dzi ał
proj ekt
zasilanie placu budowy
mgr inż. Julian Wiatr
posób i forma zagospodarowania placu budowy były przedmiotem wielu możliwości przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, spółka dystrybucyjna
Sopracowań opartych na wymaganiach normy PN-IEC 60364-7-704  Insta- wydaje warunki techniczne przyłączenia na tzw. tymczasowe zasilanie roz-
lacje elektryczne w obiektach budowlanych. Instalacje placów budowy i robót dzielnicy budowlanej (RB). Takie przyłącze wykonywane jest na koszt inwe-
rozbiórkowych . Dotychczasowe publikacje z tego zakresu dotyczyły jednak- stora, musi też zostać zlikwidowane po zakończeniu budowy. Wówczas inwe-
że ogólnego opisu i zasad wykonania bezpiecznego zasilania placu budowy stor jest zobowiązany powtórnie wystąpić o wydanie warunków przyłącze-
lub robót rozbiórkowych. Dlatego tym razem chcielibyśmy zaproponować na- nia wzniesionego budynku.
szym Czytelnikom przykładowy projekt zasilania placu budowy. Zostanie on Zgodnie z  Taryfą dla energii elektrycznej , zatwierdzoną przez Urząd Regu-
wykonany jako przyłącze kablowe. lacji Energetyki, inwestor ma prawo wyboru przyłącza (napowietrzne lub ka-
W przypadku planowania budowy zasilania tymczasowego należałoby roz- blowe), jeżeli istnieją techniczne możliwości jego realizacji. Zatem przed przy-
dzielnicę budowlaną (RB), przedstawioną w opracowaniu, zainstalować na stąpieniem do złożenia wniosku o wydanie technicznych warunków przyłą-
słupie na wysokości około 1,2 m nad ziemią (dotyczy dolnej krawędzi obu- czenia inwestor powinien zwrócić się o pomoc do uprawnionego projektan-
dowy) i doprowadzić zasilanie kablem YKXS 4×25. Punkt PEN w RB należy ta w celu zanalizowania możliwoÅ›ci wykonania przyÅ‚Ä…czenia do sieci elektro-
uziemić (R d" 30 &!  rys. 6). energetycznej na terenie przyszłej inwestycji. Jeżeli warunki terenu, na któ-
u
W przypadku, kiedy inwestor dysponuje działką niezabudowaną, pierw- rym znajduje się budowa, a także warunki techniczne w istniejącej sieci elek-
szy problem, jaki napotyka, to doprowadzenie energii elektrycznej i wody troenergetycznej pozwalają na wykonanie przyłącza kablowego, istnieje moż-
dla potrzeb budowy. Większość inwestorów zwraca się wówczas do lokal- liwość wykonania trwałego przyłączenia do sieci i zasilenia z niego RB.
nej spółki dystrybucyjnej (Rejonu Energetycznego) z wnioskiem o wydanie Trwałe przyłącze pozwala na łatwe przeniesienie zasilania do wzniesione-
warunków technicznych zasilania placu budowy. Jeżeli istnieją techniczne go budynku  bez dodatkowych nakładów. Inwestorowi pozostaje wtedy tyl-
ko dopełnienie niezbędnych formalności w siedzibie spółki, która wydała wa-
runki przyłączenia (procedury odbiorcze i zmiana taryfy). W przypadku ko-
nieczności wykonania zasilania placu budowy jako przyłącza napowietrznego,
LINIA SN 3x8,7/15 kV
po zakończonej budowie należy je zdemontować i ponownie wystąpić o wy-
BUDYNKOWA STACJA TRANSFORMATOROWA
15/042-250 kVA
"FELIKSÓW 2"
danie nowych warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. Jednak
NR 0957
rozwiązanie to wiąże się ze wzrostem kosztów poniesionych przez inwesto-
POBC ZN = 4,5 kW
UZ% = 4,5%
U = 1,28%
ra i wydłużeniem w czasie zakończenia inwestycji.
