Sielanka - wieś w ujęciu Reja, Kochanowskiego i Szymonowica.











Piątek, 21 Kwietnia Imieniny obchodzą: Anzelm, Feliks, Bartosz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Renesans >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???



Gdzie jestSciaga.pl
?
















Sielanka - wieś w
ujęciu Reja, Kochanowskiego i Szymonowica.










kategoria:   J.polski
zakres:   Renesans
dodano:   1999-07-23




Tematyka
rustykalna ("rusticus", po łacinie - wiejski) w twórczości poetów
renesansowych wiąże się na ogół z humanistyczną pochwałą piękna
świata naturalnego. Doskonała harmonijnie zorganizowana przyroda
staje się częstokroć tłem dla prezentowania zachowań i postaw
ludzkich. Mikołaj Rej temat wiejski rozwinął w "Żywocie
człowieka poczciwego", nadając mu uniwersalny charakter. Powołaniem
człowieka, w myśl humanistycznych koncepcji Mistrza z Nagłowic, jest
życie zgodne z prawami natury. Opisując rok przyrodniczy podzielony
na wzór kalendarza biologicznego (cztery pory roku) artysta
przedstawił kolejne fazy życia ludzkiego w sposób adekwatny do
zjawisk naturalnych. Człowiek jest gospodarzem organizującym
przyrodę i z tej przyrody zarazem czerpiącym korzyści materialne i
duchowe. Wieś w "Żywocie człowieka poczciwego", jako miejsce
gospodarskiego trudu i gospodarskiego owocobrania, służy Rejowi do
przedstawienia najistotniejszych wartości i dobrodziejstw natury.
Odmienną tematykę podejmuje "Pieśń świętojańska o Sobótce"
Jana Kochanowskiego. Jej odmienność wyraża się już w zakresie
gatunkowym. O ile pisany prozą "Żywot człowieka poczciwego" Reja
nawiązuje do form parenetycznych, o tyle cykl poetycki twórcy z
Czarnolasu mieści się w pełni w rodzaju lirycznym i korzysta z
doświadczeń poezji pastoralno-sielankowej. Utwór świętojański staje
się pieśnią o śpiewaniu, dwanaście panien opowiada o odpoczynku po
pracy, wywodzi pochwałę tańca, nawiązuje do ludowych pieśni
miłosnych. Ostatnia z panien wygłasza pochwałę życia wiejskiego:
"Wsi spokojna, wsi wesoła! Który głos twej chwale
zdoła ? Kto twe wczasy, kto pożytki ? Może wspomnieć
za raz wszytki ?" Cykl świętojański Kochanowskiego nawiązuje
więc do mitu arkadyjskiego (Arkadia - kraina wiecznej szczęśliwości)
oraz staje się pochwałą kultury ludowej przechowującej nakazy
moralne, pocieszającej i radującej człowieka. Gatunek
sielanki rozwijał także w późnej fazie renesansu Szymon Szymonowic.
W wydanym przez poetę zbiorze idylli znalazła się sielanka "Żeńcy".
Jej treść, z punktu widzenia cech gatunku, jest nietypowa,
przedstawia bowiem pracę pańszczyźnianą, buduje obraz niedoli
chłopa. O sielankowym charakterze utworu Szymonowica decyduje więc
nie temat, ale sposób, w jaki zostaje przedstawiona rola pieśni
ludowej. Bohaterka utworu Pietrucha nuci melodię-pieśń opartą na
motywach ludowych. Ta właśnie pieśń "uczłowiecza" srogiego ekonoma,
dzięki niej sielanka Szymonowica potrafi odnaleźć pierwotną dobroć
człowieka. Schyłek epoki renesansu przypada, o czym
pisaliśmy, na lata osiemdziesiąte XVI wieku. Z przełomem kultury
ściśle związana jest postać Piotra Skargi (1536-1612). Ten wybitny
kaznodzieja, hagiograf, polemista kontrreformacji dzięki legendzie
historyczno-literackiej ukształtowanej w okresie rozbiorów (za
sprawą głównie Adama Mickiewicza i Jana Matejki), urósł do roli
kapłana-proroka, gorącego orędownika miłości ojczyzny, której upadek
umiał przepowiedzieć. Za znaczące dzieło Skargi należy uznać traktat
polityczny zapisany w formie ośmiu kazań "Kazania sejmowe" (1597).
Groził w nich zagładą ojczyzny, jeżeli nie nastąpi moralne i
polityczne odrodzenie Rzeczypospolitej. Zdecydowana krytyka anarchii
oraz wad szlacheckich spotyka się w "Kazaniach" z ideą wzmocnienia
władzy królewskiej oraz surową, ascetyczną wizją moralną. Epoka
humanizmu zaznaczyła się w dziejach kultury europejskiej wieloma
osiągnięciami. Zainteresowanie człowiekiem sprzyjało
wszechstronnemu pogłębianiu wiedzy antropologicznej. Tradycja
kultury antycznej oraz kontynuacja wielu osiągnięć literatury i
sztuki średniowiecznej pozwoliły z kolei renesansowi - jako epoce w
dziejach Europy - stać się ważnym ogniwem w rozwoju kultury
śródziemnomorskiej. Renesans w Polsce wyraził się także
doskonaleniem języka literackiego oraz kształtowaniem wielu gatunków
i form artystycznych (między innymi ogromne znaczenie dla rozwoju
poezji posiada ukształtowanie przez Kochanowskiego sylabicznego
systemu wiersza). Ważny wydaje się także wkład Polaków do
europejskiej kultury renesansu. Była już mowa o artystycznych
osiągnięciach Jana Kochanowskiego. Przypomnijmy także fundamentalną
dla rozwoju nauki pracę Mikołaja kopernika "O obrotach sfer
niebieskich" oraz społeczno-polityczną działalność Andrzeja
Frycza-Modrzewskiego, owocującą dziełem o europejskim zasięgu "De
republica Emendanda" ("O naprawie Rzeczypospolitej"). Idee
renesansowe żywe są w kulturze polskiej i europejskiej do dnia
dzisiejszego.







Autor: Nieznany

Ocena : 6 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000