Wykład 9 15.12.12
T : Ekonomika, organizacja i marketing w pszczelarstwie.
Analiza pszczelnictwa w Polsce :
Liczba rodzin pszczelich na świecie okolo 100 mln., w tym:
* 50 mln. bytuje w ulach
* 50 mln. żyje wolno
KRAJE Z NAJWI
KSZ
LICZB
RODZIN PSZCZELICH :
* Chiny ---> około 7 mln. (w tym 5 mln. A. melifera i 2 mln. A. cerane)
* USA ---> około 3 mln.
LICZBA RODZIN PSZCZELICH (w tys.) W KRAJACH EUROPEJSKICH (2004r.) :
- Hiszpania : 2465
- Portugalia : 590
- Włochy : 1100
- Grecja : 868
- Niemcy : 893
- Francja : 1550
- Austria : 327
- Polska : 949
- Szwecja : 143
- Finlandia : 42
ZAG
SZCZENIE LICZBY RODZIN NA JEDNOSTCE POWIERZCHNI (2004r.) :
Wyszczególnienie Napszczelenie (liczba rodzin/1km2)
Kraje UE 3,1
Grecja 9,9
Niemcy 2,5
Szwajcaria 7
Szwecja 0,32
Finlandia 0,12
Ameryka Północna 0,25
Austria 0,08
LICZBA RODZIN W POLSCE :
Rok Liczba rodzin pszczelich (w mln.)
1945 0,8
1970 1,4
1986 2,7
1993 1
2004 0,95
2006 1,09
2009 1,12
2011 1,25
Liczba rodzin pszczelich w Polsce na jesień 2009r. :
Województwo Rodziny pszczele
Liczba %
Lubelskie 129518 11,5
Podkarpackie 110461 9,8
Warmińsko-mazurskie 106623 9,5
Małopolskie 106199 9,5
Wielkopolskie 95963 8,5
Dolnośląskie 84714 7,5
Mazowieckie 84060 7,5
Zachodniopomorskie 62407 5,6
Kujawsko-pomorskie 57050 5,1
Świętokrzyskie 48312 4,3
Liczba rodzin a napszczelanie :
Województwo Rodziny pszczele Napszczelanie
Liczba %
Lubelskie 129518 11,5 5,16
Podkarpackie 110461 9,8 6,19
Warmińsko-mazurskie 106623 9,5 4,41
Małopolskie 106199 9,5 6,99
Dolnośląskie 84714 7,5 4,25
Podlaskie ??? 3,29
CHARAKTERYSTYKA PSZCZELARSTWA W POLSCE :
Województwo Rodziny pszczele Pszczelarstwo (pasieki) Średnia wielkość
pasiek
Liczba % Liczba %
Lubelskie 129518 11,5 4930 11 26,2
Zachodniopomorskie 62407 5,6 1909 4,2 32,7
Warmińsko-mazurskie 106623 9,5 ??? ??? ???
w 2011r. :
Liczba rodzin pszczelich ---> 1246633
Liczba pszczelarzy ---> 49432
Średnia wielkość pasieki (liczba rodzin) ---> 25,2
WIELKOŚĆ PASIEK :
Wielkość pasieki % Rodziny pszczele
Liczba %
< 80 rodzin * 97,47 972206 86,54
> 80 rodzin 2,58 151150 13,4
* nie podlegają obowiązkowi rejestracji jako dział specjalnej produkcji rolnej.
Wielkość pasieki :
do 5 rodzin ---> 12,2%
6 - 10 rodzin ---> 24,1%
11 - 20 rodzin ---> 26,2
21 - 80 rodzin ---> 7,47
81 - 150 rodzin ---> 2,05
powyżej 150 rodzin ---> 0,53%
STRUKTURA WIEKOWA PSZCZELARZA (2008r.) :
powyżej 50 lat ---> 60,7%
35 - 50 lat ---> 29,5%
poniżej 35 lat ---> 9,8%
Bierze się to stąd, że kiedyś pszczelarstwo bylo dopiero realizowane i zdobywalo popularność
wśród mlodych. Obecnie na kursach pszczelarskich są przeważnie młodzi wykształceni ludzie.