Psz=100 kW
50 m
Nr 1 Na uwagę zasługuje również fakt, że inwestor ma prawo opracowania do-
kumentacji przyłącza we własnym zakresie przez zlecenie jego opracowania
50 m
uprawnionemu projektantowi. Należy tylko zgłosić ten zamiar przed podpisa-
Nr 2
LINIA NAPOWIETRZNA AsXSn 4x70 3x230/400 V
OBWÓD NR 1 - OCZYKOWSKIEGO
niem umowy przyłączeniowej. W tym przypadku opłata przyłączeniowa pono-
50 m
szona przez inwestora na rzecz spółki dystrybucyjnej jest mniejsza o 10 %. To
FELIKSÓW
Nr 3
wprawdzie niewielka kwota, która nie zwalnia od poniesienia kosztów opraco-
50 m
LINIA NAPOWIETRZNA AsXSn 4x70 3x230/400 V
OBWÓD NR 1 - OCZYKOWSKIEGO
wania projektu przez projektanta (w przypadku zlecenia tego spółce, inwestor
Nr 4
KABLOWA LINIA
nie otrzymuje bonifikaty, a dokumentacja jest opracowywana przez spółkę dys-
NAPOWIETRZNA
AsXSn 4x70
trybucyjną), ale przyjęcie takiego wariantu pozwala na szybkie opracowanie do-
50 m
SZAFKA ZA

CZOWO-LICZNIKOWA
kumentacji i znaczne przyśpieszenie terminu przyłączenia do sieci elektroener-
Nr 5
Ru <10 Ohm getycznej. Na temat zasad przyłączania do sieci pisaliśmy już wielokrotnie, za-
Nr 8
50 m
SE30.266.BZ
Nr 9
tem tym razem ograniczymy się tylko do zagadnień technicznych.
45 m
U = 4,60%
Nr 7
45 m Psz = 28kW
Nr 6
Nr 2
SA
UP
U = 3,88% DZIAA
KA BUDOWLANA PRZYA

CZENIOWY
Psz=50kW
warunki techniczne przyłączenia
LZ =5 M
PROJEKTOWANY
UC = 4,82% KABEL L = 15 M
YAKXS 4x35
440/3
(wyciąg  załącznik do umowy przyłączeniowej)
UP = 0,1%;
UC = 4,70%
LZ =5 M - ZAPAS KABLA
PROJEKTOWANY
POZOSTAWIONY NA
1. PrzyÅ‚Ä…czenie do sieci należy wykonać kablem YAKXS 4 ×.... o przekroju nie
KABEL WLZ; L = 25 M
WPROWADZENIE DO BUDYNKU - YKYżo 5x16
PO ZAKOC
CZENIU BUDOWY
mniejszym niż 25 mm2.
UWLZ = 0,22% < 0,5%
UC = 4,98% < 5% 2. Układ sieci: w sieci zakładu energetycznego: TN-C; w instalacji klienta: TN-S.
3. W linii ogrodzenia należy zainstalować szafkę złączowo-licznikową wyko-
PROJEKTOWANA ROZDZIELNICA
(RB) BUDOWLANA
naną z tworzyw termoutwardzalnych, w której należy zainstalować złącze
kablowe ZK 1a i przygotować miejsce na układ pomiarowy bezpośredni.
Rys. 1 Plan sytuacyjny
4. Zabezpieczenie przedlicznikowe: WT00gG40.
www. el ektro. i nfo. pl nr 1-2/ 2005
70
UL. OCZYKOWSKIEGO
UL. M. KUZAWIC
SKIEGO
A
LCZYK
A
W
UL. INÅ». A. KO
CYJNA
WIGA
UL. NA
zesa PKN, ale zamieszczona w załączniku do RMI, Dz.U.Nr 85/
AsXSn 4x70 DO DALSZYCH
Ru<5 Ohm STACJA BUDYNKOWA;
ODBIORCÓW
FELIKSÓW 2 NR 957
2004 poz. 1156),
Ru<10 Ohm
15/042 kV 250kVA
SA
UP NR 7
SA
UP NR 1 WTN1gG160
3x8,7/15 kV 6. Uzgodnienia z użytkownikiem oraz wizja lokalna w te-
YKYżo 5x16
DA
UGOŚĆ 35m
PSZ = 28 kW
LR 400 renie.
RGnN
RB KWh
Ru<5 Ohm
opis techniczny
KABEL AsXSn 4x70 DA
UGOŚCI 300 m - OBWÓD OCZYKOWSKIEGO
SZAFKA ZA

CZOWO-LICZNIKOWA
W LINII OGRODZENIA
YAKXS 4x35
DA
UGOŚĆ 15 m 1. PrzyÅ‚Ä…cze do sieci nN należy wykonać kablem YAKXS 4×35.
