgM spowodowaÅ‚o zabicie
ponad 98% pasożytów;
vðw lambliozie wzrastaÅ‚o miano IgM, ale zmniejszaÅ‚ siÄ™ poziom
wydzielniczych IgA (rozkładane przez proteinazy pasożyta)
vðklasyczna droga aktywacji biaÅ‚ek dopeÅ‚niacza może niszczyć trofozoity
vðw odpowiedzi immunologicznej biorÄ… udziaÅ‚ neutrofile i monocyty
Faubert G.: Immune response to Giardia duodenalis. Clin Microbiol Rev 2000, 13: 35 54
Inwazji G. intestinalis może towarzyszyć trombocytopenia.
Matowicka-Karna J. Płytki krwi w chorobach pasożytniczych. Pol Merk Lek 2006; 123:
295-298.
odpowiedz
immunologiczna na intestacjÄ™ parazytologicznÄ…
Giardia intestinalis
Aby nie zarazić się, należy:
" chronić żywność, wodę i pola uprawne przed zanieczyszczeniem kałem
" dokładnie myć warzywa i owoce - zwłaszcza spożywane w stanie surowym
" tępić owady przenoszące cysty (w przewodzie pokarmowym muchy cysty mogą
bytować 30 h - kilka dni)
" myć ręce po wyjściu z ubikacji, przed jedzeniem i przed przygotowywaniem
posiłków
" nie używać ręcznika wspólnie z innymi osobami
" utrzymywać w nienagannej czystości ubikacje,
pomieszczenia kuchenne oraz miejsca zwiÄ…zane z
przygotowaniem posiłków.
profilaktyka
Ascaris lumbricoides hominis
Około ź ludności świata jest zarażona glistą ludzką.
W największej liczbie dzieci w wieku 3-10 lat.
Samice glisty składają do 200 000 jaj w ciągu doby.
Forma inwazyjna
W sprzyjajÄ…cych warunkach, po 3-4 tygodniach przy
dostępie tlenu, odpowiedniej wilgotność
jajo
i temperaturze otoczenia w granicach 24-30 C dochodzi
do rozwoju jaj inwazyjnych z larwÄ… II stadium.
Maksymalna temperatura, którą wytrzymują jaja,
wynosi aż +55 C, minimalna -27 C.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Ascaris lumbricoides hominis
Zarażenie następuje przez:
" przeniesienie jaj do ust na zabrudzonych rękach
" z pokarmem (głównie warzywa i owoce) gdy będzie on zanieczyszczony
jajami pasożyta
Nie zarazimy się w sposób bezpośredni od drugiego człowieka.
Glistą ludzką nie można zarazić się od zwierząt domowych,
choć na łapach mogą przenieść jaja pasożyta
z podwórka do domu w sposób mechaniczny.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
dane PZH
Ascaris lumbricoides hominis
1800
I II III IV
1698 1689
1667
1600
1458
1400
1371
1280
1200
1167
1124
1000
1042
1003
969
929
924
800
754
671
655
600
400
200
0
2005 2006 2007 2008
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
liczba zachorowań na 100 tys. ludności
Ascaris lumbricoides hominis
Hospitalizacja
Liczba
zachorowań
Rok
na 100 tys.
liczba %
ludności
2005 3806 848 22,3
2006 3858 898 23,3
2007 4922 1078 21,9
2008 5817 1189 20,4
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Ascaris lumbricoides hominis
W glistnicy dochodzi do indukcji zarówno specyficznych jak i niespecyficznych
przeciwciał klasy IgE.
Niespecyficzne pojawiają się po tygodniu od momentu zarażenia, natomiast
specyficzne po 2 tygodniach.
Dorosłe osobniki zostają opłaszczone przez IgE i IgG co powoduje wzrost
liczby eozynofilii.
Makrofagi, neutrofile, eozynofile  udział w odporności komórkowej i niszczeniu
pasożytów
Wysoka eozynofilia w krwi obwodowej, a także
popłuczynach oskrzelowo-pęcherzykowych.
W RTG klatki piersiowej widoczne nacieki w płucach.
Muto R, Imai S, Tezuka H, Furuhashi Y, Fujita K. The biological activity of ABA-1-
like protein from Ascaris lumbricoides. J Med Dent Sci 2001;48: 95-104.
Kuziemski K, Jassem E. Eozynofilie płucne. Alergia 2008; 2: 24-27.
odpowiedz
immunologiczna na intestacjÄ™ parazytologicznÄ…
Ascaris lumbricoides hominis
" przestrzeganie podstawowych zasad higieny osobistej i
żywienia poprzez mycie jarzyn i owoców przeznaczonych do spożycia
" unikanie używania niekompostowego kału ludzkiego do nawożenia ogródków,
zwłaszcza tych, w których uprawia się truskawki i sałatę.
" ogródki zanieczyszczone inwazyjnymi jajami glisty
należy przeznaczyć na kilka lat pod uprawę roślin okopowych
profilaktyka
Ascaris lumbricoides hominis
" woda do picia zawsze powinna być przegotowana
" należy również zwracać uwagę na dzieci, aby myły ręce przed jedzeniem,
zwłaszcza po każdej zabawie z rówieśnikami oraz po skorzystaniu z toalety
Higiena osobista odgrywa bardzo ważną rolę w
zapobieganiu inwazji glist, których jaja wykazują dużą
odporność na działanie środków dezynfekcyjnych.
