3. Rozprawka typu opinion essay
Niełatwo zdecydować się na polskie wyrażenie, które odpowiadałoby w pełni angielskiemu terminowi opinion
essay, chociaż ze względu na subiektywny charakter wypowiedzi wydaje się, że teksty objęte tym mianem
bliższe są polskiej nazwie esej. Nie wchodząc w rozważania natury terminologicznej, podkreślmy, że chodzi tu
o szkice pisemne, w których autor prezentuje swoje stanowisko na określony temat. W tego typu tekstach
najważniejsze jest jasne przedstawienie własnego sądu czy opinii i uzasadnienie tezy prezentowanej przez
autora odpowiednio dobraną argumentacją. Z reguły jeden akapit tekstu poświęcony jest omówieniu odmien-
nego od prezentowanego w eseju punktu widzenia.
Struktura akapitu w rozprawce typu opinion essay
Komentarz
Każdy akapit w rozwinięciu powinien zawierać zdanie kluczowe, które wprowa-
dza lub podsumowuje jego treść. Kolejne zdania powinny być rozwinięciem/ W odróżnieniu od rozprawek typu
uzasadnieniem głównej myśli i prezentować stosowne racje, argumenty i przy-  za i przeciw", tekst prezentujący
kłady na jej poparcie.
opiniÄ™ piszÄ…cego na wskazany
temat przewiduje sformułowanie
stanowiska autora już w pierw-
szym akapicie wypracowania.
" It is my belief/opinion that...,
" / believe/feel/think that...,
" Tomy mind...,
" It seems/appears to me that...,
" /am (fully) convinced that...,
" / am inclined to believe that...,
" / do not agree that/with...,
" / (fully) support the view that...,
" / am totally against...,
" / could not disagree more that...
Porady dotyczÄ…ce pisania rozprawek typu opinion essay
PrzygotowujÄ…c siÄ™ do pisania rozprawki prezentujÄ…cej punkt widzenia na
określony temat, warto:
> zapisać krótko argumenty, które przemawiają za Twoją opinią,
> zastanowić się nad faktami czy przykładami, które uzasadniają Twoje stano-
wisko,
> uwzględnić przeciwstawny punkt widzenia i zapisać go krótko,
> wypisać sobie wyrażenia i spójniki, które przydatne są w konstruowaniu wy
wodu,
> zastanowić się nad interesującym wstępem i zakończeniem.
PiszÄ…c tekst:
> pamiętaj o formalnym stylu (zob. str. 165),
> staraj się, aby w każdym akapicie na początku lub na końcu znalazło się zdanie
kluczowe, które streszcza myśl przewodnią tej części pracy,
> kontroluj długość tekstu,
> staraj się skorzystać z wyrażeń i spójników, które występują w tego rodzaju
tekstach.
Przykład 1.
Komentarz
Napisz rozprawkę na temat:  W dzisiejszych czasach przyszłość należy
wyłącznie do specjalistów w naukach ścisłych".
Tak sformułowany temat wymaga
napisania wypracowania, w którym
autor przedstawi własną opinię.
Oczywiście podstawą do napisania
eseju jest plan - lista zagadnień,
które chcemy w nim poruszyć.
Autor rozprawki przygotował nas-
tępujący wstępny schemat swojej
wypowiedzi pisemnej:
Plan rozprawki
Wstęp
Określ temat:
" new technologies which are
signs of progress suggest that
the future belongs to biologists,
physicists, etc.
Twoja opinia:
" but I believe there is no future
without music, literature, art
Rozwinięcie
Arguments
" technological advances  º%\po
litical & social change
Argument 2:
" things crucial in life - pleasure,
relationships, etc.  º% nothing
to do with hard science
Kontrargument:
" progress rests on discoveries
made by scientists; life is made
comfortable and enjoyable
thanks to inventions (cars,
Jacuzzi)
Zakończenie
Wniosek:
" there is no future without
humanistic disciplines too
Ocena kryterialna
Spróbujmy odpowiedzieć na podane pytania odnoszące się do trzech głównych
aspektów oceny zadań pisemnych:
1. Treść
" czy autor formułuje wypowiedz
zgodnÄ… z tematem?
