Bliżej przedszkola
Kiedy dzieci popadają w konflikty między sobą,
bardzo umiejętnie wciągają w nie nauczycieli,
którzy poświęcają dużo czasu i energii na ich rozwiązywanie.
Próbują łagodzić sprzeczki, wyręczając przy tym dzieci...
Violetta Kruczkowska
Konflikty
wśród dzieci
 jak pomóc w ich rozwiązywaniu
lem, mogą go ostatecznie rozwiązać.
Wciągani w konflikt Rola sędziego
Aby poradzić sobie z konfliktem wśród
dzieci, nauczyciel powinien sobie prze-
Nauczyciele nie lubiÄ…, kiedy dzieci siÄ™ Niestety, wielu nauczycieli powodowa-
de wszystkim uświadomić, że to dzie-
sprzeczają, kłócą i biją, wzajemnie obra- nych troską bierze na siebie konflikty
ci rządzą swoją relacją, oraz że  jako
żają i oddalają od siebie. Zdecydowanie dzieci, często poprzez generowanie
osoba wspierająca czy pełniąca funkcję
wolą, by dzieci w grupie się lubiły i żyły własnych rozwiązań lub odgrywanie
mediatora w ich konflikcie  musi użyć
ze sobą w zgodzie, w takiej bowiem at- roli sędziów, decydując, kto jest winny,
aktywnego słuchania (i innych pomoc-
mosferze wszystkim lepiej się pracuje, a kto nie. Nie jest to dobry pomysł, po-
nych umiejętności).
spędza czas oraz realizuje wyznaczo- nieważ z chwilą, gdy nauczyciel wez
-
ne cele. Dlatego w sytuacjach konflik- mie kogoś w obronę lub zgodzi się być
towych nauczyciele starają się pomóc arbitrem, sprawa nieuchronnie kom-
Rola mediatora
swoim podopiecznym. Niektórzy robią plikuje się jeszcze bardziej, a co gorsza
to także dlatego, iż uważają, że to ich  nauczyciele przyjmujący taką rolę, za-
Nauczyciel pełniący funkcję osoby
obowiązek, a inni, mimo swojej niechęci zwyczaj padają ofiarą dwunastu barier
wspierającej zachęca dzieci do bezpo-
do angażowania się w spory podopiecz- w komunikacji, zwłaszcza osądzania,
średniej rozmowy ze sobą. Skłania je do
nych, są w nie zręcznie wciągani przez krytykowania, moralizowania i ostrze-
rozmowy między sobą, a nie  poprzez
dzieci. Prawdopodobnie przypominasz gania.
siebie  nauczyciela. Jego zadaniem
sobie sytuacje, kiedy dzieci angażowały
W konsekwencji, zamiast dwóch osób
jest aktywne słuchanie treści (faktów)
ciÄ™ w swoje konflikty: Ona nie pozwala mi
dyskutujÄ…cych o tym, co  dobre , a co
i uczuć komunikowanych przez każ-
się bawić... (zabawką albo z nimi) lub To
 złe , mamy całą trójkę i ustalenie, kto
de dziecko, szczególnie wtedy gdy ich
on zaczÄ…Å‚, on pierwszy... (opisywanie za-
ma problem i kto jest odpowiedzialny
wypowiedzi są naładowane złością
chowania).
za jego rozwiązanie staje się rzeczywi- i niejasne. Dzięki temu każde dziecko
Sięgnij pamięcią wstecz i przypomnij so- ście trudne. W rezultacie bowiem jedy- będzie czuło, że zostało dokładnie wy-
bie, jakie chwyty sama stosowałaś, aby nymi ludz
mi, którzy mogą skutecznie
słuchane. Będzie miało również szan-
skłonić dorosłych do zajęcia się twoim rozwiązać problem dotyczący relacji,
sę usłyszeć prawdziwy komunikat
konfliktem z innym dzieckiem, bratem są ludzie tworzący tę relację. Terapeu- drugiego dziecka, ukryty za pełnymi
lub siostrą. Może byłaś  skarżypytą ci prowadzący np. terapię małżeńską
emocji słowami, które zostaną  zde-
lub  uciśnionym , a może  aktorem , nigdy nie rozwiązują problemów mał- kodowane przez nauczyciela podczas
który odgrywał dramatyczną scenę, żeńskich za swoich klientów, dyrektor
aktywnego słuchania. Gdy komunikaty
żeby pokazać, jak wielka krzywda mu nigdy nie rozwiąże konfliktu pomiędzy będą wysyłane w miarę wyraz
nie, na-
się dzieje, której sprawcą jest  zły kole- dwoma nauczycielami. Tylko te dwie uczyciel może po prostu towarzyszyć
ga lub  głupia młodsza siostra. konkretne osoby, których dotyczy prob- dzieciom, zachowując milczenie, i po-
bliżej przedszkola 5.128 maj 2012
38 Ä„ð
zwolić im wziąć odpowiedzialność za Nauczyciel: Małgosiu, wygląda na to, że
rozwiązanie problemu. masz problem. Chciałabyś o nim opowie-
dzieć?
