INSTRUKCJA BEZPIECZEÑSTWA I HIGIENY

PRACY DLA ŒLUSARZY

Uwagi ogólne

Do samodzielnej pracy na stanowisku œlusarza mo¿e przyst¹piæ pracownik legitymuj¹cy siê: 1) przeszkoleniem:

a) wstêpnym, ogólnym i instrukta¿em stanowiskowym BHP, b) w zakresie ochrony ppo¿.,

c) maj¹cy zezwolenie na wykonywanie tej pracy od bezpoœredniego prze³o¿onego; 2) dobrym stanem zdrowia potwierdzonym zaœwiadczeniem lekarza medycyny pracy.

Pracownik powinien byæ:

a) trzeŸwy, wypoczêty,

b) ubrany w odzie¿ robocz¹, która winna byæ czysta, obcis³a, bez luŸno zwisaj¹cych elementów, w odpowiednim obuwiu roboczym. Przy pracach, przy których mog¹ wyst¹piæ odpry-ski, powinien na³o¿yæ okulary ochronne i ewentualnie np. gumowy fartuch roboczy.

Winien tak¿e:

a) zapoznaæ siê z instrukcj¹ ogóln¹ i szczegó³ow¹ BHP oraz stosowaæ siê do nich w czasie pracy, b) wys³uchaæ poleceñ bezpoœredniego prze³o¿onego dotycz¹cych przebiegu bezpiecznej pracy danego dnia roboczego, prawid³owego wykonywania zadañ, c) przygotowaæ odpowiednio stanowisko pracy.

Stó³ œlusarski

1. Winien odpowiadaæ nastêpuj¹cym wymogom: a) powinien byæ dostatecznie wytrzyma³y, b) powierzchnia robocza winna byæ odpowiednio wypoziomowana, nieuszkodzona, c) oœwietlenie sto³u œlusarskiego zapewniaj¹ce prawid³ow¹ pracê, niera¿¹ce, d) jeœli stó³ wykorzystywany jest na dwóch przeciwleg³ych stanowiskach, nale¿y je oddzie-liæ gêst¹ siatk¹ metalow¹,

e) odleg³oœæ sto³u œlusarskiego od s¹siednich stanowisk powinna zapewniæ swobodny do-stêp do stanowiska – nie mo¿e ona byæ mniejsza ni¿ 1 m.

2. Na stole œlusarskim powinny znajdowaæ siê tyko narzêdzia potrzebne do wykonywania danej operacji, u³o¿one w ustalonym porz¹dku.

3. Pozosta³e narzêdzia nale¿¹ce do wyposa¿enia nale¿y przechowywaæ w szufladach sto³u, w œciœle okreœlonym porz¹dku.

4. Materia³ do obróbki powinien byæ tak sk³adowany, by nie stwarza³ niebezpieczeñstw. Nie wolno sk³adowaæ go na drogach transportowych czy przejœciach.

Imad³o

Powinno byæ:

1) umocowane na wysokoœci dostosowanej do wzrostu œlusarza (górna powierzchnia szczêk imad³a powinna znajdowaæ siê na wysokoœci zgiêtego ³okcia rêki podpartej pod brod¹); wysokoœæ tê nale¿y regulowaæ za pomoc¹ podk³adek pod imad³o – w celu podwy¿szenia, b¹dŸ stosuj¹c odpowiedni podnó¿ek dla œlusarza, 2) sprawne technicznie (z nieuszkodzonymi: szczêkami, nak³adkami na szczêki; nierówno pod k¹tem schodz¹cymi siê szczêkami; pogiêtymi dŸwigniami dociskowymi czy te¿ du¿ymi luza-mi osiowymi gwintu).

Inne narzêdzia

Musz¹ byæ utrzymane zawsze w dobrym stanie.

1. M³otek – niepokaleczony, z g³adk¹ g³ówk¹. Dobrze oprawiony i zaklinowany.

2. Pilnik – osadzony na r¹czce gwarantuj¹cej, ¿e nie bêdzie pêka³a.

3. Klucze do œrub i nakrêtek – o szczêkach bez pêkniêæ i nad³amañ, niezbite i bez wytartych koñców. Nieprzerabiane w ¿aden sposób, tzn. bez przed³u¿aczy, niespi³owywane. Nie wolno wk³adaæ nak³adek miêdzy szczêki klucza. W miarê mo¿liwoœci nale¿y stosowaæ klucze nasadowe, gdy¿ s¹ one bezpieczniejsze w u¿yciu.