Kabel należy prowadzić wzdłuż słupa i wprowadzić do szafki
Ru<10 Ohm
złączowo-licznikowej zainstalowanej w linii ogrodzenia dział-
ki. WLZ należy wykonać kablem YKYżo 5x16. Punkt PEN szaf-
Objaśnienia: 1 - zabezpieczenie zalicznikowe typu s303d25  plombować, 2 - układ sieci TN-C-S: a) przed licznikiem TN-C, b) za licznikiem: TN-S,
3 - szafka licznikowo-złączowa wykonana z tworzyw termoutwardzalnych
ki licznikowo-złączowej trzeba uziemić. Wymagana rezystan-
cja uziemienia R d" 10 &!. Plan trasy linii kablowych przedsta-
Rys. 2 Schemat zasilania u
wia rysunek 1. Kabel przyłącza oraz kabel WLZ należy ułożyć
5. Zabezpieczenie zalicznikowe instalowane w szafce złączowo-licznikowej w wykopie o głębokości 0,8 m na 10-centymetrowej podsypce z piasku. Na
w obudowie przystosowanej do plombowania: S303D25. poszczególnych kablach przed ich zasypaniem należy nałożyć opaski za-
6. Moc szczytowa: na czas budowy: 6 kW; docelowa (po zakończeniu budowy wierające następujące informacje: typ kabla* długość* rok ułożenia* tra-
i wprowadzeniu WLZ do budynku)  13 kW. sę* symbol wykonawcy. Kable po ułożeniu należy zasypać warstwą pia-
7. WLZ wykonać kablem YKYżo 5× ....... o przekroju wedÅ‚ug obliczeÅ„, lecz nie sku o gruboÅ›ci 10 cm, warstwÄ… rodzimego gruntu o gruboÅ›ci 15 cm, uÅ‚ożyć
mniejszym niż 10 mm2. wzdłuż całej trasy taśmę kablową koloru niebieskiego i zasypać wykop.
8. Po zakończonej budowie należy zgłosić do Rejonu Energetycznego wybu- 2. Pomiar energii wykonywać licznikiem bezpośrednim energii czynnej, któ-
dowaną instalację w celu sprawdzenia przed przełączeniem WLZ z RB do ry należy zainstalować w szafce licznikowo-złączowej ustawionej w li-
budynku. nii ogrodzenia. W szafce złączowo-licznikowej należy zainstalować zabez-
9. Na planowane przyłącze należy opracować projekt, który podlega uzgod- pieczenie zalicznikowe, stanowiące ograniczenie prądowe typu S303.D25
nieniu w Rejonie Energetycznym. w obudowie przystosowanej do plombowania.
10. Przed przystąpieniem do realizacji należy zgłosić planowane prace bu- 3. Na słupie należy zainstalować odgromniki SE30.266 BZ produkcji BEZPOL
dowlane w starostwie powiatowym (Prawo budowlane Dz. U. z 2003 r. Myszków, które trzeba uziemić. Wymagana rezystancja uziemienia R d" 10 &!.
u
Nr 207 poz. 2016 z póz
n. zm.). 4. W miejscu wskazanym na rysunku 1 należy zainstalować rozdzielnicę bu-
11. Moc zwarciowa w sieci SN: 250 MVA. dowlaną (RB), wykonaną zgodnie z rysunkami 4 i 5. Przy RB należy pozo-
stawić zapas kabla o długości około 5 m w celu wprowadzenia go do bu-
opis stanu istniejącego dynku po zakończonej budowie.
Działka nr 440 / 3 jest położona przy ul. Nawigacyjnej w miejscowości Felik-
sów, gm. Pacanów. Wzdłuż ul. Nawigacyjnej przebiega linia napowietrzna nN
Pi = 10000 W
Psz = 6000 W
3×230 / 400 V wykonana kablem AsXSn 4×70, która jest zasilana z transforma-
YDYżo 5 x 16 Z SZAFKI
tora 15 / 042 kV o mocy 250 kVA. W linii ogrodzenia działki ustawiony jest słup
TN - S
LICZNIKOWO-ZA

CZOWEJ
linii napowietrznej nN, oddalony od stacji transformatorowej o 300 m.
5
Na podstawie ustaleń w Dziale Dokumentacji Technicznej Rejonu Energetycz-
3
Q1
3
FR103/100A
nego w sieci zasilającej występuje następujące obciążenie szczytowe w charak- 3
NIEPRZEWODZ
CA OBUDOWA
3
terystycznych jej punktach: słup nr 1  P = 100 kW, słup nr 5  P = 50 kW,
1 2 O POJEMNOÅšCI 36 MODUA
ÓW F8 F2
Kl. II - 4P S303C0,5
4
F1
słup nr 7  P = 28 kW z uwzględnieniem mocy szczytowej projektowane-
3
H
NPFI 0,03/40 A
4
go przyłącza.
