Tytuł oryginału: Investing with Volume Analysis: Identify, Follow, and Profit from Trends
Tłumaczenie: Przemysław Janicki
Projekt okładki: Studio Gravite / Olsztyn
Obarek, Pokoński, Pazdrijowski, Zaprucki
ISBN: 978-83-246-3646-4
Authorized translation from the English language edition, entitled: Investing with Volume Analysis:
Identify, Follow, and Profit from Trends, ISBN 0137085508, by Buff Pelz Dormeier,
published by Pearson Education, Inc, publishing as Financial Times Prentice Hall,
Copyright � 2011 by Pearson Education, Inc.
All rights reserved. No part of this book may be reproduced or transmitted in any form or by any means,
electronic or mechanical, including photocopying, recording or by any information storage retrieval
system, without permission from Pearson Education Inc.
Polish language edition published by Helion S.A.
Copyright � 2012.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej
publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną,
fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym
powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądz
towarowymi
ich właścicieli.
Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje
były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie,
ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz
Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody
wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.
Materiały graficzne na okładce zostały wykorzystane za zgodą Shutterstock Images LLC.
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres
http://onepress.pl/user/opinie/inwana
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
Wydawnictwo HELION
ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. [phone]
e-mail: [e-mail]
WWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)
Printed in Poland.
" Kup książkę " Księgarnia internetowa
" Poleć książkę " Lubię to! Nasza społeczność
" Oceń książkę
Spis tre ci
S owo wst pne ............................................................................ 11
Podzi kowania ............................................................................ 13
O autorze .................................................................................... 15
Wprowadzenie ............................................................................ 17
Rozdzia 1: Dwa spojrzenia na analiz rynku ................................................ 23
Budujemy solidne fundamenty .......................................................................23
Dwa uprawnione podej cia .............................................................................24
Podej cie fundamentalne ................................................................................26
Podej cie techniczne .......................................................................................27
Porównanie analizy fundamentalnej i analizy technicznej .............................28
Rozdzia 2: Historia analizy technicznej ........................................................ 31
Pierwsze w historii zlecenie  zrealizuj (w ca o ci) b d anuluj ...................31
Wykresy babilo skie .......................................................................................32
Pierwsze rynki europejskie ..............................................................................33
Techniki samurajskie ......................................................................................33
Pierwsze wzmianki o analizie rynku w Ameryce .............................................34
Korzenie  Charles H. Dow ..........................................................................34
P dy  William Peter Hamilton i pozostali zwolennicy teorii Dowa ...........35
P czkuj cy praktycy ........................................................................................35
Wzrost fundamentów ......................................................................................37
Badania na wspó czesnych rynkach efektywnych ..........................................39
Porównanie epok ............................................................................................41
Chc by dobrze zrozumiany  teoria Dowa znów na czasie ........................42
Rozdzia 3: Analiza cenowa ........................................................................... 45
Rynek wyznacza odpowiedni cen ................................................................46
Podstawowy element sk adowy wykresu .........................................................46
Analiza wolumenu: znacz cy krok naprzód ....................................................48
Rozdzia 4: Analiza wolumenu ...................................................................... 51
Wolumen ........................................................................................................51
Terminologia zwi zana z analiz wolumenu ...................................................52
Wolumen jako element analizy rynku ............................................................52
Wolumen weryfikuje (potwierdza) ceny .........................................................53
Wolumen zapewnia p ynno .........................................................................53
Wolumen wa y informacje posiadane przez rynek .........................................54
Wolumen ujawnia rzeczywiste przekonania uczestników rynku ....................54
Kup książkę Poleć książkę
6 INWESTOWANIE W OPARCIU O ANALIZ WOLUMENU
Wolumen wyra a zainteresowanie i entuzjazm rynku ....................................55
Wolumen wiadczy o ró norodno ci opinii ....................................................55
Wolumen jest paliwem nap dzaj cym rynek .................................................55
Wolumen odkrywa tajemnice rynku ..............................................................56
Wolumen jako przyczyna ................................................................................56
Wolumen daje pocz tek dynamice cen ..........................................................56
Rozdzia 5: Wolumen  si a rynku .............................................................. 57
Wolumen jako si a rynku ................................................................................57
