Szczepienie drzew i krzewów
Niezbędne narzędzia i materiały
Sekator oburęczny, sekator zwykły, okulizak, nożyk ogrodniczy, piła, młotek drewniany, klin
drewniany, rafia, maść do szczepienia,
Szczepienie Szczepieniem nazywamy zabieg umiejscowienia nowego szczepu na końcu gałęzi.
Do przeszczepienia nadają się głównie drzewa młode, chociaż zabieg ten można przeprowadzić
też na drzewach kilkunastoletnich, jeżeli tylko są zdrowe i silne.
Konary drzew przeznaczonych do przeszczepienia w kwietniu skracamy już w marcu. Szczepienie
można przeprowadzać zarówno na pędzie głównym drzewa, jak i na niższej gałęzi, która została
ścięta. Gałęzie wcześniej przycięte bezpośrednio przed wykonaniem szczepienia muszą być
skrócone o kilka centymetrów. Wybór metody zależy od terminu wykonywania zabiegu i od
grubości przeszczepianych gałęzi.
W jakim celu przeprowadzamy szczepienia
- Aby otrzymać drzewo o wybranej formie: pniu regularnym, o koronie rozetowej lub
 płaczącej" etc. trzeba szczepić szczelinowo w najwyższych partiach gałęzi, gdy ich średnica
wynosi 3 cm. Szczepi się wtedy szczyt drzewa.
- Kiedy gałęzie zostały złamane wskutek burzy lub innego zdarzenia można
je uratować poprzez szczepienie  w wieniec", co przedłuży ich żywotność. Drzewo powraca do
stanu poprzedniego w ciągu 3 - 4 lat.
- W przypadku silnych zrakowaceńtrzeba czasem wyciąć wszystkie chore gałęzie.
Pozostające części można odnowić przez szczepienie  w wieniec".
- Chcąc otrzymać różne odmiany owoców na tym samym drzewie (np. żółte i czerwone
jabłka) możemy stosować zarówno szczepienie  w wieniec"
jak i  w szczelinę". Daje nam to nowe, ciekawe możliwości rozwoju drzewa. Technika ta jednak
jest polecana tylko tytułem eksperymentu, ponieważ jest to pierwszy krok
do zaburzenia równowagi drzewa.
- Gdy stwierdzimy na pniach duże rany zgorzelinowe lub pęknięcia mrozowe,
a także w przypadku ogryzienia kory przez zające, stosujemy szczepienie mostowe,
polegające na wszczepieniu pod korę powyżej i poniżej rany kilku skośnie przyciętych
na końcach jednorocznych pędów.
Najczęściej stosowane metody szczepienia:
- szczepienie przez stosowanie
- szczepienie przez stosowanie z nacięciem
- szczepienie na przystawkę
- szczepienie w wieniec (w kożuchówkę, za korę)
- szczepienie boczne w wieniec
- szczepienie w klin
- szczepienie w szczelinę (w szparę)
- szczepienie w szczelinę boczną
- szczepienie mostowe
Szczepienie "w szczelinę"
Jest to metoda wymagająca dużej delikatności z racji "rany" jakązadajemy drzewu.
Stosuje się ją w przypadku drzew owocowych, a także drzew ozdobnych (jesiony,
buki)
Termin szczepienia
*Najlepszą porą do szczepienia jest wiosna (15 kwiecień - 15 maj).
Przygotowanie gałęzi do szczepienia
*W przypadku młodych drzew wybieramy gałązkę o średnicy max.
od 2 do 5cm.
*Przycinamy ją poziomo na wybranej wysokości, używając
sekatora. (1)
*Za pomocą nożyka ogrodniczego nacinamy gałązkę pionowo
przez sam środek na głębokość ok. 5 cm. (2)
*Gdy drewno jest twarde można lekko uderzyć w ostrze
drewnianym młotkiem, aby ułatwić cięcie.
*Rozwieramy powstałą szczelinę wciskając w jej wnętrze
drewniany klin. Czynność tę należy wykonać bardzo ostrożnie,
aby gałązka nie pękła. (3)
Przygotowanie szczepu (zrazu)
*Wybieramy 3 - 5 pąkową, silną, dobrze rozwijającą się gałązkę,
która przetrwała już jedną zimę i obcinamy ją od góry i od dołu.
Jej średnica nie powinna przekraczać 0,5 cm.
*Ścinamy ją ukośnie z obu stron  oczka", jednym ruchem ostrego
noża. Ślad po cię- ciu powinien być równy i czysty. (4)
*Ograniczamy długość szczepu zachowując jedynie trzy, dobrze rozwinięte  oczka" (za średnią
długość przyjmuje się ok. 5 cm.).
A
ączenie
*Skośnie ścięty z dwóch stron szczep zagłębiamy w szczelinę
gałęzi aż do poziomu pierwszego  oczka". (5)
*Trzeba uważać, aby części żywe, koloru jasnozielonego (miazga)
przeszczepianego pędu i zrazu ściśle przylegały do siebie. Jest to
niezbędne dla powodzenia zabiegu. Aby lepiej kontrolować
zagłębianie się szczepu trzymamy kciuk wzdłuż nacięcia.
*Jeżeli średnica szczepionej gałęzi przekracza 3 cm możemy
wstawić dwa szczepy, oba przy brzegach szczeliny, rownież
zwracając uwagę aby miazga zrazów znalazła się przy miazdze
konara. Jest to tzw. szczepienie  w podwójną szczelinę".
*Starannie podwiązujemy szczelinę za pomocą rafii lub folii,
maksymalnie zbliżając do siebie rozczepione części gałązki. (6)
*Smarujemy szczelinę maścią ogrodniczą, zakrywając wszystkie
 nagie" miejsca,
nie zapominając również o obciętym uprzednio szczycie szczepu.
Pozwoli to ustrzec drzewo przed rozwojem chorób
i szkodnikami oraz ułatwi przyjęcie się zaszczepionego pędu. (7)
Przyjęcie się szczepu
*Na przyjęcie się szczepu trzeba cierpliwie poczekać około półtora miesiąca. W przypadku dużych
drzew okres ten trwa zwykle nieco dłużej.
*Jeżeli szczepiliśmy  w podwójną szczelinę" i oba szczepy się przyjęły - jeden z nich możemy
usunąć.
Pozostawiamy szczep bardziej żywotny, drugi zaś ścinamy równo ze szczepioną gałęzią.
Opieka nad drzewem po przyjęciu się szczepu
*Obcinamy pędy rozwijające się z boków szczepionej gałęzi, dając pierwszeństwo rozwijającemu
się szczepowi.
*W razie potrzeby nakładamy dodatkową warstwę maści.
*Jeżeli rafia, którą obwiązaliśmy miejsce szczepienia, wrzyna się w zraz i gałąś przeszczepioną,
to należy ją przeciąć.