3
L1; L2; L3
3
N
PE
L1 L2 L3
podstawa opracowania
F3 F4 F5 F6 F7
Q2
1. Warunki techniczne przyłączenia do sieci wydane przez zakład energetyczny.
FR101
2. RozporzÄ…dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w spra-
wie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
gniazda gniazda gniazdo gniazdo
usytuowanie (Dz. U. nr 75 z 2002 r. poz. 690 z póz
n.. zm., Dz. U. Nr 85 / 2004
Obwód oświetlenie
jednofazowe jednofazowe siłowe siłowe
Zabezpieczenie S301B10 S301B16 S301B16 S303C16 S303C16
poz. 1156).
Pi [kW] 1,00 2,00 2,00 2,50 2,50
3. PN-IEC 60364 Instalacje elektroenergetyczne w obiektach budowlanych.
YDYżo YDYżo YDYżo YDYżo YDYżo
Przewód
3 x 2,5 3 x 2,5 3 x 2,5 5 x 2,5 5 x 2,5
4. N SEP 002 Instalacje elektroenergetyczne w obiektach budowlanych. In-
stalacje elektryczne w obiektach mieszkalnych. Podstawy planowania.
5. PN 76 / E 05125 Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe. Projek-
Rys. 3 Schemat ideowy RB
towanie i budowa (wycofana ze zbioru norm 25 marca 2004 decyzjÄ… pre-
nr 1-2/ 2005 www. el ektro. i nfo. pl
71
SE30.2626BZ
S303D25
WTN00gG40
 dzi ał
www. el ektro. i nfo. pl nr 1-2/ 2005
72
NIEPRZEWODZ
CA
"Pobczn 450
,
OBUDOWA O POJEMNOÅšCI
urR = = = 0,018
36 MODUA
ÓW IP 45
SrT 250
Q1 F8 H F1
T
NIEPRZEWODZ
CA OBUDOWA IP55
uXr = ukr2 - uRr2 = 0,0452 - 0,0182 = 0,041&!
0
WYKONANA Z MATERIAA
ÓW
F6 F3 F4 F5 F7 TERMOUTWARDZALNYCH
O WYMIARACH 60x40x25
UrT2 4202
XkT = uXr Å" = 0,041Å" = 0,0289&!
NIEPRZEWODZ
CA
X1 X2 X3 Q2 F2
SrT 250 Å"103
OBUDOWA IP55 WYKONANA
Z MATERIAA
ÓW
TERMOUTWARDZALNYCH
UrT2 4202
O WYMIARACH 60x40x25
RkT = uRr Å" = 0,018 Å" = 0,0127 &!
S
SrT 250 Å"103
- skÅ‚adowe impedancji linii napowietrznej AsXSn 4×70
L 300
RL = = = 0,122&!
Rys. 4 Schemat montażowy RB
Å‚ Å"S 35Å"70
XL = x' Å" L = 0,08 Å" 300 = 16m&! = 0,024&!
obliczenia
1. Wstępny dobór kabla zasilającego budynek mieszkalny (kabel przyłącza do całkowita impedancja obwodu zwarcia wynosi (zwarcie na końcu linii na-
sieci elektroenergetycznej): powietrznej):
Psz 13000
IB = = = 19,75 A
Xk = XkQ + XkT + XL = 0,000772 + 0,028900 +
3 Å" UN Å" cosÕ 3 Å" 400 Å" 0,95
+0,024000 H" 0,053672&! = 0,054&!
IB = 19,75 A d" In = 160 A d" IZ
R
Rk = RkQ + RkT + RL = 0,000077 + 0,012700 +
k2 Å" In 1,6 Å"160
+0,122000 H" 0,134770&! = 0,135
I
IZ e" e" = 176,55A
145 145
, ,
Z
Zk = Rk2 + X2 = 0,0542 + 0,1352 H" 0,1454&!
k
Uwaga! Kabel przyłącza jest chroniony przez bezpiecznik topikowy
cmax Å" Un 1,00 Å" 400
I" = = = 1588,30 A E" 1,59kA
WTN1gG160 zainstalowany w RGnN stacji transformatorowej 15/ 042 kV, za- k
3 Å" Zk 3 Å"Å" 0,1454
silajÄ…cej liniÄ™ napowietrznÄ… 3×230 / 400V, wykonanÄ… kablem AsXSn 4×70.