Wolumen jako wska nik wyprzedzaj cy ceny .................................................57
Wolumen jako wyk adnik ceny ......................................................................58
B = S = T .......................................................................................................59
Analiza wolumenu  wykorzystaj dost pn Ci moc .....................................61
Opór i wsparcie ...............................................................................................61
Trend i linie trendu ........................................................................................61
Obiekt wprawiony w ruch porusza si tym ruchem,
chyba e zostanie z niego wytr cony ............................................................64
Si a = masa � przyspieszenie .........................................................................64
Ka da akcja wywo uje przeciwnie skierowan reakcj ...................................67
Zastosowanie zasad dynamiki Newtona w analizie wolumenu ......................68
Rozdzia 6: Jak czyta rynek niczym ksi k ................................................. 69
Czytanie z ta my ..............................................................................................70
Jak odczytywa litery alfabetu rynkowego ......................................................70
Oto rynek  pozwól, e Ci go przedstawi ....................................................71
Strach i chciwo ............................................................................................72
Wolumen: narz dzie do rozszyfrowywania rynku ...........................................73
Analizujemy ceny i wolumen s upek po s upku ..............................................74
Cztery przypadki w analizie cen zamkni cia w powi zaniu z wolumenem .........74
S upek cenowy stanowi DNA rynku ..............................................................75
Wolumen jako RNA rynku ............................................................................76
Analiza VSA (badanie relacji mi dzy wolumenem
a zakresem zmienno ci ceny) .......................................................................77
Deprecjacja waloru przy wysokim wolumenie ................................................80
Ruchy cen przy niskim wolumenie obrotów ...................................................82
Rozdzia 7: Wolumen w analizie trendów ..................................................... 89
Identyfikacja trendów .....................................................................................89
Trendy: zdania wypowiadane przez rynek ......................................................90
Wykre lamy linie trendu .................................................................................90
Ocena fazy trendu g ównego przy wykorzystaniu analizy wolumenu .............93
Cztery przypadki w analizie trendu .................................................................94
Regu y i prawa wolumenu: amiemy kod zaprzeczaj cy .................................99
Trendy sezonowe na wykresie wolumenu .....................................................106
Kup książkę Poleć książkę
SPIS TRE CI 7
Rozdzia 8: Wolumen w analizie formacji ................................................... 109
Formacje: instrumenty opisu wydarze na rynku .........................................109
Formacje podstawowe: interakcja dwóch trendów g ównych ......................110
Flagi i chor giewki typowe dla rynku byka ...................................................124
Rozdzia 9: Ró ne miary wolumenu ............................................................ 127
Siedem klas wska ników cenowych ..............................................................129
Optymalizacja: ostrze enie ............................................................................131
Rozdzia 10: Czyste wska niki wolumenu ..................................................... 133
Wolumen ......................................................................................................133
rednie krocz ce w analizie wolumenu ........................................................135
Oscylatory wolumenu ...................................................................................135
Wst gi wolumenowe .....................................................................................136
Wska nik akumulacji wolumenu ..................................................................136
Wolumen na wykresie cenowym ..................................................................137
Wykresy cenowo-wolumenowe Crockera ....................................................138
Rozdzia 11: Wska niki akumulacji wolumenu
oparte na mi dzysesyjnej zmianie ceny ..................................... 143
Równowaga wolumenu (OBV) ....................................................................144
Cenowy trend wolumenu ..............................................................................146
Oscylatory wolumenu dla danych interday ..................................................146
Rozdzia 12: Wska niki akumulacji wolumenu
oparte na jednosesyjnych zmianach ceny .................................. 149
Jednosesyjny indeks intensywno ci
(wska nik akumulacji/dystrybucji) ..................................................... 150
Wska nik zmian akumulacji/dystrybucji Williamsa ....................................151
Wska nik akumulacji/dystrybucji Williamsa ................................................151
Oscylatory wolumenu dla danych intraday ..................................................152
Rozdzia 13: Wska niki wolumenu wsparte analiz zakresu cenowego ......... 157
Indeks urynkowienia .....................................................................................158
Wykresy ekwiwolumenowe ...........................................................................159
Swoboda ruchu .............................................................................................161
Rozdzia 14: Akumulacja cen oparta na danych
na temat wolumenu obrotów .................................................... 163
Dodatnie i ujemne indeksy wolumenu .........................................................163
