REfiDA
AMlBY I 1WSTRDKCJE.
P R O G R A M S Z K Ó L
Polskiej Organizacji
Wojskowej.
i .
WARSZAWA.
SZKOA
A REKRUCKA
SZKOA
A ŻOA
NI ERSKA
SZKOA
A PODOFICERSKA
W A R S Z A W A . *= 1915.
204S '
/
-o sal
s
X ~ 5 1 9 W %
,*i .*?/
'&QLf2& ^
Szkoła rekrucka.
Zasady ogólne.
1. SzkoÅ‚a rekrucka jest wstÄ™pnÄ… formÄ… organiza­
cyjną szkół Polskiej Organizacji W ojskowej,
ma przygotować rekruta do pracy ściślejszej,
ma stworzyć zeń świadomego swych celów
i obowiązków polskiego żołnierza.
2. SzkoÅ‚y rekruckie zakÅ‚ada siÄ™ tam, gdzie wa­
runki nie pozwalajÄ… na przystÄ…pienie odrazu
do prac w szkole ściśle wojskowej (szkoła
żołnierska). W szczególności program szkoły
rekruckiej jest przystosowany do warunków
organizacji ludowych.
3. Praca wychowawczo-ideowa ma być stawiana
w programie szkoły rekruckiej równorzędnie
z kształceniem techniczno-wojskowym.
4. W razie, gdy rozporzÄ…dza siÄ™ ograniczonymi
Å›rodkami technicznymi i instruktorskimi w zna­
czeniu fachowym, należy program szkoÅ‚y re­
kruckiej przystosowywać do warunków. Prze­
rabiając choćby część programu, pracuje się
z pożytkiem dla celów polskiego ruchu woj­
skowego, przygotowuje siÄ™ podstawy do owoc­
nej fachowej pracy, do której okoliczności
" mogą pozwolić przejść.
5. W szkole rekruckiej należy unikać wykÅ‚ado­
wej formy uczenia. Program winien być prze­
rabiany w formie pogadanek, objaśnień, dy-
skusyi, pokazów i ćwiczeÅ„ praktycznych, wy­
rabiajÄ…c w uczniach umiejÄ™tność praktyczne­
go zastosowania nabytych wiadomoÅ›ci technicz­
nych.
W metodzie nauczania należy jak najszerzej
uwzględniać stopień ogólnego wykształcenia
uczniów.
6. W zakresie technicznej części programu zajÄ™­
cia szkolne należy prowadzić ;;bez ogranicze­
nia w czasie dzielÄ…c przedmiot na niewielkie
części i kÅ‚adÄ…c bezwzglÄ™dny nacisk na caÅ‚ko­
wite i zupeÅ‚ne opanowanie przez rekruta po­
dawanych wiadomości.
7. Na każdej pogadance lub ćwiczeniu należy
urządzać krótkie r'epetycje z przerobionego
już inaterjaÅ‚u z zadawaniem pytaÅ„ celem wzbu­
dzenia w uczniach ambicji, ożywienia zajęć
i utrwalenia nabytych wiadomości.
8. W razie potrzeby i możności program szkoły
rekruckiej ma być uzupełniany specjalną se-
rjÄ… wykÅ‚adów i ćwiczeÅ„ do peÅ‚nego progra­
mu szkoły żołnierskiej P. O. W.
P o d z i a Å‚ p r o g r a mu .
A. Cz ę ś ć o g 6 1 n a:
1. Pogadanki o koniecznoÅ›ci oparcia sprawy pol­
skiej na czynie zbrojnym, o celach i zadaniach
polskiego ruchu wojskowego.
2. Pogadanki o Legjonach polskich i o Brygadzie
Józefa Piłsudskiego.
3. Popularne wykłady i pogadanki z zakresu hi-
storji Polski z uwzględnieniem specjalnym hi-
storji porozbiorowej, powstań 31 i 63 roku
oraz ruchu niepodległościowego przed wojną.
4. Popularne wykłady i pogadanki z zakresu
Gieografji Polski.
5. ObowiÄ…zkowa nauka czytania i pisania dla
analfabetów i początkujących.
B. C z ę ś ć s p e c j a l n a :
1. Pogadanki popularne o zjawiskach współcze­
snej wojny i o organizacji armji.
2. Podstawowe wiadomoÅ›ci z regulaminu we­
wnętrznego.
ObowiÄ…zki żoÅ‚nierza. Karność i rygor wojsko­
wy, Å›cisÅ‚ość, punktualność, poÅ›wiÄ™cenie, od­
waga. Znaczenie tych zasad.
