AMERYKAŃSKIE
CZARNE KINO AMERYKAŃSKIE :
●
Czarny Film
Film Noir:
●
Seria filmów powstałych w latach 40 ,wyróżniających się mroczną atmosferą i charakterystyczną grą światłocieni
●
Wiele z tych filmów opiera się na historiach kryminalnych
●
Dominuje klimat sytuacji bez wyjścia
●
Krytyka stosunków społecznych
●
Czarna seria
Cechy:
●
Mroczny nastrój
●
Pesymizm w spojrzeniu na świat
●
Fatalizm związany z negatywnym wpływem kobiet
●
Film Noir
pojęcie to nie dotyczy gatunku lecz pewnej poetyki
●
W przeciwieństwie do filmów gangsterskich lat 30, filmy czarne kładą mniejszy nacisk na sensacyjną akcje i wykraczają poza granice środowiskowe swych poprzedników
●
Bohater
Samotny prywatny detektyw, który za kulisami powszechnego dobrobytu odkrywa powszechną korupcje i egoizm
●
Prywatny detektyw jest często konieczny, bo policjanci mają ręce skrępowane przez skorumpowanych zwierzchników. A i sam z reguły może doprowadzić tylko do zatrzymania drobnych płotek; prawdziwi gangsterzy na wielką skalę są poza zasięgiem prawa
●
Czarna seria posługuję się środkami filmowymi, których źródła tkwią w filmie niemieckim okresu weimarskiego:
●
Mroczność
Nosferatu
●
Oświetlenie
M-Morderca
●
Scenerię tworzą ciemne mokre ulice wraz ze specyficzną grą świateł, w której ludzie odkrywają swe prawdziwe oblicza. W świetle dnia widz dostrzega tylko ich maski.
●
W celu osiągnięcia optymalnych efektów świetlnych większość filmów tej serii tworzy się w studiach
●
Filmy te kwestionują amerykański styl życia, za którego lśniącą fasadą kryje się całkowita amoralność
●
W 1941 r. Bogart otrzymuje wreszcie rolę człowieka mającego świadomość swej klęski, żyjącego z nią na co dzień. Lub inaczej: nadaje taki rys swemu bohaterowi. Jest nim prywatny detektyw Sam Spade w Sokole maltańskim Johna Hustona.
●
Ów dramat kryminalny otwiera nowy rozdział w historii gatunku, zapoczątkowując tzw. czarną seri ę. Jak wiadomo, wyróżnik artystyczny gatunku kryminalnego stanowi opis procesu rozwiązywania zagadki: kto zabił? kto ukradł?
●
Rewolucyjność czarnej serii wobec poprzednich dokonań polega na wprowadzeniu trzech zasadniczych zmian:
Dotychczasową dominantę kompozycyjną - zagadkę- zastępuje nowa: postać bohatera, detektywa lub policjanta prowadzącego śledztwo. Jego metody działania i jego wewnętrzne przeżycia stają się ważniejsze od rozwiązania tajemnicy.
2.
Tradycyjna narracja zapewniała odbiorcy niezależność od bohatera; w oparciu o przesłanki, z których można było zbudować logiczny wywód, widz miał możność prowadzenia śledztwa na własną rękę. Nowy typ narracji w pełni uzależnia go od bohatera: odbiorca jest biernym świadkiem odkrywania coraz to nowych tropów, często mylących i ani przez moment nie przewyższa detektywa wiedzą.
3.
Czarnej serii zawdzięczamy nowy typ bohatera: obraca się on w środowisku przestępczym, musi więc posługiwać się jego metodami - nie tylko dla odniesienia sukcesu, ale także by ocalić własne życie.
SOKÓŁ MALTAŃSKI:
Reżyseria: John Huston
Scenariusz: John Huston
Zdjęcia: Arthur Edeson
Muzyka: Adolph Deutsch
Scenografia: Robert Haas
Kostiumy: Orry-Kelly
Montaż: Thomas Richards
Dyrektor artystyczny: Robert M. Haas
Na podstawie: powieści Dashiella Hammetta Produkcja: USA, Warner Bros
Rok produkcji: 1941
Obsada: Humphrey Bogart(Sam Spade), Barton MacLane, Gladys George, Lee Patrick, Mary Astor, Peter Lorre, Sydney Greenstreet
● Arcydzieło czarnego kryminału
● Jeden z najwybitniejszych filmów kryminalnych w historii kina
● Wyróżniony 3 nominacjami do Oscara
● Prywatny detektyw Sam Spade (Humphrey Bogart) próbuje rozwikłać zagadkę zniknięcia bezcennej statuetki.
