Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)
Komentarz: w oryginale 20
Rozdział 12.
WML, ASP, JSP, serwlety
i Perl
W tym rozdziale zajmiemy się kilkoma różnymi tematami, między innymi Bezprzewodowym
językiem znaczników (WML, Wireless Markup Language), czyli popularną aplikacją XML
przeznaczoną do użycia w telefonach komórkowych, PDA i innych prostych urządzeniach
elektronicznych obsługujących protokół WAP (Wireless Application Protocol). WML jest
językiem prostym, obecnie można się na niego już w wielu miejscach natknąć, a nowe serwery
WAP pojawiają się jak grzyby po deszczu. W tym rozdziale dużo uwagi poświęcimy tworzeniu
dokumentów WML i oglądaniu ich w przeglądarkach WML (często nazywanych
mikroprzeglądarkami).
W tym rozdziale zajmiemy się także użyciem XML w połączeniu z istniejącymi technologiami
działającymi po stronie serwera, takimi jak Active Server Pages (ASP), Java Server Pages (JSP),
serwlety Javy i Perl. Wiele firm usiłuje teraz zaistnieć na rynku XML/Internet, wobec czego
pojawia się mnóstwo oprogramowania  zajrzyj na stronę Microsoftu pod adres
http://msdn.microsoft.com/xml/demos/default.asp, gdzie znajdziesz zestawienie. Jedną
z popularnych technologii działających po stronie serwera jest Prosty protokół dostępu
do obiektów (SOAP, Simple Object Access Protocol). Jest to faktycznie prosty protokół, który
umożliwia wymianę komunikatów w środowisku rozproszonym, przy czym komunikaty zapisane
są w XML. SOAP często jest używany do wysyłania poleceń w nagłówkach HTTP, gdyż
protokoły zdalnego wywołania metod, takie jak DCOM Microsoftu, nie są ani dość proste, ani
dość elastyczne, aby można je było zastosować w Internecie. Trzeba zresztą powiedzieć, że
Microsoft jest jednym z głównych promotorów SOAP, co może kazać się zastanowić
nad przyszłością DCOM. Nad SOAP także intensywnie pracują IBM i Lotus.
Więcej o SOAP
Trudno jest w Internecie znalez
ć informacje o SOAP, gdyż w języku angielskim słowo to
oznacza po prostu mydło i wśród odpowiedzi większość dotyczyła będzie czystości
i telewizyjnych tasiemców ( opery mydlane ). Na początek możesz zatem poszukiwania
zacząć od następujących adresów:
" http://msdn.microsoft.com/xml/general/soapspec.asp
C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 1
2 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)
" www.oasis-open.org/cover/soap.html
" www.develop.com/soap
" www.develop.com/soap/soapfaq.xml
Tutaj koniec ramki  Wyróżnienie
W tym rozdziale przyjrzymy się też tworzeniu dokumentów XML po stronie serwera. W tym celu
będziemy pobierać dane z pliku bazy danych db.mdb w zwykłym formacie Microsoft Access.
Następnie dane będziemy formatować w XML i przesyłać wynikowe dokumenty do komputerów
klienckich. Baza danych jest bardzo prosta, zawiera jedynie imiona ośmiorga studentów wraz z ich
oceną wyrażoną literą  tabela 12.1.
Tabela 12.1.
Studenci z pliku db.mdb
Student Ocena
Ann C
Mark B
Ed A
Frank A
Ted A
Mabel B
Ralph B
Tom B
Zaczniemy od zastosowania Obiektów danych ActiveX (ADO, ActiveX Data Objects)
zainstalowanych na serwerze przeszukujących bazę danych i tworzących dokument XML
wyświetlany za pomocą Active Server Pages.
Programowanie po stronie serwera
W pierwszej części tego rozdziału, kiedy opisywać będziemy programowanie od strony
serwera, wiele technologii omówionych zostanie bardzo pobieżnie. Niestety nie sposób
omówić tutaj wszystkiego, co potrzebne do programowania Active Server Pages, Java
Server Pages, serwletów Javy czy Perla. Jeśli potrzebne będą Ci dodatkowe informacje,
musisz poszukać ich gdzie indziej. Kiedy w drugiej części tego rozdziału omawiać
będziemy WML, tego rodzaju ograniczeń już nie będzie  zaczniemy omawianie
wszystkiego od samego początku.
XML i Active Server Pages
Active Server Pages (ASP) to technologia internetowa działająca po stronie serwera
zaproponowana przez Microsoft, która umożliwia tworzenie dokumentów w locie. Dokumenty
tworzone są na serwerach takich, jak Microsoft Internet Information Server (IIS); w naszym
2 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)
wypadku wyszukamy imiona w bazie db.mdb i zwrócimy je w postaci następującego dokumentu
XML:



Ann


Mark


Ed


Frank


Ted


Mabel


Ralph


Tom


Najważniejsze w przypadku ASP to upewnić się, że kod wygeneruje dokument XML, gdyż
domyślnym typem dokumentu jest HTML. Jeśli opis typu zawartości w nagłówku HTTP
nie zawiera informacji, że mamy do czynienia z dokumentem XML, przeglądarka dokumentu tego
nie potraktuje jako XML (i zapewne potraktuje go jako HTML). Typ zawartości określa się
za pomocą instrukcji <% Response.ContentType %> podając typ application/xml:
<% Response.ContentType = "application/xml" %>
.
.
.
Następnie dodajemy deklarację XML oraz element główny, document:
<% Response.ContentType = "application/xml" %>


.
.
.
Teraz potrzebne nam są imiona studentów z bazy db.mdb. Użyjemy do tego protokołu ADO
Microsoftu, gdyż ASP przeznaczony jest do pracy na platformach Windows, takich jak IIS.
Utworzymy połączenie ADO oraz użyjemy instrukcji SQL pobierającej zestaw wszystkich
rekordów:
<% Response.ContentType = "application/xml" %>


<%
C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 3
4 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)
DIM adoConnect
DIM adoRecordset
Set adoConnect = Server.CreateObject("ADODB.Connection")
adoConnect.open "Provider=Microsoft.Jet.OLEDB.4.0;" _
& "Data Source=C:\xml\db.mdb"
Set adoRecordset = adoConnect.Execute("SELECT * FROM Students")
.
.
.
Teraz pozostało nam już tylko zorganizować pętlę po wszystkich rekordach i utworzyć w każdym
przejściu element XML student:
<% Response.ContentType = "application/xml" %>


<%
DIM adoConnect
DIM adoRecordset
Set adoConnect = Server.CreateObject("ADODB.Connection")
adoConnect.open "Provider=Microsoft.Jet.OLEDB.4.0;" _
& "Data Source=C:\xml\db.mdb"
Set adoRecordset = adoConnect.Execute("SELECT * FROM Students")
Do While Not adoRecordset.EOF
Response.Write "" + adoRecordset("Name") + ""
adoRecordset.MoveNext
Loop
adoRecordset.Close
set adoRecordset = Nothing
%>