Najskuteczniej niszczy je:
wysoka temperatura 100 C w ciÄ…gu 1-10 sekund
10% fenol po 30 minutach
profilaktyka
Enterobius vermicularis
Do zarażenia człowieka dochodzi na skutek:
połknięcia jaj owsika
przeniesienie rękami bezpośrednio do ust lub
poprzez żywność i różne przedmioty
zanieczyszczone jajami
drogÄ… inhalacyjnÄ…
wdychanie jaj znajdujących się w kurzu, a następnie
ich połknięcie
retroinwazji (samozarażenia wewnętrznego)
wnikanie larw wylęgających w okolicy odbytu do
jelita grubego i tam dojrzewajÄ…cych
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Enterobius vermicularis
Okres rozwoju od momentu połknięcia jaja do osiągnięcia przez owsika
dojrzałości płciowej trwa 2-4 tygodnie.
Jedna samica składa 8 000  15 000 jaj.
Po 6-8 godzinach od momentu złożenia (w temp. ok. 37 C, przy odpowiedniej
wilgotności) jaja stają się inwazyjne (z larwą III stadium).
W środowisku zewnętrznym (np. w kurzu) w
temperaturze pokojowej jaja inwazyjne
zachowują żywotność przez 3-4 tygodnie.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Enterobius vermicularis
Zakażeniom sprzyja przebywanie dzieci w żłobkach, przedszkolach,
szkołach, internatach i domach dziecka.
Dorośli są bardziej odporni na zarażenie i często
nie wykazują objawów chorobowych.
Jednak wysoki odsetek zarażeń u dzieci może spowodować dużą
częstość inwazji owsika u personelu przedszkola.
W przypadku stwierdzenia owsicy u dziecka,
leczeniem farmakologicznym obejmuje się także
osoby z jego najbliższego otoczenia.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
dane PZH
Enterobius vermicularis
1800
I II III IV
1742
1600
1582
1488
1400
1434
1392
1388
1305
1200
1249
1228
1208
1000
1034
1022
982
955
933
882
800
600
400
200
0
2005 2006 2007 2008
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
liczba zachorowań na 100 tys. ludności
Enterobius vermicularis
Hospitalizacja
Liczba
zachorowań na
Rok
100 tys.
liczba %
ludności
2005 4757 224 4,7
2006 4706 214 4,5
2007 4695 236 5,0
2008 5666 209 3,7
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Enterobius vermicularis
" niewiele wiadomo o odpowiedzi immunologicznej organizmu na
intestacjÄ™ owsikiem
" objawy nasilają się u osób z obniżoną odpornością
" poziom IgE w surowicy pacjentów w granicach normy
" brak eozynofilii
odpowiedz
immunologiczna na infestacjÄ™ parazytologicznÄ…
Enterobius vermicularis
Aby uniknąć zarażenia, a także zapewnić skuteczność leczenia
farmakologicznego należy:
przestrzegać zasad higieny osobistej
" obcinać krótko i czyścić paznokcie
" myć ręce po wyjściu z ubikacji, przed jedzeniem i przed
przygotowywaniem posiłków
" nie używać tego samego ręcznika wspólnie z innymi
osobami
profilaktyka
Enterobius vermicularis
" stosować 2 osobne ręczniki  jeden do rąk, drugi do reszty ciała
" rano i wieczorem myć się pod natryskiem  szczególnie starannie
obmywać okolicę krocza i odbyt; umożliwia to usunięcie większości
jaj złożonych przez owsiki
" podmywać się po każdym wypróżnieniu
" często zmieniać i prasować bielizną osobistą i pościelową
- wysoka temperatura niszczy jaja owsików
profilaktyka
Enterobius vermicularis
przestrzegać zasad higieny pomieszczeń
" utrzymywać w nienagannej czystości łazienkę i ubikację
" dokładnie odkurzać pomieszczenia
" myć zabawki
stosować właściwą dietę
" ograniczyć węglowodany (słodycze)
" zwiększyć ilość błonnika
Dbać o regularność wypróżnień!
profilaktyka
Trichuris trichiura
Forma inwazyjna
Jajo z
Dojrzałe samice składają 2 000-5 000 jaj.
larwÄ… III stadium
Jaja wydostają się wraz z kałem do wody lub gleby, gdzie
dojrzewają od 10 dni do nawet kilku miesięcy w zależności
od temperatury otoczenia.
W Polsce częstość występowania trichuriozy ocenia się na 10 % populacji,
zarażone są najczęściej dzieci szkolne na wsi.
Intensywność tych inwazji jest na ogół mała 
od 4 do 10 pasożytów, tylko sporadyczne zdarzają się
inwazje masywne.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Trichuris trichiura
Jaja tego pasożyta są bardzo odporne na
niekorzystne czynniki atmosferyczne - zachowujÄ…
zdolność do zarażania przez około 5 lat.
Sposób zarażenia:
" produkty oraz woda zanieczyszczona jajami inwazyjnymi
" jaja przenoszone za pośrednictwem much
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Trichuris trichiura
W większości przypadków trichuriozy nie obserwuje się podwyższonego
miana komórek kwasochłonnych.
Częstym zjawiskiem w zarażeniu T. trichiura jest niedokrwistość.
W 2009 roku odnotowano przypadek zarażenia 6-letniej
dziewczynki u której w badaniach diagnostycznych
wykryto obecność jaj włosogłówki w kale, 10-15
erytrocytów w polu widzenia podwyższony poziom
komórek macierzystych eozynofili w bioptacie
szpiku kostnego.