Stosunek podkomendnych do przełożonych.
Odpowiednie rozdziały  Ustawy strzeleckiej"
i  Regulaminu wewnętrznego. Zasady służby".
3. Musztra.
Systematyczne przerabianie w polu.  Regulamin
W ojsk pieszych: rozdziaÅ‚ I. Musztra", rozdzia­
ły,  Żołnierz-sekcja i  Pluton". Pogadanki,
objaśniające poszczególne punkty regulaminu.
4. Broń.
a) PogawÄ™dki wstÄ™pne: charakterystyka współcze­
snej broni palnej. Dalekonośność. Siła strzału
karabinowego na przykładach. Wpływ własno-
broni palnej na szyki piechoty. Popularne wy­
jaśnienie na przykładach znaczenia szyków
luz
nych.
Karabin Manlichera M 90 lub 95 i karabin ro­
syjski.
b) Główne części. Obchodzenie się z bronią. O-
twieranie i zamykanie zamka. Rozbieranie
i skÅ‚adanie zamka. Celownik i muszka. Celo­
wanie: nastawianie celownika i chwytanie mu­
szki. Trzymanie broni przy celowaniu. A
ado­
wanie i rozładowywanie. Czyszczenie broni.
Znaczenie umiejętności oceniania odległości.
Ćwiczenia bronią.
Chwyty broni i musztra karabinem (Regulamin
musztry p .'114 159). Możliwie czÄ™ste ćwicze­
nia w ocenianiu odlegÅ‚oÅ›ci. «
W miarę możności strzelanie konusami lub
ostrymi nabojami.
5. Pogadanki regulaminowo - taktyczne. (Å»oÅ‚­
nierz w boju i w polu).
Tyraljerka, jej cel i znaczenie dla współcze­
snego boju. Znaczenie terenu; wyzyskiwanie
go przez piechotę. Poruszanie się lińji tyra-
Ijerskiej w boju.
Pojęcie o skrzydłach, o rezerwie. Popularne
objaśnienia Regulaminu musztry p 159 175,
262 - 283.
Pojęcie o ogniu zbiorowym. Salwa i. ogień
pojedyńczy. Pozycja strzelecka. Ogień w li-
nji tyraljerskiej. Popularne objaÅ›nienie R e­
gulaminu musztry p. 283 316. PojÄ™cie ogól­
ne o marszu ubezpieczonym. Szpica i Å‚Ä…czni­
ki. Patrole boczne. PojÄ™cie ogólne o ubez­
pieczeniu wojsk w czasie spoczynku.
Wedety i patrole łączące; ich służba.
Ćwiczenia.
Musztra tyraljerska aż do osiÄ…gniÄ™cia zupeÅ‚­
nej biegÅ‚oÅ›ci żoÅ‚nierzy; marsz plutonu ubez­
pieczonego przez szpicÄ™, Å‚Ä…czniki i wywiado­
wców bocznych; rozstawienie wedet i ich
służba.
6. Okopywanie siÄ™.
Najprostsze ćwiczenia z Å‚opatÄ… w polu poÅ‚Ä…­
czone z objaśnieniami. Cel i znaczenie okopów.
Kopanie lekkich okopów strzeleckich, kuchni
i wychodków. Okopywanie siÄ™ pod skutecz­
nym ogniem nieprzyjacielskim. (Instrukcja te­
chniczna pp. 34 38 i 47).
7. SÅ‚użba wart (praktycznie). SÅ‚użba warty i szyl­
dwacha. (Reg. wewn. Służba wart).
8. Popularne pogadanki z zakresu hygieny żoÅ‚­
nierza w polu. ( Przepisy sanitarne dla legjo-
nistów").
9. Gimnastyka.
a) Ruchy ramion. Ruchy nóg. Ruchy tuÅ‚o­
wia. Ruchy głowy.
b) Marsz w miejscu. Ćwiczebny krok z li­
czeniem. Bieg. Bieg z liczeniem. Przejście
z biegu w marsz. Zatrzymywanie w biegu.
Marsz z obciążeniem (25 klg.). Skok wolny
w miejscu. Skok w zwyż. Skok w dal.
Skok opierajÄ…c siÄ™ na karabinie przez belkÄ™,
płot i t. d. Wspinania po linie, po żerdzi, po
drabinie.
Przerabiać przed wykładem i na ćwiczeniach.
Szkoł a żoł ni er ska.
Zasady ogólne.
