MAJĄTEK PODMIOTU GOSPODARCZEGO W RACHUNKOWOŚCI Prowadzenie działalności gospodarczej wymaga dysponowania odpowiednim majątkiem, na który składają się środki rzeczowe (budynki, maszyny, pojazdy, materiały, wyroby gotowe itp.) i pieniężne (gotówka, środki na rachunkach bankowych).
Majątek jednostek gospodarczych może być rozpatrywany z dwóch punktów widzenia, w ujęciu:
• rzeczowym
• finansowym
MAJĄTEK W UJĘCIU RZECZOWYM
tworzą składniki materialne nazywane środkami gospodarczymi Majątek trwały
Majątek obrotowy
zalicza się rzeczowe składniki o znacznej Składniki tego majątku zmieniają swoja wartości, które są trwale użytkowane w
postać w krótkim czasie. W związku z
jednostce gospodarczej.
prowadzoną działalnością gospodarczą
są one wykorzystywane w wielu
przekształcają się one w trakcie procesu
kolejnych
procesach
gospodarczych
produkcyjnego, przyjmując inna postać
przez dłuższy okres.
zewnętrzną.
ich zużycie następuje stopniowo w miarę
upływu czasu.
Środki pieniężne
należą tu również składniki finansowe o
charakterze lokat. Cechuje je długotrwałe
wyłączenie
z
obrotu
wskutek
Materiały
zaangażowania środków pieniężnych w
zakup
długoterminowych
papierów
wartościowych, nabycie udziałów w
Wyroby gotowe
innych jednostkach, a także w zawiązku z
udzieleniem długoterminowych pożyczek
innym jednostkom.
Środki pieniężne
Kryterium
długoterminowowści
dla Kryterium
krótkoterminowości
dla
składników majątku trwałego jest to składników majątku obrotowego jest to okres dłuższy niż rok.
okres krótszy niż rok.
AKTYWA
- kontrolowane prze jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.
MAJĄTEK W UJ
ĘCIU FINANSOWYM
obrazuje źródła pochodzenia (finansowania) majątku jednostki
Majątek własny (czysty)
Majątek obcy
wyraża wielkość kapitałów lub funduszy reszta środków gospodarczych, które nie własnych,
które
stanowią
źródło
zostały pokryte kapitałami/funduszami
pochodzenia dla odpowiadającej im
własnymi ma źródło pochodzenia w
kwotowo części środków gospodarczych
kapitałach/funduszach obcych
może on pochodzić:
mają one charakter zobowiązań danej
-spoza przedsiębiorstwa (wkłady właściciela
jednostki
wobec
innych
jednostek
prywatnego, wkłady wspólników, wniesione
(dostawców, banków, budżetu).
udziały, dopłaty i wpłaty za nabyte akcje)
zobowiązania
pełnią
rolę
źródła
- z przedsiębiorstwa (tworzone rezerwy, nie
pochodzenia
do
momentu
spłaty
rozliczony zysk, przeszacowanie majątku
zobowiązań, przy czym uregulowanie
jednostki)
zobowiązań nie oznacza zaniku majątku
w zależności od formy własności
obcego w jednostce. W międzyczasie
jednostki gospodarczej, a także od jej
powstają bowiem nowe zobowiązania z
formy organizacyjnej może występować
innych tytułów i o innych terminach
pod różną postacią (kapitał udziałowy w
spłaty.
spółkach z o.o., kapitał akcyjny – zróżnicowanie terminów
spłaty
spółkach akcyjnych ponadto w obu tych
zobowiązań umożliwia kształtowanie
spółkach istniej kapitał zapasowy i
przez jednostkę majątku obcego na
rezerwowy, fundusz założycielski i
pożądanym
poziomie
(zachowanie
fundusz
przedsiębiorstwa
w
„bezpiecznej” relacji między własnymi i
przedsiębiorstwach
państwowych,
obcymi źródłami finansowania)
fundusz udziałowy i zasobowy w
spółdzielniach
PASYWA
AKTYWA TRWAŁE
AKTYWA OBROTOWE
To ta część aktywów jednostki, które nie są • aktywa rzeczowe – przeznaczone do zbycia zaliczane do aktywów obrotowych i będą
lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia
wykorzystywane w jednostce przez okres
bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu
dłuższy
niż
12
miesięcy
od
dnia
operacyjnego,
bilansowego
• aktywa finansowe – płatne i wymagalne w
ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub od
daty ich założenia (np. lokaty), wystawienia
(np. weksle) lub nabycia (np. opcje).
