Zadania maturalne z genetyki
Krzyżówki jednogenowe  dziedziczenie autosomalne.
Psztymocle to zwierzęta bardzo pożyteczne, choć w naturze nie występują. Przywołuję je gdy chcę podkreślić
ogólny, a nie dotyczący określonego zwierzęcia, charakter sposobu dziedziczenia cechy.
Zadanie 1. A
Skrzyżowano białą samicę psztymocla z czarnym samcem. Liczne potomstwo tej krzyżówki miało wyłącznie czarne
futerko. Podaj sposób dziedziczenia białej i czarnej barwy futerka u psztymocli.
Zadanie 2. B
Bezrogiego byka skrzyżowano z dwoma rogatymi i jedną bezrogą krową. Otrzymano nast. potomstwo:
a. od krowy bezrogiej rogatego cielaka;
b. od pierwszej krowy rogatej, rogatego cielaka;
c. od drugiej krowy rogatej, bezrogiego cielaka.
Podaj genotypy rodziców i potomstwa.
Zadanie 3. B
Brązowooki mężczyzna ma niebieskookiego syna z brązowooką kobietą. Jego matka ma oczy koloru niebieskiego,
a ojciec jest brązowooki. Ojciec jego żony ma oczy niebieskie, a matka brązowe. Określ genotyp wszystkich osób
wymienionych w tekście.
Zadanie 4. A
Skrzyżowano dwa czarne psztymocle. Potomstwo tej krzyżówki składało się z 810 psztymocli czarnych i 270
białych. Podaj sposób dziedziczenia białej i czarnej barwy futerka u psztymocli.
Zadanie 5. B
Skrzyżowano długonogą samicę psztymocla z krótkonogim samcem. W pokoleniu F1 wszystkie psztymocle miały
nogi takiej samej długości, krótsze od nóg matki, ale dłuższe od nóg samca. W F2 uzyskano 50 psztymocli
długonogich, 50 krótkonogich i 100 o nogach o pośredniej długości. Podaj sposób dziedziczenia długości nóg u
psztymocli.
Zadanie 6. B
Samicę psztymocla o nogach średniej długości skrzyżowano z długonogim samcem. Jeśli za długonogość i
krótkonogość psztymocli odpowiedzialne są kodominujące allele tego samego genu to ile i jakich psztymocli
oczekiwać można wśród 200 potomków tej krzyżówki?
Zadanie 7. B
Na podstawie grup krwi wskaż, które z dzieci należy do których rodziców
Rodzeństwo 1: dziewczynka o grupie krwi 0 i chłopiec o grupie krwi B
Rodzeństwo 1: dziewczynka o grupie krwi A i chłopiec o grupie krwi B
Pani R - grupa B, pan R - grupa AB
Pani Z  grupa B, pan F - grupa B
Podaj genotypy wszystkich osób z zadania
Zadanie 8. B
U ludzi występują cztery główne grupy krwi A, B, AB, O. Cecha ta uwarunkowana jest serią alleli wielokrotnych
przy czym allel IA oraz IB dominują nad allelem i, a w stosunku do siebie są współdominujące.
Kobiecie o grupie krwi A urodziło się dziecko o grupie krwi 0. Oskarżyła mężczyznę o grupie krwi B, że jest ojcem
tego dziecka. Jednak on mógł udowodnić, bez przeprowadzenia testu na ojcostwo, że tak nie jest. Na jakiej
podstawie mógł tak twierdzić?
Zadanie 9. B
a. Jeżeli brązowookiemu małżeństwu urodziło się troje dzieci o oczach brązowych, to czwarte dziecko będzie
miało oczy jasne.
b. Jeżeli ciemnookiemu małżeństwu urodziło się troje dzieci o oczach ciemnych, to czwarte dziecko może mieć
oczy niebieskie.
Które z powyższych stwierdzeń jest prawdziwe? Odpowiedz
uzasadnij.
Zadanie 10. B
Odpowiedz na poniższe pytania i uzasadnij odpowiedzi. Pamiętaj, że główny gen odpowiedzialny za barwę oczu
znajduje się na autosomach, jego dominujący allel warunkuje oczy brązowe, a recesywny niebieskie.
a. Czy rodzice o brązowych oczach mogą mieć dziecko niebieskookie? Jeśli tak to jakie jest
prawdopodobieństwo, że urodzi im się córka o oczach niebieskich?
b. Czy rodzicie o oczach błękitnych mogą mieć dziecko brązowookie? Jeśli tak to jakie jest
prawdopodobieństwo, że urodzi im się syn o oczach brązowych?