Rozdzia 15: Wska niki wolumenu dla danych szybkozmiennych ................. 167
rednia cena wa ona wolumenem ................................................................167
Indeks przep ywów/wolumen kroku notowania ...........................................168
Kup książkę Poleć książkę
8 INWESTOWANIE W OPARCIU O ANALIZ WOLUMENU
Rozdzia 16: Wska niki cenowe wa one wolumenem ................................... 173
Indeks przep ywów pieni nych ....................................................................173
rednie krocz ce wa one wolumenem .........................................................175
Wa ony wolumenem wska nik MACD .......................................................184
Wska nik natarcia trendu .............................................................................186
Rozdzia 17: Wska nik potwierdzaj cy cena  wolumen ............................... 197
Obliczenia .....................................................................................................198
Jak stosowa wska nik VPCI ........................................................................200
Praktyczne zastosowanie VPCI .....................................................................205
Badanie empiryczne ......................................................................................209
Pozosta e zastosowania wska nika: porównanie VPCI
z innymi wska nikami wykorzystywanymi w analizie wolumenu ..............213
Pozosta e zastosowania ..................................................................................218
Wykaz wska ników wolumenu .....................................................................219
Rozdzia 18: Kompendium wska ników szeroko ci rynku ............................ 223
Statystyki rynkowe (szeroko ci rynku) .........................................................223
Statystyki szeroko ci rynku: ród o informacji rynkowych ...........................224
Uwaga, roboty drogowe! Pu apki miar szeroko ci rynku ..............................228
Wska niki oparte na miarach szeroko ci rynku ...........................................232
Dodatni i ujemny indeks wolumenu .............................................................233
Indeks Armsa/TRIN .....................................................................................234
Oscylator McClellanów ................................................................................236
Rozdzia 19: Wprowadzamy wolumen wa ony kapitalizacj .......................... 241
Czas, by zwi kszy warto miary wolumenu ................................................241
Tradycyjny wolumen: zerwanie relacji mi dzy cen a wolumenem .............242
Co si dzieje w czasach kryzysów ..................................................................244
Alternatywne metody analizowania wolumenu indeksu ..............................245
Wolumen wa ony kapitalizacj ....................................................................246
Porównanie miar zwyk ego wolumenu
oraz wolumenu wa onego kapitalizacj .....................................................247
B yskawiczny kryzys: wolumen wa ony kapitalizacj w akcji .......................249
Wolumen wa ony kapitalizacj :
nowe spojrzenie na wska niki szeroko ci rynku .........................................251
Rozdzia 20: Ryzykowny biznes ..................................................................... 255
Najlepszym atakiem jest obrona ...................................................................255
Najlepsze i najgorsze dni ...............................................................................257
Strategia  kupuj i miej nadziej  ..................................................................259
Dynamiczna alokacja aktywów .....................................................................261
Zarz dzanie ryzykiem ....................................................................................264
System AVSL ................................................................................................266
Najlepsze b dy to te, których do wiadczyli my ...........................................269
Kup książkę Poleć książkę
SPIS TRE CI 9
Rozdzia 21: Zbieramy wszystko w ca o :
strategie dyktowane wolumenem .............................................. 271
Stosowanie strategii opartych na wolumenie ...............................................272
Rozumienie rynku: popyt i poda .................................................................272
Budujemy system pozycjonowania dla poszczególnych akcji .......................280
Cztery fazy analizy wolumenu .......................................................................281
Rozdzia 22: Wspó czesne wyzwania analizy wolumenu ................................ 291
Jak zmienia si wolumen obrotów ...............................................................292
Porównanie ró nych epok w rozwoju rynków ..............................................302
Wp yw zmian w strukturze rynku na analiz wolumenu ..............................309
Wiarygodno danych na temat wolumenu .................................................310
Bibliografia ............................................................................... 313
Skorowidz ................................................................................. 327
Kup książkę Poleć książkę
50 INWESTOWANIE W OPARCIU O ANALIZ WOLUMENU
Kup książkę Poleć książkę
4
Analiza wolumenu
 Wolumen jest jak para w kotle, dzi ki której parowóz mo e dowie poci g do miejsca
przeznaczenia .
 Joseph Granville
Wolumen
Ka dy inwestor wie, która informacja ma najbardziej kluczowe znaczenie, je li chodzi o akcje
 ich cena. Ju w pierwszych dniach swojej przygody z gie d jest on uczony, by kupowa tanio
i sprzedawa drogo. Wieczorne skróty wiadomo ci podaj warto ci g ównych indeksów niczym
wyniki jakich wa nych gonitw czy zawodów sportowych, tak e wielu ludzi niejako naturalnie,
bez chwili g bszej refleksji wierzy w to, e zamkni cie sesji powy ej ceny otwarcia jest zawsze
informacj pozytywn , podczas gdy zako czenie sesji na minusie oznacza zawsze co z ego. Nie
zmienia to jednak faktu, e znajomo dziennych wyników sesji nie czyni Ci w praktyce ani
troch m drzejszym w zakresie podejmowania decyzji inwestycyjnych.