AKTYWA TRWAŁE
WARTOŚCI
RZECZOWE
NALEŻNOŚCI
INWESTYCJE
DŁUGOTERM.
NIEMATERIALNE AKTYWA TRWAŁE DŁUGOTERMI
DŁUGOTERMIN
ROZLICZENIA
I PRAWNE
NOWE
OWE
MIĘDZYOKRES
OWE
1.Koszty
1. Środki trwałe
Należności
– Inwestycje – to 1. Aktywa z tyt.
zakończ
prac • są kompletne i to wynikające z aktywa nabyte w odroczonego
rozwojowych
zdatne
do przeszłych
celu osiągnięcia podatku
2. Wartość firmy
użytku,
zdarzeń prawo korzyści
ekon. dochodowego
3. Inne WNiP
• przewidywany
otrzymania
wynikających z : 2.Inne
4. Zaliczki na
okres ich ekon. świadczeń
o -przyrostu wart. rozliczenia
WNiP
użyteczności
wiarygodnie
nabytych
międzyokres.
jest dłuższy niż określonej wart, aktywów
- a więc czynne
rok,
związane
z -uzyskania z nich rozliczenia
• przeznaczone
cyklem opera. przychodów
w międzyokresowe
są na potrzeby lub wynikające formie odsetek, kosztów, w tym jednostki.
z
przepisów udziałów
w finansowych, w
- nieruchomości
prawa.
zyskach
lub części
dotycz.
(grunty,
prawo
innych pożytków. okresu
użytk. wieczystego Należności
Inw. długoter.:
dłuższego niż 12
gruntu, budowle i długoterm.
– 1.Nieruchomoś
m-cy
od
dnia
budynki,
lokale, to
ta
część ci
bilansowego.
spółdz. własności.
należności
2. WNiP
prawo
do
lokalu jednostki,
(z które
nie
są
mieszkalnego
lub innych
tyt. użytkowane, lecz
użytkowego)
aniżeli z tyt. zostały nabyte w
- maszyny i urządz. dostaw i usług), celu
osiągania
- środki transportu
które stają się ww korzyści
- ulepszenia
w wymagalne po 3. Długotermin.
obcych
środkach upływie
12 aktywa finan.:
trwałych
miesięcy
od - udział lub akcje
- inwentarz żywy
dnia
- inne pap. wart.
2. Środki trwałe w bilansowego.
np.
obligacje,
budowie – środki
bony, polisy itp.
trwałe w okresie
-udzielone
budowy,
montażu
pożyczki
lub ulepszenia.
-
inne
dług.
aktywa finan.
NALEŻNOŚCI
INWESTYCJE
KRÓTKOTERMIN.
ZAPASY
KRÓTKOTERMINOWE KRÓTKOTERMINOWE
ROZLICZENIA
MIĘDZYOKRESOWE
Zapasy to aktywa To ogół należności z 1.Krótkoterminowe
Do krótkoterminowych
rzeczowe:
tytułu dostaw i usług, a aktywa finansowe
rozliczeń międzyokres
-przeznaczone do także całość lub część - udziały lub akcje zalicza
się
koszty
sprzedaży w toku pozostałych należności, - inne papiery wart.
rozliczane
i
zwykłej
dział. które
stają
się przeznaczone
do odpisywane w okresie
gospod.,
wymagalne w ciągu 12 odsprzedaży w ciągu do 12 miesięcy od
-będące w trakcie miesięcy
od
dnia 12 miesięcy od dnia dnia bilansowego.
produkcji
bilansowego.
bilansowego
przeznaczonej
na - z tytułu dostaw i usług - udzielone pożyczki, sprzedaż,
- z tytułu podatków, których spłata przypada
-mające
postać dotacji,
ceł,
ubezp. w okresie nie dłuższym
materiałów
lub społ.
