Rozwój zębów
Rozwój zębów
przygotowanie :
dd
dr n.med.
Maria Kruszy
yńska - Rosada
Odontogeneza
6 tydz ż pł 25 r ż
6 tydz.ż.pł.  25 r.ż.
tworzenie zawiązków
tworzenie zawiązków
mineralizacja zawiązków
wyrzynanie zębów
wyrzynanie zębów
mineralizacja wyrzynających się zębów
Odontogeneza
okres prenatalny
2 tydz. pierwotna jama ustna
2 tydz. pierwotna jama ustna
6 - 7 tydz. listewka zębowa
8 - 10 tydz. zawiÄ…zki zz. ml. po 10 w Å‚uku
y Ä… p
16 - 17 tydz. zawiÄ…zki pierwszego trzonowca
stałego
24- 30 tydz. zawiÄ…zki zz.st. po 10 w Å‚uku
..........................................................................
okres postnatalny
5 - 6 m.ż. zawiązki drugiego trzonowca
stałego
stałego
5 - 6 r.ż. zawiązki trzeciego trzonowca
stałego
Odontogeneza
Teorie
Teorie
powstawania różnych postaci zębów
różnicowania - Winge, Cope, Osborn
ó co a a ge, Cope, Osbo
scalania  Schwalbe, Talbot, Röse ,
Kukenthal Adloff, Dybowski
Kukenthal, Adloff Dybowski
Odontogeneza
4 5 m z pł 25 r ż
4-5 m.z.pł.  25 r.ż.
Mineralizacja  stopniowe odkładanie soli
Mineralizacja stopniowe odkładanie soli
mineralnych w tkankach zęba.
Proces ią an ogólnym metabolizmem
Proces związany z ogóln m metaboli mem
i może ulegać przyspieszeniu lub opóz
nieniu
pod ł ikó t l i h
d wpływem czynników patologicznych .
Odontogeneza
poczÄ…tek
5 m.ż.pł. [ 4 m ż ] siekacze i pierwsze trzonowce
6 m.ż.pł. [ 9m.ż. ] kły
6 m.ż.pł. [ 11m.ż.] drugie trzonowce
Koniec
1,5  2 r.ż. siekacze
2  2,5 r.ż. pierwsze trzonowce
2,5 - 3 r.ż. kły
2,5 3 r.ż. kły
3 r.ż. drugie trzonowce ml.
Rozwój zz ml 2-3,5 lat
Rozwój zz ml. 2 35 lat
Odontogeneza
poczÄ…tek
m.u.- 1 m.ż [2,5 3 ż ] -pierwsze t
1 ż [2 5  3 r.ż.] i trzonowce .
3-4 m.ż. [4 - 5 r ż.] górne siekacze przyśr. ,kły , siekacze dolne
4-5 m.ż. [6 - 7 r ż.] kły
1 r.ż. [ 4- 5 r ż ] górne siekacze boczne
1,5  2,5 rż. [ 5  7 r ż ] przedtrzonowce
2,5  3 r.ż. [ 7 8 r ż ] drugie trzonowce
7  10 r.ż. [ 12-16 r ż ] trzecie trzonowce
koniec
9 - 10 r.ż. p
pierwsze trzonowce
18 - 25 r.ż. trzecie trzonowce
Odontogeneza
Okresy mineralizacji korzenia
yj
Moorees , Fanning , Hunt
poczÄ…tkowe stadium tworzenia korzenia [ Ri ]
poczÄ…tkowe stadium tworzenia korzenia [ Ri ]
ź korzenia uformowanego [ R ź ]
½ korzenia uformowanego [ R ½ ]
¾ korzenia uformowanego [ R ¾ ]
¾ korzenia uformowanego [ R ¾ ]
uformowany na długość ale szeroki wierzchołek [ Rc ]
otwór wierzchoÅ‚kowy w poÅ‚owie uformowany [ A ½ ]
wąski otwór wierzchołkowy [ A ]
ki t ó i h łk[ A c ]
Odontogeneza
Okresy mineralizacji korzenia
Okresy mineralizacji korzenia
okres nieuformowanego korzenia > 2/3 dł.
okres nieuformowanego korzenia > 2/3 dł.
niezamkniętego wierzchołka
zamykania wierzchołka
Odontogeneza
Okresy mineralizacji korzenia
okres apeksogenezy - wzrost korzenia na długość
okres apeksyfikacji - formowanie wierzchołka korzenia
Odontogeneza
Wyrzynanie
Wyrzynanie zęba
przesuwanie siÄ™ z miejsca jego rozwoju
przesuwanie siÄ™ z miejsca jego rozwoju
w kości szczęki lub żuchwy do jego
f nkc jnej po cji jamie stnej
funkcyjnej pozycji w jamie ustnej .
Odontogeneza
Odontogeneza
Wyrzynanie
Fazy wyrzynania
1 - przederupcyjna
2 - przedfunkcyjna
2 - przedfunkcyjna
3 - funkcyjna
Odontogeneza
Odontogeneza
Wyrzynanie
1. Przederupcyjna
koniec kształtowania korony
mineralizacja szkliwa i zębiny
początek kształtowania korzenia
Wzrostowi zawiÄ…zka towarzyszÄ… ruchy
wahadłowe , obrotowe i pionowy ku
wahadłowe obrotowe i pionowy ku
płaszczyz
nie zwarcia .