4. Œrubokrêty – o ostrzach prostych i prostopad³ych do osi, a przy tym pasuj¹ce do rowków i wkrêtów.

5. Przecinaki, wycinaki, przebijaki itp. – odpowiedniej d³ugoœci (150-200 mm); powinny mieæ ostrza odpowiednio zeszlifowane do obrabianego materia³u. Podczas pracy za pomoc¹ przecinaka pracownik powinien patrzeæ na ostrze przecinaka – wtedy uderzenia m³otka s¹ pew-niejsze. W razie wyst¹pienia odprysków zagra¿aj¹cych pracownikom, nale¿y stosowaæ odpowiednie os³ony i ochronniki.

Zabronione jest:

1) u¿ywanie m³otków z rozklepem (grzybkiem), pêkniêciami lub wyszczerbieniami, 2) u¿ywanie pilników bez r¹czki lub z pêkniêt¹ r¹czk¹, 3) u¿ywanie do kluczy przed³u¿aczy – mo¿e to prowadziæ do rozkalibrowania kluczy, niszcze-nia g³ówek nakrêtek i œrub,

4) przy wkrêcaniu lub wykrêcaniu wkrêtów nie wolno ich trzymaæ w rêce – przypadkowo obsuwaj¹cy siê œrubokrêt mo¿e skaleczyæ d³oñ trzymaj¹cego, 5) u¿ywanie œrubokrêtów jako przecinaków, 6) u¿ywanie rozklepanych (z grzybkiem) przecinaków.

Mechaniczne narzêdzia rêczne

S¹ to:

a) szlifierki i polerki tarczowe,

b) wiertarki,

c) strugarki do drewna,

d) frezarki,

e) pilarki i no¿e tarczowe,

f) pilarki brzeszczotowe,

g) wkrêtarki,

h) no¿yce i wycinarki do blach,

i)

m³otki.

1. Mechaniczne narzêdzia rêczne musz¹ odpowiadaæ warunkom technicznym, w których zosta³y one dopuszczone do eksploatacji. Nale¿y je u¿ytkowaæ zgodnie z: fabryczn¹ instrukcj¹

obs³ugi do³¹czon¹ do elektronarzêdzi i Polsk¹ Norm¹ (szczególnie z postanowieniami normy w zakresie wykonywania badañ kontrolnych).

2. Przed rozpoczêciem pracy obs³uguj¹cy elektronarzêdzie winien sprawdziæ prawid³owoœæ dzia³ania wy³¹cznika.

3. Przewody doprowadzaj¹ce pr¹d elektryczny do narzêdzia powinny byæ zabezpieczone przed uszkodzeniem mechanicznym i przed wilgoci¹ (dobrze, jeœli s¹ one prowadzone gór¹; je¿eli nie ma takiej mo¿liwoœci, nale¿y je zabezpieczyæ, by nie dosz³o do uszkodzenia).

4. Przy przenoszeniu lub odk³adaniu elektronarzêdzia nale¿y wy³¹czyæ jego napêd.

5. Ze wzglêdu na mo¿liwoœæ pora¿enia pr¹dem elektrycznym, nale¿y u¿ywaæ tylko narzêdzi zerowanych (o wtyczkach z trzema ko³kami).

6. Pracownik powinien tak¿e zadbaæ o to, by prace zwi¹zane z pod³¹czaniem, badaniem, kon-serwacj¹ i napraw¹ urz¹dzeñ elektrycznych by³y wykonywane tylko przez osoby maj¹ce odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia.

7. Nie wolno udostêpniaæ rêcznych narzêdzi o napêdzie elektrycznym osobom postronnym niemaj¹cym zezwolenia na pracê z nimi.

Uwaga

Narzêdzia rêczne o napêdzie elektrycznym nale¿y co najmniej raz na 10 dni kontrolowaæ, je¿eli instrukcja producenta nie przewiduje innych terminów kontroli.

Wiertarka

1. Przed podjêciem pracy pracownik powinien sprawdziæ stan techniczny urz¹dzenia, w tym: a) stan os³on na przek³adniach pasowych i ko³ach zêbatych, b) instalacji elektrycznej,

c) oprzyrz¹dowania.