X 0,054
tgÕ = = = 0,40
Dopuszczalna obciążalność prÄ…dowa kabla YAKXS 4×35 wynosi
R 0,135
I = 89,60 A << I = 176,55 A, zatem bezpiecznik zainstalowany w stacji
dd Z
tgÕ 0,40
T = = = 0,001274s H" 1,27 ms
nie stanowi ochrony przed przeciążeniami dla kabla przyłącza. Zgodnie
É 314
1
z PN-IEC 60364-5-523, jeżeli w przewodzie jest ograniczona do minimum
gdzie : É = 2Å" Ä„ Å"f - pulsacja
możliwość powstania przeciążenia (zabezpieczenie przeciążeniowe zainsta-
lowane za licznikiem w szafce złączowo-licznikowej typu S303D25 ograni- R>>X zatem T0, zwarcie można traktować jako odległe w każdym punkcie
cza prąd do wartości 25 A), należy zapewnić skuteczną odporność kabla na instalacji odbiorczej. W konsekwencji prąd udarowy wyniesie:
prądy zwarciowe (sprawdzenie odporności zwarciowej w treści).
R
2. Dobór kabla WLZ na długotrwałą obciążalność i przeciążalność prądową:
-3
X
Ç = 102 + 0,98e H" 102 + 0,98exp[-3Å"(25)] E" 1
, , ,
Psz 13000
IB = = = 19,75A
Ib = I"
k
3 Å" UN Å" cosÕ 3 Å" 400 Å" 0,95
Ith = I"
k
IB = 19,75A d" In = 25A d" IZ
ip = Ç Å"Å" 2 Å" I" = 1Å" 2 Å"1,59 E" 2,24kA
k
145Å" 25
,
IZ e" = 25A
Z
145
,
Przy wartości początkowego prądu zwarciowego wynoszącej około 1,59 kA,
Na podstawie tabeli długotrwałej obciążalności prądowej kabli ułożonych przepalenie się bezpiecznika w stacji następuje w czasie >0,1 s, zatem należy
bezpoÅ›rednio w ziemi kabel YKXSżo 5×10 speÅ‚nia warunek dÅ‚ugotrwaÅ‚ej ob- sprawdzić dobrany kabel przyÅ‚Ä…cza na warunek:
ciążalnoÅ›ci prÄ…dowej. Jego I =57·0,8 = 45,60 A>25 A.
z
k2 Å"S2 = 22325625 A2s e" I' 2 Å" Tk = 1011240 A2s
k3
3. Sprawdzenie dobranych przewodów na warunki zwarciowe (zwarcie sy-
metryczne):
- impedancja systemu elektroenergetycznego i jej składowe Warunek będzie zachowany, zatem kabel jest skutecznie chroniony od zwarć
przez bezpiecznik zainstalowany w stacji.
cmax Å" Un1 UrT1 1,10 Å"(15000)2 420
- zwarcie na końcu przyłącza:
ZkQ = Å"( )2 = Å"( )2 = 0,000776&!
S'' UrT2 250 Å"106 1500
00
kQ
LP 15
XkQ = 0,995ZkQ = 0,995Å" 0,000776 = 0,000772&!
Rp = = = 0,012&!
Å‚ Å"S 35Å" 35
RkQ = 0,1XkQ = 0,1Å" 0,000776 = 0,000077 &!
1
- składowe impedancji transformatora (dane techniczne transformatora Uwaga! W liniach kablowych Al o przekroju mniejszym niż 70 mm2 można
wykonano w Rejonie Energetycznym). pominąć reaktancję (jest ona czterokrotnie mniejsza od rezystancji).
nr 1-2/ 2005 www. el ektro. i nfo. pl
73
proj ekt
- sprawdzenie dobranego przekroju przewodu zasilajÄ…cego instalacjÄ™ odbior-
PRZEKRÓJ POPRZECZNY
ROWU KABLOWEGO czą (wyposażenie RB):
4
8 1 I2tw 1 10000
S e" Å" = Å" E" 0,87mm2 << 2,5mm2
10
k 1 115 1
15
5
11 2 Należy zatem uznać, że dobrane przewody w instalacji odbiorczej spełniają
+ 800
12
warunek zwarciowy.
