3. Renesansowy ideał życia ziemiańskiego zaprezentowany przez M. Reja w "Żywocie człowieka poczciwego" i J. Kochanowskiego w "Pieśni świętojańskiej o Sobótce".

"Żywot człowieka poczciwego" M. Reja został wydany jako część "Zwierciadła", drukowanego w Krakowie w latach 1567 - 1568. Rej nakreśla w nim wizerunek szlachcica - ziemianina, gdyż sam nie lubił życia dworskiego, za to kochał wieś. Utwór składa się z trzech ksiąg. Rozpoczyna się od rozważań nad stworzeniem człowieka i świata. Układ całości odpowiada trzem okresom życia ludzkiego: dzieciństwu, wiekowi dojrzałemu i starości. Autor poświęca dużo miejsca sprawie wychowania młodzieży, kreśli ideał "człowieka poczciwego", rozważając wszelkie aspekty jego życia (np. dobór współmałżonka, obowiązki obywatelskie, prawa, wykonywane prace, przyjemności "poczciwe", uciechy naganne). Życie ludzkie jest ujęte jako czas narodzin, wzrostu, owocowania i śmierci, która jest początkiem nowych narodzin. Kluczem do zrozumienia jego światopoglądu jest rozdział "Rok na cztery części rozdzielon", związany z ziemią i jej uprawą oraz prawami natury. Każda pora roku przynosi pożytki i radości, z których korzysta człowiek żyjący w zgodzie z naturą. Rej mnoży budujące lub odstraszające przykłady z życia sławnych ludzi, aby ukazać wartość poczciwego życia i zachęca czytelnika do określonego postępowania. Najważniejsza jest cnota, prawda, sprawiedliwość, umiarkowanie, roztropność, przestrzeganie obyczajów, równowaga wewnętrzna, harmonia z naturą i jej prawami. Człowiek poczciwy to typowy szlachcic - ziemianin, żyjący w zgodzie ze swą naturą, z przyrodą, szanujący swe pochodzenie, umiejący zadbać o swój majątek. Poczciwość to w pojęciu Reja przede wszystkim postawa charakteryzująca się brakiem pychy, umiejętnością odnalezienia w życiu spokoju, cichej przystani i satysfakcji z własnej pracy. Pisarz nawiązuje w tym do zasady "złotego środka", prezentuje model egzystencji zgodnej z naturą, pełnej radości życia, ale i umiaru, powściągania ambicji i namiętności. Poczciwy szlachcic to człowiek doświadczony życiowo, wykształcony bez przesady. Celem jego życia powinna być uczciwa praca na własnym, gospodarowanie i pomnażanie swojego majątku.
"Pieśń świętojańska o Sobótce" nawiązuje do pogańskiego święta światła i wody, obchodzonego w noc św. Jana. Utwór nosi cechy sielanki. Idealizuje wieś, ukazuje ją jako krainę szczęścia i spokoju, wychwala zalety życia wiejskiego. Poeta wprowadza do niej motyw mitologiczny (faunowie), czym podkreśla, że wieś, tak jak w czasach starożytnych, jest Arkadią, czyli krainą ciszy, spokoju i szczęścia. Zestawia ze sobą dwie formy życia: na wsi i poza nią. Człowiek żyjący na wsi jest szczęśliwy, pobożny, spokojny, uczciwy, bezpieczny, nie odczuwa strachu, związany jest mocno z naturą. Związek ten podkreślają opisane codzienne czynności: praca w polu, w sadzie, pszczelarstwo, wypas owiec, łowienie ryb, łowiectwo, praca w gospodarstwie, wypoczynek, taniec, śpiew. Życie na wsi jest spokojne, szczęśliwe, bezpieczne. Ludzie żyjący poza wsią narażeni są na liczne niebezpieczeństwa, silniej odczuwają konieczność umierania, nie zawsze żyją uczciwie, popełniają zbrodnie. Obraz wsi jest tutaj wyidealizowany, sielankowy.
Człowiek renesansu, którego wizerunek zawiera się w twórczości M. Reja i J. Kochanowskiego, nie umartwia się, ale pragnie być szczęśliwym w życiu ziemskim, głosi afirmację życia. Podziwia przyrodę, kocha dobrego Stwórcę, czerpie korzyści z pól, łąk i lasów oraz dostrzega ład i harmonię w otaczającym go świecie. Wieś staje się dla niego Arkadią, krainą szczęśliwości. Cudowna, bogata natura obdarza go swoimi darami, dzięki czemu nie cierpi niedostatku i głodu. Zapobiegliwa gospodyni dba o gospodarstwo, zapełnia spiżarnię i mądrze wychowuje dzieci. Radości dostarcza mu kultywowanie tradycji, udział obrzędach ludowych. Prezentowany przez poetów renesansu szlachecki model szczęścia nakazuje afirmację życia ziemskiego, dążenie do dobrobytu i radości, aktywność i przestrzeganie wartości moralnych.