1. Zadaniem szkoły żołnierskiej P. O. W . jest
wykształcenie fachowe, żołnierza, któryby
zdolny był do wyćwiczenia rekruta.
JednoczeÅ›nie szkoÅ‚a żoÅ‚nierska jest przygoto­
waniem do szkoły podoficerskiej P. O. W .
2. Zależnie od warunków
a) caÅ‚kowity program szkoÅ‚y żoÅ‚nierskiej prze­
chodzi siÄ™ odrazu z nowo utworzonÄ… grupÄ…
członków P. O. W.
b) lub uzupeÅ‚nia siÄ™ serjÄ… wykÅ‚adów i ćwi­
czeń program szkoły rekruckiej do pełnego
programu szkoły żołnierskiej.
3. Dążyć należy , do wpajania w uczniów wiado­
moÅ›ci przez praktyczne przerabianie poszcze­
gólnych działów. Należy rozwijać w nich umie­
jÄ™tność przekazywania innym nabytych wiado­
moÅ›ci, majÄ…c jna wzglÄ™dzie przygotowanie ucz­
nia do wyćwiczenia rekruta.
4. SzkoÅ‚a żoÅ‚nierska jest pierwszÄ… szkoÅ‚a karno­
Å›ci i dyscypliny wojskowej, wdrażajÄ…cÄ… w kar­
dynalne prawa rzÄ…dzÄ…ce zbiorowoÅ›ciÄ… wojen­
ną; szkoła żołnierska urabia i dostosowuje
do wymagań organizacji wojskowej świeży
materjał rekrucki.
5. W myśl zasady powyższej dyscyplina na szkole
żoÅ‚nierskiej jest szczególnie ostra i bezwzglÄ™­
dnie surowa: jest sitem i probierzem, dopusz­
czajÄ…cym do pracy dalszej tylko jednostki, u-
miejące opanować swój charakter i nagiąć
" świadomie swą wolę ku normom i prawom
organizacji.
6. WyksztaÅ‚cenie żoÅ‚nierza w polu i nauka teo­
retyczna powinny się nawzajem uzupełniać. Z
pośród przedmiotów teoretycznych uwzględnia
siÄ™ zakres minimalny, umożliwiajÄ…cy racjonal­
ne i Å›wiadome przystÄ…pienie do zajęć prak­
tycznych i do dalszych studjów.
Specjalny nacisk kÅ‚adzie siÄ™ na ćwiczenia prak­
tyczne i polowe.
7. JednostkÄ… szkolnÄ… jest pluton (2 sekcje po 8 12
ludzi), kierownikiem tej jednostki wyznaczo-
. ny przez komendÄ™ szkoÅ‚y żoÅ‚nierskiej pluto­
nowy. Jest on jednoczeÅ›nie instruktorem swe­
go plutonu; w razie potrzeby jednak komenda
szkoły przydziela specjalnych instruktorów.
Czas trwania wykładu-pokazu 45 50 minut.
Każdorazowe zebranie plutonu poświęcone
przynajmniej 2 takim wykładom (pokazom)
z fóżnych działów.
8. Å»oÅ‚nierzy, rozporzÄ…dzajÄ…cych wiÄ™kszym zaso­
bem wolnego czasu i odznaczajÄ…cych siÄ™ chÄ™­
cią do nauki i zdolnościami, należy zrzeszać
w osobne plutony, t. zw.  plutony Å›cisÅ‚e". Za­
daniem plutonów ścisłych jest wykorzystanie
wiÄ™kszej podaży pracy w celach wyksztaÅ‚ce­
nia przyszłych instruktorów organizacji.
9. Po wyczerpaniu programu w całości, odbywa
się egzamin z kursu szkoły żołnierskiej przed
KomisjÄ….
W skÅ‚ad komisji egzaminacyjnej wchodzÄ…: ko­
mendant szkoły, plutonowy i instruktorzy.
10. Egzamin dzieli się na część praktyczną:
a) znajomość musztry w sekcji i plutonie,
b) chwyty broni,
c) prowadzenie formalnej i taktycznej mu­
sztry sekcji
i na część teoretycznÄ…, która obejmuje caÅ‚o­
kształt przedmiotów, wykładanych na szkole
żołnierskiej.
BezwzglÄ™dnie i surowo wymaganÄ… jest zupeÅ‚­
na znajomość broni oraz dobra orjentacja w
elementarnym materjale taktyczno-regulami-
nowym. "
11. Wynik egzaminu wpisuje siÄ™ do specjalnie wy­
dawanych przez odpowiedniÄ… komendÄ™ Å›wia­
dectw.