A
C
10 cm B
C
D E
9
1 Uwaga! W ostatnim wzorze wartość całki Joule a została odczytana z charak-
+ 300
+ 160
+ 100
terystyk zamieszczonych w katalogu producenta wyłączników nadprądowych
4
FeZn25x4 4
6
PE
3 N
3
+- 00
3
- 50
dla spodziewanego prądu zwarcia w RB. Wyniki powyższych obliczeń potwier-
- 45
- 70 - 80
dzają poprawny dobór kabli i przewodów na obciążalność długotrwałą, przecią-
3 10
5 m 5 m
żenia oraz zwarcia. Wysoki współczynnik mocy cosÕ = 0,95 na poczÄ…tku przy-
5
- 500

łącza, niskie wartości spodziewanych prądów zwarciowych (I = 1,59 kA) po-
7 k
8
zwalają wyciągnąć wniosek, że dobrane zabezpieczenia topikowe są poprawne
PRZEKRÓJ LINII KABLOWEJ ZASILAJ
CEJ RB
3 m 20 m
(dla bezpieczników typu WTN znamionowy prąd zwarciowy wyłączalny wy-
nosi 100 kA, a dla wyłączników nadprądowych  6 kA).
Uwaga: Przy słupie, budynku oraz złączu pozostawić po 0,5 m zapasu kabla. Rury osło-
4. Sprawdzenie samoczynnego wyłączenia i selektywności zadziałania za-
nowe uszczelnić na końcach, by uniknąć przedostawania się wody
Objaśnienia: 1 - rura osłonowa BE Fi 75, 2 - ogranicznik liniowy typu SE30.266 BZ, 3 -
bezpieczeń zwarciowych:
rura osłonowa DVK Fi 50, 4 - taśma kablowa koloru niebieskiego, 5 - uziemienie (pręty
Uwaga! Szafka licznikowo-złączowa oraz wszystkie rozdzielnice wewnętrzne
Fi 12 poÅ‚Ä…czone taÅ›mÄ… FeZn 25×4), 6 - rozdzielnica budowlana (RB), 7 - kabel YAKXS
4×35, 8 - kabel YKYżo 5×16, 9 - szafka zÅ‚Ä…czowo-licznikowa wykonana z tworzyw ter-
są wykonane z materiałów nieprzewodzących, wskutek czego elementy te nie
moutwardzalnych, 10 - taÅ›ma FeZn 25×4, 11 - linia napowietrzna 3×230/400V As×Sn
4×70, 12 - uchwyty mocujÄ…ce, zapewniajÄ…ce 10-centymetrowy odstÄ™p od sÅ‚upa wymagajÄ… dodatkowej ochrony przeciwporażeniowej. Obliczenie prÄ…du zwarcia
jednofazowego w instalacji jest niezbędne dla oceny selektywności zadziałania
Rys. 5 Przekrój linii kablowej, przyłącza i wlz
zabezpieczeń topikowych zainstalowanych szeregowo z wyłącznikami instala-
cyjnymi nadprądowymi. W celu dokonania takiej oceny należy obliczyć najwięk-
Rk = 0,135 + 0,012 = 0,147 &!
szy i najmniejszy spodziewany prÄ…d zwarcia w instalacji odbiorczej.
Xk = 0,0540&!
- prÄ…d zwarcia jednofazowego w RB:
Zk = 0,05402 + 0,1472 = 0.1566&!
Xk = XkQ + XkT + 2 Å" XL = 0,078000&!
1Å" 400
"
I" = = 1474,71A = 1,48kA
k
Rk = RkQ + RkT + 2 Å" RL + 2 Å" RP + 2RWLZ = 0,000077 + 0,0127 +
7
3 Å" 0,1566
+2 Å" 0,122 + 2 Å" 0,012 + 2(0,0284) = 0,337577 &!
ip = 2 Å"1,48 = 2,09kA
Zk1 = Rk2 + X2 = 0,0782 + 0,3552 H" 0,364&!
=
k
Przy wartości początkowego prądu zwarciowego wynoszącej około 1,48 kA,
0,8 Å" U0 0,8 Å" 230
Ik1 = = = 505,49A > 160 A
6
przepalenie się bezpiecznika WTN00gG40 w złączu kablowym następuje w cza-
Zk1 0,364
sie <0,1 s, zatem należy sprawdzić dobrany kabel przyłącza z warunku cał-
ki Joule a: Uwaga! Na podstawie katalogu Fael-Legrand, przy kaskadowym połącze-
niu bezpiecznika topikowego WTN00gG40 z wyłącznikiem nadprądowym
1 I2 Å" tw 1 9000
S e" Å" = Å" = 0,82mm2 << 10mm2S303D25 selektywność jest zachowana dla prÄ…du nieprzekraczajÄ…cego warto-
k 1 115 1
ści 800 A. Zatem selektywność zadziałania zostanie zachowana.
