VII Dolnośląski Konkurs Geograficzny
Etap finałowy
 zDolny ÅšlÄ…zak Gimnazjalista 2008/2009
Schemat punktowania
CZ
ŚĆ A (48 punktów):
Nr Liczba
Model odpowiedzi i schemat punktowania
zadania punktów
Poprawna odpowiedz
:
- na rys. A  w rejonie 2; - na rys. B  w rejonie 1; - na rys. C  w rejonie 2;
- na rys. D  w rejonie 2; - na rys. E  w rejonie 1
0 - 5
1
po 1 pkt za ka\
dy prawidłowo wskazany rejon występowania potencjalnie
większych opadów
(5x1 pkt = 5 pkt)
Przykładowy sposób obliczenia:
125,2 cm2 313 000 km2 1 cm2 x
x = (1 cm2 · 313 000 km2) : 125,2 cm2 = 2 500 km2
1 cm2 2 500 km2
Poprawne odpowiedzi:
Skala mianowana: 1 cm 50 km Skala liczbowa: 1:5 000 000
Skala liniowa: 0 50 100 150km
0 - 5
2
1 pkt  za przedstawienie poprawnego merytorycznie sposobu obliczenia skali
mapy
1 pkt  za poprawny zapis logicznego ciągu działań oraz prawidłowy wynik
obliczeń (wraz z jednostkami)
1 pkt  za przedstawienie prawidłowego wyniku w postaci skali mianowanej
1 pkt  za przedstawienie prawidłowego wyniku w postaci skali liczbowej
1 pkt  za przedstawienie prawidłowego wyniku w postaci skali liniowej
Przykładowe oczekiwane odpowiedzi:
A/ Missisipi, Nil, Huang-he  rzeki budujące deltę przy ujściu do morza
B/ Syr-daria, Tarym, Wołga  rzeki obszarów bezodpływowych
C/ Amazonka, Loara, Oranje  rzeki zlewiska Oceanu Atlantyckiego
D/ Missouri, Madeira, Irtysz  rzeki, które są dopływami rzek głównych
E/ J. Aralskie, j. Eyre, Wielkie Jezioro Słone  jeziora słone
F/ j. Bajkał, j. Tanganika, j. Niasa (Malawi)  jeziora tektoniczne
G/ J. Nasera, J. Zegrzyńskie, j. Kariba  sztuczne zbiorniki wodne (jeziora
zaporowe)
0 - 7
3
- dopuszcza się odmienne, poprawne merytorycznie sformułowanie
powy\
szych kryteriów, a tak\
e wskazanie innych, logicznie uzasadnionych
kryteriów geograficznych
- w przypadku wskazania identycznego kryterium dla dwóch lub więcej
zestawów nazw geograficznych, punkt zostanie przyznany tylko za jeden z
nich
po 1 pkt za ka\
de prawidłowo ustalone kryterium, sformułowane poprawnie
pod względem geograficznym i językowym
(7x1 pkt = 7 pkt)
Poprawne odpowiedzi:
WÅ‚ochy i Szwecja  D
Urugwaj i Nowa Zelandia - B
Ekwador i Indonezja - J
Chiny i Stany Zjedn.  H
Boliwia i Macedonia - K
Grecja i Tunezja - L
4 0 - 10
Filipiny i Sri Lanka - G
Estonia i Finlandia - A
Polska i SÅ‚owenia  E
Kazachstan i Turcja  I
po 1 pkt za ka\
dą prawidłowo dobraną cechę wspólną pary państw
(10x1 pkt = 10 pkt)
Poprawna odpowiedz
:
- europeidzi: Berberowie, SÅ‚owianie
- mongoloidzi: Chińczycy, Eskimosi, Indianie, Kirgizi, Polinezyjczycy
0 - 3
5a
- negroidzi: Buszmeni, Masajowie, Pigmeje
po 1 pkt za ka\
dą w pełni prawidłowo uzupełnioną kolumnę tabeli
(3x1 pkt = 3 pkt)
Poprawna odpowiedz
:
Aborygeni  Australia; Inuici - północna Kanada; Jakuci  Syberia;
Koptowie  Egipt; Lapończycy (Samowie)  Skandynawia;
Maorysi - Nowa Zelandia; Metysi  Meksyk; Ormianie  Armenia;
0 - 3
5b
Papuasi - Nowa Gwinea
po 1 pkt za ka\
de trzy poprawne przyporzÄ…dkowania obszaru do grupy
ludności, która w nim zamieszkuje
(3x1 pkt = 3 pkt)
Przykładowe oczekiwane odpowiedzi:
Eksplozja demograficzna w krajach rozwijajÄ…cych siÄ™:
- przyczyny: np. poprawa warunków \
ycia; polepszenie stanu higieny;
opanowanie chorób epidemicznych; obni\
enie śmiertelności
niemowlÄ…t; powszechnie akceptowany w wielu kulturach model
rodziny wielodzietnej i in.