12. IstniejÄ… trzy kwalifikacje: dobrze, dostatecznie
i niedostatecznie.
13. Z kandydatów zakwalifikowanych dobrze i do­
statecznie formuje się szkoły podoficerskie.
14. Żołnierz, który z większości przedmiotów lub
w caÅ‚oÅ›ci zdaÅ‚ egzamin niedostatecznie, po­
wtarza kurs szkoły żołnierskiej.
i i % %
Podział programu;
A. Część ogólna:
patrz program szkoły rekruckiej. A. Część
ogólna. " . % - %
Odpowiednio do poziomu ogólnego i politycz­
nego wykształcenia słuchaczy przystosowywać
poszczególne pogadanki.
B. Część specjalna:
1. Pogadanka o zjawiskach współczesnej wojny.
Wiadomości ogólne z organizacji armji. Órga-
nizacja puÅ‚ku piechoty. Szarże oficerskie i pod­
oficerskie. Przykłady z organizacji Brygady
J. Piłsudskiego.
2. Służba wewnętrzna.
Objaśnienia i komentarze do Regulaminów
wewnętrznego i służbowego. Repetytorjum
i sprawdzenie znajomoÅ›ci obydwóch Regulami­
nów (2 wykłady).
3. Broń.
. NajzupeÅ‚niejsza znajomość nastÄ™pujÄ…cych ty­
pów broni:
Pistolet Browninga,
Karabin Manlichera M 90 i M 95,
Karabin rosyjski (patrz p. 4b BroÅ„ pro­
gram szkoły rekruckiej).
Charakterystyka współczesnej broni palnej.
Dałekonośność. Siła strzału karabinowego na
przykładach. Ogólne wiadomości z teorji
Strzału..
WpÅ‚yw wÅ‚asnoÅ›ci broni palnej na szyki pie­
choty.
Popularne wyjaÅ›nienie na przykÅ‚adach znacze­
nia szyków luz
nych (6 8 wykładów, semina-
5 ' rjów i repetycji).
Ćwiczenia praktyczne w zakresie nauki o broni.
C) Chwyty broni i musztra karabinem pojedyńczo
l
i w szeregu. 4 ćwiczenia w sali i okolicznoÅ›­
ciowo.
b) Ćwiczenia w sali w celowaniu z zastosowa­
niem metody trójkątów błędu.
c) Mierzenie odległości. Jedno specjalne ćwi
czenie (w polu).
Uwa ga . Ćwiczenia w mierzeniu odlegÅ‚oÅ›ci przera­
biać należy okolicznościowo na każdym ćwiczeniu po-
lowym i przy k a ż d e j sposobności.
d) Strzelanie konusami (2 ćwiczenia w sali)
i ostrymi Å‚adunkami.
6 Czyszczenie broni.
)
4. Orjentowanie siÄ™ w terenie.
Czytanie map i planów, Podziałki czyli skale
sposób ich użycia. Gruntowna znajomość zna­
ków topograficznych austrjackich i niemiec­
kich. Oznaczanie nierównoÅ›ci terenu na ma­
pie. (1 wykład i 2 seminarja).
Ćwiczenia praktyczne w polu.
Orjentacja z mapÄ… w terenie. Punkty i linje
orjentacyjne, Orjentacja: a) za pomocÄ… kom­
pasu, h) astronomiczna, c) podług zjawisk
przyrody, cl) za pomocÄ… zegarka.
( Terenoznawstwo" wyd. P. O. W. w druku).
5. Służba wartownicza.
Ogólne pojęcie o służbie wart. Obpwiązki
szyldwacha i przewodniego.
( Regulamin służby wart Zw. Stn.   Reg.
wewnętrzny  Służba wart ).
(1 wykład i 1 cwiczenie w sali).
6. Pogadanki regulaminowo=taktyczne
Z zakresu obowiązków szeregowca w polu
(4 wykłady):
a) Linja tyraljerska. ObowiÄ…zki tyraljera. W yko­
rzystanie terenu. Poruszanie linji tyralierskiej
(Reg. musztry ż 7). Pojęcie o szyku bojowym:
skrzydło, rezerwa, patrole bojowe. Pluton w
walce (Reg. musztry).
b) PojÄ™cie o marszu ubezpieczonym. Szpice Å‚Ä…cz­
niki, patrole boczne. (Reg. służby polowej).
c) Pojęcie ogólne o służbie forpocztowej. Wede-
ty, ich służba; patrole łączące, ich obowiązki.
d) Pieszy patroł wywiadowczy.