Krishnamurthy S., Samanta D., Yadav S.:Trichuris dysentery syndrome with eosinophilic
leukemoid reaction mimicking inflammatory bowel disease. J Postgrad Med January
2009, 55: 76-77.
odpowiedz
immunologiczna na intestacjÄ™ parazytologicznÄ…
Trichuris trichiura
W celu zapobiegania zarażeniu włosogłówką należy:
" dokładnie myć jarzyny i owoce
" przestrzegać higieny osobistej korzystając z toalet
" ochraniać gleby i wody przed zanieczyszczeniem odchodami ludzkimi
" tępić muchy, ponieważ przenoszą różne pasożyty na pożywienie
profilaktyka
Fasciola hepatica
Forma inwazyjna
Choroba u ludzi występuje sporadycznie.
metacerkaria
Sposób zarażenia:
" spożycie metacerkarii znajdującymi się na
roślinach wodnych
" wypicie wody zawierajÄ…cej metacerkarie
Zarażenia rzekome występują po spożyciu zarażonej
wątroby zwierzęcej. Wówczas w kale osób stwierdza się
jaja motylicy.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Fasciola hepatica
W fascjolozie stwierdza siÄ™:
vðwysoki poziom IL-4 i IL-10
vðhamownie syntezy IFN-gamma i IL-2
vðzahamowanie proliferacji limfocytów
Eozynofilia utrzymuje się przez kilka miesięcy od momentu zarażenia.
odpowiedz
immunologiczna na intestacjÄ™ parazytologicznÄ…
Fasciola hepatica
W celu zapobiegania zarażeniu motylicą wątrobową:
" nie należy pić wody ze zbiorników, w których mogą
występować metacerkarie
" nie brać do ust traw ani roślin wodnych, na których mogą znajdować się
metacerkarie
Aby nie doszło do zarażenia rzekomego
należy wątroby zwierząt przeznaczone
do konsumpcji poddać właściwej
obróbce termicznej.
profilaktyka
Fasciola hepatica
Dorosły osobnik Fasciola
hepatica
w oku 6-letniego chłopca
z Taszkientu, Uzbekistan
zarażenie spowodowało
ślepotę
Zdjęcie: Dr Rogers Neil
Cheng AC. ,Zakhidov BO., Babadjonova LJ., Rogers NK., McCollum CJ., Hillyer GV.,
Thielman NM.: A 6-year-old boy with facial swelling and monocular blindness,Clin Infect
Dis., 2007, 45, 1238-1239.
Tasiemce
Formy inwazyjne:
Hymenolepis nana
1. jajo 2. cysticerkoid
Diphyllobothrium latum
plerocerkoid
Taenia saginata Taenia solium
cysticercus
w przyp. Taenia solium również jajo
Dipylidium caninum
cysticerkoid
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
dane PZH
Taenia saginata
35
I II III IV
30
31 31
31
28
25
26
24
23
23
23
22
20
20
19 19
18
17
15
16
10
5
0
2005 2006 2007 2008
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
liczba zachorowań na 100 tys. ludności
Taenia saginata
Hospitalizacja
Liczba
zachorowań
Rok
na 100 tys.
liczba %
ludności
2005 114 13 11,4
2006 97 14 14,4
2007 84 5 6,0
2008 76 8 10,5
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Taenia saginata
Aby uniknąć zarażenia Taenia saginata:
" spożywanie mięsa wołowego pochodzącego z legalnego uboju
(zbadanego przez służbę sanitarno - weterynaryjną)
" unikanie konsumpcji surowego mięsa
(zawsze istnieje niewielkie ryzyko zarażenia)
" poprawa warunków hodowli bydła i warunków sanitarnych na wsi
(zapobieganie zanieczyszczaniu fekaliami ludzkimi wody i gleby)
profilaktyka
Aby uniknąć zarażeniaTaenia solium należy:
" spożywać mięso wieprzowe przebadane weterynaryjnie
" jeść mięso przetworzone termicznie
tasiemczyca
" poprawić warunki hodowli świń i warunki sanitarne na wsi
(zapobieganie zanieczyszczaniu fekaliami ludzkimi wody i gleby)
" myć ręce po skorzystaniu z toalety
" myć warzywa i owoce
" chronić żywność przed muchami
wÄ…grzyca
Diphyllobothrium latum
y
ródłem zarażenia są plerocerkoidy, kilkucentymetrowe robakowate
larwy, pasożytujące w rybach słodkowodnych.
Przeżywalność plerocerkoidów:
-10 C - 1-7 dni
+4 C - 72 godzin
+50 C - 10 min.
Peduzzi R., Boucher-Rodoni R.: Resurgence of human bothriocephalosis (Diphyllobothrium
latum) in the subalpine lake region. J. Limnol. 2001, 60(1): 41-44.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Hymenolepis nana
Jest najczęstszą w skali światowej tasiemczycą człowieka.
W Polsce występuje rzadko, przede wszystkim u dzieci.
Obecność dorosłych osobników wywołuje słabą reakcję
immunologiczną, natomiast jaja mogą wywołać silną reakcję
odpornościową.