- skutki: np. nasilenie problemów głodu i niedo\
ywienia; wzrost
zapotrzebowania na \
ywność; zachwianie struktury wiekowej
ludności; gwałtowna, niekontrolowana urbanizacja; degradacja
środowiska naturalnego i in.
Ujemny współczynnik przyrostu naturalnego w krajach wysokorozwiniętych:
- przyczyny: np. starzenie się społeczeństw; opóz
nianie wieku
zawierania mał\
eństw; choroby cywilizacyjne prowadzące do
zaburzeń płodności; niesprzyjające warunki ekonomiczno-bytowe
młodych rodzin; konsumpcyjny styl \
ycia i in.
0 - 12
6
- skutki: np. niekorzystna struktura wiekowa ludności; trudności ze
znalezieniem pracowników; perspektywa załamania się systemu
emerytalnego; konieczność rozpatrzenia mo\
liwości  uzupełniającej
imigracji; dalsze starzenie się społeczeństwa i in.
Migracje ze wsi do miast w krajach słabiej rozwiniętych gospodarczo:
- przyczyny: np. przeludnienie obszarów wiejskich; ograniczone zasoby
ziemi uprawnej; trudności z zapewnieniem bytu rodzinie; brak
mo\
liwości znalezienia pracy na wsi; chęć poprawy warunków \
ycia i
in.
- skutki: np. przeludnienie miast; niekontrolowany rozwój slumsów; brak
mieszkań i miejsc pracy dla imigrantów; konflikty z miejscową
ludnością; wzrost przestępczości i innych patologii społecznych i in.
- uznawane będą odmienne, poprawne merytorycznie sformułowania
powy\
szych przykładowych odpowiedzi, a tak\
e wskazanie innych
logicznych przyczyn lub skutków wymienionych zjawisk
po 1 pkt za ka\
dą poprawnie sformułowaną, merytoryczną i logiczną przyczynę
/ skutek wymienionych zjawisk demograficznych
(12x1 pkt = 12 pkt)
Poprawna odpowiedz
:
a) Struktura zatrudnienia (diagramy kolejno dla państw):
Kenia, Stany Zjednoczone Ameryki, Chiny
b) Struktura wyznaniowa (diagramy kolejno dla regionów):
Azja (bez Rosji), Afryka, Ameryka A
acińska
7 0 - 3
c) Demografia  wybrane zagadnienia (kolejność państw w kolumnach tabeli):
Nigeria, Japonia, Rosja
1 pkt - za poprawne przyporządkowanie państw do diagramów w pkt. a)
1 pkt - za poprawne przyporządkowanie regionów do diagramów w pkt. b)
1 pkt - za poprawne przyporządkowanie państw do kolumn tabeli w pkt. c)
CZ
ŚĆ B (53 punkty):
Pyt. 1. Poprawna odpowiedz
: dwutlenek węgla (lub: para wodna)
Pyt. 2. Przykładowa oczekiwana odpowiedz
:
- G8 to grupa ośmiu bogatych, najbardziej uprzemysłowionych i
wpływowych państw świata, w skład której wchodzą: Wielka Brytania,
Francja, Niemcy, WÅ‚ochy, Japonia, Stany Zjednoczone, Kanada i
Rosja. Przywódcy G8 spotykają się co roku na szczytach
gospodarczych i politycznych.