- selektywność dla kaskadowego połączenia bezpieczników topikowych:
Zatem kabel WLZ jest skutecznie chroniony od zwarć. Należy jego dobór
In1 160
uznać za poprawny.
= = 4 > 1,6
In2 40
- zwarcie w RB (na końcu WLZ):
LWLZ 25
RWLZ = = = 0,0284&!
Selektywność zadziałania podczas zwarć zostanie zachowana.
Å‚ Å"S 55Å"16
5. Sprawdzenie dobranych kabli i przewodów na warunek spadku napięcia:
gdzie: przyłącze do sieci elektroenergetycznej
L  długość WLZ Uwaga! Zgodnie z zaleceniami zakładów energetycznych dopuszczalny spa-
WLZ
dek napięcia dla mocy szczytowej liczony od miejsca przyłączenia do sieci ener-
Rk = 0,1470 + 0,0284 = 0,1754&!
getycznej do złącza nie może przekraczać wartości 1 %, natomiast całkowity
Xk = 0,0540&!
spadek napięcia od transformatora do złącza nie może przekraczać 5 %.
Zk = 0,05402 + 0,17542 H" 0,1835&! = 0,184&!
5
- spadek napięcia na długości przyłącza:
1Å" 400
I" = H" 1255,10 A = 1,26kA
k
P Å" L Å"100 13000 Å"15Å"100
3 Å" 0,184
"UP = = H" 01 % < 1%
,
.
Å‚ Å"SÅ" U2 35Å" 35Å" 4002
ip = 2 Å"1,26 E" 1,78kA
www. el ektro. i nfo. pl nr 1-2/ 2005
74
25
10
uwagi końcowe
6
1. Dodatkowa ochrona od porażeń  samoczynne wyłączenie zasilania
1
w układzie TN-C-S, uzupełnione wyłącznikami różnicowoprądowymi.
+ 800
2
2. Ochrona przepięciowa dwustopniowa:
ograniczniki przepięć kl. I  SE30.266BZ zainstalowane na słupie linii na-
powietrznej w miejscu przyłączenia kabla przyłącza,
10 cm
ograniczniki przepięć kl. II zainstalowane w RB.
3
3. Po wykonaniu wszelkich prac instalacyjnych należy przeprowadzić proce-
+ 160
dury odbiorcze zgodne z PN-IEC 60364-6-61.
FeZn25x4
4. Wytyczenie tras linii kablowych (przyłącza oraz WLZ) należy zlecić upraw-
nionemu geodecie.
5. Kabel przyłącza oraz WLZ należy po ułożeniu, a przed zasypaniem poddać
inwentaryzacji geodezyjnej.
6. Po wykonaniu instalacji odbiorczej we wznoszonym budynku i przeprowa-
dzeniu niezbędnych sprawdzeń należy zdemontować RB, a WLZ wprowa-
dzić do rozdzielnicy, z której zasilany będzie budynek. Czynności te należy
4
5
wykonać po zdjęciu napięcia w złączu kablowym przyłącza pod nadzorem
pracownika Rejonu Energetycznego, który wydał warunki przyłączenia.
uwaga!
ObjaÅ›nienia: 1  linia napowietrzna As×Sn 4×70, 2  uchwyty dystansowe do moco-
wania kabla, 3  rozdzielnica budowlana (RB), 4  taÅ›ma FeZn 25×4, 5  uziemienie
(prÄ™ty Fi12 poÅ‚Ä…czone taÅ›mÄ… Fe Zn 25×4), 6  kabel YAKXS 4×25
Zgodnie z warunkami wydanymi przez RE, zaprojektowano zabezpie-
Rys. 6 Lokalizacja RB dla przyłącza tymczasowego
czenie zalicznikowe typu S303D25. Zgodnie z katalogiem producenta oraz
- spadek napięcia na długości WLZ: N SEP-E-002  Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Insta-
lacje elektryczne w obiektach mieszkalnych. Podstawy planowania .