Małe ćwiczenia z objaśnieniami.
a) Demonstracja w plutonie szyku bojowego (re­
zerwa markowana).
b) Demonstracja w plutonie marszu ubezpieczo­
nego (patrol przedni markowany).
c) Rozstawienie wedet: sÅ‚użba wedet i patroli Å‚Ä…­
czących (placówki maskowane) z oznaczeniem
przeciwnika (przekradanie siÄ™ przez liniÄ™ we­
det, dezerterzy nieprzyjacielscy, parlamenta­
rze etc).
d) PoÅ‚Ä…czenie marszu ubezpieczonego z rozwi­
nięciem się szpicy przeciw nieprzyjacielowi
markowanemu.
e) Marsz patrolu wywiadowczego. Patrolowanie
przedmiotów lokalnych.
Uwa gi : 1. Ćwiczenia wymienione winny być przera­
biane jako urozmaicenie i dopeÅ‚nienie ćwiczeÅ„ z mu­
sztry taktycznej.
2. W miarę możności ćwiczenia przerabiać W plutonie
na stopie bojow ej (30 50 ludzi.
7. Musztra formalna sekcji i plutonu.
a} Musztra jednostki, 1 ćwiczenie w sali.
b) Formalna musztra sekcji, 2 ćwiczenia polowe.
c) Formalna musztra plutonu, 4 ćwiczenia polowe.
d) Taktyczna (tyraljerka) musztra sekcji i pluto­
nu z uwzględnieniem służby patroli bojowych
i służby łączności. 5 ćwiczeń polowych.
Uwa ga . Powyższa ilość ćwiczeÅ„ Winna być trakto­
wana, jako minimum.
8. Okopywanie siÄ™.
Ogólne wiadomości o umocnieniach polowych.
Cel ich i znaczenie. Przykłady z bitw wojny
1914/15. Najprostsze ćwiczenia z Å‚opatÄ… w po­
lu połączone z objaśnieniami. Kopanie lekkich
okopów strzeleckich kuchni i wychodków.
Okopywanie siÄ™. pod skutecznym ogniem nie­
przyjacielskim ^Instrukcja techniczna . A  pp.
34 38 i 47). _ . _ - ;p
, 9. Pogadanki z zakresu hygieny żoÅ‚nierza W po­
lu. Pomoc doraz
na; opatrywanie ran.
( Przepisy sanitarne dla legjonistów ).
10. Gimnastyka. i s
Jak w p. 9 programu szkoÅ‚y rekruckiej z do­
Å‚Ä…czeniem fechtunku na bagnety.
Szkoła podoficerska.
Zasady ogólne.
1. Szkoła podoficerska ma na celu wyrobienie
dokładnie ze służbą żołnierską obznajmionych
podoficerów.
2. Należy mieć stale na uwadze, że znaczna część
koÅ„czÄ…cych szkoÅ‚Ä™ podoficerskÄ… bÄ™dzie powo­
Å‚anÄ… do pracy instruktorskiej w niższych szko­
łach P. O. W . Należy zatem rozwijać w ucz-
niach zdolność popularnego wykÅ‚adania i ob­
jaśniania poszczególnych działów programu,
prowadzenia ćwiczeń formalnych i taktycznych
sekcji i plutonu. PracÄ™ tq przeprowadzać na­
leży podczas seminarjów, repetycji i ćwiczeń.
3. Obowiązują ogólne zasady szkoły żołnierskiej
zawarte w-punktach 4, 5, 6, 7, 8.
4. I o wyczerpaniu całości programu komendant
szkoły w porozumieniu ze szkołą okręgową
;; wyznacza termin egzaminu.
5. " Żołnierze mają być o terminie egzaminu za-
r" u wiadomieni przynajmniej na dwa tygodnie.
6., W skÅ‚ad komisji egzaminacyjnej szkoÅ‚y podo­
ficerskiej wchodzÄ…:
a) Delegat komendy okręgowej,
b) Komendant szkoły podoficerskiej
ć) plutonow}/ (ewent. kompanijny)
d) przynajmniej połowa instruktorów szko-
% - Å‚y podoficerskiej.
1.' Przed egzaminem plutonowy skÅ‚ada przed ko­
misjÄ… egzaminacyjnÄ… krótki raport o postÄ™­
pach i zachowaniu się każdego z kandydatów
oraz przedstawia metryki strzeleckie i wyko-
nane przez uczniów szkice topograficzne.