● Sam Spade, prywatny detektyw otrzymuje odnalezienia młodszej siostry Ruth Wonderly. W miarę jak Spade zaczyna zgłębiać sprawę okazuje się, że jego prawdziwe zlecenie polega na odnalezieniu niewielkiego posągu przedstawiającego sokoła. Rzeźba ta powstała w roku 1539 i była wyrazem hołdu złożonego przez Templariuszy królowi Hiszpanii. Niestety, w drodze do Hiszpanii galera, która ją przewoziła została zatopiona przez piratów a posągu słuch zaginął.
Rzeźba odnajduje się po latach w San Francisco, ale chętnych do jej zdobycia jest wielu.
● Spade zagrany przez Bogarta, ucieleśnia człowieka wymierzającego sprawiedliwość, sam mimo wszelkich przeszkód rozwiązuje zagadkę Na jego
kreacji wzorowano się w następnych filmach czarnej serii
● Bohater Sokoła Maltańskiego Sam Spade jest zdecydowany, bezwzględny, cyniczny, oszukujący gangsterów i wodzący za nos policję, nie może pozwolić sobie nawet na chwilę słabości, prawdziwe uczucia kryje pod maską. A przy tym lekceważy rozmaite normy i formy obyczajowe, zaczyna dzień od szklaneczki
whisky, wczesnym popołudniem idzie do łóżka z klientką, romansuje także z żoną wspólnika. Nie do końca jasne są motywy uporu, z jakim walczy o rozwiązanie zagadki. Wymierza sprawiedliwość - tak, ale też eliminuje tych, którzy mogą stanowić dlań bezpośrednie zagrożenie, zarabia na chleb, wypełnia swoją wewnętrzną potrzebę działania, utwierdza się w poczuciu własnej tożsamości
● Rolą Sama Spade'a Bogart stworzył pierwszą w kinie amerykańskim postać autentycznego losera - człowieka zawsze skazanego na klęskę, noszącego ją w sobie i mającego świadomość tego. W żadnym z jego dotychczasowych bohaterów nie była tak wyeksponowana inteligencja, przenikliwość, zdolność do precyzyjnego myślenia, znakomita pamięć i umiejętność kojarzenia faktów, intuicja, znajomość psychiki ludzkiej i własnej, wreszcie pewien dystans do siebie.
Ale losera nie można zagrać przekonywująco, trzeba nim być.
● Od Sokoła maltańskiego zaczyna się czarne kino lat 40. Charakteryzowało się ono penetracją mrocznych zakamarków wielkich miast zmieniających się w niepokojącą dżunglę, gdzie rządzi kłamstwo i ludzka zawiść. Bogart był w tym świecie wprawdzie orędownikiem dobra, lecz cynicznie posługiwał się takimi samymi metodami jak ścigani przezeń przestępcy.
PHANTOM LADY:
Reżyseria: Robert Siodmak
Scenariusz: Bernard C. Schoenfeld
Zdjęcia: Elwood Bredell
Muzyka: Eddie Cherkose, Jacques Press
Scenografia: Russell A. Gausman
Na podstawie: opowiadania Cornella Wooricha Produkcja: USA
Rok produkcji: 1944
Obsada: Alan Curtis, Aurora Miranda, Fay Helm, Thomas Gomez
● Robert Siodmak potwierdza tym filmem, iż ma szczególny talent do dreszczowców.
● Przed sądem staje architekt oskarżony o morderstwo. Miał jakoby zabić swą żonę.
Zostaje skazany, ponieważ alibi jest słabe, a wszyscy świadkowie obrony albo zginęli, albo milczą. Tylko sekretarka wierzy w swego szefa i walczy przeciw niesprawiedliwości. Przeprowadza ponowne dochodzenie i ujawnia rzeczywistego mordercę, który szantażował świadków.
● Reżyserowi udało się nadać postaciom cechy rzeczywistych osób, dzięki czemu film ma walory psychologicznego thrillera.
PODWÓJNE UBEZPIECZENIE:
Reżyseria: Billy Wilder
Scenariusz: Raymond Chandler, Billy Wilder Zdjęcia: John F. Seitz
Muzyka: Miklós Rózsa, Cesar Franck
Scenografia: Bertram Granger
Na podstawie: opowiadania Jamesa Caina Produkcja: USA
Rok produkcji: 1944
Obsada: Fred MacMurray, Barbara Stanwyck, Edward Robinson, Porter Hall, Jean Heather, Tom Powers
● Klasyka czarnego kryminału.
● Phyllis Dietrichson uwodzi Waltera, sprzedawcę polis ubezpieczeniowych u namawia go, żeby ubezpieczył jej męża na wysoką kwotę, a następnie zabił.