Di Lernia V., Ricci C., Albertini G.: Skin eruption associated with Hymenolepis nana
infection. Int J Dermatol 2004,43, 357 359.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
dane PZH
Inne tasiemczyce
25
I II III IV
22
20
18
17
17
15
16
15
14 14
14 14
13
13
10
11
10
9
5
5
0
2005 2006 2007 2008
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
liczba zachorowań na 100 tys. ludności
Tasiemczyce
(oprócz Taenia saginata)
Hospitalizacja
Liczba
zachorowań
Rok
na 100 tys.
liczba %
ludności
2005 69 15 21,7
2006 61 12 19,7
2007 51 6 11,8
2008 41 8 19,5
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Pasożyty tkanek
44
Toxoplasma gondii
Sposoby zarażenia:
" wypicie wody lub zjedzenie pokarmu zanieczyszczonego oocystami
wydalonymi z kałem kota
" spożycie surowego (nie poddanego obróbce termicznej)
mięsa zawierającego cysty
" wertykalnie (na drodze matka  płód) poprzez
tachyzoity obecne w leukocytach i monocytach krwi
pępowinowej
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Toxoplasma gondii
Według WHO zarażenie T. gondii dotyka 1/3  1/2 ludności świata.
Częstość zarażenia tym pasożytem w Polsce wynosi od 25% do 75% w zależności od
regionu i badanej populacji.
Oocysty T. gondii wydalane są z kałem kota do 20mln/dobę.
W ciÄ…gu 1-10 dni zachodzi w nich sporulacja - stajÄ… siÄ™ one
inwazyjne.
Żywotność oocyst wynosi 12-18 miesięcy.
Cysty (tkankowe) T. gondii obecne w mięsie giną w temperaturze
powyżej 70oC już po kilku minutach.
Skuteczne jest głębokie mrożenie mięsa w temperaturze
poniżej -20oC, które niszczy trofozoity w przeciągu 3 dni.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Toxoplasma gondii
vðwÅ‚aÅ›ciwa obróbka termiczna surowego miÄ™sa
vðoddzielne deski do krojenia miÄ™sa
vðkoty obecne w domu nie powinny być karmione surowym miÄ™sem
vðprace na dziaÅ‚ce i w ogródku przydomowym powinny być wykonywane
w rękawicach ochronnych (kocie odchody mogą znajdować się w ziemi)
vðkobiety planujÄ…ce ciążę powinny wykonać badania
profilaktyczne w kierunku obecności przeciwciał IgG i
IgM anty T. gondii, a w czasie ciąży powinny być
okresowo badane w kierunku obecności tych
przeciwciał
profilaktyka
Toxoplasma gondii
Kobiety ciężarne, u których nie stwierdza się obecności
swoistych przeciwciał anty T. gondii w klasie IgG, powinny unikać:
" spożywania surowego i półsurowego mięsa, nie poddanego obróbce cieplnej
i/lub głębokiemu mrożeniu oraz spożywania niedokładnie umytych warzyw i
owoców
" kontaktu z kocią kuwetą, a jeśli to nie uniknione, powinny koniecznie
zakładać gumowe rękawice. Kuweta po opróżnieniu i umyciu powinna być
wyparzona gorÄ…cÄ… wodÄ….
Kobiety w ciąży mające w kuchni styczność
z surowym mięsem powinny zakładać
rękawiczki ochronne.
profilaktyka
dane PZH
Toksoplazmoza nabyta
250
I II III IV
231
200
210
197
178
175
174
171 170
150
148
147
145
134 134
131
123
115
100
50
0
2005 2006 2007 2008
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
liczba zachorowań na 100 tys. ludności
Toksoplazmoza nabyta
Hospitalizacja
Liczba
zachorowań
Rok
na 100 tys.
liczba %
ludności
2005 586 284 48,5
2006 731 265 36,3
2007 752 277 36,8
2008 514 216 42,0
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
dane PZH
Toksoplazmoza wrodzona
6
I II III IV
5
5
4
4
4
3
3
3 3 3
2
2 2
2 2
1
1
1 1
0 0
0
2005 2006 2007 2008
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
liczba zachorowań na 100 tys. ludności
Toksoplazmoza wrodzona
Hospitalizacja
Liczba
zachorowań
Rok
na 100 tys.
liczba %
ludności
2005 13 13 100
2006 7 7 100
2007 8 8 100
2008 8 8 100
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Toxoplasma gondii
Przeciwciała klasy IgM
" Pojawiają się wcześnie po zakażeniu, zwykle już po 1 tygodniu, ich obecność
świadczy o ostrej fazie infekcji.
" Ich miano zmniejsza się szybciej niż IgG.
" Utrzymują się zwykle około 4 miesięcy.
" W bardzo niskich mianach znajdowane sÄ… nawet po roku.
" Stwierdzenie wysokiego miana IgM w surowicy dziecka
powyżej 1 roku życia może świadczyć o zakażeniu
nabytym.
odpowiedz
immunologiczna na intestacjÄ™ parazytologicznÄ…
Toxoplasma gondii
Przeciwciała klasy IgG
" Przeciwciała klasy IgG pojawiają się w surowicy po 1-2 tygodniach od
zakażenia, ich miano narasta w ciągu 6-8 tygodni do wartości około 1:1000
lub więcej, a następnie stopniowo, powoli opada w przeciągu miesięcy lub lat.
" Niskie miana (1:16-1:64) utrzymują się zazwyczaj do końca życia.