Odontogeneza
Odontogeneza
Wyrzynanie
2 Przedfunkcyjna
2. Przedfunkcyjna
* szybkie przesuwanie się zęba
* tworzenie przegród międzyzębowych
tworzenie przegród międzyzębowych
[ korzeń 1-2 mm]
* wydłużanie włókien ozębnej
y Ä™ j
* zatapianie włókien ozębnej [ cement
korzeniowy  przegroda kostna ]
Wyrzynaniu zęba towarzyszy wzrost
szczęki i żuchwy
ki i ż h
Odontogeneza
Odontogeneza
Wyrzynanie
3 Funkcyjna
3. Funkcyjna
wzrost korzenia i rozwój tkanek
wzrost korzenia i rozwój tkanek
okołowierzchołkowych
właściwe ukierunkowanie ozębnej
Ä™ j
zwiększanie długości klinicznej korony [
przesuwanie przyczepu nabłonkowego ]
Bardzo powolne przemiany , znamienny wzrost
twarzy
twarzy
Odontogeneza
Odontogeneza
Wyrzynanie
Mechanizm wyrzynania
proces fizjologiczny związany z ogólnym
ro ojem d iecka i zależnym od wielu
rozwojem dziecka i ależn m od iel
czynników miejscowych i ogólnych
Odontogeneza
Odontogeneza
Wyrzynanie
Teorie wyrzynania
Teorie wyrzynania
Splotu włókien kolagenowych
Sicher  więzadło hamakowe wysuwa ząb ku powierzchni
Ä™ y Ä… p
Westin  włókna okostnej wrastają do mieszka zębowego
wzrastająca kość ciągnie włókna włókna ciągną ząb
wzrastająca kość ciągnie włókna , włókna ciągną ząb
ku powierzchni
d j i łók kolagenowe d j j i k j
dojrzewania  włókna k l dojrzewają i skracają
się , wypychają zawiązek z zębodołu
Odontogeneza
Odontogeneza
Wyrzynanie
Wzrostu korzenia 
Wzrostu korzenia
wzrost korzenia bodz
cem do wyrzynania  zÄ…b nie
wyrzyna się przed rozpoczęciem rozwoju korzenia ,
ale :
l
- wyrzynajÄ… siÄ™ bez korzeni, usuniecie pochewki
Hertwiga - Bruna powoduje zaburzenie rozwoju
kib i j i b
korzenia , zÄ…b wyrzyna siÄ™- wyrzynajÄ… siÄ™ bez
korzeni
- wyrzynanie kła  droga dłuższa od długości korzenia
Odontogeneza
Wyrzynanie
Obj
Objawy :
ogólnoustrojowe
ogólnoustrojowe
miejscowe
j
Odontogeneza
Wyrzynanie
Objawy ogólnoustrojowe :
Objawy ogólnoustrojowe :
podwyższona ciepłota ciała
Å‚zawienie
Å‚ i i
osutka
brak Å‚aknienia
wymioty lub biegunka
yy g
bezsenność
nadmierna pobudliwość
nadmierna pobudliwość
Odontogeneza
Wyrzynanie
Objawy miejscowe :
Objawy miejscowe :
obrzęk , zaczerwienienie ,
swędzenie dziąseł
pocieranie i nagryzanie
wałów zębowych
Ä™ y
ślinotok
Odontogeneza
Wyrzynanie
krwiak mieszka zębowego
krwiak mieszka zębowego
krwawienie podśluzówkowe do mieszka
zębowego w czasie niezakłóconego
zębowego w czasie niezakłóconego
lub utrudnionego wyrzynania
zęby zagłobione
zęby zagłobione
uszkodzenie ozębnej wyrzynającego się zęba
[ uraz] zrost zęba z kością zębodołu Korona
[ uraz] zrost zęba z kością zębodołu. Korona
kliniczna krótka ,brak płaszczyzny zwarcia .
Szybko rosnąca kość pokrywa ząb
Szybko rosnąca kość pokrywa ząb.