Oczywi cie cena ma znaczenie. Jest to fakt, który trudno by oby podwa y . Nie mo emy jednak
zapomina , e ca y czas mamy do czynienia z& rynkiem. Znajomo ko cowego efektu transakcji
zawartych w ci gu danego dnia czy tygodnia gie dowego pozwoli Ci si zorientowa , co w tym czasie
zasz o na parkiecie, ale niekoniecznie dlaczego lub te  co mo e bardziej istotne  w jaki
sposób do tego dosz o. Wyobra sobie parking przed jakim centrum handlowym. Czy wszystkie
miejsca parkingowe s zaj te, czy mo e po owa z nich jest wolna? Czy dzi jest sobota, czy dzie ro-
boczy? Ilu ludzi odwiedza sklepy czy spo ywa obiad w znajduj cej si w obiekcie restauracji? Pomi-
jaj c ju to, co te ci wszyscy ludzie kupuj oraz jak wiele pieni dzy na to wydaj , tym, co ma naj-
wi ksze znaczenie dla inwestorów, którzy sfinansowali budow tego centrum handlowego, jest
samo to, e klienci ci po prostu do niego zagl daj i korzystaj z jego oferty. To jest w a nie co ,
co mo na by okre li w sposób naturalny jako wolumen.
Obserwacja wolumenu dla dowolnego waloru czy indeksu znajduje si w zasi gu mo liwo ci
ka dego inwestora. Jednak e w a ciwe zrozumienie i interpretacja jego wskaza jest ju pewn
sztuk  umiej tno ci , któr nie ka dy inwestor w dostatecznym stopniu posiad . Dlatego te
w tej ksi ce staram si przedstawi w sposób klarowny i przyst pny najwa niejsze koncepcje
sk adaj ce si na analiz wolumenu oraz omawiam narz dzia, które pozwol Ci lepiej zrozumie ,
czym jest wolumen i w jaki sposób mo esz wykorzysta ró ne jego wska niki do podejmowania
lepszych, bardziej przemy lanych i wiadomych decyzji.
Kup książkę Poleć książkę
52 INWESTOWANIE W OPARCIU O ANALIZ WOLUMENU
Terminologia zwi zana z analiz wolumenu
Zacznijmy od wprowadzenia i zdefiniowania kilku podstawowych poj . Wolumen (ang. volu-
me) to ogólne s owo-klucz okre laj ce ilo okre lonego waloru (np. akcji danej spó ki, kon-
traktów towarowych, opcji itd.), jaka zosta a wymieniona pomi dzy kupuj cymi i sprzedaj -
cymi. Du a warto wolumenu oznacza, e znaczna liczba instrumentów, którymi obrót odbywa
si na danym rynku, zmieni a w a ciciela. Je li za wolumen jest niski, nowego nabywc znalaz o
mniej instrumentów okre lonego rodzaju.
Na wolumen mo emy spojrze z kilku punktów widzenia, dlatego te zdefiniujemy kilka jego
rodzajów (odmian):
Wolumen rynkowy (zwany równie wolumenem obrotu) (ang. market volume, trading
volume)  liczba walorów b d cych przedmiotem wymiany (mi dzy kupuj cymi
i sprzedaj cymi) w okre lonym przedziale czasu, zwykle w ci gu jednego dnia.
Wolumen ca kowity (lub wolumen gie dowy) (ang. total volume, exchange volume)
 odnosi si do ca kowitej liczby papierów warto ciowych (akcji), które by y przedmiotem
handlu na parkiecie (np. na gie dzie New York Stock Exchange).
Wolumen indeksu (ang. index volume)  skumulowana warto (suma) wolumenu
wszystkich papierów warto ciowych spó ek wchodz cych w sk ad indeksu gie dowego,
takiego jak Dow Jones, S&P 500 czy WIG20.
Ca kowita liczba transakcji (ang. total trades)  liczba wszystkich transakcji, które zosta y
zawarte na danej sesji.