P Å" L Å"100 13000 Å" 30 Å"100
"UWLZ = = H" 0,28% < 0,5%
Podczas zwarć nie zostanie zachowana selektywność zadziałania za-
Å‚ Å"SÅ" U2 55Å"16 Å" 4002
bezpieczeń zainstalowanych w budynku z zabezpieczeniem zaliczni-
- spadek napięcia na słupie nr 1: kowym zainstalowanym w szafce złączowo-licznikowej. Projektant
nie ponosi za nią odpowiedzialności  rozwiązanie to stanowi speł-
P1 Å" L1 Å"100 100000 Å"50 Å"100
"UL = = H" 128%
,
nienie wymagań zakładu energetycznego, przedstawionych w warun-
1
Å‚ Å"SÅ" U2 35Å"70 Å" 4002
kach technicznych przyłączenia.
- spadek napięcia na słupie nr 5:
zestawienie ważniejszych materiałów
P2 Å" L2 Å"100 50000 Å" 200 Å"100
"UL = = H" 2,60%
1. Kabel YAKXS 4×35  15 m; 2. Kabel YKXSżo 5x16  30 m; 3. TaÅ›ma
2
Å‚ Å"SÅ" U2 35Å"70 Å" 4002
kablowa koloru niebieskiego  35 m; 4. Odgromniki SE30.266 BZ pro-
dukcji BEZPOL  3 szt., 5. Szafka licznikowo-złączowa wykonana z two-
- spadek napięcia na słupie nr 7:
rzyw termoutwardzalnych ze złączem ZK1a i fundamentem wykonanym
P3 Å" L3 Å"100 28000 Å"100 Å"100
z tworzyw termoutwardzalnych  1 komplet; 6. TaÅ›ma FeZn 25×4  40 m,
"UL = = H" 0,72%
3
Å‚ Å"SÅ" U2 35Å"70 Å" 4002
7. Opaski kablowe  6 szt., 8. Pręty żebrowane Ć 12 o długości 4 m  5
szt., 9. Obudowa instalacyjna o pojemności 36 modułów IP55  1 szt.,
- spadek napięcia na odcinku transformator  zaciski główne RB:
10. Bezpiecznik topikowy WTN00gG40  3 szt., 11. Wyłącznik nadprą-
"U = "Up + "UWLZ + "UL + "UL + "UL =
dowy o odporności zwarciowej 6 kA: S303D25  1 szt., S303.C16  2 szt.,
1 2 3
S301B10  2 szt. S301C0,5  1 szt.; 12. Wyłącznik różnicowoprądowy NPFI
= 0,28 + 0,1+ 1,28 + 2,60 + 0,72 = 4,98% < 5%
<
30mA/ 40A-4p - 2 szt., 13. Rozłącznik izolacyjny: FR1003/ 100A  1 szt.,
Warunek spadku napięcia będzie zachowany. Ponieważ wszystkie warunki
FR101 / 40  1 szt.; 14. Pianka poliuretanowa do uszczelnień  2 opak, 15.
doboru kabli i przewodów zostały spełnione, należy uznać dobór kabli i prze-
Rura osłonowa: BSV Ć 75  5 m, DVK Ć 75  6 m, 16. Uniwersalne złączki
wodów za poprawny.
do przewodów izolowanych  6 szt., 17. Lampka sygnalizacyjna zespolo-
na  1 szt., 18. Gniazdo trójfazowe nieprzewodzące  2 szt., 19. Gniazdo
uwaga!
jednofazowe do montażu na TH 35  3 szt., 20. Uchwyty dystansowe do
mocowania kabla i rury wzdłuż słupa  5 szt., 21. Piasek na podsypki 
1,5 m3, 22. Ogranicznik przepięć kl. II  4 p  1 szt., 22. Pozostałe drob-
W przypadku planowania budowy zasilania tymczasowego należałoby
ne materiały instalacyjne  według potrzeb. Dla przyłącza tymczasowe-
rozdzielnicę budowlaną (RB), przedstawioną w opracowaniu, zainstalować
go pozycje 2, 3, 4, 5, 15, 20, 21  sÄ… zbÄ™dne, zamiast kabla YAKXS 4×35,
na słupie na wysokości około 1,2 m nad ziemią (dotyczy dolnej krawędzi
konieczny bÄ™dzie kabel YAKXS 4×25 o dÅ‚ugoÅ›ci 8 metrów.
obudowy) i doprowadzić zasilanie kablem YKXS 4×25. Punkt PEN w RB na-
leży uziemić (R d"30 &!  rys. 6).
u
nr 1-2/ 2005 www. el ektro. i nfo. pl
75