W ten sposób utworzony zostanie potrzebny nam dokument XML, co pokazano na rysunku 12.1.
Nie mogę wykonać rysunku, gdyż wymaga IIS. Rysunek można
Rysunek 12.1.
zeskanować z książki (dlatego właśnie nie zmieniłem
Tworzenie
znaczników document na dokument ani nie zmieniałem
dokumentu XML
imion na polskie odpowiedniki.
za pomocą ASP
Rysunek powinien być taki jak poniżej, ale inny powinien być
pasek tytułu (jak w książce); to samo dotyczy rysunków 12.2
i 12.3.
4 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)
Zwróć uwagę na to, że następne rysunki będą bardzo podobne do powyższego; aby zauważyć
różnice między nimi, dokładnie przyglądaj się paskom tytułu przeglądarki.
XML i serwlety Javy
Serwlety Javy mają być dla serwerów sieciowych tym, czym są aplety Javy dla komputerów
klienckich. Serwletów można użyć do tworzenia dokumentów sieciowych na różnych serwerach.
Aby tworzyć serwlety, możesz załadować Java Servlet Development Kit (JSDK) ze strony
java.sun.com (w chwili pisania strona główna poświęcona serwletom to
http://java.sun.com/products/servlet/index.html) i tworzyć serwlety za pomocą klas z archiwów
servlet.jar i server.jar.
Aby odczytać z bazy danych db.mdb imiona studentów, użyjemy pakietu JDBC (Java Database
Connectivity) łącząc się z db.mdb po zarejestrowaniu bazy danych jako z
ródła danych ODBC.
Kiedy wyszukamy już imiona studentów, umieścimy je w dokumencie XML i dokument ten
odeślemy do klienta.
Znów najważniejsze jest stworzenie dokumentu XML, a nie domyślnego HTML. W przypadku
serwletów dokument XML tworzy się za pomocą metody setContentType klasy
ServletResponse podając jako typ zawartości application/xml:
import java.net.*;
import java.sql.*;
import java.awt.*;
import java.awt.event.*;
import java.io.*;
import javax.servlet.*;
public class xml extends GenericServlet
{
public void service(ServletRequest request, ServletResponse
response) throws ServletException, IOException
{
C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 5
6 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)
response.setContentType("application/xml");
.
.
.
Następnie zwracamy klientowi deklarację XML i element główny:
import java.net.*;
import java.sql.*;
import java.awt.*;
import java.awt.event.*;
import java.io.*;
import javax.servlet.*;
public class xml extends GenericServlet
{
public void service(ServletRequest request, ServletResponse
response) throws ServletException, IOException
{
response.setContentType("application/xml");
PrintWriter printwriter = response.getWriter();
printwriter.println("2\"?>");
printwriter.println("");
.
.
.
Teraz możemy użyć JDBC do utworzenia zbioru wyników zawierającego wszystkie rekordy
z bazy db.mdb:
import java.net.*;
import java.sql.*;
import java.awt.*;
import java.awt.event.*;
import java.io.*;
import javax.servlet.*;
public class xml extends GenericServlet
{
public void service(ServletRequest request, ServletResponse
response) throws ServletException, IOException
{
response.setContentType("application/xml");
PrintWriter printwriter = response.getWriter();
printwriter.println("2\"?>");
printwriter.println("");
try
{
Class.forName("sun.jdbc.odbc.JdbcOdbcDriver");
connection = DriverManager.getConnection(
"jdbc:odbc:students", "Steve", "password");
statment = connection.createStatement();
String SQL = "SELECT Name FROM Students";
ResultSet resultset = statement.executeQuery(SQL);
.
6 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)
.
.
Teraz już tylko musimy utworzyć pętlę po zbiorze wyników, w której pobierzemy imiona
studentów i odeślemy je do klienta zamknięte elementami student:
import java.net.*;
import java.sql.*;
import java.awt.*;
import java.awt.event.*;
import java.io.*;
import javax.servlet.*;
public class xml extends GenericServlet
{
public void service(ServletRequest request, ServletResponse
response) throws ServletException, IOException
{
response.setContentType("application/xml");
PrintWriter printwriter = response.getWriter();
printwriter.println("2\"?>");
printwriter.println("");
try
{
Class.forName("sun.jdbc.odbc.JdbcOdbcDriver");
connection = DriverManager.getConnection(
"jdbc:odbc:students", "Steve", "password");
statment = connection.createStatement();
String SQL = "SELECT Name FROM Students";
ResultSet resultset = statement.executeQuery(SQL);
while (resultset.next()) {
printwriter.println(" +
resultset.getString(1) + "");
}
}
catch(Exception e) {}
printwriter.println("");
printwriter.close();
}
}
I to już wszystko. Wynik działania serwleta pokazano na rysunku 12.2, gdzie do klienta zwrócony
został ten sam dokument, co w przypadku omawianego poprzednio ASP.
Nie mogę wykonać rysunku, gdyż wymaga serwera
Rysunek 12.2.
HTTP/WWW. Rysunek można zeskanować z książki (dlatego
Tworzenie
właśnie nie zmieniłem znaczników document na dokument
dokumentów
ani nie zmieniałem imion na polskie odpowiedniki.
za pomocą
serwletów Javy
Kolejną zdobywającą popularność technologią z wykorzystaniem Javy jest użycie Java Server
Pages, co omówiono w następnym podrozdziale.
C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 7
8 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)
Java Server Pages
Java Server Pages (JSP) to reakcja środowiska Javy na Active Server Pages Microsoftu. JSP
umożliwia tworzenie dynamicznych stron sieciowych przez uruchamianie skryptów na serwerze.
Dokładny opis JSP znajdziesz na stronie http://java.sun.com/products/jsp/index.html. JSP używa
się podobnie jak ASP.
W tym przykładzie użyjemy serwera Apache Tomcat będącego oficjalnie wzorcową
implementacją JSP (a także serwletów Javy). Serwer ten możesz  ściągnąć ze strony
http://jakarta.apache.org/tomcat/.
Utworzymy taki sam dokument XML jak w dwóch poprzednich przykładach na podstawie danych
z bazy db.mbd. Jako że powtórnie korzystamy z Javy, znów użyjemy do sięgania do bazy danych
JDBC.
Znów na początek musimy zapewnić prawidłową interpretację typu dokumentu, aby użyty został
typ application/xml, a nie domyślny HTML. W JSP korzysta się z atrybutu
contentType:
<%@ page language="java" contentType="application/xml"
import="java.sql.*" %>
.
.
.
Znów inicjalizujemy sterownik JDBC:
<%@ page language="java" contentType="application/xml"
import="java.sql.*" %>
<% Class.forName("sun.jdbc.odbc.JdbcOdbcDriver"); %>
.
.
.
Następnie wstawiamy deklarację XML oraz element główny:
<%@ page language="java" contentType="application/xml"
import="java.sql.*" %>
<% Class.forName("sun.jdbc.odbc.JdbcOdbcDriver"); %>


.
.
.
Teraz pobieramy zbiór wyników z JDBC  rekordy wszystkich studentów zwrócone
przez zapytanie SQL:
<%@ page language="java" contentType="application/xml"
import="java.sql.*" %>
<% Class.forName("sun.jdbc.odbc.JdbcOdbcDriver"); %>


<%
Connection connection = DriverManager.getConnection(
8 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)
"jdbc:odbc:students", "Steve", "password");
Statement statement = connection.createStatement();
ResultSet resultset =
statement.executeQuery("select * from Students"); %>
.
.
.
Teraz już pozostało tylko utworzenie pętli po studentach i wygenerowanie elementów student:
<%@ page language="java" contentType="application/xml"
import="java.sql.*" %>
<% Class.forName("sun.jdbc.odbc.JdbcOdbcDriver"); %>