PSZCZELARSTWO ZAWODOWE :
Według kategorii UE za pszczelarzy zawodowych, uważa się takich ludzi, którzy posiadają powyzej
150 rodzin pszczelich. W Polsce jest 237 pszczelarzy zawodowych, co stanowi 0,53% ich ogólnej
liczby. Pszczelarze zawodowi posiadają łącznie 59754 rodzin pszczelich ---> 5,32% ogółu, a
średnia wielkość pasieki to 252 rodzin pszczelich.
Wojewodztwo Liczba pszczelarzy Liczba rodzin Średnia wielkość
zawodowych pszczelich pasieki
Warmińsko-mazurskie 42 10762 256,2
Zachodniopomorskie 14 2970 212,1
Lubelskie 7 3260 465,7
Pomorskie 14 4880 348,6
Podlaskie 7 1230 175,7
Śląskie 3 540 180
Rynek produktów pszczelarskich :
Na rynku obrotowi podlegają:
^ wszystkie produkty pszczele
^ pakiety i odklady pszczele
^ trzmiele i miesiorki łącznie z gniazdami
Największy udział w obrocie ma miód.
ODKA
AD ---> matka pszczela z pszczołami obsiadającymi 3 - 4 plastry
PAKIET ---> matka z pszczołami bez plastrów
MIESIORKI ---> pszczoły samotnice (Miesiorka ogrodowa)
PRODUKCJA MIODU W POLSCE :
Rok Produkcja miodu ogółem Średnia produkcja miodu na
(tys. ton) rodzinę w kg
2006 26
2007 16 - 17
2008 18 15^ - 26^^
2009 14 - 15 14
2011 23 18,4
^ pasieki małe
^^ pasieki towarowe
SPRZEDAŻ :
Miód jest najważniejszym produktem pozyskiwanym przez pszczelarzy. Generuje największy
dochód w gospodarstwie pasiecznym.
Forma sprzedaży miodu Udział sprzedaży w %
bezpośrednia 65
handel detaliczny 10
firmy konfekcjonujące miód 24
przemysł 1
KORZYŚCI ZE SPRZEDAŻY BEZPOŚREDNIEJ :
1) umożliwia zbyt miodu po wyższych cenach zbliżonych do cen w handlu detalicznym
2) pokryć koszty produkcji
* stwarza możliwośc wygenerowania zysków z tej działalności
* niebagatelne znaczenie w tej sprzedaży ma większe zaufanie konsumentów w zakresie
jakości miodu w porównaniu z pozostałymi kanałami dystrybucji
* istotne jest, iż każde gospodarstwo pasieczne buduje swój rynek zbytu miodu przez
wiele lat. Co skutkuje, że na bazie ugruntowanej wysokiej jakości produktu i marki nie
ma trudności ze zbytem
EKSPORT I IMPORT MIODU :
Polski handel zagraniczny na rynku miodu od kilku lat wygląda podobnie.
Import przewyższa jego eksport.
Lata Eksport Import
tony wartość w tys. tony wartość w tys.
EURO EURO
2008 729,3 2160,3 5594,6 10974
2009 703,6 1752 3900,3 7635
W minionych latach (do 2009r.) import realnie zagrażał rodzimej produkcji i determinował ceny
miodu.
EKSPORT :
Państwo 2008r. 2009r.
masa (kg) % masa (kg) %
Dania 0,26 0,04 215,66 30,65
Francja 85,99 11,8
Niemcy 334,27 45,8 268,79 38,2
 IMPORT :
Państwo 2008r. 2009r.
masa (kg) % masa (kg) %
Chiny 2184,45 39,05 13332,39 34,16
Ukraina 1013,86 18,12 ??? ???