Małgosia: Wie pani dlaczego? Nie chcę,
aby poradzić sobie
żeby Krzyś się bawił blisko mnie. Za każ-
z konfliktem wśród dzieci, dym razem, kiedy wezmę tę zabawkę (po-
kazuje), on mi ją zabiera, kiedy ja mówię:
nauczyciel powinien sobie
 nie , to on mi pokazuje język.
przede wszystkim uświadomić,
Nauczyciel: Nie chcesz, żeby Krzyś był
blisko, bo to przeszkadza ci się bawić.
że to dzieci rządzą
Chciałabyś się bawić w spokoju.
swoją relacją, oraz że
Małgosia: Tak.
Nauczyciel: A ty, Krzysiu, też lubisz się
 jako osoba wspierajÄ…ca
bawić tym statkiem, tak?
czy pełniąca funkcję
Krzyś: (kiwa głową na potwierdzenie słów
nauczycielki)
mediatora w ich konflikcie
Nauczyciel: No dobrze, Krzysiu, to jak
 musi użyć aktywnego
rozwiążemy ten problem?
słuchania (i innych pomo-
KrzyÅ›: Nie wiem.
Małgosia: Ja wiem! Krzyś mógłby się ba-
cnych umiejętności).
wić tam (wskazuje miejsce w sali), a jak ja
skończę się bawić statkiem, to go zawołam
Jednak czasem nawet żywo przeprowa-
i sam będzie się bawił.
dzone aktywne słuchanie nie wystarcza.
Nauczyciel: Twoim zdaniem Krzyś mógłby
Wówczas nauczyciel powinien wprowa-
pobawić się przez chwilę inną zabawką.
dzić metodę trzecią. Zdarza się, że czasa-
mi dzieci docierają do satysfakcjonujące- Małgosia: Tak.
go rozwiÄ…zania bez niczyjej pomocy, ale
Nauczyciel: Co o tym myślisz, Krzysiu?
najczęściej nie dochodzi do tego dlatego,
A potem może mógłbyś poprosić Małgosię
że prawdziwe powody konfliktu pozo- i pobawilibyście się razem?
stajÄ… nieujawnione. Dzieci w sytuacji ani-
Krzyś: Nie, nie zależy mi na tym.
mozji rzadko słuchają i rozumieją siebie
Nauczyciel: Nie zależy ci na wspólnej za-
nawzajem. Dlatego nauczyciele, którzy
bawie z Małgosią.
pomagają dzieciom rozwiązywać ich
KrzyÅ›: Nie.
problemy, zdają sobie sprawę z potrójnej
Małgosia: No to mógłbyś wziąć statek i ba-
korzyści, jaka się z tym wiąże: rozwią-
wić się sam, a ja pójdę rysować.
zywanie na bieżąco zaistniałych między
Nauczyciel: Rozumiem. Krzysiu, a co ty
dziećmi konfliktów, większa skutecz-
na to, gdybyś zaprosił do zabawy innych
ność dzieci w tym zakresie w przyszłości
kolegów, jak Małgosia skończy się bawić?
oraz wzajemny szacunek we wszystkich
KrzyÅ›: Dobrze, powiem im.
relacjach w grupie. Mediacja jest specjal-
ną i bardzo cenną umiejętnością, której Nauczyciel: Naprawdę to by ci odpowia-
uczymy nauczycieli na kursach Trenin- dało? Ale wtedy nie będziesz mógł prze-
gu Skutecznego Nauczyciela. szkadzać Małgosi w zabawie ani pokazy-
wać jej języka.
Krzyś: Mhm, nie będę.
Przykład: Krzyś i Małgosia
Nauczyciel: A co ty na to, Małgosiu?
(4,5 roku i 5 lat)
Małgosia: Dobrze, tak chcę.
Nauczyciel: A jeśli to rozwiązanie się nie
Problem: Krzyś i Małgosia lubią się ba- sprawdzi, będziemy musieli jeszcze o tym
wić dużym statkiem. Inne dzieci w za- porozmawiać.

sadzie nie interesujÄ… siÄ™
tą zabawką. Kiedy Mał-
gosia zaczyna się bawić
Violetta Kruczkowska  psycholog, certyfikowany psychoterape-
statkiem, KrzyÅ› w tym
uta systemowy, autoryzowany trener programów metody Gordo-
samym momencie też
na, trener ART-u (trening zastępowania agresji), prezes Fundacji
 Wychowanie bez porażek .
zaczyna siÄ™ nim intereso-
Licencjonowany reprezentant Gordon Training International
wać i przeszkadza Mał-
w Polsce, założycielka Centrum Komunikacji Gordona. Zajmuje się
gosi. Dziewczynka siÄ™
psychoterapią dzieci i młodzieży, terapią rodzinną oraz indywidu-
alną psychoterapią dorosłych.
denerwuje i woła panią.
bliżej przedszkola 5.128 maj 2012
Ä„ð 39
R
E
K
L
A
M
A