<%
Connection connection = DriverManager.getConnection(
"jdbc:odbc:students", "Steve", "password");
Statement statement = connection.createStatement();
ResultSet resultset =
statement.executeQuery("select * from Students"); %>
<% while(resultset.next()){ %>
<%= resultset.getString() %>
<% } %>

Na rysunku 12.3 pokazano wyniki działania skryptu JSP. Jak widać, wyniki wcale nie są gorsze
niż w przypadku zastosowania ASP, zresztą znam bardzo wielu programistów XML, którzy
do udostępniania dokumentów XML wolą właśnie JSP zamiast ASP, gdyż praca z XML w Javie
jest niejako naturalna, o czym można było się przekonać w rozdziałach 8 i 9 niniejszej książki.
Rysunek wymaga serwera Tomcat, który w mojej konfiguracji
Rysunek 12.3.
nie działa. Rysunek można zeskanować z książki (dlatego
Tworzenie
właśnie nie zmieniłem znaczników document na dokument
dokumentów XML
ani nie zmieniałem imion na polskie odpowiedniki.
za pomocą Java
Server Pages
XML i Perl
Praktyczny język pobierania danych i raportowania (PERL, Practical Extraction and Reporting
Language) przez długi czas był podstawowym narzędziem do programowania serwerów
i podstawą CGI. Język ten też szybko znalazł zastosowanie do obsługi XML, nietrudno byłoby
na ten temat napisać osobną książkę.
Moduły Perla rozproszone są po sieciowym archiwum Perla (CPAN, Comprehensive Perl Archive
Network) dostępnym pod adresem www.cpan.org, wiele z tych modułów służy do obsługi XML
(autor doliczył się 156 takich modułów). W tabeli 12.2 zestawiono wybrane moduły wraz z ich
opisem podawanym w witrynie CPAN.
C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 9
10 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)
Tabela 12.2.
Moduły Perla do obsługi XML wraz z opisem z CPAN
Moduł Opis
Apache::AxKit::XMLFi
Wykrywa pliki XML
nder
Apache::MimeXML
 Nasłuchiwacz typów kodowania mime mod_perl
wyszukujący pliki XML.
Komentarz: proszę
o sprawdzenie
Boulder::XML
Procedury formatowania XML strumieni wejściowo
wyjściowych Boulder.
Komentarz: proszę
o sprawdzenie
Bundle::XML
Pakiet instalujący wszystkie moduły powiązane z XML.
CGI::XMLForm
Rozszerzenie CGI.pm odczytujące/generujące sformatowany
XML.
Data::DumpXML
Zapisuje dowolne struktury danych jako XML.
DBIx::XML_RDB
Rozszerzenie Perla służące do generacji XML na podstawie
istniejących z
ródeł danych DBI.
GoXML::XQI
Rozszerzenie Perla służące do obsługi interfejsu XML Query
w xqi.goxml.com.
Mail::XML
Dodaje do Mail::Internet metodę toXML().
MARC::XML
Podklasa MARC.pm zapewniająca obsługę XML.
PApp::XML
Sekcje pxml i inne.
XML::Catalog
Rozwija identyfikatory publiczne i przekształca identyfikatory
systemowe.
XML::CGI
Rozszerzenie Perla służące do konwersji zmiennych CGI.pm
z/na XML.
XML::Checker
Moduł Perla służący do walidacji XML.
XML::Checker::Parser
XML::Parser walidujący podczas parsowania dokumentów.
XML::DOM
Moduł Perla służący do tworzenia struktur dokumentów
zgodnych z DOM Level 1.
XML::DOM::NamedNodeM
Interfejs tablic haszujących dla XML::DOM.
ap
XML::DOM::NodeList
Listy węzłów używane przez XML::DOM.
XML::DOM::PerlSAX
Stara nazwa XML::Handler::BuildDOM.
XML::DOM::ValParser
XML::DOM::Parser walidujący w czasie parsowania.
XML::Driver::HTML
Sterownik SAX przeznaczony dla HTML nie sformułowanego
poprawnie w rozumieniu XML.
XML::DT
Pakiet przekształcania XML na napisy.
10 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)
XML::Edifact
Moduł Perla obsługujący komunikaty XML::Edifact.
XML::Encoding
Moduł Perla do parsowania map kodowania XML.
XML::ESISParser
Parser PerlSAX używający nsgmls.
XML::Filter::DetectW
Filtr PerlSAX wykrywający białe znaki, które mogą zostać
S
pominięte.
XML::Filter::Hekeln
Edytor strumieniowy SAX.
XML::Filter::Reinden
Uzupełnia białe znaki, aby uzyskać dokument XML w ładnej
t
graficznie postaci.
XML::Filter::SAXT
Replikuje zdarzenia SAX kilku procedurom obsługi zdarzeń
SAX.
XML::Generator
Rozszerzenie Perla do generacji XML.
XML::Grove
Perlopodobne obiekty XML.
XML::Grove::AsCanonX
Wyprowadza obiekty XML w postaci kanonicznego XML.
ML
XML::Grove::AsString
Wyprowadza treść obiektów XML jako napisy.
XML::Grove::Builder
Procedura obsługi PerlSAX do tworzenia XML::Grove.
XML::Grove::Factory
Upraszcza tworzenie obiektów XML::Grove.
XML::Grove::Path
Zwraca obiekt z podanej ścieżki.
XML::Grove::PerlSAX
Interfejs zdarzeń PerlSAX dla obiektów XML.
XML::Grove::Sub
Uruchamia procedurę filtrującą na dokumencie.
XML::Grove::Subst
Podstawia wartości do szablonu.
XML::Handler::BuildD
Procedura obsługi PerlSAX tworząca struktury dokumentu
OM
XML::DOM.
XML::Handler::CanonX
Wyprowadza dane w postaci kanonicznego XML.
MLWriter
XML::Handler::Compos
Generuje, drukuje i zapisuje XML.
er
XML::Handler::PrintE
Drukuje zdarzenia PerlSAX (przydatne przy usuwaniu błędów
vents
w programach).
XML::Handler::PyxWri
Przekształca zdarzenia PerlSAX na ESIS nsgmls.
ter
XML::Handler::Sample
Elementarna procedura obsług zdarzeń PerlSAX.
XML::Handler::Subs
Klasa bazowa procedury obsługi zdarzeń PerlSAX
przeznaczona do wywoływania procedur zdefiniowanych
przez użytkownika.
C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 11
12 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)
XML::Handler::XMLWri
Procedura obsługi zdarzeń PerlSAX przeznaczona do wypisania
ter
czytelnego dla człowieka XML.
XML::Handler::YAWrit
Kolejny PerlSAX XML Writer 0.15.
er
XML::Node
Oparte na obsłudze węzłów parsowanie XML; uproszczony
interfejs do XML.
XML::Parser
Moduł Perla do parsowania dokumentów XML.
XML::Parser::Expat
Parser expat Jamesa Clarka umożliwiający dostęp niskiego
poziomu.
XML::Parser::PerlSAX
Parser PerlSAX używający XML::Parser.
XML::Parser::PyxPars
Konwertuje ESIS nsgmls lub Pyxie na PerlSAX.
er
XML::PatAct::Amsterd
Moduł procedur do uproszczonych arkuszy stylów.
am
XML::PatAct::MatchNa
Moduł wzorców do dobierania nazw elementów.
me
XML::PatAct::ToObjec
Moduł procedur do tworzenia obiektów Perla.
ts
XML::PYX Generator XML na PYX.
XML::QL
Język zapytań XML.
XML::RegExp
Wyrażenia regularne dla nazw XML.
XML::Registry Moduł Perla ładujący i zapisujący rejestry XML.
XML::RSS
Tworzy i aktualizuje pliki RSS.
XML::SAX2Perl
Przekształca metody PerlSAX na metody w stylu Java/CORBA.
XML::Simple
Elementarny interfejs API do czytania i zapisywania XML
(szczególnie plików konfiguracyjnych).
XML::Stream
Tworzy połączenie XML i parsuje dane zwrotne.
XML::Stream::Namespa Obiekt ułatwiający definiowanie przestrzeni nazw.
ce
XML::Template
Instancja szablonu Perl XML.
XML::Twig
Moduł Perla przeznaczony do przetwarzania bardzo dużych
dokumentów XML jako drzewek.
XML::UM
Przekształca napisy UTF-8 na dowolne kodowanie obsługiwane
przez XML::Encoding.
XML::Writer
Rozszerzenie Perla przeznaczone do zapisywania dokumentów
XML.
12 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)
XML::XPath
Zestaw modułów do parsowania i interpretacji XPath.
XML::XPath::Boolean
Logiczne wartości prawdy i fałszu.
XML::XPath::Builder
Procedura obsługi zdarzeń SAX do tworzenia drzewka XPath.
XML::XPath::Literal
Proste wartości tekstowe.
XML::XPathNode
Wewnętrzna reprezentacja węzła.
XML::XPath::NodeSet
Lista węzłów dokumentu XML.
XML::XPath::Number
Proste wartości numeryczne.
XML::XPath::PerlSAX
Generator zdarzeń PerlSAX.
XML::XPath::XMLParse
Domyślna klasa parsowania XML dająca drzewo węzłów.
r
XML::XQL
Moduł Perla do zadawania zapytań dotyczących drzewiastych
struktur XML za pomocą XQL.
XML::XQL::Date
Dodaje typ XQL::Node służący do reprezentacji
i porównywania wartości daty i czasu.
XML::XQL::DOM
Dodaje do węzłów XML::DOM obsługę XQL.
XML::XSLT
Moduł Perla do przetwarzania XSLT.
XMLNews::HTMLTemplat
Moduł do konwersji NITF na HTML.
e
XMLNews::Meta
Moduł do odczytu i zapisu plików metadanych XMLNews.
Większość modułów Perl z tabeli 12.2 trzeba przed użyciem ściągnąć i zainstalować (proces ten
jest żmudny, choć prosty; zarówno w Windows, jak i w UNIXie istnieją narzędzia zarządzające
ładowaniem i instalacją). Standardowa dystrybucja Perla zawiera wbudowaną częściową obsługę
XML, na przykład moduł XML::Parser.
Oto przykład użycia modułu XML::Parser. W tym wypadku parsować będziemy dokument
XML i za pomocą Perla go wydrukujemy. Moduł XML::Parser może obsłużyć wywołania
zwrotne, czyli wywoływać podprocedury na początku elementu, przy treści i przy końcu elementu.
Oto jak przygotowujemy takie wywołania wiążąc je z procedurami obsługi zdarzeń
start_handler, char_handler oraz end_handler tworząc nowy obiekt parsera
$parser:
use XML::Parser;
$parser = new XML::Parser(Handlers => {Start => \&start_handler,
End => \&end_handler,
Char => \&char_handler});
.
.
.
Teraz potrzebny jest nam dokument XML, który będziemy parsować. Użyjemy dokumentu
spotkania.xml z rozdziału 5:

C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 13
14 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)


Ted Bond
XML w praktycznych zastosowaniach
2079
XML
6/1/2002


Edward
Samson


Ernestyna
Johnson


Betty
Richardson




Metoda parsefile obiektu $parser umożliwia nam parsowanie tego dokumentu:
use XML::Parser;
$parser = new XML::Parser(Handlers => {Start => \&start_handler,
End => \&end_handler,
Char => \&char_handler});
$parser->parsefile('spotkania.xml');
.
.
.
Teraz wystarczy już tylko utworzyć podprocedury start_handler, char_handler
i end_handler. Zaczniemy od pierwszej z nich, która wywoływana jest przy napotkaniu
początku elementu XML. Nazwa elementu zapisywana jest w pierwszej komórce standardowej
tablicy Perla $_ zawierającej argumenty podprocedur. Element ten wraz ze znacznikiem
Komentarz: u autora @_;
wskazana konsultacja kogoś
początkowym możemy wyświetlić następująco:
znającego Perla
use XML::Parser;
$parser = new XML::Parser(Handlers => {Start => \&start_handler,
End => \&end_handler,
Char => \&char_handler});
$parser->parsefile('spotkania.xml');
sub start_handler
{
print "<$_[[1]>\n";
}
.
.
.
Podobnie drukujemy znacznik końcowy w podprocedurze end_handler:
use XML::Parser;
14 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)
$parser = new XML::Parser(Handlers => {Start => \&start_handler,
End => \&end_handler,
Char => \&char_handler});
$parser->parsefile('spotkania.xml');
sub start_handler
{
print "<$_[[1]>\n";
}
sub end_handler
{
print "\n";
}
.
.
.
Z kolei dane elementu możemy wydrukować w podprocedurze char_handler, pominiemy
tylko zbędne spacje:
use XML::Parser;
$parser = new XML::Parser(Handlers => {Start => \&start_handler,
End => \&end_handler,
Char => \&char_handler});
$parser->parsefile('spotkania.xml');
sub start_handler
{
print "<$_[[1]>\n";
}
sub end_handler
{
print "\n";
}
sub char_handler
{
if(index($_[1], " ") < 0 && index($_[1], "\n") < 0){
print "$_[1]\n";
}
}
Program jest już gotowy, uruchomienie takiego skryptu Perla da wynik taki, jak pokazano poniżej:



Ted Bond


XML w praktycznych zastosowaniach


2079


XML

C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 15
16 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)

6/1/2002




Edward


Samson




Ernestyna


Johnson




Betty


Richardson





Jak zapewne zauważyłeś, parsowanie dokumentu i definiowanie funkcji zwrotnych w Perlu bardzo
przypomina to, co robiliśmy w rozdziale 9, kiedy omawialiśmy interfejs SAX.
Teraz przyjrzymy się udostępnianiu dokumentów XML przez skrypty Perla. Niestety, Perl
nie zawiera tak rozbudowanego protokołu komunikacji z bazą danych jak JDBC wraz
z odpowiednim ODBC lub ASP z ADO. Obsługa baz danych wbudowana w Perl oparta jest
na plikach DBM, które mają strukturę haszowanych baz danych. Możesz też oczywiście
Komentarz: proszę
o kontrolę/podmianę
zainstalować moduły Perla, które pozwalają obsługiwać wszelakie bazy danych, od ODBC
po Oracle.
W naszym przypadku użyjemy skryptu Perla, który umożliwi podanie klucza (na przykład
warzywo) wraz z wartością (na przykład brokuły), taka para będzie przechowywana w bazie
danych w formacie NDBM domyślnie obsługiwanym przez Perla. Baza danych znajdować się
będzie na serwerze. Kiedy użytkownik poda klucz na stronie, nasz program wyszuka w bazie
danych odpowiednie rekordy i jeśli jakieś znajdzie, zwróci klucze wraz z ich wartościami. Jeśli
na przykład wpiszesz jako klucz warzywo, jako wartość brokuły, taka para zostanie dopisana
do bazy danych. Kiedy następnie wyszukiwać będziesz klucza warzywo, skrypt zwróci klucz
wraz z odpowiadającą mu wartością w postaci dokumentu XML:


warzywo
brokuły

16 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)
Na rysunku 12.4 pokazano wyniki działania skryptu CGI. Aby dodać do bazy nowy rekord,
wpisuje się klucz i odpowiadającą mu wartość, następnie klika przycisk Dodaj. Na rysunku 12.4
właśnie dodawana jest wartość brokuły z kluczem warzywo.
Rysunek 12.4.
Perlowy skrypt
CGI jako program
obsługi bazy
danych
Aby pobrać z bazy danych wartość, wpisuje się w pole szukany klucz i klika przycisk Szukaj.
Baza danych jest przeszukiwana, a wyniki w postaci dokumentu XML są odsyłane do klienta, co
pokazano na rysunku 12.5. W tym wypadku wyszukiwany był klucz warzywo. Wprawdzie
uzyskany dokument XML wyświetlany jest w przeglądarce, ale dość prosto jest za pomocą
wtyczek internetowych (Internet sockets) Perla taki dokument obsłużyć także bez przeglądarki.
Rysunek został wykonany inną metodą, bezwzględnie
Rysunek 12.5.
konieczne jest usunięcie przez grafika z paska tytułu nazwy
Dokument XML
pliku i pozostawienie tam tylko po lewo napisu  Microsoft
generowany
Internet Explorer !
przez skrypt Perl
W tym skrypcie użyjemy standardowo do Perla dołączanego modułu CGI.pm. Zaczniemy
od utworzenia strony sieciowej z rysunku 12.4 zawierającej między innymi potrzebne kontrolki
HTML:
#!/usr/local/bin/perl
use Fcntl;
use NDBM_File;
use CGI;
$co = new CGI;
if(!$co->param()) {
C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 17
18 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)
print $co->header,
$co->start_html('Przykład funkcji CGI'),
$co->center($co->h1('Przykład bazy danych CGI')),
$co->hr,
$co->b("Dodanie pary klucz/wartość do bazy danych..."),
$co->start_form,
"Klucz dodawany do bazy: ",
$co->textfield(-name=>'key', -default=>'', -override=>1),
$co->br,
"Wartość dodawana do bazy danych: ",
$co->textfield(-name->'value', -default=>'', -override=>1),
$co-br,
$co->hidden(-name=>'type', -value=>'write', -override=>1),
$co->br,
$co->center(
$co->submit('Dodaj'),
$co>reset
),
$co->end_form,
$co-hr,
$co->b("Wyszukiwanie wartości w bazie danych..."),
$co->start_form,
"Szukany klucz: ", $co->textfield(-name=>'key', -default=>'', -
override=>1),
$co->br,
$co->hidden(-name=>'type',-value=>'read', -override=>1),
$co->br,
$co->center(
$co->submit('Wyszukanie wartości'),
$co->reset
),
$co->end_form,
$co->hr;
print$co->end_html;
}
.
.
.
Ten skrypt CGI utworzy dwa formularze HTML: jeden do zapisywania par klucz/wartość do bazy,
drugi do wyszukiwania wartości odpowiadającej kluczowi. Nie wskazaliśmy, gdzie dane
z formularzy mają być przesyłane, wobec czego zostaną odesłane do tego samego skryptu. To, czy
skrypt otrzymał przy wywołaniu jakieś dane do przetwarzania, możemy sprawdzić sprawdzając
wartość zwróconą przez metodę CGI.pm param. Jeśli otrzymamy wartość true, jakieś dane już
czekają na przetwarzanie.
Zwracany przez ten skrypt dokument jest dokumentem XML, a nie domyślnym HTML, zatem
konieczne jest wskazanie tego w nagłówku HTTP, w opisie typu zawartości. Używamy metody
header, jej parametrowi type przypisujemy wartość application/xml. Oto fragment kodu
skryptu znajdujący się bezpośrednio za kodem dotąd napisanym:
if($co->param()) {
print $co->header(-type=>"application/xml");
print "";
print "";
.
.
.
18 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)
Rozdzieliliśmy dwa formularze HTML dodając dla rozróżnienia zmienną1 type. Jeśli zmienna ta
ma wartość write, podane przez użytkownika dane mają być dopisane do bazy danych:
if($co->param()) {
print $co->header(-type=>"application/xml");
print "";
print "";
if($co->param('type') eq 'write') {
tie %dbhash, "NDBM_File", "dbdata", O_RDWR|O_CREATE, 0644;
$key = $co->param('key');
$value = $co->param('value');
$dbhash{$key} = $value;
untie %dbhash;
if ($!) {
print "Wystąpil błąd: $!";
} else {
print "$key=>$value zostały zapisane w bazie danych";
}
}
.
.
.
}
W przeciwnym wypadku szukamy w bazie danych podanego klucza i zwracamy klucz wraz
z wartością w postaci dokumentu XML:
if($co->param()) {
print $co->header(-type=>"application/xml");
print "";
print "";
if($co->param('type') eq 'write') {
tie %dbhash, "NDBM_File", "dbdata", O_RDWR|O_CREATE, 0644;
$key = $co->param('key');
$value = $co->param('value');
$dbhash{$key} = $value;
untie %dbhash;
if ($!) {
print "Wystąpil błąd: $!";
} else {
print "$key=>$value zostały zapisane w bazie danych";
}
} else {
tie %dbhash, "NDBM_File", "dbdata", O_RDWR|O_CREAT, 0644;
$key = $co->param('key');
$value = $dbhash{$key};
$value = $dbhash{$key};
print "";
print $key;
print "";
print ";
print $value;
print ";
if ($value) {
if ($!) {
print "Wystąpił błąd: $!";
}
} else {
print "Brak wartości dla podanego klucza";
1
Właściwie pole ukryte formularza. (przyp. tłum.)
C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 19
20 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)
}
untie %dbhash
}
print "";
}
W ten sposób utworzyliśmy skrypt Perl, który umożliwia zapisywanie danych w bazie
i odczytywanie ich w postaci XML. Na wydruku 12.1 pokazano pełny kod programu, dbxml.cgi.
Oczywiście samodzielne robienie wszystkiego jest trudnym zadaniem  jeśli zamierzasz zająć się
obsługą XML w Perlu, powinieneś przyjrzeć się dokładniej licznym modułom Perla do obsługi
XML udostępnionym w CPAN.
Wydruk 12.1.
dbxml.cgi
#!/usr/local/bin/perl
use Fcntl;
use NDBM_File;
use CGI;
$co = new CGI;
if(!$co->param()) {
print $co->header,
$co->start_html('Przykład funkcji CGI'),
$co->center($co->h1('Przykład bazy danych CGI')),
$co->hr,
$co->b("Dodanie pary klucz/wartość do bazy danych..."),
$co->start_form,
"Klucz dodawany do bazy: ",
$co->textfield(-name=>'key', -default=>'', -override=>1),
$co->br,
"Wartość dodawana do bazy danych: ",
$co->textfield(-name->'value', -default=>'', -override=>1),
$co-br,
$co->hiddent(-name=>'type', -value=>'write', -override=>1),
$co->br,
$co->center(
$co->submit('Dodaj'),
$co>reset
),
$co->end_form,
$co-hr,
$co->b("Wyszukiwanie wartości w bazie danych..."),
$co->start_form,
"Szukany klucz: ", $co->textfield(-name=>'key', -default=>'', -
override=>1),
$co->br,
$co->hidden(-name=>'type',-value=>'read', -override=>1),
$co->br,
$co->center(
$co->submit('Wyszukanie wartości'),
$co->reset
),
$co->end_form,
$co->hr;
print$co->end_html;
}
if($co->param()) {
print $co->header(-type=>"application/xml");
print "";
20 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)
print "";
if($co->param('type') eq 'write') {
tie %dbhash, "NDBM_File", "dbdata", O_RDWR|O_CREATE, 0644;
$key = $co->param('key');
$value = $co->param('value');
$dbhash{$key} = $value;
untie %dbhash;
if ($!) {
print "Wystąpil błąd: $!";
} else {
print "$key=>$value zostały zapisane w bazie danych";
}
} else {
tie %dbhash, "NDBM_File", "dbdata", O_RDWR|O_CREAT, 0644;
$key = $co->param('key');
$value = $dbhash{$key};
$value = $dbhash{$key};
print "";
print $key;
print "";
print ";
print $value;
print ";
if ($value) {
if ($!) {
print "Wystąpił błąd: $!";
}
} else {
print "Brak wartości dla podanego klucza";
}
untie %dbhash
}
print "";
}
Bezprzewodowy język znaczników
Jedną z aplikacji XML skupiających powszechną uwagę jest Bezprzewodowy język znaczników
WML (Wireless Markup Language). WML i związany z nim protokół WAP przeznaczone są
do obsługi przenośnych urządzeń takich jak telefony komórkowe, PDA i inne urządzenia
o ograniczonych możliwościach technicznych. WML to język z mocno ograniczoną składnią,
który łatwo jest w takich urządzeniach zastosować, programy ten język obsługujące
w urządzeniach często nazywa się mikroprzeglądarkami.
Oto lista wybranych zasobów na temat WML:
" www.wapforum.org. Doskonały adres, pod którym znajdziesz mnóstwo o WML. Pełni rolę
punktu zbiorczego.
" http://wap.colorline.no/wap-faq/. Niezależne FAQ (często zadawane pytania) na temat WAP,
zawierają mnóstwo informacji, między innymi listę firm oferujących usługi WAP.
" www.apachesoftware.com. Wszystko o Klondike, popularnej przeglądarce WML.
" hotfiles.zdnet.com/cgi-bin/texis/swlib/hotfiles/info.html?fcode=0018AV. Strona, z której
można  ściągnąć Klondike.
C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 21
22 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)
" www.apachesoftware.com/wml/wmldemo.wml. Przykłady WML Klondike.
" www.wap-uk.com/Developers/Tutorial.htm. Podręcznik WML.
" www.wapdesign.org.uk/tutorial.html. Inny podręcznik WML.
" www.wapdesign.org.uk/server.html. Podręcznik dla usługodawców WAP.
" www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml. DTD WML 1.1 (bieżącej wersji). Doskonałe miejsce,
w którym można rozwiać wszelkie wątpliwości odnośnie składni.
W tabeli 12.3 zestawiono elementy WML wraz z ich atrybutami.
Tabela 12.3.
Elementy WML
Element Realizowana funkcja Atrybuty
a class href id title xml:lang
hiperłącze
access class domain id path
element dostępu
anchor class id title xml:lang
pełni rolę zakładki
b pogrubienie class id xml:lang
big class id xml:lang
powiększony tekst
br class id xml:lang
koniec wiersza
card class do id label name
tworzy kartę
newcontext onenterbackward
onenterforward ontimer
optional ordered title type
xml:lang
em class id xml:lang
akcentuje tekst
fieldset class id title xml:lang
zestaw pól
go accept-charset class href id
nawigacja
method sendreferer
head class id
część nagłówkowa
i class id xml:lang
kursywa
img align alt class height hspace
obsługa obrazków
id localsrc src vspace width
xml:lang
input pole tekstowe class emptyok format id
maxlength name size tabindex
title type value xml:lang
meta class content forua http-equiv
zawiera metadane
id name scheme
noop class id
brak operacji (pomocniczy)
22 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)
onevent class id type
obsługa zdarzenia
optgroup class id title xml:lang
tworzy grupę opcji
option class id onpick title value
opcja
xml:lang
p align mode xml:lang class id
akapit
postfield class id name value
przesyła pole danych
prev
przejście do poprzedniej 
karty
refresh class id
obsługa odświeżania
select class id iname ivalue multiple
wybiera kontrolkę
name tabindex title value
xml:lang
setvar class id name value
nadaje zmiennej wartość
small class id xml:lang
tekst pomniejszony
strong class id xml:lang
wyróżnienie tekstu
table align class columns id title
tworzy tabelę
xml:lang
td class id xml:lang
komórka danych tabeli
template class id onenterbackward
szablon
onenterforward ontimer
timer class id name value
tworzy zegar
tr class id
wiersz tabeli
u class id xml:lang
podkreślenie
Oprócz tego WML obsługuje następujące encje znakowe:
&
symbol &
'
apostrof (')
>
znak większości (>)
< znak mniejszości (<)
 
