15.12.2011 Szkółkarstwo - AUKSYNY W ROZMNA ANIU DRZEW I KRZEWÓW OZD&
Szukaj: w roku: w s stkie w kategorii:
w s stkie s ukaj
RO LINY OZDOBNE
AUKSYNY W ROZMNA ANIU DRZEW I KRZEWÓW OZDOBNYCH PRZEZ SADZONKI. CZ. I -
CHARAKTERYSTYKA AUKSYN
dr Wiesław Szydło
Są jedną z najwa niejszych grup regulatorów wzrostu roślin. W rozmaity sposób wpływają na
zachodzące w tkankach procesy fizjologiczne. Do procesów stymulowanych przez auksyny
Numer: 04/2003
nale ą, oprócz inicjacji powstawania korzeni przybyszowych (substancje te hamują dalszy
wzrost ju wytworzonych korzeni), m.in. wzrost i podziały komórkowe. Auksyny biorą tak e
udział w hamowaniu wyrastania pąków kątowych oraz fototropizmie i innych procesach
zachodzących u roślin.
Najczęściej spotykane auksyny
Kwas indolilo-3-octowy (IAA)  najwa niejsza naturalna auksyna, powszechnie występująca w
roślinach. Miejscem biosyntezy IAA są głównie merystemy wierzchołkowe pędów i młode liście oraz, w
niewielkim stopniu, dojrzewające nasiona i starsze liście. W roślinach kwas ten występuje często jako
forma związana z innymi substancjami. Procesy powstawania i rozkładu związanych form IAA
prawdopodobnie pełnią bardzo wa ną rolę w procesach regulacji wzrostu roślin.
WZÓR KWASU AA
Kwas indolilo-3-masłowy (IBA)  rzadko występuje jako naturalna auksyna (znaleziony został w
roślinach grochu) i do niedawna zaliczany był do auksyn syntetycznych. Działa silniej ni IAA, a
zarazem w przypadku przedawkowania jest mniej toksyczny w procesie rizogenezy (powstawania
korzeni) ni NAA.
WZÓR KWASU NAA
Kwas naftylo-1-octowy (NAA)  ta syntetyczna auksyna jest bardzo skuteczna w stymulowaniu
ukorzeniania sadzonek wielu gatunków drzew i krzewów, ale stosowana w zbyt wysokim stę eniu
mo e okazać się toksyczna, zwłaszcza dla słabo zdrewniałych sadzonek.
Kwas 2,4-dichlorofenoksyoctowy (2,4-D)  jest to syntetyczna auksyna o najsilniejszym działaniu.
U ywać jej nale y w stę eniu 10 20 razy ni szym od dawek IBA i NAA. Związek ten, w wy szym
stę eniu bardzo toksyczny dla roślin, bywa składnikiem herbicydów.
www.szkolkarstwo.pl/article.php?id=287 1/2
15.12.2011 Szkółkarstwo - AUKSYNY W ROZMNA ANIU DRZEW I KRZEWÓW OZD&
Najwa niejsze właściwości
Działanie auksyn odznacza się tzw. niską specyficznością  jest zró nicowane w poszczególnych organach
roślinnych i ulega zmianom w trakcie kolejnych faz rozwojowych roślin.
Dla danego procesu istnieje optymalne stę enie konkretnej auksyny. Poni ej tej koncentracji przy wzroście
zawartości auksyny w tkance obserwuje się stymulację przebiegu określonego procesu, a powy ej  dalszy
wzrost stÄ™ enia auksyny powoduje hamowanie tego procesu (wykres). StÄ…d przy stosowaniu w praktyce
auksyn egzogennych (dostarczanych roślinie z zewnątrz, a nie syntetyzowanych przez nią) bardzo wa ne jest
odpowiednie dobieranie ich stę eń.
ZALE NOŚĆ WZROSTU KORZENI I P
DÓW ORAZ ROZWOJU P
KÓW BOCZNYCH OD ST
ENIA KWASU IAA
Transport auksyn
W młodych tkankach, w których związki te powstają, odbywa się on od wierzchołka do podstawy pędu
(bazypetalnie). Przypuszcza się, i ten tzw. polarny transport przebiega następująco: w pionowym szeregu
stykających się ze sobą komórek ka da z nich po uzyskaniu sygnału w postaci spływającej do niej auksyny
(która została wytworzona w komórce znajdującej się w tym ciągu nad nią) sama zaczyna wytwarzać
auksynę i przesyłać ją do komórki znajdującej się poni ej. Szybkość polarnego przepływu IAA w izolowanych
tkankach roślinnych wynosi od 5 do 20 mm/godz. Auksyny syntetyczne przemieszczają się wolniej.
Auksyny są najszybciej przemieszczane w temperaturze sprzyjającej działaniu większości enzymów, czyli w
20 30oC. Transport ten jest procesem wymagajÄ…cym energii  hamujÄ… go brak tlenu, a tak e inhibitory
oddychania.
Które najskuteczniejsze?
Ju w 1935 roku wykazano większą skuteczność IBA lub NAA ni IAA w procesie rizogenezy. Wy sza
aktywność auksyn syntetycznych ni kwasu indolilooctowego wynika prawdopodobnie stąd, i w
przeciwieństwie do niego nie ulegają one tak szybko utlenieniu w tkankach roślinnych. Najlepszy dla
większości gatunków roślin okazał się IBA, chocia znane są równie i takie, dla których skuteczniejszy jest
NAA (np. lilaki czy cisy).
Czasami lepsze wyniki daje zastosowanie mieszaniny kilku auksyn w ni szych stÄ™ eniach ni u ycie jednej w
wy szej koncentracji. Wykorzystanie tego zjawiska umo liwia obni enie kosztów ukorzeniania, np. poprzez
rozcieńczenie drogich auksyn (IBA) tańszymi (NAA, IAA).
Do pobudzania procesu ukorzeniania sadzonek mo na, oprócz czystych form auksyn, wykorzystywać równie
sole potasowe tych kwasów (K-IBA, K-NAA). Mają one tę zaletę, i w przeciwieństwie do czystych auksyn,
dobrze się rozpuszczają w wodzie. W doświadczeniu przeprowadzonym na cyprysowcu Leylanda i magnolii
wielkokwiatowej badano wpływ mieszaniny IBA i NAA oraz podobnej mieszaniny soli potasowych obu tych
związków na ukorzenianie się sadzonek. Wyniki okazały się lepsze w przypadku tej drugiej kombinacji.
powrót
Hasło Ogrodnicze| plantpress.pl | kontakt
© 1998-2008 Plantpress Sp. z o.o.
NOTA PRAWNA
Materiały umieszczone na portalu www.szkolkarstwo.pl objęte są ochroną wynikającą z ustawy z dnia 4
lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a właścicielem ich autorskich praw
majÄ…tkowych jest Plantpress sp. z o.o z siedzibÄ… w Krakowie.
Plantpress sp. z o.o z siedzibÄ… w Krakowie zastrzega w rozumieniu art. 25 ust.1 pkt.1 ustawy z dnia 4
lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, i dalsze rozpowszechnianie aktualnych
artykułów opublikowanych na portalu www.szkolkarstwo.pl jest zabronione niezale nie od celu w jakim
rozpowszechnienie miałoby nastąpić, lub u ytego środka przekazu.
www.szkolkarstwo.pl/article.php?id=287 2/2