8. Egzamin dzieli siÄ™:
' I. na część praktyczną:
a) umiejÄ™tność prowadzenia taktycznej i formal­
nej musztry plutonu i sekcji,
znajomość musztry formalnej i taktycznej kom-
% i)anii: '
b) umiejętność uŻ3rwajiia mapy i dokładnego or-
" jentuwania siÄ™ w terenie,
'
c) umiejÄ™tność pisemnego przesyÅ‚ania meldun­
ków;
d) znajomość służby: wedety, placówki i patrolu
wywiadowczego (komendanta patrolu)
e) znajomość sygnalizacji optycznej.
II. Na część teoretyczną:
a) Broń: umiejętność wykładania i demon-
strov, anie.
b) przedmioty wykÅ‚adane na kursie. Bez­
wzglÄ™dnie wymaganÄ… jest dokÅ‚adna zna­
jomość Regulaminu musztry do rodziału
 Kompanja oraz dobra orjentacja w ob­
jętym programem materjale taktycznym.
9. Klasyfikacja, jak w szkole żołnierskiej: dobrze,
dostatecznie i niedostatecznie. Ocena egzami­
nu odbywa się w komisji drogą głosowania.
10. Na Å›wiadectwie z ukoÅ„czenia szkoÅ‚y podofi­
cerskiej, wydawanym przez KomendÄ™ OkrÄ™go­
wą, wpisuje się wynik egzaminu dla każdego
przedmiotu oddzielnie. Wpisać należy oddziel­
nie klasyfikacje strzelania ostrego (na zasadzie
metryk strzeleckich).
11. Komisja wyraża opinjÄ™ dla wiadomoÅ›ci Komen­
dy Okręgowej o zdolnościach instruktorskich
poszczególnych kandydatów, biorÄ…c pod uwa­
gę spostrzeżenia, poczynione przy egzaminie,
jak również opinje plutonowego oraz instruk­
torów z odbytych w czasie trwania kursu re-
petycji i seminarjów.
12. Jeżeli egzamin z 2 lub 3 przedmiotów wy­
padł niedostatecznie, może kandydat po dwóch
tygodniach zdawać poprawkę:
Jeżeli egzamin wypadł niezadawalająco z więk-
szej iloÅ›ei przedmiotów, egzaminowany po­
wtarza kurs szkoły.
13. Z podoficerów, którzy zÅ‚ożyli egzamin for­
muje szkoÅ‚y Podchorążych, I stopieÅ„ szkół ofi­
cerskich.
14. Wysłużeni wojskowi mają prawo zdawania
egzaminu podoficerskiego bez poprzedniego
odbycia studjów na szkole P. O. W .; muszą
jednakże conajmniej na miesiÄ…c przed egza­
minem wstąpić do organizacji, zapoznać
siÄ™ z jej duchem, urzÄ…dzeniami, sÅ‚użbÄ… we­
wnętrzną oraz polskiem słownictwem militar-
nem. W przeciÄ…gu tego okresu majÄ… oni pra­
wo wstÄ™pu na wszystkie wykÅ‚ady i ćwicze­
nia szkoły podoficerskiej.
Podział programu.
1. Organizacja armji.
Rodzaje broni, ich organizacja, uzbrojenie, u-
mundurowanie, wyekwipowanie (w armii au~
stryackiej).
Szarże_ oficerskie i podoficerskie w armji au-
strjackiej, niemieckiej i rosyjskiej. Odznaki
szarż.
Organizacja gospodarcza wojsk w zarysie.
Tabory, ich podział, urządzenie i organizacja.
Zarys administracji wojsk. System werbunko­
wy. Kadry, rezerwa, pospolite ruszenie. Po­
dziaÅ‚ administracyjny. Instytucje administracyj­
ne, komendy, sztaby, zarzÄ…dy, kancelarje. S y ­
stem mobilizacyjny.
Zarys organizacji wewnÄ™trznej Brygady PiÅ‚­
sudskiego i Legjonów Polskich,
Uwa ga . W wykładach organizacji armji opierać się
W szczegółach na organizacji armji austrjackiej, ogól­
ne WiadomoÅ›ci podawać, porównywujÄ…c organizacjÄ™ ar­
mji austrjackiej z niem iecką i rosyjską (5 wykładów,
2 seminarja).
Balistyka i broń.
PogÅ‚Ä™bienie znajomoÅ›ci części skÅ‚adowych bro­
ni typu obowiÄ…zujÄ…cego.