" Przy podejrzeniu zakażenia T. gondii miano przeciwciał
należy oceniać co 3-4 tygodnie. Kilkakrotny wzrost
miana świadczy o aktywnym namnażaniu pasożyta.
odpowiedz
immunologiczna na intestacjÄ™ parazytologicznÄ…
Toxoplasma gondii
Przeciwciała klasy IgA
" Wytwarzane są po wniknięciu pasożyta do komórek nabłonka jelitowego,
pojawiają się tuż po IgM, mogą się utrzymywać w surowicy przez 7-9 miesięcy.
Przeciwciała klasy IgE
" wytwarzane są podobnie jak IgM i IgA w ostrej fazie choroby, tuż po IgM
" UÅ‚atwiajÄ… powstanie miejscowego odczynu zapalnego oraz uczestniczÄ… w
reakcji cytotoksyczności komórkowej z udziałem m.in. płytek krwi.
odpowiedz
immunologiczna na intestacjÄ™ parazytologicznÄ…
Toxoplasma gondii
Interpretacja wyników badań przeciwciał IgM i IgG:
IgG (-), IgM (-)  brak odporności, badanie kontrolne co 3 miesiące,
IgG (+), IgM (-)  oznacza przebyte zarażenie, jeżeli IgG znacznie podwyższone,
powtórzyć badanie po trzech tygodniach.
Jeżeli poziom jest taki sam Ä…ðnie trzeba leczyć, ani dalej kontrolować.
Jeżeli nastÄ™puje wzrost Ä…ðnależy rozpocząć leczenie.
IgG (-), IgM (+)  jest to wynik nieswoisty, kontrola za trzy tygodnie.
Jeżeli wynik taki sam  ciężarna seronegatywna, nie wymaga leczenia, wskazana
kontrola za trzy miesiÄ…ce.
IgG (+), IgM (+)  przy obecności objawów należy
rozpocząć leczenie. Przy braku objawów należy
powtórzyć badanie po trzech tygodniach.
Leczenie należy rozpocząć przy wzroście IgG co
najmniej o 2 rozcieńczenia lub gdy miano IgG jest
wysokie, przy dodatnim mianie IgM.
odpowiedz
immunologiczna na intestacjÄ™ parazytologicznÄ…
Toxoplasma gondii
Podejrzewając u noworodka toksoplazmozę wrodzoną przeciwciała klasy IgG
oznacza się bezpośrednio po porodzie zarówno u matki jak i u dziecka z krwi
pępowinowej.
Jeżeli miana przeciwciał IgG są takie same, lub niższe u dziecka, to
prawdopodobnie dziecko nie jest zarażone, gdyż przeciwciała IgG
przechodzą przez łożysko i mogą pochodzić od matki.
W przypadku wyższego poziomu przeciwciał klasy IgG u
dziecka niż u matki należy podejrzewać zarażenie
wrodzone.
W obu przypadkach badanie poziomu przeciwciał należy
skontrolować po 3 tygodniach.
odpowiedz
immunologiczna na intestacjÄ™ parazytologicznÄ…
Toxoplasma gondii
Przeciwciała klasy IgM nie przechodzą przez łożysko, toteż wykrycie ich we
krwi pępowinowej w znaczącym mianie zwykle świadczy o zakażeniu
wewnÄ…trzmacicznym.
Brak przeciwciał klasy IgM we krwi pępowinowej noworodka przy wysokim
mianie IgG nie jest dowodem na brak zarażenia wrodzonego (wysoki poziom
IgG może być przyczyną blokowania produkcji IgM).
Wykrycie przeciwciał klasy IgA we krwi płodu jest dowodem na zarażenie
toksoplazmozÄ… i jest wykorzystywane w diagnostyce jako marker inwazji
wrodzonej.
Przeciwciała klasy IgE, podobnie jak IgA, pojawiają się
w ostrej fazie nieco póz
niej niż IgM, również u dzieci z
zakażeniem wrodzonym. Obecnie coraz częściej
wykorzystuje się wykrywanie tej klasy przeciwciał
szczególnie w diagnostyce toksoplazmozy wrodzonej.
odpowiedz
immunologiczna na intestacjÄ™ parazytologicznÄ…
Echinococcus granulosus i E. multilocularis
Człon maciczny (ostatni) zawiera od 200 do 600 jaj o wielkości około 0,04 mm.
Jaja są odporne na warunki środowiska zewnętrznego, a zwłaszcza niskie
temperatury:
w temp.  27oC jaja bąblowca przeżywają 54 dni
w temp.  70oC jaja inwazyjność tracą po 96 godzinach
Jaja sÄ… inwazyjne ponad 1 rok w wysuszonym kale.
Zabija je temperatura powyżej 50oC.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Echinococcus granulosus i E. multilocularis
Zarażenie człowieka następuje przez zjedzenie jaja tasiemca.
Są one zdolne do inwazji natychmiast po wydaleniu członu macicznego z kałem
zwierzęcia (psa, kota, lisa).
hydatid
W organizmie człowieka rozwija się wągier typu echinokok: (E. granulosus)
alweokok
(E. multilocularis)
Pierwszy przypadek infekcji lisów tasiemcem E.
multilocularis w Polsce (woj. pomorskie) wykryto w
1994 roku.