- Zanieczyszczenie powietrza i wzrost emisji CO2 jest skutkiem coraz
większego uprzemysłowienia wymienionych państw
Pyt. 3. Przykładowe oczekiwane odpowiedzi:
- wzrost średniej temperatury powietrza
- fale upałów i susz
- występowanie gwałtownych powodzi i wichur
- powstawanie lokalnych trąb powietrznych oraz szkwałów
Pyt. 4. Przykładowe oczekiwane odpowiedzi:
- wzrost średniej temperatury oceanu światowego
- topnienie lądolodów i lodowców
- podniesienie poziomu wód
- zalanie nisko poło\
onych terenów nadmorskich
- brak wody na wielu obszarach
0  9
8/I
- ni\
sze plony z powodu susz
- wysychanie mokradeł
- wzmo\
enie wędrówki zwierząt szukających nowych siedlisk
- obumieranie raf koralowych
- wymieranie gatunków przystosowanych do \
ycia w jednej strefie
klimatycznej
- zwiększenie zasięgu występowania chorób, w tym tak\
e tropikalnych
- dłu\
szy sezon pylenia roślin (niekorzystny dla alergików)
- w odpowiedziach na pyt. 3 i 4 dopuszcza się sformułowanie innych,
poprawnych i logicznie uzasadnionych konsekwencji globalnego ocieplenia
1 pkt  za poprawnÄ… odpowiedz
na pyt. 1
1 pkt  za wyjaśnienie, czym jest G8, ze wskazaniem istotnych informacji
(pyt. 2)
1 pkt  za wskazanie postępującego uprzemysłowienia jako przyczyny
zanieczyszczenia powietrza w wymienionych państwach (pyt. 2)
po 1 pkt za ka\
dą poprawnie określoną konsekwencję globalnego ocieplenia,
bezpośrednio związaną ze zmianami w klimacie (pyt. 3) (2x1pkt = 2 pkt)
po 1 pkt za ka\
dą poprawnie sformułowaną, inną ni\
klimatyczna,
konsekwencjÄ™ globalnego ocieplenia (pyt. 4) (4x1pkt = 4 pkt)
Pyt. 1. Poprawna odpowiedz
: układy niskiego ciśnienia / ni\
e baryczne
Pyt. 2. Przykładowe oczekiwane odpowiedzi:
- rejon Zatoki Bengalskiej i Morza Arabskiego
- u wybrze\
y Azji Południowo  Wschodniej
- w Zatoce Meksykańskiej i na Morzu Karaibskim
- u zachodnich wybrze\
y Ameryki Åšrodkowej
- w środkowej części Oceanu Indyjskiego od Afryki po Australię
- u północnych wybrze\
y Australii
- na Pacyfiku u wschodnich wybrze\
y Nowej Gwinei
0  4
8/II
- u wybrze\
y Afryki w rejonie Zielonego PrzylÄ…dka
- dopuszcza się inne sposoby określenia rejonów geograficznych
- w przypadku wskazania większej liczby rejonów oceniane są cztery
odpowiedzi, wymienione w pierwszej kolejności
Pyt. 3. Przykładowe oczekiwane odpowiedzi: tajfun, huragan / hurricane,
cyklon, tornado, orkan, bagujo / bungo, willy-willy, cordonazo
1 pkt  za poprawnÄ… odpowiedz
na pyt. 1
po 1 pkt za ka\
de dwa wskazane rejony (pyt. 2) (2x1pkt = 2 pkt)
1 pkt za wymienienie 3 nazw regionalnych (pyt. 3)
Pyt. 1. Poprawna odpowiedz
:  ...8 planet, 5 planet karłowatych...
Pyt. 2. Przykładowe oczekiwane odpowiedzi:
- krÄ…\
ą wokół Słońca, ale mają mniejszą masę od planet
- nie sÄ… ksiÄ™\
ycami (satelitami planet)
- nie oczyściły sąsiedztwa swojej orbity z innych względnie du\
ych
obiektów (mają za  sąsiadów inne, podobne sobie obiekty)
- mają niemal kulisty kształt; ich masa jest wystarczająco du\
a, aby siła
8/III 0  4
grawitacji nadała im kształt kuli (znajdują się w równowadze
hydrostatycznej)
po 1 pkt za poprawne uzupełnienie ka\
dej luki w zdaniu  liczba planet; liczba
planet karłowatych (pyt. 1) (2x1pkt = 2pkt)
po 1 pkt za ka\
dą z dwóch poprawnie wskazanych cech planet karłowatych
(pyt. 2) (2x1pkt = 2pkt)
Pyt. 1. Poprawna odpowiedz
:
Azja: Jangcy i Huang-ho / Huang He; Europa: Wołga i Dunaj;
Afryka: Nil i Kongo; Ameryka Północna: Missisipi / Missisipi z Missouri)
i Mackenzie; Ameryka Południowa: Amazonka i Parana
- ze względu na ró\
nice danych w materiałach z
ródłowych i podawanie
długości niektórych rzek z uwzględnieniem długości odcinka od z
ródeł ich
głównych dopływów, dopuszcza się podanie dla Azji, jako drugiej rzeki
obok Jangcy  rzeki Ob, pod warunkiem u\
ycia określenia  Ob z Irtyszem
Pyt. 2. Poprawna odpowiedz
:  ...w Andach na terenie Peru.