Własności balistyczne karabinu austrjackiego
i rosyjskiego oraz pistoletu Browninga.
Krótki przegląd i zestawienie balistycznych
własności karabinów, używanych zrzez armje
europejskie.
Zasadnicze wiadomości z balistyki. _ Pojęcie
o trajektorji. Strzał prosty  celownik stały.
Pole rozrzucania kul.
Derywacja, dewiacja. WpÅ‚yw okolicznoÅ›ci ze­
wnÄ™trznych na precyzjÄ™ strzaÅ‚u (pogody, wia­
tru, oświetlenia etc.)
In d y w id u a ln e b łę d y s tr z e lc ó w . S i ła s trz a łu ,
m e c h a n ic z n e d z ia ła n ie p o c is k u . E fe k ty w n o ś ć
w s p ó łc z e s n e j b r o n i p a ln e j: p r z y k ła d y z w o jn y
p o Å‚u d n io w o -a fr y k a Å„ s k ie j, r o s y js k o - ja p o Å„ s k i e j,
b a Å‚k a Å„ s k ie j 19 1 3 i e u r o p e js k ie j 1914/15.
Krótki zarys najważniejszych wiadomości o
ogniu zbiorowym. Rodzaje ognia zbiorowego;
warunki skutecznoÅ›ci. Kierowanie ogniem zbio­
rowym. W ybór celu lub punktów orjentacyj-
nych. Sposoby określania odległości.
Ogólne wiadomości o karabinach maszyno-
wych. Ich zasada, cel i efektowność (5 wy­
kładów).
Ćwiczenia praktyczne.
Powtarzanie ćwiczeń zawartych w programie
szkoły żołńierskiej do osiągnięcia precyzyjnej
doskonałości w wykonaniu.
Wyrabianie w uczniach umiejÄ™tnoÅ›ci wykÅ‚a­
dania i demonstrowania.
3. Elem entarna taktyka.
a) Rozkazy, meldunki i doniesienia, ich sporzÄ…­
dzanie. Służba łączności w zarysie. Odprawa,
przenoszenie rozkazów i meldunków. Środki
Å‚Ä…czenia i ich zastosowanie. Meldunki pisemne
i doniesienia ustne na przykład? ch.
b) Służba wywiadowcza i służba patroli pieszych,
patrolowanie dróg, lasów, punktów zaludnio­
nych,. skrytych podejść, miejsc przeznaczonych
na spoczynek dla wojska. SÅ‚użba patroli pie­
szych w marszu, w boju i na forpocztach.
c) SÅ‚użba forpocztowa w zarysie. Szemat od­
dziaÅ‚u forpocztowego; cel i zadania poszcze­
gólnych części składowych.. Służba placówki
(szczegółowo).
d) Zarys taktyki ognia w linji tyraljerskiej. O-
twarcie ognia; gospodarka ogniem; wybór ce­
lu; ocenianie odległości; obserwacja skutków
własnego ognia; dostarczanie ładunków do
linji bojowej; kierowanie ogniem w plutonie
i w kompanji.
e) Obozowanie. Rodzaje obozowań. Biwak plu-
" tonu i kompanji. W ybór miejsca i zaciÄ…gniÄ™­
cie biwaku. Służba na biwaku. (10 wykładów
i seminarjów), ( Reg. służby poi.  i  Walka").
Małe ćwiczenia taktyczne w plutonie i kompanii.
a) Wywiady drobnych oddziałków (patroli) z
pi-zesyłaniem doniesień.
b) Rozstawienie placówek i wedet; sÅ‚użba placó­
wek, wedet, patroli Å‚Ä…czÄ…cych i patroli wy­
wiadowczych (Straż główna markowana z oz­
naczeniem przeciwnika.
ć) SÅ‚użba patroli wywiadowczych w marszu ubez­
pieczonym (pluton, jako patrol przedni mar­
kowanej siły głównej).
d) Atak plutonu ew. kompanji w linji tyraljerskiej
(rezerwa markowana) na markowanego prze­
ciwnika., Kierowanie i gospodarka ogniem w
linji tyraljerskiej. (Dyscyplina ognia) z uży­
ciem ślepych ładunków.
e) Ćwiczenia nocne. ZaciÄ…gniÄ™cie biwaku kompa­
nji. Nocleg i alarm na biwaku.
Uwa ga . Ćwiczenia powyższe (z wyłączeniem punktu
e) Winny być przerobione przy ćwiczeniach polowych
z musztry. ( Reg. wojsk pieszych, Musztra".  Reg. sl.
polowej" i jeden z podręczników taktyki).