CENY MIODU IMPORTOWANEGO (2009r.) :
średnia za 1 tonę 1960 EURO
z Chin za 1 tonę 1200 - 1300 EURO
z Ukrainy za 1 tonę 1600 - 1800 EURO
Nowa Zelandia (miody Maruka) za 1 tonę 19000
CENY MIODU W SPRZEDAŻY BEZPOŚREDNIEJ W 2006r. (zł/kg) :
* rzepakowy ---> 13,8
* wrzosowy ---> 28,8
* średnio ---> 18,8
W 2009r. :
* rzepakowy ---> 17
* wielokwiatowy ---> 20
* wrzosowy ---> 30
* spadz
iglasta ---> 26,9
* średnio ---> 21,7
ŚREDNIA CENA 1kg MIODU (w zł) W SPRZEDAŻY BEZPOŚREDNIEJ :
18 wzrosło do 21,1 zł
Wzrost cen :
+ obniżenie łącznej produkcji
+ wzrost świadomości konsumentów i zmiana ich preferencji
+ informacje o walorach odżywczych i zdrowotnych miodu, wysokiej jakości miodu krajowego w
radiu, prasie, TV, w ramach kampani promocyjnej pt.: "Życie miodem słodzone"
+ zwiększył się popyt na miód pszczeli prosto z pasieki, a co ważne dla pszczelarzy ceny miodu na
rynku wzrosły
SKUP MIODU :
Zajmują się w Polsce :
^ najczęściej podmioty gospodarcze prowadzące jego konfekcjonowanie
^ właściciele pasiek
A
ącząc zarówno pszczelarza z prowadzeniem działalności gospodarczej, znajdują większe zaufanie
wśród konsumentów, a tym samym podnoszą podaż oferowanego produktu.
W wielu krajach firmy pszczelarskie zajmujące się skupem, importem lub eksportem miodu
"wyrastały" z pasiek (np.: Bartnik Sądecki).
CENY MIODU (zł/kg) OFEROWANE PSZCZELARZOM W 2009r. :
W skupie hurtowym W sprzedaży Handel detaliczny
bezpośredniej
Wielokwiatowy 9,1 17,7 22
Rzepakowy 8,8 16,4 21,9
Akacjowy 11,5 19,8 26,8
Lipowy 11,9 20,1 29,5
Gryczany 11,7 22,6 27,8
Wrzosowy 25,6 30 51,3
Spadziowy ze spadzi 21,4 26,9 37,5
iglastej
Spadziowy ze spadzi 12,9 20,5 29,5
liściastej
Średnio (%) 14,1 (100) 21,7 (154) 30,3 (215)
Średnia cena miodu w skupie hurtowym w 2011r. :
* rzepakowy ---> 8,24 zł/kg
* wrzosowy ---> 24,72 zł/kg
SPOŻYCIE MIODU W PRZELICZENIU NA 1 MIESZKAC
CA (w kg) :
* UE : 0,7 kg/rok
* Austria : 2,5 kg/rok
* Grecja : 3,5 kg/rok
* Niemcy : 3,2 kg/rok
* USA : 0,49 kg/rok
* Brazylia : 0,10 kg/rok
* Indie : 0,08 kg/rok
SPOŻYCIE MIODU W POLSCE :
+ 2000r. : 0,3 kg + 2005r. : 0,54 kg
+ 2001r. : 0,45 kg + 2006r. : 0,63 kg
+ 2002r. : 0,49 kg + 2007r. : 0,61 kg
+ 2003r. : 0,51 kg + 2008r. : 0,67 kg
+ 2004r. : 0,31 kg + 2009r. : 0,60 kg
+ 2005r. : 0,54 kg
KONSUMENCI MIODU :
* Miejsce zamieszkania
+ wieś : 71,5%
+ miasto : 46,8%
* Płeć :
+ kobiety : 82,4%
+ mężczyz
ni : 17,6%
* Wiek :
+ do 30 lat : 10,8%
+ 31 - 40 lat : 16,7%
+ 41 - 50 lat : 22,2%
+ 51 - 60 lat : 26,6%
+ 61 - 70 lat : 14,8%
+ powyżej 70 lat : 9,2%
* Motywacja zakupu miodu
+ zdrowy : 86%
+ smaczny : 44%
+ dla dzieci : 13%
+ wypieki : 6%
+ brak odpowiedzi : 2%
* Sezonowość zakupu miodu
+ zima : 54%
+ wiosna : 20%
+ lato : 16%
+ jesień : 46%
* Częstotliwość zakupu
+ raz na rok lub rzadziej : 5%
+ raz na pół roku : 19%
+ raz na miesiąc : 34%
+ raz na 2 tygodnie : 5%
+ inna odpowiedz
: 4%
* Gatunki
+ spadziowy : 67%
+ wielokwiatowy : 32%
+ akacjowy : 21%
+ lipowy : 15%
+ gryczany : 2%
* Konsystencja
+ płynny : 62%
+ stały : 15% (krupiec)
+ bez znaczenia : 23%
* Cechy decydujące o zakupie
+ gatunek : 66%
+ cena : 45%
+ konsystencja : 42%
+ barwa : 35%
+ wielkość opakowania : 26%
+ rodzaj opakowania : 7%
+ dostawca : 10%
+ inne cechy : 11%
OCHRONA RYNKU PRODUKTÓW PSZCZELICH :
Z uwagi na:
# zapewnienie pszczół jako zapylaczek upraw entomofilnych
# import produktów pszczelich po niskich cenach z innych krajów
Istotna jest ochrona rynku zapewniająca odpowiednie ceny dla naszych producentów.