Największe niebezpieczeństwo zarażenia
E. multilocularis występuje w regionach północno-
wschodnich i południowo-wschodnich.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
dane PZH
BÄ…blowica (echinokokoza)
35
I II III IV
33
30
25
22
20
19
15
12
10
9 9
9
8
7
7
5
6 6
6
5
5
4
0
2005 2006 2007 2008
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
liczba zachorowań na 100 tys. ludności
BÄ…blowica (echinokokoza)
Hospitalizacja
Liczba
zachorowań
Rok
na 100 tys.
liczba %
ludności
2005 34 31 91,2
2006 65 53 81,5
2007 40 35 87,5
2008 28 28 100
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Echinococcus granulosus/E. multilocularis
Co robić, aby uniknąć zarażenia?:
" regularnie odrobaczać psy i koty
" osoby mające bezpośredni kontakt z żywicielami ostatecznymi bądz
ich kałem
powinny używać rękawic ochronnych
" po powrocie z grzybobrania lub leśnej wędrówki należy dokładnie umyć ręce
" owoce leśne trzeba przed zjedzeniem umyć pod strumieniem bieżącej, ciepłej
wody
" grzyby sparzyć w gorącej wodzie (trzeba zapomnieć o sprawdzaniu surowych
grzybów językiem)
profilaktyka
Echinococcus granulosus/E. multilocularis
W początkowym okresie zarażenia dochodzi do pobudzenia limfocytów Th2
oraz produkcji IL-4 i IL-5, a następnie generowania IgG1 i IgE.
Somily A., Robinson J.L., Miedzinski L.J., Bhargava R., Marrie T.J.: Echinococcal disease in
Alberta, Canada: more than a calcified opacity. BMC Infectious Diseases 2005, 5:34
odpowiedz
immunologiczna na intestacjÄ™ parazytologicznÄ…
Trichinella spiralis
FormÄ… inwazyjnÄ… jest larwa znajdujÄ…ca siÄ™ w
mięśniach chorych dzików, świń, koni !?!?!.
Człowiek zaraża się, jedząc surową lub
niedogotowaną, zakażoną larwami L2 wieprzowinę
lub dziczyznę, a także jedząc wędliny wędzone w
zbyt niskiej temperaturze.
Larwy zachowują zdolność do zarażania nawet
przez kilkadziesiÄ…t lat.
oporność gatunkowa pasożyta
65 ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Włośnica u zwierząt w Polsce
" świnie T. spiralis, T. britovi
" dziki T. spiralis, T. britovi
" lisy T. britovi, T. spiralis
" konie T. spiralis, T. britovi
Spośród ok. 50 000 dzików strzelanych rocznie, 100-150 zarażonych
włośniem (0,2%-0,3%)
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
dane PZH
Trichinella spiralis
140
I II III IV
120
120
109
100
80
60
59
40
43
37 37
26
20
23
20
2
1 1
0 0
10
8
0
2005 2006 2007 2008
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
liczba zachorowań na 100 tys. ludności
Trichinella spiralis
Hospitalizacja
Liczba
zachorowań
Rok
na 100 tys.
liczba %
ludności
2005 70 51 72,9
2006 130 97 74,6
2007 292 132 45,2
2008 4 4 100
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Przypadki włośnicy u ludzi w Europie i Polsce
Raport European Food Safety Authority
1993 1994 1997 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
? ? ? ? 67 53 48 56 270 175 761 779
UE
594 131 20 263 36 64 42 40 172 70 177 217
PL
" kwiecień 2006 - woj. wielkopolskie - 2 osoby
hospitalizowane, 135 leczonych ambulatoryjnie
z
ródło inwazji: kiełbasa z dzika z masarni!
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Trichinella spiralis
Przed spożyciem mięso zwierząt musi być poddane odpowiedniej obróbce
termicznej gwarantujÄ…cej zabicie larw.
Czas gotowania mięsa powinien wynosić minimum 30 minut na 1 kg masy mięsa.
W celu zabicia ewentualnych larw włośni przy stosowaniu niskich temperatur
wymagane jest:
mrożenie kawałków mięsa do temperatury  35 oC, przez co najmniej 5 godzin
i przechowywanie nawet do 2 tygodni w temperaturze zamrażarki.
profilaktyka
Toxocara canis/ T. cati
Samice Toxocara wydalają dziennie ponad 20 tys. jaj, które
wraz z kałem młodych psów i kotów dostają się do
środowiska.
W zależności od warunków atmosferycznych (w temp.
15-20 C) w ciÄ…gu 2-7 tygodni w wydalonych jajach
wykształcają się larwy zdolne do zarażenia.
Forma inwazyjna
Jajo z larwÄ…
II stadium
Oznacza to ze świeży kał, pochodzący nawet od
zarażonych glistami psów i kotów, nie stanowi zagrożenia
dla innych zwierząt i ludzi, tak więc sprzątając go,
właściciel zwierzęcia nie naraża się na inwazję, a jedynie
usuwa jaja pasożytów, które z czasem mogą stać się
inwazyjne
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Toxocara canis/ T. cati
Inwazyjne jaja ze względu na obecność grubych
otoczek są odporne na warunki środowiska, w którym
przeżywają nawet do 10 lat.
Mogą znajdować się nie tylko tam, gdzie zostały
wydalone wraz z kałem zarażonych zwierząt, lecz
trafić również do wody lub być przenoszone np. na
obuwiu w odległe miejsca.