Zadanie 11. B
U wywilżnej karłówki (Drosophila melanogaster) za zredukowane skrzydła odpowiada, między innymi, recesywny
allel autosomalnego genu vg. Skrzyżowano ze sobą dwie heterozygoty, z uwagi na ten gen. Ile muszek z pośród
liczącego 120 osobników potomstwa potomków będzie miało genotyp, a ile fenotyp rodziców, a ile będzie miało
szczątkowe skrzydła?
Proste krzyżówki dwugenowe  dziedziczenie autosomalne
Zadanie 12. C
Pewien akwarysta połączył ze sobą dwie wsobne (homozygotyczne) hodowle wywilżnach karłówek (Drosophila
melanogaster) o zredukowanych skrzydłach. Zdziwił się ogromnie stwierdziwszy, że w potomstwie pojawia się
wiele muszek skrzydlatych. Z taką samą częstością uskrzydlone były samce i samice. Jak wyjaśnisz to zjawisko?
Zadanie 13. B
Skrzyżowano ze sobą homozygotyczne psztymocle - łysego, błękitnookiego z włochatym o oczach czerwonych. W
potomstwie tej krzyżówki otrzymano wyłącznie psztymocle włochate o oczach czerwonych. Wiedząc, że geny
warunkujące wytworzenie futerka i barwę oczu dziedziczą się niezależnie podaj genotypy rodziców, oraz
potomstwa (F1 i F2).
Zadanie 14. B
Jeśli w drugim pokoleniu (F2), krzyżówki opisanej w zadaniu 12 otrzymano 320 psztymocli to ile wśród nich
będzie psztymocli:
a. pozbawionych futerka o oczach czerwonych;
b. owłosionych, błękitnookich.
Zadanie 15. A
Niebieskooki mężczyzna o grupie krwi A poślubił brązowooką kobietę o grupie krwi AB. Urodził im się niebieskooki
syn o grupie krwi B. Jakie jest prawdopodobieństwo, że drugie ich dziecko będzie córką o oczach brązowych i
grupie krwi A?
Zadanie 16. B
U człowieka allel, genu autosomalnego, warunkujący brązową barwę oczu (B) dominuje nad allelem (b)
warunkującym oczy niebieskie, a allel innego genu (również autosomalnego) warunkujący praworęczność (P)
dominuje nad allelem leworęczności (p). Niebieskooki praworęczny mężczyzna poślubił brązowooką, praworęczną
kobietę. Ich pierwsze dziecko jest niebieskookim i leworęcznym synem. Jakie jest prawdopodobieństwo, że drugie
dziecko będzie brązowooką praworęczną córką?
Krzyżówki jednogenowe  sprzężenie z płcią
Zadanie 17. B
Jak sprawdzić czy u wywilżnej karłówki (D. melanogaster) gen, którego recesywny allel warunkuje białe oczy
dziedziczy się w sposób sprzężony z płcią.
Zadanie 18. B
U kotów czarna barwa sierści nie w pełni dominuje nad żółtą (heterozygoty mają sierść szylkretową) i jest to
cecha dziedzicząca się w sposób sprężony z płcią. Szylkretowa kotka ma cztery kocięta: żółtego samca, żółtą
samicę, czarnego samca i szylkretową samiczkę. Jakiej barwy był ich ojciec? Przedstaw zapis genetyczny tej
krzyżówki.
Zadanie 19. B
Zdrowy mężczyzna, którego ojciec był chory na hemofilie, poślubił zdrową kobietę pochodzącą z rodziny w której
hemofilia nie występowała. Jakie prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby u jego synów.
Zadanie 20. C
Załóżmy, że mężczyzna z poprzedniego zadania (18) poślubił zdrową kobietę, której ojciec był chory na hemofilię.
Jakie jest prawdopodobieństwo, że urodzi się im:
a. córka chora na hemofilię;
b. syn chory na hemofilię.