4. Umocnienia polowe.
Cel i znaczenie okopów strzeleckich. Zasad­
nicze warunki ich dobroci. Części składowe
okopu; nomenklatura i wymiary. W ybór tere­
nu; pole obstrzaÅ‚u, martwe kÄ…ty i martwe po­
la. Tyczenie linji okopów w zależnoÅ›ci od kon­
figuracji terenu. Wykorzystanie przedmiotów
lokalnych. Przygotowanie pola obstrzału.
Sztuczne przeszkody, ich cel i znaczenie.
Wykonanie następujących robót ziemnych:
a) okopy dla strzelców w pozycji:
leżącej,
klęczącej,
stojÄ…cej.
b) okop strzelecki o profilu wzmocnionym (In­
strukcja techniczna fig. 47).
ć) Wilcze doły i zagrody z drutu.
d) kuchnie ziemne, ustÄ™py i inne roboty na bi­
waku.
Ćwiczenia w okopywaniu się pod ogniem w
łańcuchu tyraljerskim.
Uwa ga . Ćw iczenia powyższe należy łączyć z innemi
ćwiczeniami polowemi ( Instrukcja techniczna".). (2 Wy­
kłady, seminarjum i ćwiczenia W polu z objaśnieniami).
5. Terenoznawstwo.
Terenoznawstwo stosowane w zarysie. Cro-
quis i legenda. Zasada zdjęć szkicowych (z
użyciem kompasu i pionu). ZdjÄ™cia pamiÄ™cio­
we. Zdjęcia na oko. Szkice sprawozdawcze:
sytuacyjne i marszrutowe. Rysowanie znaków
topograficznych (zadania domowe).
CroÄ…uis sprawozdawcze (wywiadowcze):
a) szkic sytuacyjny przedmiotu -lokalnego
(las, wieÅ›, most etc.).
b) szkic marszrutowy ( Terenoznawstwo"
wydawnictwo P. O. W . w druku).
6. Służba garnizonowa i wewnętrzna w kom=
panji i bataljonie.
DokÅ‚adna znajomość regulaminu sÅ‚użby war­
towniczej. DokÅ‚adna znajomość sÅ‚użby we­
wnÄ™trznej i inspekcyjnej w kompanji i bata­
ljonie w koszarach, na kwaterach, na biwaku
i w marszu.
Zarys gospodarki kompanijnej i bataljonowej.
( Regulamin służby wart" oraz wydawnictwa
P. O. W. w przygotow. do druku).
Uwa ga . Do chwili ustalenia służby garnizonowej
i wewnÄ™trznej opierać siÄ™ na regulaminach obowiÄ…zu­
jących W armji austro-W ęgierskiej,
7. Musztra.
a) Musztra formalna i taktyczna plutonu i kom­
panji (2 ćwiczenia polowe).
b) Musztra formalna kompanji (3 ćwiczenia polowe).
c) Musztra taktyczna kompanji (4 ćwiczenia po­
lowe).
Uwaga 1. Należy kÅ‚aść nacisk na sprawne rozwija­
nie się w linję bojową z każdej form acji zwartej (z
kolumny marszowej) w dowolnym kierunku.
Uwaga II. Każdy uczeń szkoły podoficerskiej Winien
umieć prowadzić musztrę plutonu.
Seminarjum z m usztry (4 seminarja).
Dokładna znajomość  Regulaminu musztry"
do rozdziaÅ‚u  Kompanja" wÅ‚Ä…cznie". UmiejÄ™t­
ność podawania komend i instruowania w mu-
strze plutonu.
8. Sygnalizacja.
Zasady sygnalizacji optycznej, zasady i uży­
cie alfabetu Mors ego i Strzeleckiego.
Znajomość sygnalizacji bojowej. ( Część II.
Regulamin służby polowej. 11 Dodatek Na 1.
Sygnalizacja optyczna1).
1
9. Geografja.
DokÅ‚adna znajomość geografji ogólnej i po­
litycznej Polski. Rys geogr. militarnej Polski.
10. Gim nastyka-
Przerabianie ćwiczeń według programu szkoły
żoÅ‚nierskiej. Wyrabianie umiejÄ™tnoÅ›ci instruo­
wania. Znaczenie wychowania fizycznego
i ćwiczeń gimnastycznych w wojsku.
Biblioteka ÅšlÄ…ska w Katowicach
Id: 0030000707283
I 20435