Warto obrotu (ang. dollar volume)  warto w dolarach wszystkich akcji, które zmieni y
w a ciciela na danej sesji1.
Wolumen akcji w wolnym obrocie (ang. free float)  liczba akcji znajduj ca si
w posiadaniu uczestników rynku, która mo e by przedmiotem wolnej wymiany.
Przeci tny wolumen (zwany tak e typowym wolumenem) (ang. average volume, typical
volume)  wyznaczany jest jako rednia ruchoma wolumenów zarejestrowanych w ró nych
momentach czasu w celu wyg adzenia cie ki zmian wolumenu w wybranym okresie.
Pozwala uzyska bardziej reprezentatywny obraz typowego wolumenu w danym czasie.
Dzi ki niemu analitycy techniczni mog szybko zorientowa si , czy bie cy wolumen
si zmniejszy , czy zwi kszy w porównaniu do przesz o ci. Wracaj c na chwil do analogii
z centrum handlowym  pozwoli on znale odpowied na pytanie, czy w ten weekend
jest ono cz ciej odwiedzane przez klientów w porównaniu ze wszystkimi weekendami
na przestrzeni ostatniego roku, czy mo e jednak rzadziej.
Wolumen jako element analizy rynku
Obserwacja handlu gie dowego dostarcza tylko dwóch rodzajów informacji  o cenie oraz jej
niedocenianym kuzynie  wolumenie. Wolumen, by mo e najbardziej niedoceniany element
ca ej uk adanki, tworzy najbardziej chyba podatny grunt dla analizy technicznej. Bieg o w anali-
1
Na rynkach lokalnych stosowane s odpowiedniki w walucie lokalnej, np. wolumen z otowy  przyp. t um.
Kup książkę Poleć książkę
ROZDZIA 4. ANALIZA WOLUMENU 53
zie wolumenu to w ród uczestników rynków cecha raczej rzadka. Jednak e solidne jej opanowanie
i w a ciwe zrozumienie pozwala praktykom rynkowym znacznie g biej wnikn w mechanik rynku.
Benjamin Graham, ojciec strategii inwestowania na podstawie warto ci i mentor Warrena
Buffetta, porównywa cz sto rynek do maszynki do g osowania. Je li zgodzimy si z t analogi ,
wówczas wolumen mogliby my przyrówna do urny, do której trafiaj g osy. Stanowi on bo-
wiem najbardziej autentyczn ilustracj mocy, jaka tkwi w si ach poda y i popytu na rynku.
Wolumen mo na postrzega jako narz dzie weryfikacji (potwierdzania) cen rynkowych, ród o
p ynno ci, miernik wagi (znaczenia) informacji posiadanych przez rynek, ród o informacji o rze-
czywistych intencjach uczestników rynku, dowód na ró norodno opinii panuj cych w ród inwe-
storów, paliwo nap dzaj ce rynek, sposób na odkrycie tajemnic rynku czy te pierwotne ród o
dynamiki cen. Je li zgadzasz si z opini , e ka da z tego rodzaju informacji mo e mie istotne
znaczenie dla trafno ci decyzji inwestycyjnych, analiza wolumenu b dzie tym, czemu powinie-
ne po wi ci znacznie wi cej uwagi, ni zwyk e to robi do tej pory.
Wolumen weryfikuje (potwierdza) ceny
Wolumen odgrywa kluczow rol w analizie papierów warto ciowych. Pozwala odpowiedzie
na pozornie proste pytanie:  Jak du o? . Jak ju wiemy, wolumen mówi nam o tym, jak wiele
sztuk danego waloru by o przedmiotem obrotu (wymiany) w okre lonym czasie. Kluczowe jest tu
jednak zrozumienie pewnego faktu  im wi cej papierów zmienia swojego w a ciciela po okre-
lonej cenie, tym wi ksze oparcie w wolumenie znajduje ów poziom ceny. W j zyku Grahama,
znacznie wi cej inwestorów  g osuje za t cen w danym momencie czasu.
Na zasadzie analogii powinni my zak ada , e ni szy wolumen jest wyrazem dok adnie od-
wrotnej sytuacji. Je li znacznie mniejsza rzesza inwestorów decyduje si przeprowadzi transakcj
przy danym poziomie ceny, w znacznie mniejszym stopniu mo emy mie pewno co do jego
zasadno ci.
Za ó my na chwil , e wszed e na portal aukcyjny z zamiarem kupna okre lonej rzeczy.