Człowiek zaraża się poprzez:
" zanieczyszczone ręce i żywność (z
le opłukane
warzywa bÄ…dz
owoce)
" połykanie ziemi, piasku, gliny (geofagia)
" bezpośrednie przeniesienie jaj do ust z sierści psów
(przytulanie do twarzy zwierząt, całowanie szczeniąt)
Przeżywalność larw w tkankach wynosi do 10 lat.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Toxocara canis/ T. cati
Szacuje się, że ponad 70% bezpańskich psów
i aż 30% bezdomnych kotów jest zarażonych Toxocara.
Badania gleby przeprowadzone w różnych miastach
Polski wykazały, że w 10-60% próbek pobranych z
plaży, podwórek, placów zabaw, parków i terenów
rekreacyjnych znajdowano jaja Toxocara.
Borecka A. Nicienie z rodzaju Toxocara  niebezpieczne dla ludzi pasożyty
zwierzęce. Kosmos 2005; 54: 105-108.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
dane PZH
Toksokaroza
200
I II III IV
180
184
169
160
151
150
140
143
120
125
111
110
100
103
97
93
92
80
83
77
60
66
65
40
20
0
2005 2006 2007 2008
liczba zachorowań na 100 tys. ludności
Toksokaroza
Hospitalizacja
Liczba
zachorowań
Rok
na 100 tys.
liczba %
ludności
2005 307 198 64,5
2006 377 233 61,8
2007 488 260 53,3
2008 647 383 59,2
Toxocara canis/ T. cati
Aby zapobiegać zarażeniu, należy:
żðprzestrzegać zasad higieny - mycie rÄ…k po powrocie do
domu, przed jedzeniem, po kontakcie ze zwierzętami
żðpsom należy podawać tabletki odrobaczajÄ…ce przynajmniej raz do roku, a
szczeniakom cztery razy w ciągu pierwszego roku życia
żðnie powinno siÄ™ dopuszczać do kontaktów dzieci ze szczeniÄ™tami i kociÄ™tami
oraz nieznanymi psami i kotami
żðkonieczna jest ochrona miejsc zabaw (np. piaskownice) przed zanieczyszczeniem
odchodami zwierzÄ…t
żðnależy zobowiÄ…zać wÅ‚aÅ›cicieli psów i kotów do sprzÄ…tania
odchodów swoich ulubieńców
żðważna jest okresowa wymiana piasku w piaskownicach
żðdzieciom powinno siÄ™ czÄ™sto obcinać paznokcie
żðnależy myć pożywienie (np. jarzyny lub owoce), które
często jest skażone glebą
profilaktyka
Toxocara canis/ T. cati
Jedynym wskaz
nikiem inwazji larw Toxocara sp. jest
eozynofilia.
W trakcie infekcji liczba eozynofili wzrasta do 40-50%.
Przy uogólnionej intensywnej inwazji larw u dziecka pojawia się leukocytoza,
wysoka eozynofilia oraz hipergammaglobulinemia - wzrasta stężenie
immunoglobulin klasy IgG, IgM, IgE.
W organizmie człowieka wokół larw powstają
ziarniniaki złożone głównie z komórek kwasochłonnych.
odpowiedz
immunologiczna na intestacjÄ™ parazytologicznÄ…
Toxocara canis/ T. cati
W celu potwierdzenia obecności pasożyta wykonuje się
oznaczenie miana swoistych przeciwciał klasy IgG przeciwko
antygenowi metabolicznemu larw Toxocara.
Uważa się, że wielkość miana przeciwciał anty -Toxocara nie zależy od stopnia
zaawansowania, zależy jednak od postaci choroby:
" wysokie miana przeciwciał klasy IgG (1:1000, 1:10 000) stwierdza się w
toksokarozie trzewnej,
" średnie (poniżej 1:1000) i niskie (1:10) miana występują w postaci
ocznej, mózgowej i bezobjawowej.
Wysoki poziom przeciwciał może utrzymywać się przez
wiele lat, dlatego na podstawie wielkości miana
przeciwciał klasy IgG nie można ocenić fazy zarażenia.
odpowiedz
immunologiczna na intestacjÄ™ parazytologicznÄ…
Pasożyty
błon śluzowych
Forma
Trichomonas vaginalis
inwazyjna
trofozoit
Sposoby zarażenia:
vðbezpoÅ›rednio - drogÄ… pÅ‚ciowÄ…
vðpoÅ›rednio - poprzez używanie wspólnych
ręczników, przyborów toaletowych, bielizny pościelowej,
urządzeń sanitarnych.
Rzęsistek pochwowy przeżywa w kroplach
nie wyschniętej wydzieliny chorej osoby
i stanowi z
ródło zarażenia.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Trichomonas vaginalis
Według danych WHO notuje się na świecie ponad 170 mln przypadków
rzęsistkowicy rocznie, co stanowi więcej niż 50% wszystkich chorób
przenoszonych drogą płciową.
Prawie połowa zarażeń przebiega bezobjawowo lub wykazuje nikłe,
niezauważalne objawy.
Przewlekła bezobjawowa rzęsistkowica jest przyczyną nieświadomego
rozpowszechniania pasożyta.
Stan przewlekły prowadzi do zmian nabłonka
dróg moczowo-płciowych, od stanów
zapalnych do zmian metaplastycznych, które
predysponujÄ… do rozwoju raka szyjki macicy.
Gerbase A. C., Rowley J. T., Heymann D. H., Berkley S. F., Piot P.: Global prevalence and
incidence estimates of selected curable STDs, Sex Transm Infect 1998;74: 12 16
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Trichomonas vaginalis
Największe polskie badania nad częstością występowania T. vaginalis
przeprowadzono podczas akcji dotyczącej profilaktyki chorób nowotworowych
(lata 90-te).
