Cz. IV "Dziadów" monologiem lirycznym o miłości.











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Romantyzm >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Cz. IV "Dziadów"
monologiem lirycznym o miłości.










kategoria:   J.polski
zakres:   Romantyzm
dodano:   1999-08-17




Czas akcji utworu
zamyka się w trzech godzinach. Rozpoczyna się wieczorem, "dopiero co
po wieczerzy", w dzień zaduszny. Czas akcji nie jest dokładnie
określony, nie wiemy, który to rok. Miejscem akcji jest mieszkanie
księdza greckokatolickiego. Ksiądz, wdowiec, mieszka samotnie z
dziećmi. Do księdza przychodzi pustelnik, Gustaw, jego dawny uczeń.
Opowiada on historię swego życia, swej miłości. Przełomowe momenty
tej historii, tzw. pogranicza godzin, odmierzone są biciem zegara,
gaśnięciem świec i pianiem kura. Opowiadanie Gustawa ma charakter
sporu między księdzem - racjonalistą a Gustawem - romantykiem.
Zawiera się to w trzech godzinach: miłości, rozpaczy, przestrogi.
Pierwsza godzina to godzina miłości, godzina w której
pustelnik (czyli Gustaw) mówi o miłości romantycznej, o jej boskim
pochodzeniu i skutkach. Ksiądz - racjonalista nakazuje godzić się z
losem, ale Gustaw, kochanek romantyczny, robi inaczej, gdyż, wg.
romantyków, miłość jest jedna, platoniczna. Gustawowi towarzyszą
uczucia od zachwytu aż do oskarżenia. Mówi o zmienności kobiety -
może zrobić z życia raj, ale i piekło. Mówi też o związanej z
miłością śmierci. Gustaw rozpatruje pojęcie śmierci, interpretuje je
na trzy sposoby: śmierć ciała, śmierć jednostki ludzkiej dla świata
i rodzaj najgorszy - śmierć wieczna, bez nadziei zbawiena, taka,
która czeka grzeszników. Gustaw podejmuje próbę samobójstwa.
Druga godzina to godzina rozpaczy. Gustaw wspomina swoje
zmarnowane przez miłość życie, mówi chaotycznie, wybucha rozpaczą,
walczy wewnątrz siebie, buntuje się przeciwko własnemu losowi.
Przeżywa męczarnie. Kochankiem władają uczucia szału i wściekłości.
Buntuje się przeciwko istniejącym stosunkom społecznym,
uniemożliwiającym połączenie się dwojga kochanków węzłem małżeńskim.
Prowadzi to do obłąkania, gdyż miłość zaplanowana jest przez Boga -
jest to niezniszczalny łańcuch. W końcu przebija się sztyletem, lecz
nie pada. Można potraktować gest Gustawa jako scenę symboliczną -
wówczas jego "śmierć" nie będzie śmiercią rzeczywistą, lecz po
prostu odejściem od świata ludzi, od użyteczności społecznej w
krainę samotności i wyobcowania. Ostatnia, trzecia godzina,
to godzina przestrogi. Jest refleksją o charakterze filozoficznym.
Gustaw ubolewa nad wadami tego świata. Obserwuje rój motyli i ciem,
krążących wokół świecy. Scena ta przypomina część II "Dziadów",
bowiem Gustaw uznaje owe stworzenia za dusze zmarłych i rekonstruuje
panoramę społeczną ludzi. Przestroga brzmi, jak nakaz z cz. II:
Szczęście niebiańskie, jeśli trafi się człowiekowi za życia (a
szczęściem takim jest miłość "opóźnia drogę do szczęścia wiecznego".
Ksiądz orientuje się, że Gustaw jest upiorem, ten zaś prosi księdza
o zgodę na przywrócenie obrzędu dziadów, uroczystości przynoszącej
ulgę duszom czyśćcowym. Wśród tematów, rozważanych w IV cz.
"Dziadów" miłość wysuwa się na plan pierwszy. Przestaje być faktem z
życia ludzi, nawet nie jest konkretnym uczuciem Gustawa - staje się
monstrualną, samoistną siłą, która kieruje ludźmi. Historia
miłosna, zawarta w dramacie sama w sobie jest dość typowa, i z
pewnością odzwierciedla dzieje samego Mickiewicza i Maryli
Wereszczakówny. Po prostu: dwoje młodych ludzi o zgodnych ideałach i
poglądach kochało się z wzajemnością. Różniło ich jednak pochodzenie
społeczne (magnateria a uboższa szlachta) i stan majątkowy. Gdy
sprawa przybiera poważny charakter, rodzice kładą kres idylli. Pannę
wydają za bogatego człowieka, a młodzian dostaje kosza. Ostatnie
spotkanie - rozstanie - rozpacz kochanka w dzień wesela ukochanej -
w ten sposób wygląda schemat nieszczęśliwej miłości romantycznej. To
motyw charakterystyczny dla Mickiewicza - pojawia się w "Panu
Tadeuszu" i w wielu lirykach. Lecz tu, w IV cz. "Dziadów"mamy do
czynienia z drobiazgową analizą psychiki i odczuć nieszczęśliwie
zakochanego człowieka. Wyeksponowany jest ciąg dalszy zdarzeń - ten,
który rozwija się w duszy człowieka, w jego psychicznej głębi. Cóż
uczyniła z Gustawem jego nieszczęśliwa miłość ? - popadł w
obłęd, poddał się ogarniającym go falom goryczy i cierpienia
(wystarczy poobserwować go w domu księdza); - pragnął
śmierci (istnieje sugestia, że popełnił samobójstwo), lecz uczucie
miłości wydaje się silniejsze od śmierci - Gustaw bowiem nadal
cierpi (czy to jako powracające widmo, czy to jako odratowany
człowiek); - bohater przestał istnieć dla świata jako Gustaw
- przekreślił dotychczasowy etap życia; - znienawidził
kobiety (choć nie przestał kochać) - znamienny jest cytat "Kobieto,
puchy marny, Ty wietrzna istoto"; - zwątpił w prawdę, naukę
i porządek tego świata Miłość - czym jest i jaka jest ?
Wiedza - czy jest prawdziwą wartością ? Świat - jak
jest ułożony i jak go ocenić ? Obserwujemy człowieka
zniewolonego, ogarniętego całkowicie swym uczuciem, rozpamiętującego
każdy element swej przeszłości i przekreślającego swoją przyszłość.
Lecz to nie on znajduje się w centrum rozważań i nie jego ukochana -
lecz właśnie kosmiczne, wszechogarniające uczucie i dlatego cała ta
część to wielki poemat miłosny. "Dziadów" cz IV. uznać
należy za kolejną manifestację światopoglądu Adama Mickiewicza,
wyrażonego przede wszystkim w przekonaniu o istnieniu świata
nadprzyrodzonego, nie pozwalającego uzasadnić się racjonalnie oraz w
możliwość wzajemnego przeplatania się świata żywych ze światem
zmarłych.







Autor: Nieznany

Ocena : 5 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000