Szybko przekona e si , e oferuje j tylko jeden sprzedawca. Jak bardzo b dziesz ufa w to, e
dana przez niego cena jest miarodajna czy te  uczciwa ? Najprawdopodobniej nie bardzo.
Je li jednak ten sam towar znalaz by w ofercie znacznie wi kszej liczby sprzedawców, którzy
w przesz o ci sprzedali ju dziesi tki tysi cy sztuk tego towaru po bardzo zbli onej do bie cej
cenie, najprawdopodobniej bez wi kszych oporów b dziesz sk onny uzna , e cena ta stanowi
dobre przybli enie rzeczywistej warto ci poszukiwanej przez Ciebie rzeczy.
Dok adnie ta sama zasada znajduje zastosowanie w przypadku wolumenu obrotu. Im wi cej
osób uczestniczy w kszta towaniu bie cej ceny rynkowej waloru, tym bardziej wydaje si ona
uzasadniona. Mo na wi c powiedzie , e z punktu widzenia analityka technicznego wolumen
jest narz dziem s u cym do potwierdzenia jako ci procesów cenotwórczych na rynku.
Wolumen zapewnia p ynno
Przywo any wy ej przyk ad aukcji pozwala nam poczyni jeszcze jedn do istotn obserwacj .
Za ó my na chwil , e swoj ofert na portalu aukcyjnym umie ci tylko jeden sprzedawca, przy
czym nie spotyka si ona z zainteresowaniem kupuj cych. Popyt na dany towar zamar . Zadajmy
sobie w tej sytuacji pytanie, jakie jest prawdopodobie stwo tego, e w stosunkowo krótkim czasie
Kup książkę Poleć książkę
54 INWESTOWANIE W OPARCIU O ANALIZ WOLUMENU
uda mu si up ynni oferowany towar (czyli sprzeda go za gotówk ) po cenie nieodbiegaj cej
znacznie od danej obecnie? W swojej ksi ce zatytu owanej Mind over Market Eric Jones oraz
James i Robert Daltonowie odpowiadaj na to pytanie w ten oto sposób:  Wolumen jest naj-
prawdziwszym i najbardziej wiarygodnym indykatorem zdolno ci rynku do u atwiania i zwi ksza-
nia efektywno ci obrotu& Rynek, który nie ma wbudowanych mechanizmów usprawniaj cych
obrót, nie ma szans na przetrwanie .
Kiedy wolumen jest niski, szanse na to, e w stosunkowo krótkim czasie uda si sprzeda okre-
lon ilo waloru po danej cenie s raczej niewielkie. Odwrotnie ma si sytuacja wówczas, gdy
wolumen jest wysoki, kiedy to znaczna liczba transakcji zawierana jest przy stosunkowo w skim
przedziale waha ceny. Wysoce prawdopodobne staje si wówczas szybkie up ynnienie du ej licz-
by papierów po cenie nieró ni cej si znacz co od tej, po której zosta y zakupione. Wysoki wo-
lumen pozwala wnioskowa o du ej p ynno ci, kiedy to wymiana papieru na gotówk po cenie
rynkowej jest atwa.
Wolumen wa y informacje
posiadane przez rynek
Wolumen nie tylko uwiarygadnia ceny, ale stanowi równie istotny element procesu ich formo-
wania. Z chwil opublikowania nowych informacji wolumen staje si swego rodzaju indykatorem
szybko ci ich przyswajania przez uczestników rynku. Poprzez obserwowanie zmian w wolumenie
w chwil po opublikowaniu danych analityk techniczny jest w stanie oszacowa tempo, z jakim
nowe informacje docieraj do inwestorów.
W ten oto sposób wolumen staje si swoist miar istotno ci informacji dopiero co podanych
do wiadomo ci publicznej. Zwi kszone zainteresowanie tymi informacjami przek ada si na
wzrost wolumenu. Je eli za informacje te nie maj du ego znaczenia dla uczestników rynku, nie
wp yn na widoczne zwi kszenie wolumenu.
Wolumen ujawnia
rzeczywiste przekonania uczestników rynku
Informacje o liczbie (wolumenie) walorów, które by y przedmiotem wymiany w okre lonym cza-
sie, odkrywaj rzeczywiste przekonania i intencje uczestników rynku. Za ó my na przyk ad, e
dosz y Ci s uchy, i pewien dobrze znany inwestor dokona zakupu znacznej liczby akcji pewnej
spó ki. Jaka b dzie Twoja reakcja na tak informacj ? Najprawdopodobniej pójdziesz w jego
lady i zakupisz  dajmy na to  tysi c sztuk tego samego waloru.