" czy jasno przedstawia swoją tezę lub antytezę? (podkreśl odpowiednie zdania
w tekście)
" czy podaje właściwie dobrane argumenty dla poparcia swojego stanowiska?
(zastanów się, które z nich Ty uważasz za najbardziej przekonujące; postaraj się
wymyślić chociaż jeden dodatkowy argument, który uzasadnia opinię autora)
" czy tekst zawiera odniesienie do przeciwstawnego poglÄ…du? (znajdz
odpowiedni
fragment)
" czy autor podsumowuje temat?
Twierdzące odpowiedzi na postawione pytania oznaczają, że wypowiedz
spełnia
wszystkie kryteria odnoszące się do treści i zasługuje na maksymalną liczbę
punktów.
2. Kompozycja
" czy tekst jest w pełni spójny, harmonijny i podporządkowany myśli przewodniej?
(zastanów się, co przyczynia się do spójności omawianego tekstu; podkreśl
odpowiednie spójniki i wyrażenia)
" czy ma wstęp, rozwinięcie i zakończenie, z zachowanymi właściwymi propor-
cjami między poszczególnymi częściami?
" czy układ graficzny pracy wyodrębnia jej poszczególne części?"
" czy objętość pracy mieści się w podanych granicach?* (pamiętaj, że każde
wypracowanie na poziomie rozszerzonym powinno mieć 200-250 słów)
Tekst jest w pełni zgodny w kryteriami kompozycji, uzyskuje więc maksymalną liczbę
punktów.
3. Jakość języka
A. bogactwo językowe
" czy słownictwo i frazeologia są urozmaicone? czy można je zakwalifikować jako
właściwe dla poziomu zaawansowanego, średnio zaawansowanego czy podsta-
wowego?
" o jakim poziomie zaawansowania piszącego świadczą użyte w tekście struktury
składniowe? (można przyjąć, że poprawne użycie zdań złożonych, trybu warun-
kowego, strony biernej, konstrukcji względnych itp. przez ucznia kończącego
szkołę średnią oznacza poziom zaawansowany)
" czy autor zachowuje jednorodny styl, odpowiadający formie i treści wypraco-
wania?
Pod względem bogactwa językowego tekst zasługuje na maksymalną liczbę
punktów.
B. poprawność języka
" czy praca jest prawie bezbłędna bądz
zawiera sporadyczne, drobne błędy
gramatyczne i leksykalne?
" czy jest poprawna pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym* (nieliczne
błędy ortograficzne i interpunkcyjne, które nie zakłócają komunikacji, nie
powodują odjęcia punktów za poprawność)?
Poprawność językowa tekstu jest bez zarzutu.
BOGACTWO POPRAWNOŚĆ
TREŚĆ KOMPOZYCJA RAZEM
J
ZYKOWE J
ZYKOWA
5pkt. 4pkt. 5pkt. 4pkt. 18pkt.
Przykład 2.
Przeczytaj dwie rozprawki napisane na lekcji, w czasie której uczniowie najpierw
przedyskutowali, a potem przedstawiali na piśmie swoje opinie na temat:
 Przeprowadzanie testów na zwierzętach powinno być surowo zabronione".
Stworzyli wspólny plan, a następnie napisali dwa wypracowania. Porównaj obydwa
teksty i zastanów się nad ich oceną.
Plan rozprawki
Wstęp
Określ temat:
" campaigns against animal testing
have a long history - not much has
changed
Twoja opinia:
" I strongly support the view that it
should be banned
Rozwinięcie
Argument 1:
" humans make animals suffer
Argument 2:
" animals in laboratories live in
inhumane conditions
Argument 3:
" some tests (cosmetics) could be
replaced by other methods
Kontrargument:
Ocena kryterialna
" many treat it as a lesser evil:
human lives can be saved
1. Treść
Uczeń formułuje wypowiedz
zgodnÄ… z tematem, teza jest postawiona jasno,
Zakończenie
podane argumenty są dobrze dobrane, przeciwstawne stanowisko jest ujęte w
Wniosek:
tekście, autor podsumowuje temat.