Zauroczony Walter dokonuje zbrodni, ale wtedy śledztwo w tej sprawie zaczyna prowadzić jego bliski przyjaciel. Z czasem okazuje się, że Walter również miał w odpowiedniej chwili zginąć.
KOBIETA W OKNIE:
Reżyseria: Fritz Lang
Scenariusz: Nunnally Johnson
Zdjęcia: Milton R. Krasner
Muzyka: Arthur Lange
Scenografia: Julia Heron
Na podstawie: opowiadania J.H. Wallis
Produkcja: USA
Rok produkcji: 1944
Obsada: Edward G. Robinson ,Dorothy Peterson ,Edmund Breon, Raymond Massey, Joan Bennett, Eddy Chandler, Freddie Chapman, Frank Dawson
● Profesor Richard Wanley (Edward G. Robinson), zdrzemnąwszy się w fotelu po obiedzie w klubie, ma makabryczny sen, w którym spotyka przed sklepem nieznajomą kobietę. Gdy budzi się spocony, postanawia wyjść z klubu.
Zatrzymuje się przed wystawą sklepową, a za moment podchodzi do niego nieznajoma kobieta. Ogarnia go paniczny strach.
GILDA:
Reżyseria: Charles Vidor
Scenariusz: Marion Parsonnet
Zdjęcia: Rudolph Maté
Na podstawie: powieści E.A Ellingtona
Produkcja: USA
Rok produkcji: 1945
Obsada: George Macready, Glenn Ford, Joseph Calleia, Rita Hayworth(Gilda)
● Legendarna Rita Hayworth w olśniewającej kreacji ponętnej kusicielki Gildy emanuje zmysłowością i magnetyzmem, kiedy zdejmuje rękawiczki i śpiewa "Put the Blame on Mame"
● Johnny Farrell (Glenn Ford) zaczyna pracować dla Ballina Mundsona (George MacReady), właściciela nielegalnej szulerni w pewnym południowoamerykańskim mieście. Niebawem staje się prawą ręką Mundsona i wszystko dobrze mu
się układa, aż do chwili, gdy Mundson wraca z podróży z nową żoną, Gildą, kobietą dobrze znaną Farrellowi. Mundson, nieświadomy, że tych dwoje kiedyś łączyła miłość, powierza Johnny'emu funkcję strażnika cnoty żony. Przepojona nienawiścią Gilda chwyta się każdej sztuczki, by wzbudzić w Farrellu zazdrość, lęk i wrogość. Mężczyzna czeka na okazję, by wyrównać rachunki MILDRED PLACE:
Reżyseria: Michael Curtiz
Scenariusz: Ranald MacDougall
Zdjęcia: Ernest Haller
Muzyka: Max Steiner
Scenografia: Anton Grot
Na podstawie: książki Jamesa M. Caina
Produkcja: USA
Rok produkcji: 1945
Obsada: Joan Crawford, Jack Carson, Zachary Scott, Eve Arden, Ann Blyth, Lee Patrick, Bruce Bennett
● Małżeństwo czterdziestoletniej Mildred Pierce (Joan Crawford - Oscar w 1945
za najlepszą rolę) i Berta rozpada się. Chcąc utrzymać siebie oraz dwie córki, Mildred pracuje jako kelnerka. Dzięki niespożytej energii oraz inteligencji kobieta szybko zostaje właścicielką sieci popularnych restauracji. W życiu prywatnym nadal jest jednak nieszczęśliwa. Wkrótce traci młodszą córkę, a starsza odpycha ją od siebie. Wówczas Mildred zaczyna porządkować własne życie.
KRĘTE SCHODY:
Reżyseria: Robert Siodmak
Scenariusz: Mel Dinelli
Zdjęcia: Nicholas Musuraca
Muzyka: Roy Webb
Na podstawie: powieści Ethel Liny White Produkcja: USA
Rok produkcji: 1946
Obsada: Rhys Williams, Sara Allgood, Elsa Lanchester, Rhonda Fleming, Kent Smith, Ethel Barrymore
● Niewielkie miasteczko jest wstrząsane informacjami o kolejnych morderstwach.
Od pewnego czasu w niewyjaśnionych okolicznościach giną młode dziewczyny.
Morderca jest nieuchwytny, trudno ustalić motywy zbrodni. Zapewne kolejną ofiarą będzie miła dziewczyna - Helen, która w charakterze pokojówki pracuje w pałacu profesora Warrena. Trudny do sprecyzowania lęk narasta i wkrótce zmieni się w panikę, gdy bohaterka nie będzie mogła opuścić zamkniętej posiadłości.
● Jedna z legend amerykańskiego kina, wzór filmowego dreszczowca
● Doskonałe operowanie światłem i cieniem