Za ó my teraz, e po pewnym czasie dowiedzia e si , i inwestor ten zakupi jedynie 100
sztuk akcji tej e spó ki. Zapewne zgodzisz si ze mn , e ta dodatkowa informacja do istotnie
zmieni aby Twoje przekonanie co do sensowno ci inwestowania w te w a nie walory. Oczeki-
wa e raczej, e tak bogaty i uznany inwestor zakupi co najmniej milion akcji  oczywi cie
gdyby dzia a on w pe ni przekonany o s uszno ci swej decyzji.
Kup książkę Poleć książkę
ROZDZIA 4. ANALIZA WOLUMENU 55
Wolumen wyra a zainteresowanie
i entuzjazm rynku
Wolumen rynkowy mo na interpretowa w kategoriach pewnej sumy kapita u, która szuka
swojego miejsca na rynku. Na dobr spraw istniej tylko dwa powody, dla których posiadacze
wolnych rodków decyduj si je zainwestowa . Jednym z nich jest ch wykorzystania nada-
rzaj cej si wyj tkowej okazji do zysku. Drugim z tych powodów jest d enie do redukcji ryzyka,
jakie wi e si z zaj ciem potencjalnie niew a ciwej pozycji. Rosn cy wolumen jest po rednim
dowodem na to, e inwestorzy, reprezentuj cy b d to stron popytow , b d poda ow rynku,
widz sens w ulokowaniu swoich rodków na okre lonym rynku czy w jego segmencie (a tak e
w konkretnym walorze). Malej cy wolumen ka e s dzi , e znacznie mniej inwestorów postrzega
okre lon inwestycj jako dobr lokat kapita u. Ich mniejszy entuzjazm przek ada si na decyzje
 zamiast inwestowa , wol poczeka na dalszy rozwój sytuacji, pozostaj c poza rynkiem.
Wolumen wiadczy o ró norodno ci opinii
Wolumen mo e stanowi dodatkowe kryterium decyzyjne dla uwa nego obserwatora, w sytu-
acji gdy na rynku dominuj skrajnie ró ne, a nierzadko sprzeczne opinie. Bardzo cz sto informacje
i komentarze w mediach czy te plotki przekazywane tzw. poczt pantoflow sk aniaj inwesto-
rów do zaj cia okre lonej pozycji, nawet je li s one tylko lu no zwi zane z faktami (a nawet gdy
w ogóle nie znajduj one potwierdzenia w faktach). Zwi kszona aktywno inwestorów, znajduj ca
swoje odzwierciedlenie w rosn cym wolumenie, stanowi empiryczny dowód na to, e tego ro-
dzaju  cz sto rozbie ne  opinie s obecne na rynku, przy czym ka da ze stron okopuje si na
w asnej pozycji. Im wi ksza jest owa rozbie no opinii, tym wi kszy zysk ka da ze stron ma za-
miar zrealizowa na zajmowanej przez siebie pozycji. Znaczna rozbie no opinii znajduje swoje
odzwierciedlenie w rosn cym wolumenie  pokazuje on, e zarówno byki, jak i nied wiedzie
zajmuj swoje pozycje w oczekiwaniu na zysk. To samo rozumowanie prowadzi nas do wniosku,
e niski wolumen mo e z kolei oznacza osi gni cie konsensusu mi dzy stron poda ow i popytow
rynku  bie ca cena rynkowa staje si istotnie cen równowagi ( w a ciw  cen w danej chwili).