spacja nierozdzielająca (' ')
"
cudzysłów (")
­ łącznik opcjonalny ( )
W kolejnych punktach używać będziemy popularnej przeglądarki WML Apache Klondike, którą
można pobrać z witryny www.apachesoftware.com. Przeglądarka ta jest dobrze opracowana
i warto ją zainstalować.
C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 23
24 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)
Zaczynamy poznawać WML
Mikroprzeglądarki nie mają zbyt wielkich wyświetlaczy, wobec czego dokumenty WML dzieli się
na karty, za każdym razem wyświetlana jest właśnie jedna taka karta. Dokument WML nazywany
talią to zestaw takich kart. Talia ujęta jest w element wml, natomiast poszczególne karty
w elementy card. Kiedy mikroprzeglądarka odczytuje dokument WML, od razu odczytuje całą
talię mimo że na raz pokazywana jest pojedyncza karta.
Dokument WML zaczyna się deklaracją XML:

.
.
.
W WML (podobnie jak w XHTML) używa się znacznika z formalnym
identyfikatorem publicznym, tyle tylko, że ciałem standaryzacyjnym jest WAP Forum, a nie W3C:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">
.
.
.
Dokument czyli talia zaczyna się znacznikiem :

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

.
.
.

Do tworzenia poszczególnych kart w talii używa się elementu card; naszej karcie nadamy
identyfikator Card1 i tytuł Pierwszy przykład WML (tytuł pokazuje się w pasku tytułowym
Klondike):

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">


.
.
.


W dokumentach WML komentarze wstawia się tak jak w zwykłym XML:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">



.
.
.

24 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)

Każda karta zawierać musi element p (czyli akapit), w naszym przykładzie w tym elemencie
umieścimy krótkie pozdrowienie:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

Pozdrowienia z WML.