METODY OBRONY RYNKU PRODUKTÓW PSZCZELICH :
Pierwszy program subrencjonowania pszczelarstwa w USA w 1947r.
* Do 1 funta (0,453 kg) miodu dopłacano pszczelarzowi 10 centów
* Dopłaty do wydzierżawionych rodzin do zapylania upraw entomofilnych
* Pożyczki na korzystnych warunkach
* W ostatnich latach
- dopłaty do 1 funta miodu ---> 2,5 - 5 centów
W Europie w latach 80-tych dopłaty do cukru na dokarmianie rodzin pszczelich zimą.
W krajach południowych ---> 2,5 ECU` do 1 rodziny
W krajach północnych ---> 5 ECU`
1 ECU` ---> odpowiednik 1 EURO
DOTOWANIE PSZCZELARSTWA W POLSCE :
Przed wstąpieniem do UE w 80 - 90-latach XXw.:
* zakup cukru na dokarmianie rodzin po niższych cenach
Po wstąpieniu do UE w 2004r. z funduszy Wspólnej Polityki Rolnej, której celem jest :
+ podniesienie wydajności produkcji rolnej i jej racjonalny rozwój poprzez promocję postępu
technicznego
+ zagwarantowanie bezpieczeństwa dostaw żywności
+ stabilizacja rynku
Co 3 lata jest opracowany i następnie realizowany przez ARR ---> po zatwierdzeniu przez Komisję
Europejską ---> Krajowy Program Wsparcia Pszczelarstwa w Polsce.
W 3 sezonach refundacji podlegają koszty poniesione na realizację następujących działań :
- przeprowadzanie szkoleń, kursów, konferencji
- zakup sprzętu pszczelarskiego
- zakup leków do zwalczania warrozy
- zakup przyczep (lawet) do przewozu uli
- zakup urządzeń labolatoryjnych
- wykazanie analiz jakości miodu
- zakup matek, pakietów, odkładów pszczelich
- wdrażanie programów badawczych
O refundacji środków finansowych mogą ubiegać się podmioty wyprawione w zależności od
rodzaju środka wsparcia są:
* związki pszczelarskie
* stowarzyszenia pszczelarskie
* zrzeszenia pszczelarskie
* spółdzielnie pszczelarskie
* grupy producenckie pszczelarzy
* jednostki badawczo-rozwojowe zajmujące się problematyką pszczelarską
Końcowymi odbiorcami wsparcia ---> udzielanego organizacjom i stowarzyszeniom pszczelarzy
---> są gospodarstwa pasieczne, posiadające weterynaryjny numer identyfikacyjny oraz pasieki
zarejestrowane w rejestrze prowadzonym przez powiatowego lekarza weterynarii.
W przypadku zakupu sprzętu pszczelarskiego odbiorca tego wsparcia powinien posiadać co
najmniej 20 rodzin pszczelich, a w przypadku zakupu przyczep (lawet) do przewozu uli ---> nie
mniej niż 50 rodzin pszczelich.
WSPARCIE RYNKU PRODUKTÓW PSZCZELARSKICH 2007/2008r. :
Projekty złożone Projekty przyjęte do realizacji
liczba wartość w zł liczba wartość w zł
245 27709144 225 25175675