N\\K::Kd#

Ogólna charakterystyka oświecen UXALdds2

2sd#:

Ogólne informacje o epoce.htm UXAN��@88@d$

Określ cechy gatunku poematu he UXANśś�22�d'

Oświecenie - epoka polemiki z s UXANĄĄ,99,d'

Oświecenie jako epoka polemiki UXAH��+33+d'

Oświecenie w Europie.htm UXAH��Ź66Źd'.

Oświecenie w Polsce..htm UXAF}55}d'$

Oświecenie w Polsce.htm UXAN��ć;;ćd'8

Oświecenie- ogólna charakteryst UXADĘĘ$��$d(Ć
Oświecenie-ściąga.htm UXANŻŻMEEMd(

Oświeceniowa publicystyka polit UXALćć^MM^d((

Oświeceniowa publicystyka.htm UXAJ��Y>>Yd(4

Oświeceniowy dydaktyzm.htm UXANłł�66�d)

Ożywienie społeczne i edukacyjn UXAN��+66+d)

Ożywienie społeczne i edukacyjn UXAFń55ńd)

Pijaństwo - satyra.htm UXAN  L77Ld)

Pisarstwo Krasickiego - styl, g UXAD�//�d)(

Poezja Legionowa.htm UXANĆ11Ćd).

Poglądy narodowe Sienkiewicza.h UXAN!!+::+d)6

Poglądy społeczno-polityczne za UXAN))�BB�d*

Portret mnicha przedstawiony w UXAN22;;d*.

Portrety Sarmatów i ludzi świat UXAN::�ww�d*

Porównanie światopoglądu cztere UXANIIRBBRd+

Postawa Jana Kochanowskiego wob UXANRR�GG�d+

Postawa pisarzy polskiego Odrod UXAN[[ń88ńd

Potop jako powieść historyczna. UXANcc1hh1d+(

Powrót do XVIII - wiecznej Pols UXANqqXCCXd*

Powrót posła - komedia politycz UXANzz'=='d

Powrót posła - komedia politycz UXAN��|88|d:

Powrót posła Juliana Ursyna Nie UXAN��::d2

Powrót posła Juliana Ursyna Nie UXANłłZ==ZdĆ
Powrót posła komedią polityczną UXAN��THHTd

Powrót Posła- komedia polityczn UXANńńccd

Powrót posłaJak wiesz w tej lek UXAFąąŻ00Żd,Ć
Powtórka do matury.htm UXAN���]]�d,

Prezentacja postaci literackich UXAN��Ę::Ęd,*

Program królewskiego obozu refo UXAN��33d,2

Program społeczno-polityczny za UXANÓÓ`BB`d,:

Projekty reform zawartych w dzi UXAN��55d-Ć
Propozycje reform i różne sposo UXANććh99hd-