I tak wygląda nasz pierwszy dokument. Na rysunku pokazano ten przykład w przeglądarce
Klondike2.
Rysunek 12.6.
Pierwszy
dokument WML
Wyrównanie tekstu
Element p ma atrybut align, który jest przydatny do określania sposobu wyrównania tekstu.
Atrybutowi temu można przypisać jedną z wartości left, center lub right. Istnieje też
atrybut mode, którego można użyć, czy tekst ma być zawijany, czy też nie  odpowiednio
wartości wrap lub nowrap. W poniższym przykładzie pokazano wyrównanie tekstu za pomocą
omawianych atrybutów:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">


2
Jak widać w pasku tytułu, przeglądarka ta nie zawsze dobrze sobie radzi z polskimi literami.
(przyp. tłum.)
C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 25
26 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)

Wyrównanie tekstu

Tekst wyrównany do lewej strony

Tekst wyśrodkowany

Tekst wyrównany do prawej strony

Nie zawijany tekst w długim wierszu...

Na rysunku 12.7 pokazano ten dokument w przeglądarce.
Rysunek 12.7.
Wyrównywanie
tekstu
w dokumencie
WML
Podstawowe formatowanie tekstu
W WML obsługiwane są także niektóre elementy formatujące tekstu odziedziczone po HTML,
takie jak do pogrubienia, do kursywy czy do podkreślenia. Oto przykład ich
zastosowania (pamiętaj jednak, że nie wszystkie mikroprzeglądarki obsługują te elementy):

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

Formatowanie tekstu

W WML obsługiwane są następujące sposoby formatowania tekstu:
pogrubienie,
powiększenie,
zaakcentowanie,
kursywa,
zmniejszenie,
wyróżnienie
oraz podkreślenie.

Wynik w przeglądarce pokazano na rysunku 12.8.
26 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)
Rysunek 12.8.
Formatowanie
tekstu w WML
Przyciski
W WML przyciski tworzy się za pomocą elementu do. Załóżmy na przykład, że chcemy
umożliwić użytkownikowi dokumentu WML przejście na stronę
www.starpowder.com/planets.wml. Zaczniemy od elementu do, przypiszemy mu atrybut type
o wartości accept i dodamy etykietę za pomocą atrybutu label:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

Przyciski

.
.
.



Do przejścia do nowego dokumentu służy element go, w którym w atrybucie href podaje się
docelowy adres URI:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

Przyciski

Na rysunku pokazano wynik naszej pracy  pojawił się przycisk. Jego kliknięcie spowoduje skok
pod adres www.starpowder.com/planets.wml.
C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 27
28 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)
Rysunek 12.9.
Wyświetlanie
w dokumencie
WML przycisku
Jak już wcześniej wspomniano, w talii może znajdować się wiele kart, ale zawsze jest widoczna
tylko jedna na raz. Jak zatem dostać się do pozostałych? Używa się do tego przycisków. W tym
wypadku atrybutowi href elementu go przypisujesz identyfikator karty docelowej.
Oto przykład, gdzie mamy dwie karty i przycisk umożliwiający użytkownikowi nawigację
z pierwszej karty do drugiej:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

Wiele kart

To jest karta 2.

Wynik pokazano na rysunku 12.10. Kiedy użytkownik kliknie przycisk, przeglądarka przeskoczy
na drugą kartę z talii. Tak właśnie można się poruszać między kartami w WML.
Rysunek 12.10.
Wyświetlanie
w dokumencie
WML przycisku
nawigacyjnego
28 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)
Jak teraz użytkownik ma się dostać z powrotem z karty 2 na kartę 1? To właśnie temat następnego
punktu.
Przycisk Wstecz
W WML obsługiwany jest specjalny przycisk, który jest bardzo często wyświetlany  Wstecz.
Aby taki przycisk dodać do drugiej karty, użyjemy elementu prev:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

Wiele kart

To jest karta 2.

I to już wystarczy. Jak widać na rysunku 12.11, na drugiej karcie pojawił się przycisk Wstecz.
Kiedy użytkownik go kliknie, przeglądarka przeskoczy na poprzednią kartę. Pamiętaj, że
użytkownik używa przycisków do poruszania się między kartami talii, więc wskazane jest
umieszczenie przycisku Wstecz na każdej karcie (mikroprzeglądarki zwykle nie mają
wbudowanego przycisku Wstecz czy Back, który istnieje w Klondike).
Rysunek 12.11.
Wyświetlanie
przycisku Wstecz
C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 29
30 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)
Hiperłącza
W WML obsługiwany jest także element a umożliwiający tworzenie hiperłączy. Tak jak
w HTML, tak i tu docelowy adres podawany jest w atrybucie href. Oto przykład, w którym
hiperłącze zawiedzie użytkownika do przykładu firmy Apache:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

Hiperłącza

Chcesz zobaczyć różne przykłady WML?
Obejrzyj zatem

przykłady Apache
.

Na rysunku 12.12 pokazano wynik; kiedy użytkownik kliknie hiperłącze, przeglądarka przeniesie
go pod wskazany adres.
Rysunek 12.12.
Hiperłącze WML
Tabele
Tabele w WML tworzy się za pomocą znanych z HTML elementów table, tr i td (nie istnieją
natomiast th, tbody, thead ani tfoot). Zwróć uwagę, jak bardzo poniższy przykład
przypomina tabelę HTML:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

Tabele

30 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)

TIC	TAC	TOE
x	o	x
o	x	o
x	o	x

Na rysunku 12.13 pokazano wynik.
Rysunek 12.13.
Tabele WML
Wprowadzanie danych tekstowych
W WML obsługiwany jest także element input. Jeśli jego atrybutowi type nadasz wartość
text, wyświetlone zostanie pole tekstowe, takiej jak pola znane z HTML (jednak nie wszystkie
mikroprzeglądarki są w stanie ten element obsłużyć).
W poniższym przykładzie umożliwimy użytkownikowi podać nazwę pliku lokalnego w polu
tekstowym. Kiedy użytkownik kliknie przycisk Skocz, przeglądarka wyświetli podany plik.
Zaczniemy od utworzenia pola tekstowego:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

Wprowadzanie tekstu

Skocz pod adres:
C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 31
32 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)

.
.
.

Kiedy użytkownik kliknie przycisk Skocz, będziemy musieli jakoś odczytać tekst z pola uri.
Do wartości pola tekstowego można się odwołać stosując zapis $(uri):

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

Wprowadzanie tekstu

Skocz pod adres:

Na rysunku 12.14 pokazano wyniki. Kiedy użytkownik w polu tekstowym poda adres dokumentu
lokalnego i kliknie przycisk Skocz, przeglądarka odczyta nazwę dokumentu i go otworzy.
Rysunek 12.14.
Obsługa
wprowadzania
tekstu
Niejako przy okazji zetknęliśmy się tu z pojęciem zmiennych WML, w tym przypadku $(uri).
Możliwość bezpośredniej obsługi zmiennych czyni z WML język nie tylko znacznikowy, ale też
zawierający pewne funkcje skryptowe. Istnieje też element setvar, który umożliwia
przypisywanie zmiennym wartości:

W następnym punkcie zajmiemy się zmiennymi dokładniej.
Listy wyboru
Tak jak w HTML, tak i w WML obsługiwany jest element select tworzący kontrolkę wyboru
(działającą jak lista rozwijalna). W ramach przykładu taką kontrolkę utworzymy teraz. Kiedy
32 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)
po dokonaniu już wyboru użytkownik kliknie przycisk Odczyt wyboru, zostanie przeniesiony
na nową kartę, która dokonany wybór pokaże.
Zaczniemy od zdefiniowania kontrolki i nadania jej nazwy selection:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

Wybór

.
.
.