Zadanie 21. B
Kobieta, której ojciec był chory na hemofilię poślubiła dotkniętego tą chorobą mężczyznę. Jakie jest
prawdopodobieństwo, że:
a. urodzi się im dziecko chore na hemofilię;
b. urodzi się im syn chory na hemofilię;
c. urodzi się im zdrowa córka.
Zadanie 22. B
Zdrowa kobieta, której ojciec był daltonistą poślubiła zdrowego mężczyznę. Jakie jest prawdopodobieństwo, że
urodzą im się kolejno, zdrowa córka i syn chory na daltonizm.
Zadanie 23. B
Zdrowa kobieta, której ojciec był daltonistą poślubiła zdrowego mężczyznę. Jakie jest prawdopodobieństwo, że
będą mieli dwoje dzieci.
Zastosowanie prawa Hardy ego-Weinberga
Zadanie 24. B
Mukowiscydoza warunkowana jest przez recesywny allel genu autosomalnego. Choroba występuje, średnio, u
jednego z 2500 urodzonych dzieci. Jakie jest prawdopodobieństwo, że zdrowym rodzicom urodzi się:
a. chora na mukowiscydozę córka;
b. chory na mukowiscydozę syn.
Zadanie 25. B
Z pierwszą żoną mężczyzna ma dziecko chore na mukowiscydozę. Jakie jest prawdopodobieństwo, że ze związku
z inną zdrową kobietą urodzi mu się chory na mukowiscydozę syn?
Zadanie 26. C
U psztymocli dwa kodominujące allele A1 i A2 determinują długość ogona. Homozygoty A1A1 nie mają ogona, a
homozygoty A2A2 mają długi ogon. Heterozygoty A1A2 mają ogon krótki. Zakładając, że psztymocle tworzą dużą
populację panmiktyczną, w której nie obserwuje się mutacji, migracji i selekcji, oraz, że w populacji tej osobniki
bez ogona występują z częstością 0,04 oblicz ile psztymocli o krótkim ogonku powinno być w grupie obejmującej
10000 osobników.
Krzyżówki dwugenowe ze sprzężeniem z płcią
Zadanie 27. B
Daltonista o grupie krwi AB poślubił zdrową kobietę o grupie krwi A, której matka miała grupę krwi 0, a ojciec był
chory na daltonizm. Jakie jest prawdopodobieństwo, że urodzi im się:
a. zdrowa córka o grupie krwi A;
b. syn daltonista o grupie krwi AB;
c. zdrowy syn o grupie krwi 0;
d. córka daltonistka o grupie krwi B.
Zadanie 28. B
Niebieskooki zdrowy mężczyzna poślubił brązowooką zdrową kobietę, której ojciec jest niebieskookim daltonistą.
Jakie jest prawdopodobieństwo, że będą mieli dwie niebieskookie, zdrowe córki i brązowookiego syna dotkniętego
daltonizmem?
Zadanie 29. A
Czy niebieskooka daltonistka może mieć brązowookiego, zdrowego syna? Odpowiedz
uzasadnij zapisując
odpowiednią krzyżówkę.
Krzyżówki dwugenowe z genami sprzężonymi ze sobą
Zadanie 30. C
Skrzyżowano łysego samca psztymocla o zredukowanych skrzydłach (cechy warunkowane przez allele recesywne)
z dwoma samicami typu dzikiego (włochate i uskrzydlone). Z pierwszą samicą miał 240 młodych w tym 100
skrzydlatych i owłosionych, 100 łysych o zredukowanych skrzydłach, 20 łysych i owłosionych i 20 włochatych o
zredukowanych skrzydłach. Z drugą samicą miał 240 młodych w tym 20 skrzydlatych i owłosionych, 20 łysych o
zredukowanych skrzydłach, 100 łysych i owłosionych i 100 włochatych o zredukowanych skrzydłach.
Podaj genotypy samca i samic oraz sposób dziedziczenia owłosienia i wykształcania skrzydeł u psztymocli. Jeśli
będzie to potrzebne oblicz odległość między badanymi genami.
Zadanie 31. B
Jeśli odległość między genami A i B wynosi 20 cM to ile osobników o fenotypie recesywnym można otrzymać w
krzyżówce testowej z podwójną heterozygotą, jeśli:
a. dominujące allele znajdują się na tym samym chromosomie;
b. dominujące allele znajdują się na różnych chromosomach.