Przedstaw na podstawie wybranyc UXAN��żAAżd

Przypadki Mikołaja Doświadczyńs UXAN���









kategoria:   J.polski
zakres:   Renesans
dodano:   1999-07-23




Tematyka
rustykalna ("rusticus", po łacinie - wiejski) w twórczości poetów
renesansowych wiąże się na ogół z humanistyczną pochwałą piękna
świata naturalnego. Doskonała harmonijnie zorganizowana przyroda
staje się częstokroć tłem dla prezentowania zachowań i postaw
ludzkich. Okresowi renesansu charakteryzującemu się
poczuciem piękna i harmonii towarzyszyło nieodmienne i powszechne
przekonanie, że stan ziemiański jest stanem szczęśliwym,
zapewniającym człowiekowi prawdziwe powodzenie i radość. Radości
płynące z życia człowieka na wsi mocno podkreślili w swojej
twórczości: Szymon Szymonowic, Mikołaj Rej i Jan Kochanowski.
Szymon Szymonowic - był wybitnym kontynuatorem sielanki
antycznej, malującej życie proste i nieskomplikowane, wiedzione w
obcowaniu w z naturą przez pasterzy, wieśniaków, rybaków,
doświadczających uczuć smutku, żalu, kochających i opowiadających o
swojej miłości prosto z serca, podśmiewających się z siebie i swoich
amorów. Sielanki jego ze względu na treść, stopień zawartej w nich
mitologizacji i język można podzielić na dwa rodzaje. Pierwszy
hołduje dworskie konwencje i zawiera utwory, które są albo
przykładami, czy przeróbkami idylli antycznej, albo też zbiorem
oryginalnych obrazków z życia wiejskiego, ale alegorycznych, pełnych
powiązań z mitologią, w których pod maską pasterzy i pasterek
przedstawia Szymonowic ludzi i stosunki dworskie. Oczywiście obrazy
malowane w sielankach konwencjonalnych w niczym nie przypominają
prawdziwego życia wsi. Te wszystkie postacie występują pod
mitologicznymi imionami: Dafinis, Licydas nie są prawdziwe lecz
sztuczne i zmyślone, ale prawdziwe na pewno są uczucia, szczęście i
nieszczęście w miłości, których doświadcza prawie każdy, tak jak i
bohaterowie utworów Szymonowica. Wszystkim mniej lub bardziej
dworskim sielankom przeciwstawiają się sielanki o treści
realistycznej, wypływające z trafnej i celnej obserwacji i oceny
życia, takiej jak "Kołacze" i "Żeńcy". W nich to kreśli prawdziwy
obraz życia wiejskiego, chociaż różnią się od siebie tematycznie.
"Kołacze" w niemal scenicznym układzie przedstawiają z
pogodą i dowcipem obrazek przyjazdu spóźnionego narzeczonego na
ślub. Później pokazuje autor przebieg tej radosnej uroczystości.
Utwór rozpoczyna motyw krzektania sroczki, która według wierzeń ludu
zwiastuje gości: "Sroczka krzekce na płocie, będą goście moi,
sroczka czasem omyli, czasem prawdę powi". "Kołacze" to realistyczny
obraz wesela szlacheckiego, już sam tytuł i wiele miejsca
poświęconego ludowemu obrzędowi kołaczemu wiąże utwór z obyczajowym
tłem ruskiej wsi, w której nie obeszło by się wesele bez kołacza -
obrzędowego ciasta weselnego i wróżb z nim związanych.
Odmienną treściowo sielanką, ukazującą codzienne życie i
pracę chłopa są "Żeńcy". W utworze tym poeta zrywa zupełnie z
konwencjonalnym, sielankowym obrazem-snem. Miejsce beztroskich
pasterzy zajmują spracowane wiejskie kobiety, narzekające na swój
los. Uderzający jest realizm, z którym poeta maluje tragedię ludu
wiejskiego, dziełem rąk tego ludu wszakże jest przepych wesela i
bogate życie przedstawione w "Kołaczach". "Żeńcy" wyraźnie
zarysowują konflikt między pańskim dozorcą - Starostą, który
występuje zawsze z nieodłącznym symbolem swojej władzy - nahajką, a
chłopem bezwzględnie pędzonym do roboty. "On nad nami z
maczugą pokrząkując chodzi" "Albo nie widzisz bicza za pasem
u niego? Prędko nas nim namaca" "Kwaśno patrzy, z
nahajką się na nas gotuje" Widzimy więc tutaj krytyczną
ocenę życia i sytuacji chłopów. Mikołaj Rej - był nazywany
ojcem polskiej literatury. Jest on autorem "Rozprawy między trzema
osobami: Panem, Wójtem a Plebanem". Jest to utwór o problematyce
społecznej, zaczyna się rozmową Pana z Wójtem. Pan krytykuje
postępowanie księdza, który nie odprawia nabożeństw należycie.
Również nauki księdza są minimalne, ale łaje za to często. Pan
obawia się, czy czasem dzięki temu postępowaniu wszyscy wraz z
księdzem nie znajdą się na lewicy, to znaczy czy nie zostaną
potępieni. Wójt jest oskarżony. Nie atakuje jeszcze księdza, mówi
tylko o dziesięcinie, świadczeniach w czasie kolędy. Te rzeczy
jednoczą Wójta z Bogiem. Pan nadal podejmuje krytykę. Mówi o
odpustach, które są właściwie jarmarkami. Ludzie znoszą księdzu
kury, świnie, jaja, piją pod kościołem, wrzeszczą, śpiewają, za co
otrzymują odpust. Teraz włącza się do rozmowy Pleban, który właśnie
nadszedł. Zaczyna krytykować urzędy świeckie. Mówi, że na stu
urzędników, jeden jest sprawiedliwy i nieprzekupny. Sędziowie nie
chcą odprawiać swych procesów, chyba że za dodatkowe świadczenia.