Wolumen jest paliwem nap dzaj cym rynek
Ka dy silnik, je li ma wykona okre lon prac , musi zosta zasilony w odpowiednie paliwo. Ta-
kiego w a nie paliwa dla rynków finansowych dostarczaj inwestorzy zg aszaj cy popyt na notowane
na rynku instrumenty b d oferuj cy ich poda . Wolumen  jak ju wiemy  stanowi za miar
ca kowitej poda y albo popytu, jaki w okre lonym czasie zg aszaj uczestnicy rynku. Wolumen
mo na wi c postrzega jako paliwo, które nadaje rynkom dynamik i wprawia je w ruch. Znany
inwestor Billy Williams wyrazi t my l nast puj cymi s owami:  Wolumen jest w rzeczy samej
motorem wprawiaj cym w ruch rynki akcji. Kiedy statek kosmiczny wyrusza w swoj podró w prze-
strze kosmiczn , wi ksza cz paliwa znajduj cego si w jego zbiornikach zu ywana jest na
pokonanie si y grawitacji Ziemi. Jest to konieczne do wyzwolenia tej wybuchowej energii, która ma
wynie statek w przestrze kosmiczn . Ale gdy cel ten zostanie ju osi gni ty i statek oderwie si
od Ziemi, niewielka cz paliwa pozosta a w zbiornikach wystarcza do tego, by móg on kontynu-
owa swoj misj . Wolumen jest dla akcji tym, czym paliwo rakietowe dla statku kosmicznego .
Kup książkę Poleć książkę
Kup książkę Poleć książkę
56 INWESTOWANIE W OPARCIU O ANALIZ WOLUMENU
Wolumen odkrywa tajemnice rynku
Je li cena stanowi form prawdy, wolumen jest tym, co nadaje jej klauzul bycia godnym za-
ufania. Du e instytucje pragn przeprowadza swoje transakcje kupna czy sprzeda y papierów
warto ciowych w ciszy, bez wzbudzania zainteresowania ze strony pozosta ych uczestników
rynku. Jednak e w praktyce jest to prawie niemo liwe. Musz wi c ostro nie wybiera papiery
warto ciowe do swoich portfeli inwestycyjnych, unikaj c inwestowania w te walory, których
ceny s wra liwe na wolumen obrotu (jak w przypadku akcji ma o p ynnych spó ek). Decyduj c
si na kupno b d sprzeda takich papierów, du a instytucja musi zachowa szczególn ostro -
no . Je li bowiem nieopatrznie zdradzi swe zamiary, pozostali inwestorzy mog wykona ma-
newr wyprzedzaj cy, tzn. przeprowadzi wcze niej transakcj kupna lub sprzeda y, próbuj c
wykorzysta wiedz o znacznej transakcji, jaka za chwil ma by przeprowadzona i mo e wp yn
na cen ( p yn c na fali ).
Jednym ze sposobów na  ukrycie tego rodzaju transakcji jest kupno po cenie natychmia-
stowego zakupu (ang. bid) b d sprzeda po cenie natychmiastowej sprzeda y (ang. offer). Jednak
w ramach analizy wolumenu potrafimy radzi sobie i z tego rodzaju unikiem. Ka da transakcja
znajduje swoje odzwierciedlenie w oficjalnych statystykach gie dowych. Znaczny wzrost wolumenu
jest czytelnym sygna em tego, e jaka du a instytucja wesz a do gry  nawet je li poziom ceny
niekoniecznie na to wskazuje (nie zmieni si istotnie).
Wolumen jako przyczyna
Richard Wyckoff, guru gie dowy z pierwszej po owy XX w., zdefiniowa w asne prawa inwestowa-
nia. Jednym z owych praw, które maj szczególne znaczenie z naszego punktu widzenia, by o to
o przyczynie i skutku (ang. law of cause and effect). Prawo to stanowi, e zakres ruchu cenowego
jest wprost proporcjonalny do skali przyczyn, jakie leg y u jego podstaw. Dla osób zajmuj cych
si analiz wolumenu wyp ywa st d wniosek, e przyczyn zmian ceny danego waloru stanowi
ró nica mi dzy liczb jego sztuk oferowanych do sprzeda y a liczb sztuk, na które zg aszany jest
aktualnie popyt.
Wolumen daje pocz tek dynamice cen
Wolumen rynkowy to miara, której wzrost prowadzi zwykle do przyspieszenia ruchu kierunkowego
cen. Charles Dow, za o yciel  The Wall Street Journal i twórca s ynnych indeksów nazwanych
jego imieniem, wierzy , e wysoki wolumen jest indykatorem bardziej  prawid owych cen, a w efekcie
sam staje si czym , co wyznacza ceny. Mówi c w skrócie, Dow przeczuwa , e znacz cy wzrost
wolumenu poprzedza cz sto równie istotne co do warto ci bezwzgl dnej ruchy cen. Od mo-
mentu sformu owania tej hipotezy ponad sto lat temu znalaz a ona swoje potwierdzenie w ol-
brzymiej liczbie bada empirycznych.
Kup książkę Poleć książkę