" something evil is always evil;
2. Kompozycja
wrongdoing cannot be done
Tekst jest częściowo spójny (np. brak właściwych spójników we wstępnym akapicie
even in the name of science;
i w zakończeniu) i nie do końca harmonijny: wstęp jest dość obszerny, a dwa
instead money should be spent on
akapity w rozwinięciu zawierają zaledwie dwa zdania (fragmentaryczność); ukłaa
developing other, more humane
graficzny pracy wyodrębnia poszczególne jej części, a jej objętość mieści się w
methods of testing.
podanych granicach *
3. Jakość języka
A. bogactwo językowe
Słownictwo, frazeologia i struktury składniowe pracy nie są zbyt urozmaicone i
świadczą o niższym niż średni stopniu zaawansowania językowego. Autor stosuje
nieliczne powtórzenia (dwukrotne użycie may w drugim zdaniu, powielenie
wyrażenia have/has changed w pierwszym akapicie, and powtórzone dwa razy
w jednym zdaniu, moreover powtórzone w dwóch zdaniach blisko siebie), styl
wypowiedzi nie jest w pełni jednorodny.
B. poprawność języka
Praca zawiera drobne i sporadyczne błędy gramatyczne i leksykalne, nie utrud-
niające komunikacji (zamiast they live only for tests powinno być they live only to be
tested).
BOGACTWO POPRAWNOŚĆ
TREŚĆ KOMPOZYCJA RAZEM
J
ZYKOWE J
ZYKOWA
pkt pkt pkt pkt pkt
Ocena kryterialna
1. Treść
Wypowiedz
jest zgodna z tematem, teza jest postawiona jasno, argumenty sÄ…
odpowiednio dobrane, odmienny pogląd został uwzględniony, a tekst właściwie
podsumowany.
2. Kompozycja
Tekst jest zasadniczo spójny i harmonijny, a układ graficzny pracy i jej objętość są
bez zarzutu*
3. Jakość języka
A. bogactwo językowe
Słownictwo, frazeologia i struktury składniowe pracy są dość urozmaicone i świadczą
o wysokim stopniu zaawansowania językowego. Styl pracy jest jednorodny i adekwa-
tny do treści i formy.
B. poprawność językowa
W wypracowaniu nie ma błędów.
BOGACTWO POPRAWNOŚĆ
TREŚĆ KOMPOZYCJA RAZEM
J
ZYKOWE J
ZYKOWA
pkt pkt pkt pkt pkt
Przykład 3.
Wskazówka
Przedstaw w formie rozprawki swoją opinię na temat:  Rodzice powinni ściśle
kontrolować, z kim utrzymują kontakty ich dzieci". Posługując się zapropono-
Przemyślenie zawartości wypraco- wanym planem, napisz wypracowanie. Swój tekst możesz następnie porównać z
wania i sporządzenie planu rozpra- przykładową rozprawką, którą zamieszczamy poniżej.
wki znacznie ułatwi napisanie
dobrze skomponowanego tekstu.
Plan rozprawki
Wstęp
Określ temat:
" problem discussed in the media
Twoja opinia:
" control NOT a good idea
Rozwinięcie
Argument 1:
" virtually impossible: parents
are at work, children are on
their own
Argument 2:
" if they want to socialise with
somebody, they will do it
without permission
Argument 3:
" too much control spoils good
rapport
Kontrargument:
" parents cannot allow children
to be in close contact with de
linquents
Zakończenie
Wniosek:
" the point is not control but de
veloping mutual trust and un
derstanding; making children
accept the system of values
that parents support
Przykład 4.