Odontogeneza
Wyrzynanie
Burzliwe objawy zÄ…bkowania
związane są również z wygasaniem
związane są również z wygasaniem
u niemowląt wrodzonej odporności
Odontogeneza
Odontogeneza
Wyrzynanie
przedwczesne , o czasie , opóz
nione
jednoimiennie [ parami ]
najpierw w żuchwie
najpierw w żuchwie
wyrzynanie w odstępach
wcześniej dziewczęta, dzieci smukłe
wcześniej dziewczęta dzieci smukłe
zdrowe
Odontogeneza
Odontogeneza
Wyrzynanie
czas
wczesne i opóz
nione zÄ…bkowanie
wczesne i opóz
nione zÄ…bkowanie
przedwczesne - zęby wrodzone i noworodkowe
zęby przetrwałe
zęby przetrwałe
utrudnione wyrzynanie
zatrzymanie zęba
i b
Odontogeneza
Odontogeneza
Wyrzynanie
wczesne
- Å› i j i tl
- wcześniej usunięte zz mleczne
- nadczynność tarczycy , gruczołów płc., grasica
- op y u y o
optymalne warunki bytowe
Odontogeneza
Odontogeneza
Wyrzynanie
opóz
nione zÄ…bkowanie
przyczyny ogólne [przede zz. mleczne ]
ól [ ]
mała masa urodzeniowa noworodka
wcześniactwo
pochodzenie z ciąży mnogiej
przebyte długotrwałe choroby w dzieciństwie
przebyte długotrwałe choroby w dzieciństwie
przyspieszony rozwój ruchowy
niezgodność kostnego z kalendarzowym wieku
zaburzenia endokrynologiczne - niedoczynność przysadki ,
tarczycy , niedobór witaminy A, D, krzywica
Odontogeneza
Odontogeneza
Wyrzynanie
opóz
nione zÄ…bkowanie
przyczyny miejscowe :[ przede zz stałe ]
i j [ d Å‚ ]
brak miejsca
brak zawiÄ…zka
brak zawiÄ…zka
nieprawidłowo ułożony zawiązek
urazy- zrośnięcie korzeni z kością
przetrwałe zęby mleczne
przedwcześnie utracone zęby mleczne
torbiele
torbiele
zęby nadliczbowe
Odontogeneza
Odontogeneza
Wyrzynanie
Kolejność wyrzynania zz mlecznych
j y y y
Ando  65 wzorów
siekacze centralne w żuchwie
siekacze centralne w szczęce
siekacze boczne w szczęce
siekacze b ż h i
i k boczne w żuchwie
pierwsze trzonowce
kły
kły
drugie trzonowce
Odontogeneza
Odontogeneza
Wyrzynanie
ustawienie podczas wyrzynania zz
py y
mlecznych
kontakty
y
płeć
Odontogeneza
Odontogeneza
Wyrzynanie
Kolejność wyrzynania zz stałych
j y y y
6,1,2,4,3,5,7,8
żuchwa - 3,4,5 lub 4,3,5
szczęka  4,5,3
typ wyrzynania  trzonowcowy
typ wyrzynania  siekaczowy
typ wyrzynania siekaczowy
Odontogeneza
Odontogeneza
Resorpcja
Resorpcja - część procesu przebudowy
Resorpcja - część procesu przebudowy
tkanki kostnej regulowany przez wiele
czynników wew i zew.
czynników wew. i zew
Działanie tych czynników zapewnia
ht ki k t j
homeostazÄ™ tkanki kostnej.
tk
Odontogeneza
Odontogeneza
Resorpcja
Köliker przekrwienie okolicy uciskanej
Köliker - przekrwienie okolicy uciskanej
przez zawiązek zęba stałego
Rommer - py (aparatu
powstanie ziarniny ( p
resorpcyjnego )
Kronfeld - czynniki wew.( hormony )
powodują starzenie komórek zz. ml.
- zz.st. bodz
cem dla resorpcji
Kronfeld - resorpcja skokami
Openheim
Odontogeneza
Odontogeneza
Resorpcja
Szapiro - resorpcja niezależna od obecności
Szapiro - resorpcja niezależna od obecności
Rogers lub nie - zawiązka zęba stałego
Turner - szybsza resorpcja , szybsze
T b j b
wyrzynanie zęba stałego
Eisenberg - ząb mleczny tkwi w zębodole
Ei b
jeśli pełni swoją funkcję ( rtg
- resorpcja )
resorpcja )
Odontogeneza
Odontogeneza
Resorpcja
początek 4 -5 r.ż ( kły 6 7r.ż.)
czas trwania  2-6 lat
miejsce rozpoczęcia procesu
szczyt korzenia
okolica rozwidlenia korzeni
Odontogeneza
Odontogeneza
Resorpcja
objawy
objawy
początek procesu bez objawów
klinicznych  tylko w badaniu rtg
y yg
objawy póz
niejsze 
zmiana zabarwienia, p ęp ją
, postępująca
ruchomość , wypadnięcie zęba

Odontogeneza
Odontogeneza
Resorpcja
przebieg 
- zatokowy, linijny
y, j y
- od strony miazgi  k. zębinogubne
- od strony ozębnej  k. cementogubne
równolegle z resorpcją korzenia
zanika zębodół
intensywność
i t ść
- okresy aktywności
- okresy zwolnienia czasem przerwa
okresy zwolnienia , czasem przerwa
Odontogeneza
Odontogeneza
Resorpcja
p - zz. zdrowe
prawidłowa
przyspieszenie - miazga martwa
opóz
nienie - miazga zgorzelinowa
utrudnienie - zejście stanów zapalnych
( tkanka bliznowata )
czynniki -
iki
ogólne: hormony
miejscowe : stan miazgi , przyzębia
miejscowe : stan miazgi przyzębia,
warunki zgryzowe , stopień rozwoju
zawiązka , kierunek wyrzynania zęba
Ä… ,y y Ä™
stałego
..
za uwagę dziękuje
za uwagę dziękuje 
dr n. med. Maria Kruszyńska - Rosada