Tak jak w HTML, poszczególne opcje podajemy stosując element option:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

Wybór

Brokuły
Zielone fasolki
Szpinak

.
.
.
Następnie dodajemy przycisk Odczyt wyboru, którego kliknięcie spowoduje przejście
do następnej karty, karty 2:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

Wybór

Brokuły
Zielone fasolki
Szpinak




.
.
.
Na karcie 2 wyświetlimy wartość kontrolki wyboru, do której odwołamy się stosując zapis
$(selection). Wartość ta jest napisem z atrybutu value aktualnie wybranego elementu
option. Na karcie 2 wyświetlimy dokonany wybór:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">


C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 33
34 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)

Wybór

Brokuły
Zielone fasolki
Szpinak

Wybrano $(selection).

Na rysunku 12.15 pokazano naszą talię w działaniu  wybrano Szpinak.
Rysunek 12.15.
Wybieranie
wartości
Kliknięcie przycisku Odczyt wyboru powoduje przejście do karty 2, na której pokazywany jest
wybór dokonany przez użytkownika  rysunek 12.16.
Rysunek 12.16.
Informowanie
o dokonanym
wyborze
Inną użyteczną możliwością zastosowania kontrolek wyboru jest użycie atrybutu onpick
elementów option, co umożliwia przenoszenie się pod inne adresy URI kiedy tylko użytkownik
34 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)
wybierze jakąś opcję. Oto przykład  wystarczy ustawić wartość atrybut onpick poszczególnych
elementów option na adresy URI; kiedy użytkownik wybierze jeden z nich, przeglądarka
przeskoczy pod wskazany adres:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

Wybór

Merkury


Wenus


Ziemia




Użycie zegara
W WML można użyć zegara do odmierzenia zadanego czasu, a przeglądarka po upływie tego
okresu automatycznie coś wykona. Jeśli na przykład atrybutowi ontimer karty przypiszemy
identyfikator innej karty, to przeglądarka po upływie zadanego czasu przejdzie do karty
docelowej:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">


.
.
.

.
.
.
Zegar tworzy się stosując element timer i przypisując mu okres czasu w atrybucie value
(miarą jest dziesiąta część sekundy). Nasz zegar ustawimy na 10 sekund:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

Użycie zegara

W ciągu dziesięciu sekund zostanie przeniesiony
na drugą kartę.

.
.
C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 35
36 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)
.
Teraz należy dodać tę drugą kartę:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

Użycie zegara

W ciągu dziesięciu sekund zostanie przeniesiony
na drugą kartę.

Witaj na karcie 2.

Kiedy otwierasz tę talię, wyświetlana jest karta 1, co pokazano na rysunku 12.17. Po dziesięciu
sekundach przeglądarka przełącza się na kartę 2. W przeglądarce Klondike upływ czasu jest
pokazywany w prawym dolnym rogu, w okienku Timer; na rysunku widać, że do przełączenia
zostało jeszcze 7 sekund.
Rysunek 12.17.
Użycie zegara
A
ączenie się z serwerem
W WML można tworzyć formularze, które są bardzo podobne w działaniu do formularzy HTML.
Dane formularza WML są tak samo kodowane, można je zatem przekazać do skryptu CGI (jednak
trzeba pamiętać, że nie wszystkie przeglądarki formularze obsługują).
W poniższym przykładzie prosimy użytkowników o ich komentarze, które przekazujemy
do skryptu CGI o nazwie comments.cgi. Na początek tworzymy przycisk z etykietą A
adowanie
danych, jego atrybut method ustawiamy na post, zaś href na adres, pod który dane mają być
wysyłane, tutaj http://www.starpowder.com/comments.cgi  zupełnie jak w HTML:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

36 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc
Rozdział 1 f& Pierwsze kroki (Nagłówek strony)

A
adowanie danych

href="http://www.starpowder.com/comments.cgi">
.
.
.

.
.
.
Teraz trzeba tylko wskazać ładowane dane i dane te nazwać. Używa się do tego atrybutów name
i value elementu postfield. W tym wypadku ładować będziemy tekst z pola comments:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

A
adowanie danych

href="http://www.starpowder.com/comments.cgi">

Proszę podać swoje uwagi:

To już wystarczy. Skrypt CGI może odczytać załadowane dane tak, jak odczytałby je z dokumentu
HTML. Zwróć uwagę, że podczas odsyłania odpowiedzi dane należy sformatować jako WML,
a w nagłówku HTTP jako typ MIME podać text/vnd.wap.wml.
Obrazki
W WML można wyświetlać obrazki, ale jest tu pewna pułapka: wszystkie te obrazki muszą być
w specjalnym formacie WBMP, a ten format nie pozwala uzyskać takiej głębi kolorów, do jakiej
przywykłeś. Tak naprawdę WBMP jest formatem czarno białym bez żadnej skali szarości  jeden
bit na piksel.
Pod adresami z poniższej listy znajdziesz nieco informacji i programów do obsługi WBMP:
" www.creationflux.com/laurent/wbmp.html. Wtyczka (plug-in) do Photoshopa Adobe
pozwalająca tworzyć pliki WBMP.
" www.gingco.de/wap/content/download.html. Gotowy do pobrania konwerter obrazków
pozwalający uzyskać format WBMP.
" www.phnet.fi/public/jiikoo/ Przydatny program do rysowania w formacie WBMP o nazwie
WAPDraw.
" www.teraflops.com/wbmp. Konwerter działający za pośrednictwem Internetu, umożliwia
proste konwertowanie obrazków na format WBMP. Uzyskane obrazki można pobrać dowolną
C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc 37
38 Część I f& Podstawy obsługi systemu WhizBang (Nagłówek strony)
przeglądarką, byle nie rozumiała tego formatu, gdyż wtedy obrazek zostanie po prostu
wyświetlony.
Aby wyświetlić obrazek, używa się elementu img  chyba nie jesteś zaskoczony? Ustawia się
atrybuty alt, src, width i height, jak w poniższym przykładzie:

"http://www.wapforum.org/DTD/wml_1.1.xml">

Obrazki

src="twarz.wbmp" width="164" height="164"/>

Na rysunku 12.18 pokazano dokument WML wraz z obrazkiem WBMP.
Rysunek 12.18.
Wyświetlanie
obrazka
I tak oto kończymy poznawanie WML, a także XML. W trakcie czytania tej książki poznałeś
naprawdę wiele tematów związanych z XML, od podstawowych jak składnia XML
po zaawansowane, jak programowa obsługa dokumentów, poznałeś też różne aplikacje XML,
na przykład VML czy WML. Teraz zostało Ci już tylko jedno: zaprząc tę niezwykłą technologię,
aby pracowała na Twoje potrzeby.
Komentarz: Ostatni akapit
zmieniony  usunąłem wyliczankę
tematów, gdyż w polskim wydaniu
pominięte zostały niektóre istotne
zagadnienia, które znalazły się
w innych książkach Wydawnictwa.
38 C:\do przegrania\Książki w txt lub doc\xml - vademecum profesjonalisty\r12-01.doc