I
zdrowotnych niż 12 miesięcy
dostaw
surowców oraz innych świadczeń - inne krótkoterminowe zużywanych
w - inne należności
aktywa finansowe np.
procesie prod. lub -
dochodzone
na czeki,
weksle
obce,
w trakcie świadcz. drodze sądowej
lokaty bankowe oraz
usług.
odsetki od aktywów fin.
1. Materiały nabyte
płatne i wymagalne w
w celu zużycia na
ciągu 12 miesięcy
własne
potrzeby
- środki pieniężne i inne
np. paliwo, surowce
aktywa pieniężne:
części
zapasowe
środki pieniężne w
do środków trwał.,
kasie
i
na
odpady itp.
rachunkach bank. W
2.Półprodukty
i
formie
krajowych
produkty w toku
środków płatniczych
3.Produkty
walut obcych i dewiz
gotowe - wyroby
inne
środki
gotowe,
zakończ.
pieniężne np. środki
usługi i roboty.
pieniężne w drodze
4.Towary
-
inne
aktywa
składniki
majątku
pieniężne – czeki,
nabyte
w
celu
weksle obce, bony
odsprzedaży
w
płatne w ciągu 3
stanie
miesięcy od daty ich
nieprzetworzonym.
wystawienia,
oraz
5.
Zaliczki
na
naliczone
od
dostawy
aktywów
finan.
odsetki
płatne
kwartalnie.
2.
Inne
inwestycje
krótkoterminowe
CHARAKTERYSTYKA PASYWÓW
KAPITAŁ (FUNDUSZ) WŁASNY
To równowartość majątku, jak pozostaje po spłacie zobowiązań.
1. Kapitał (fundusz) podstawowy, którym jest:
- kapitał akcyjny w spółkach akcyjnych,
- kapitał zakładowy (udziałowy) w spółkach z o.o.,
- fundusz udziałowy w spółdzielniach,
- fundusz założycielski w przedsiębiorstwach państwowych.
2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)
3. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna)
4. Kapitał (fundusz) zapasowy tworzony ustawowo w S.A. lub zgodnie ze statutem lub umową spółki ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej, innych źródeł np. dopłat wspólników, z zysku.
5. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny tworzony ustawowo w momencie przeszacowania środków trwałych, a także inwestycji długoterminowych.
6. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe tworzone zgodnie ze statutem lub umową, z przeznaczeniem ne pokrycie ewentualnych strat.
7. Zysk (strata) z lat ubiegłych czyli nie podzielony zysk lub nie pokryta strata z lat ubiegłych.
8. Zysk (strata) netto czyli wynik finansowy netto jaki jednostka osiągnęła w danym roku obrotowym.
9. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)
ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA
REZERWY NA
ZOBOWIĄZANIA
ZOBOWIĄZANIA
ROZLICZENIA
ZOBOWIĄZANIA
DŁUGOTERMINOWE KRÓTKOTERMINOWE MIĘDZYOKRESOWE
1. Rezerwa z tytułu To całość lub część To ogół zobowiązań z 1. Ujemna wartość
odroczonego
zobowiązań (z innych tytułu dostaw i usług,a firmy
podatku dochod.
tytułów niż z tyt. także całość lub część 2. Inne rozliczenia
2.
Rezerwa
na dostaw i usług), które pozostałych zobowiązań, międzyokresowe
świadczenia emeryt. stają się wymagalne po które stają
się - długoterminowe
i podobne
upływie 12 miesięcy.
wymagalne w ciągu 12 - krótkoterminowe
- długoterminowa
- kredyty i pożyczki
miesięcy
od
dnia
- krótkoterminowa
- z
tytułu
emisji bilansowego.
3.Pozostałe rezerwy
dłużnych papierów - z tytułu dostaw i
- długoterminowe
wart.
(obligacji,
usług
- krótkoterminowe
bonów)
- kredyty i pożyczki
- inne zobowiązania - z
tytułu
emisji
finansowe np. z
dłużnych
papierów
tytułu opcji
wart.
- inne zobowiązania - zobow. wekslowe
długoterm. np. z - z tytułu podatków,
tyt. umów leasingu
ceł, ubezpieczeń i
innych świadczeń
- z tytułu wynagrodzeń
- inne
zobowiązania
np. z tyt. ubezp.
majątkowych, wobec
pracowników
- fundusze
specjalne
np. ZFŚS, fundusz
nagród i premii