Różne łapówki i daniny przypominają zbiory myśliwego, na przykład
takie jak sarna, zając, kura, lis. Ksiądz krytykuje również Sejm i
jego bezowocne obrady, prywatę bez zabezpieczenia spraw narodowych.
Wójt słuchając tego sporu włącza się i przedstawia smutny los
chłopa. "Ksiądz Pana wini Pan Księdza, a nam prostym zewsząd nędza".
Okazuje się, że chłopa ciągną wszyscy: Urzędnik, Wójt, Pleban.
Trzeba dawać im to gęsi, to kokosz. Pod przymusem wykonać trzeba
tłokę, pracę dodatkową prócz pańszczyzny. Ksiądz nie pozwala znowu
zwozić zboża póki nie wybierze dziesięciny, wśród lepszych kop
snopków. Zwózka też jest trudna, bo i Pan i Ksiądz domagają się
pierwszeństwa. Chłop krytykuje postępowanie szlachty wobec niego,
podnoszenie czynszu, zwiększanie pańszczyzny. Mówi również o
stratach, jakie szlachta ponosi wskutek życia ponad stan. Zbytki
powodują brak rozsądku i nieuchronne bankructwa. Chłop jest
zadowolony ze swego losu. Jest człowiekiem uczciwym i nie żal mu
żywota. Ksiądz i Pan nie są zadowoleni. Pan karci Wójta za zbytnią
poufałość i odwagę. Utwór jest obrazem rzeczywistości. W
"Żywocie człowieka poczciwego" zawarł Rej wskazówki dotyczące życia
szlachty na wsi, omawia przebieg całego jej życia. W młodości zaleca
ćwiczenia związane z obyciem towarzyskim i rzemiosłem wojskowym.
Nauki nie zaleca studiować. Gramatyka trudzi umysł, a języka można
się nauczyć bez jej znajomości. Młody szlachcic powinien posiadać
jedynie poczucie sprawiedliwości, stałości, roztropności,
umiarkowanie, miłosierdzie, stateczność i zdolność własnych
korzyści. Gdy młody szlachcic dorośnie, powinien zająć się
gospodarstwem ożenić. Związek małżeński trzeba zawierać z osobą
równego stanu i majętności. Do urzędów nie należy pretendować. W
ciągu roku przewidział również Rej zajęcia dla młodego
niedoświadczonego gospodarza: wiosną należy sadzić drzewa i krzewy w
ogrodzie, szczepić gałęzie, obcinać, mszyce zbierać, krzaki okopać,
przygotować grzędy z truskawkami itp. Latem można z tych
przygotowanych wiosną krzewów i drzewek mieć owoce i pożytek. Są już
wtedy jabłuszka, gruszeczki, śliweczki, ogóreczki, malineczki. Latem
gospodarstwo daje także: masełko, serek, jajka świeże, są też kurki,
jagniątka, ryby. Wszystko dla użytku gospodarza. Nie należy tratować
pola chłopskiego, bo to wznieca niechęć i ludzie źle pracują. Zima
niesie największe rozkosze. W lasach polowania z przyjaciółmi, a
także łowienie ryb w przeręblach, zastawianie sideł i potrzasków na
zwierzęta futerkowe. W domu wszystko przygotowane jest to biesiady.
Całoroczne zapasy dają wreszcie pożytek. Jednak i zimą należy
doglądać gospodarstwa. Wyjechać na targ też można z produktami, albo
też u handlarza się zabawić i owiec i cieląt kupiwszy tanio
sprzedać, w innej okolicy drożej. Widzimy, że Rej dba o wygodę
szlachcica. Nie zajmuje się już całością gospodarki narodowej, wobec
chłopów zachowuje humanitarny stosunek, a korzyści widzi dla
szlachty. Jan Kochanowski także podejmuje w swych utworach
tematykę życia na wsi. W Czarnolesie powstało wiele pięknych tego
typu utworów. "Na lipę" to wiersz o bardzo popularnym drzewie,
specjalnie cenionym. Poeta zwraca uwagę na to, jakie wartości daje
lipa. Miód, szept liści, cień, śpiew ptaków. Są to wartości, które
drzewo przynosi człowiekowi. "Przymów chłopska" - utwór w formie
dialogu między szlachcicem a włodarzem. Włodarz odmawia dalszego
picia z panem, bo boi się, że po pijanemu może obrazić pana. Pan
przypomina przeszłość, kiedy obie strony miały więcej zaufania.
Chłop też o tym pamięta, ale czasy zmieniły się na jego niekorzyść.
Jest to jeden z utworów w którym poeta porusza problem społeczny w
Polsce. Przedstawionej sytuacji nie aprobuje. "Pieśń świętojańska o
sobótce" - składa się ze wstępu i 12 pieśni śpiewanych przez panny.
Jest to utwór oparty na tradycjach uroczystości pogańskich ku czci
Kupałdy. Daje poeta w ten sposób wyraz swojemu podziwowi dla
zwyczajów ludowych. Chwali wieś i życie wiejskie. W utworze
rozbrzmiewają nuty radości. Jest mowa o miłości, tańcu i śpiewie.
Wydaje się to zupełnie zrozumiałe, jeżeli weźmiemy pod uwagę
charakter opisywanej uroczystości. Pieśń panny drugiej mówi o tańcu
i radości. Zachęca wszystkich do pójścia w jej ślady. Ostatnia panna
w pieśni swej zawiera pochwałę życia wiejskiego. Chwali wesołość i
spokój wsi. Chłop utrzymuje ze swej pracy siebie i rodzinę, a zawód
jego jest znacznie spokojniejszy i bezpieczniejszy niż marynarza,
żołnierza czy pisarza. Wylicza następnie wszystkie przyjemności
pracy, chwali wieczorne śpiewy i tańce. Utwór należy
traktować jako artystyczne uroczystości ludowe. Jest odbiciem
radości życia w czasie święta mającego swe pogańskie tradycje.








Autor: Nieznany

Ocena : 3 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000