JeÅ“li pamiêtamy, Âże sprawa niepodlegÂÅ‚oÅ“ci Polski rozdartej miêdzy trzech zaborców, byÂÅ‚a tym elementem, który sprawiÂÅ‚, Âże romantyzm polski nie przeminÂÄ…ÂÅ‚ tak szybko jak w innych krajach, to wiadomo, Âże bêdzie to temat najwaÂżniejszy i podejmowany bardzo, bardzo czêsto. ZresztÂÄ… walka o wolnoÅ“ÃÅš moÂże odbywaÃÅš siê na róÂżne sposoby - metody patriotów sÂÄ… tak samo dyskutowane jak ich skutecznoÅ“ÃÅš. Oto przekrojowy zestaw utworów podejmujÂÄ…cych problem miÂÅ‚oÅ“ci ojczyzny i walki o jej wyzwolenie:

A. Mickiewicz

- Konrad Wallenrod - walka metodÂÄ… podstêpu i zdrady, poÅ“wiêcenie honoru i zbawienia dla sprawy kraju.

- Dziady - CzêœÃÅš 111. Autor oddaje hoÂÅ‚d mêczeÃÄ…stwu mÂÅ‚odzieÂży polskiej, przedstawia wywózki, wiêzienie, przesÂÅ‚uchania, przekrój spoÂÅ‚eczeÃÄ…stwa polskiego.

- Pan Tadeusz - epopeja wracajÂÄ…ca do chwil Å“wietnoÅ“ci Polski szlacheckiej i nadziei zwiÂÄ…zanych z epokÂÄ… Napoleona (sÂÅ‚ynny koncert Jankiela - obraz historii Polski).



- Do Matki Polki - wiersz ukazujÂÄ…cy typ osobowoÅ“ci mÂÅ‚odego czÂÅ‚owieka kraju wciÂÄ…Âż pogrÂÄ…Âżonego w niewoli. Pewien model wychowawczy, który powinien przygotowywaÃÅš takiego obywatela do tajnoÅ“ci, spisku,buntu, wiêzienia, niewoli i haniebnej Å“mierci.

J. SÂÅ‚owacki

- "Kordian" - obraz i ocena powstania listopadowego i jego przywódców. Dyskusja o jednostkowym czynie i moralnym wymiarze zamachu na cara.

- "Grób Agamemnona" - prócz nawiÂÄ…zaÃÄ… do staroÂżytnej Grecji, utwór zawiera obraz Polski rzeczywistej i idealnej, tej którajest (obraz negatywny) i tej, jakÂÄ… poeta pragnÂÄ…ÂÅ‚by widzieÃÅš.

- "Testament mój", "Hymn (Smutno mi BoÂże)", "Bogarodzica" - poeta zaznacza swoje uczucia do ojczyzny, têsknotê, miÂÅ‚oÅ“ÃÅš, nawiÂÄ…zuje do alegorycznego ujêcia ojczyznyjako pÂÅ‚ynÂÄ…cego przez ocean statku.

- "Fantary" - mit Sybiraka - zesÂÅ‚aÃÄ…ca, który poÅ“wiêciÂÅ‚ Âżycie ojczyŸnie.

Twórcy romantyzmu krajowego: Ci, którzy tworzyli poezjê tyrtejskÂÄ…, nawoÂÅ‚ujÂÄ… do walki o wolnoÅ“ÃÅš (L.SiemieÃÄ…ski, G. Ehrenberg, R. BerwiÃÄ…ski, M. Romanowski, K Ujejski) i drugie skrzydÂÅ‚o - piewcy wsi polskiej i jej krajobrazu - (T.Lenartowicz i W. Syrokomla), wszyscy skÂÅ‚adali hoÂÅ‚d ojczyŸnie. Symbolem poezji patriotycznej romantyzmu krajowego moÂże byÃÅš sÂÅ‚ynny ChoraÂÅ‚ K. Ujejskiego.

C.K. Norwid - w wielu wierszach wyraÂżaÂÅ‚ têsknotê za krajem, wywoÂÅ‚ywaÂÅ‚ mity historii Polski i jej bohaterów. Jednym z piêkniejszych utworów patriotycznych jest Moja Piosnka 11.

"Do kraju tego, gdzie krusrynê chleba podnoszÂÄ… z ziemi prrez uszanowanie dla darów nieba,

Têskno mi Panie..."

Inne: np. - "Bema pamiêci ÂżaÂÅ‚obny rapsod", - "Fortepian Szopena" przywoÂÅ‚ujÂÄ… cienie wielkich Polaków i zarazem wydarzeÃÄ… historycznych - patriotyczno-wolnoÅ“ciowej tuÂÅ‚aczki J. Bema, represji carskich w Warszawie (zdemolowanie paÂÅ‚acu Zamoyskich).

PowyÂższy zestaw to tylko wybór kilku nazwisk i utworów podejmujÂÄ…cych temat ojczyzny i walki o wolnoÅ“ÃÅš. ÅÅ‚miaÂÅ‚o moÂżna uznaÃÅš wÂÅ‚aÅ“nie ten temat za dominujÂÄ…cy w polskim romantyzmie i nie ma twórcy, który nie nawiÂÄ…zywaÂÅ‚by doÃÄ… w swoich dzieÂÅ‚ach.