Przeczytaj schematyczną mapę pamięci, która stanowi plan rozprawki na temat:
Wskazówka
 Trening sposobów relaksowania się i radzenia sobie ze stresem powinien być
Pamiętaj, że napisanie planu ma być
wprowadzony do programów szkolnych" i na podstawie tych ujętych hasłowo myśli,
pomocą i ułatwieniem w tworzeniu
napisz rozprawkę na ten temat. Porównaj swój tekst z wypracowaniem kolegi.
tekstu. Nikt Twojego planu nie
będzie oceniał; ma on służyć tylko
Tobie. Nawet bardzo lakoniczne
notatki czy schematyczne mapy
pamięci, jeśli masz wprawę w posłu-
giwaniu siÄ™ nimi, mogÄ… znacznie
pomóc wnapisaniu wypracowania.
Zadania
Wskazówki
Zadanie 1. (18 pkt.)
Obok znajdujÄ… siÄ™ propozycje te
Napisz rozprawkę na temat:  Czy supermarkety powinny być zamknięte w
matów rozprawek wymagających
niedzielÄ™?" Wypowiedz
powinna zawierać od 200 do 250 słów i spełniać
zaprezentowania własnej opini
wszystkie wymogi typowe dla formy wskazanej w poleceniu.
autora. Proponujemy, abyÅ› pierw-
sze dwa napisał wykorzystując za-
Wstęp
proponowane schematy. W
Topic of public debate: many arguments for and against presented
kluczu znajdziesz plany do
pozostałych tematów oraz
Rozwinięcie
przykładowe teksty wypracowań
Argumenty  za":
do wszystkich zadań.
Arguments for Sunday closing:
1 staff have to work hard on free days for women working in supermarkets
are separated from families)
2 time spent on shopping is wasted (could be used differently: walks etc.)
3 shopping is tiring; money often spent on useless things
Kontrargument:
Komentarz
People should be given freedom of choice
Zakończenie
Nie podchodz
do tekstów, w kluczu
Social costs are dear: supermarkets should not stay open on Sundays
jako tych  jedynie dobrych". Za-
mieściliśmy je, aby dać Ci mo-
żliwość wglądu w to, jak piszą inni
Zadanie 2. (18 pkt.)
uczniowie. Wszystkie wybrane pra-
Napisz rozprawkę na temat:  Telewizja ma dużą wartość edukacyjną".
ce zostały napisane przez bardzo
Wypowiedz
powinna zawierać od 200 do 250 słów i spełniać wszystkie wymogi
dobrych i celujących uczniów i pod-
typowe dla formy wskazanej w poleceniu.
dane stosownej korekcie, aby wy-
kluczyć błędne konstrukcje czy
Wstęp
sformułowania. Ponieważ jednak TV criticised; many programmes are not worth watching, but some have
zostały napisane przez różne osoby, educational value
reprezentujÄ… rozmaite style pisania.
Rozwinięcie
Argumenty  za":
Educational value of TV:
1 news bulletins
2 programmes that facilitate learning and help in developing skills
3 documentaries make us aware of interesting facts
4 TV quizzes and contests teach too
Kontrargument:
Rubbishy stuff: soap operas, stupid reality shows, talk shows and films
Zakończenie
Educational role cannot be denied.
Zadanie 3. (18 pkt.)
Przedstaw w formie rozprawki swoją opinię na temat:  Najważniejszych w życiu
rzeczy nie można kupić za pieniądze". Wypowiedz
powinna zawierać od 200 do
250 słów i spełniać wszystkie wymogi typowe dla formy wskazanej w poleceniu.
Zadanie 4. (18 pkt.)
Przedstaw w formie rozprawki swojÄ… opiniÄ™ na temat:  Ogrody zoologiczne
powinny przestać istnieć". Wypowiedz
powinna zawierać od 200 do 250 słów i
spełniać wszystkie wymogi typowe dla formy wskazanej w poleceniu.
Zadanie 5. (18pkt.)
Napisz rozprawkę na temat:  Pieniądze inwestowane w podbój kosmosu
mogłyby być lepiej spożytkowane w celu rozwiązania problemów ludzkości".
Wypowiedz
powinna zawierać od 200 do 250 słów i spełniać wszystkie wymogi
typowe dla formy wskazanej w poleceniu.