Odsetek kobiet, u których stwierdzono T. vaginalis:
9 84% - w północno-wschodniej części kraju
15,5% - na Górnym Śląsku
44% - w środowisku łódzkim
Tak duże różnice w występowaniu T. vaginalis są spowodowane nie tylko
statusem socjoekonomicznym czy ryzykownymi zachowaniami seksualnymi,
ale również dostępem do diagnostyki.
Większe predyspozycje do zarażeń rzęsistkiem notuje
się u osób, u których występuje patologiczna wydzielina
z dróg moczowo-płciowych.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Trichomonas vaginalis
Badania naukowe dowodzą, że oprócz wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV)
również T. vaginalis związany jest z ryzykiem wystąpienia zmian
nowotworowych szyjki macicy oraz może towarzyszyć, a nawet zwiększać
ryzyko infekcji ludzkim wirusem HIV-1.
Dowiedziono także związek infekcji T. vaginalis z niską wagą
urodzeniową noworodków, oraz wcześniejszymi porodami
Viikki M., Pukkala E., Nieminen P., Hakama M.: Gynaecological infections as risk
determinants of subsequent cervical neoplasia, Acta Oncol, 2000; 39 (1): 71 5.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Trichomonas vaginalis
Występujący na powierzchni komórki pasożyta lipofosfoglikan (LPG) wpływa na
wytwarzanie przez komórki gospodarza cytokin prozapalnych, głównie IL-8.
Indukowana przez cytokiny odpowiedz
immunologiczna polega na adhezji,
a następnie przechodzeniu neutrofili przez śródbłonek do miejsca infekcji.
Rozwój zarażenia powoduje wzrost pH pochwy >4.9, co wpływa na zmianę
flory bakteryjnej z fizjologicznej na patogennÄ….
Często więc zarażeniuT. vaginalis towarzyszy
bakteryjna waginoza i kandydoza .
Fichorova R. N., Trifonova R. T., Gilbert R. O., Costello C. E., Hayes G. R., Lucas J. J.,
Singh B. N.: Trichomonas vaginalis lipophosphoglycan triggers a selective upregulation
of cytokines by human female reproductive tract epithelial cells, Infect Immun 2006
Oct; 74 (10): 5773 9.
odpowiedz
immunologiczna na intestacjÄ™ parazytologicznÄ…
Trichomonas tenax
Forma inwazyjna
trofozoit
Sposoby zarażenia:
vðbezpoÅ›rednio - pocaÅ‚unki
vðpoÅ›rednio  wspólne używanie sztućców,
szczoteczek do zębów, picie z tych
samych szklanek
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Trichomonas tenax
Jama ustna, w której stwierdzono obecność T. tenax może stać się potencjalnym
ogniskiem zarażenia odległych tkanek i narządów:
Rozpoznanie Ognisko zapalne
zmiany nowotworowe w płucach płuca
astma płyn opłucnowy
gruz
lica węzły chłonne szyjne
zapalenie dolnych dróg oddechowych drzewo oskrzelowe
Hersh S.M.: Pulmonary trichomoniasis and Trichomonas tenax. J Med. Microbiol 1985,
20: 1-10.
El Kamel A., Rouetbi N., Chakroun M., Battikh M.: Pulmonary eosinophilia due to
Trichomonas tenax. Thorax 1996, 51: 554-555.
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Trichomonas tenax
W Kat. i Zakł. Biologii i Parazytologii Lek. AM we Wrocławiu określono częstości
występowanie T. tenax u pacjentów z:
Øðchorobami przyzÄ™bia (Kat. Periodontologii AM we WrocÅ‚awiu)
Øðschorzeniami tkanek miÄ™kkich i kośćca twarzy (stany zapalne w jamie ustnej,
torbiele, nowotwory, złamania) (Kat. i Klinika Chirurgii Szczękowo-Twarzowej AM we Wrocławiu)
Øðzapaleniem zatok szczÄ™kowych (Kat. i Klinika Chirurgii SzczÄ™kowo-Twarzowej AM we WrocÅ‚awiu)
Øðostrymi biaÅ‚aczkami i nowotworami ukÅ‚adu limforetikularnego
(Kat. i Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku AM we Wrocławiu)
Materiał diagnostyczny stanowiły wymazy z :
" kieszonek przyzębnych
" dziąseł
" szczelin międzyzębowych
" powierzchni błon śluzowych zatok szczękowych
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Trichomonas tenax
Jedynie w dwóch przypadkach wykryto T. tenax u pacjenta z:
" brodawczakiem języka
" z patologicznymi zmianami w obrębie zatok
oporność gatunkowa pasożyta
ryzyko inwazji; inwazje partnerów oraz rodzinne
Według danych WHO:
W ciągu ostatnich 10 lat różnymi pasożytami zaraziło się ponad
4,5 miliarda ludzi.
Dotyczy to nie tylko krajów Trzeciego Świata, ale również nowoczesnych
społeczeństw.
W Europie - co 3 osoba.
W USA ponad 85% społeczeństwa ???.
99% ludzi, którzy mają w domu zwierzęta (nawet gryzonie czy ptaki)
są nosicielami pasożytów ???.
Pasożyty są przyczyną 14 mln śmiertelnych
przypadków/rok.