Pyt. 3. Przykładowe oczekiwane odpowiedzi:
- wycinanie lasów dla uzyskania nowych terenów rolniczych
8/IV 0  8
- górnictwo i przemysł wydobywczy
- budowa dróg i linii kolejowych (rozwój infrastruktury transportowej)
- pozyskiwanie drewna na cele opałowe i u\
ytkowe
- dopuszcza się inne sformułowanie odpowiedzi lub wskazanie innych
przyczyn (poprawne pod względem merytorycznym i językowym)
po 1 pkt za podanie prawidłowych nazw dwóch najdłu\
szych rzek na ka\
dym z
wymienionych kontynentów (pyt. 1) (5x1 pkt = 5 pkt)
1 pkt  za prawidłową odpowiedz
na pyt. 2 (uzupełnienie obu luk w zdaniu)
po 1 pkt za określenie ka\
dej przyczyny kurczenia powierzchni lasów w
Amazonii (pyt. 3) (2x1pkt = 2 pkt)
Pyt. 1. Poprawna odpowiedz
:  ...w Iraku (...) rzek Tygrys i Eufrat.
Pyt. 2. Poprawna odpowiedz
: UNESCO / Organizacja Narodów
Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury
Pyt. 3. (Lista wszystkich obiektów): Stare Miasto w Krakowie; Zabytkowa
Kopalnia Soli w Wieliczce; Auschwitz-Birkenau, niemiecki nazistowski
obóz koncentracyjny i zagłady; Puszcza Białowieska; Stare Miasto w
Warszawie; Stare Miasto w Zamościu; średniowieczny zespół miejski
Torunia; zamek krzy\
acki w Malborku; Kalwaria Zebrzydowska  zespół
0  8
8/V
architektoniczno-krajobrazowy i park pielgrzymkowy; Kościoły Pokoju w
Jaworze i Świdnicy; drewniane kościoły południowej Małopolski; Park
Mu\
akowski; Hala Stulecia we Wrocławiu
1 pkt - za wpisanie nazwy państwa w pyt. 1
1 pkt - za wpisanie nazw obydwu rzek w pyt. 1
1 pkt  za prawidłową odpowiedz
na pyt. 2
po 1 pkt za ka\
de dwa wymienione polskiej obiekty z Listy Åšwiatowego
Dziedzictwa (pyt. 3) (5x1pkt = 5pkt)
Poprawna odpowiedz
:
PK  Chełmy 9 Ksią\
ański PK 6
PK  Dolina Baryczy 3 Przemkowski PK 10
PK  Dolina Bystrzycy 7 Rudawski PK 2
PK Doliny Bobru 5 ÅšlÄ™\
ański PK 4
0  10
9/a
PK Gór Sowich 1 Śnie\
nicki PK 8
po 1 pkt za ka\
dy tekst prawidłowo przyporządkowany do parku
krajobrazowego
(10x1 pkt = 10 pkt)
Poprawna odpowiedz
:
PK  Chełmy K Ksią\
ański PK H
PK  Dolina Baryczy B Przemkowski PK A
PK  Dolina Bystrzycy I Rudawski PK J
0  10
9/b
PK Doliny Bobru L ÅšlÄ™\
ański PK F
PK Gór Sowich E Śnie\
nicki PK D
po 1 pkt za ka\
dy prawidłowo zlokalizowany na mapce park krajobrazowy
(10x1 pkt = 10 pkt)