Zadanie 32. B
Jeśli skrzyżuje się dwie podwójne heterozygoty to z jaką częstością będą pojawiały się w potomstwie krzyżówki
podwójne homozygoty recesywne jeśli:
a. geny dziedziczą się niezależnie;
b. znajdują się w odległości 10 cM od siebie.
Zadanie 33. C
U wywilżnej karłówki (D.melanogaster) gen w, którego recesywny allel warunkuje białe oczy i gen y, którego
recesywny allel warunkuje żółte ciało dziedziczą się w sposób sprzężony z płcią i są oddalone od siebie o 30 cM.
Skrzyżowano homozygotyczną, białooką samicę o żółtym ciele z dzikim samcem (oczy purpurowe, ciało szare). W
pokoleniu F2 tej krzyżówki otrzymano 360 much. Podaj fenotypy i liczebność otrzymanych much.
Krzyżówki trzygenowe również z genami sprzężonymi ze sobą
Zadanie 34. C
U psztymocli gen A, którego dominujący allel warunkuje długie, a recesywny, krótkie uszy, jest oddalony od genu
B, którego dominujący allel warunkuje występowanie białej "gwiazdki" na czole, a recesywny jej brak, o 20 cM, a
gen C, którego dominujący allel determinuje krótkie, a recesywny długie nogi, jest oddalony od genu B o 40 cM.
Jaką krzyżówkę należy wykonać aby określić ułożenie tych genów w chromosomie? Jakich wyników można
oczekiwać?
Zadanie 35. B
Niebieskookiemu daltoniście o grupie krwi 0 i brązowookiej, zdrowej kobiecie o grupie krwi A urodził się
niebieskooki syn o grupie krwi 0, który podobnie jak ojciec cierpi na daltonizm. Podaj genotypy osób
wymienionych w zadaniu.
Zadanie 36. C
Skrzyżowano ze sobą homozygotyczną muchę o fenotypie abc z samcem ABC. W F1 otrzymano wyłącznie samice
o fenotypie ABC i samce o fenotypie abc. W F2 tej krzyżówki otrzymano 8 klas samców. Najbardziej liczne były
samce o fenotypie ABC i abc, a najmniej liczne (wśród 400 potomnych much stwierdzono jedynie 4 takie samce)
miały fenotypy AbC i aBc. Co możesz powiedzieć o dziedziczeniu się genów ABC u muchy.
Zadanie 37. C
Skrzyżowano ze sobą homozygotyczną muchę o fenotypie abc z samcem ABC. W F1 otrzymano wyłącznie samice
o fenotypie ABC i samce o fenotypie abc. W F2 tej krzyżówki otrzymano 8 klas samców. Najbardziej liczne były
samce o fenotypie ABC i abc, a najmniej liczne (wśród 400 potomnych much stwierdzono jedynie 4 takie samce)
miały fenotypy AbC i aBc. Skonstruuj mapę genetyczną tego obszaru wiedząc, że odległość między genami A i B
wynosi 10 cM.
Allele letalne
Zadanie 38. B
Skrzyżowano ze sobą dwa psztymocle o uszach postrzępionych. W F1 otrzymywano 2 razy więcej zwierząt o
fenotypie rodzicielskim niż typu dzikiego (niepostrzępione uszy). Jak dziedziczy się fenotyp postrzępione ucho u
psztymocli? Zapisz krzyżówki i podaj genotyp pokolenia F1.
Zadanie 39. B
Jakich osobników i w jakich proporcjach należy oczekiwać jeśli psztymocla o uszach postrzępionych (patrz
poprzednie zadanie) skrzyżuje się z psztymoclami o uszach normalnych?
Zadanie 40. C
Samicę psztymocla o skróconym (typ buldog) pyszczku skrzyżowano z samcem o pyszczku normalnym. W
potomstwie tej krzyżówki otrzymano 50 samiczek o normalnym pyszczku, 50 samiczek o pyszczku skróconym oraz
50 samców o pyszczku normalnym. Omów sposób dziedziczenia skróconego pyszczka u psztymocli oraz zapisz
krzyżówkę i podaj genotypy potomstwa
Stopnie trudności:
A - łatwy;
B - średni;
C - trudny, zakres rozszerzony