2. Przedmiot wiercony umocowaæ w imadle lub te¿ w inny sposób uniemo¿liwiaj¹cy obrócenie siê go podczas wykonywanej operacji.

3. Zabronione jest:

a) u¿ywanie rêkawic lub te¿ praca z zabanda¿owanymi palcami czy d³oni¹, b) trzymanie przedmiotu wierconego w rêce, c) hamowanie wrzeciona wiertarki w biegu, d) ch³odzenie narzêdzia, np. za pomoc¹ szmat itp., e) usuwanie wiórów rêk¹ – nale¿y robiæ to za pomoc¹ specjalnego haczyka lub miote³ki.

Szlifowanie

1. Przed podjêciem pracy pracownik powinien sprawdziæ stan techniczny urz¹dzenia, w tym: a) stan os³on œciernic (czy s¹ odpowiedniej gruboœci, czy luz pomiêdzy œciernic¹ a os³on¹

nie jest wiêkszy ni¿ 6 mm),

b) instalacji elektrycznej,

c) oprzyrz¹dowania.

2. Zabronione jest:

a) szlifowanie na szlifierce z niewywa¿on¹ œciernic¹, b) wyrównywanie w jakikolwiek sposób œciernicy lub nacinanie jej – stwarza to powa¿ne niebezpieczeñstwo rozerwania œciernicy, c) szlifowanie na szlifierce z boku œciernicy (powoduje to nierównomierne jej zu¿ycie; mo¿e byæ przyczyn¹ jej rozerwania),

d) rzucanie szlifierki rêcznej w miejsca przypadkowe; powinna ona byæ odk³adana na wy-znaczone miejsce, tak by nie uszkodziæ œciernicy, e) praca na szlifierce bez zabezpieczeñ (okulary ochronne, ekrany przeciwodpryskowe).

Prace blacharskie

1. Przed podjêciem pracy pracownik powinien sprawdziæ stan techniczny urz¹dzenia, w tym: a) listwy ochronnej lub dociskacza uniemo¿liwiaj¹cego przeginanie siê materia³u, b) no¿y – czy s¹ odpowiednio ostre, niewyszczerbione i czy nie maj¹ luzów poprzecznych, c) instalacji elektrycznej,

d) oprzyrz¹dowania.

2. Zabronione jest:

a) ciêcie blach grubszych ni¿ jest to dopuszczone dla u¿ywanych no¿yc, b) praca bez rêkawic ochronnych,

c) praca bez okularów ochronnych przy czynnoœciach, które bezwzglêdnie tego wymagaj¹.

Uwagi ogólne

Zabronione jest:

1) praca na stanowisku œlusarza bez upowa¿nienia, w niew³aœciwym ubraniu, bez odpowied-nich os³on osobistych,

2) postêpowanie w sposób niezgodny z obowi¹zuj¹cymi przepisami, dokumentacj¹ techniczno-ruchow¹ czy te¿ poleceniami prze³o¿onego, 3) doprowadzanie do sytuacji, by na stanowisku pracy by³o mokro, œlisko, co mo¿e spowodo-waæ utrudnienia w wykonywaniu zadania, 4) sk³adowanie w pobli¿u miejsca pracy ró¿nego rodzaju materia³ów i przedmiotów, 5) praca za pomoc¹ narzêdzi, które s¹ w nienale¿ytym stanie technicznym, 6) pod³¹czanie narzêdzi do sieci elektrycznej inaczej ni¿ za pomoc¹ fabrycznych wtyczek stanowi¹cych wyposa¿enie elektronarzêdzi, 7) wykonywanie przed³u¿eñ przewodów inaczej ni¿ za pomoc¹ fabrycznie wykonanych przed-

³u¿aczy,

8) zasilanie w miejscach, gdzie wystêpuj¹ szczególne zagro¿enia (np. w miejscach o zwiêkszo-nym zawilgoceniu czy te¿ wewn¹trz zbiorników) bez transformatora separacyjnego, 9) zdejmowanie i wy³¹czanie urz¹dzeñ zabezpieczaj¹cych z urz¹dzeñ u¿ywanych w toku pracy, 10) samodzielnie wykonywanie prac konserwacyjno-remontowych maszyn, ich instalacji elektrycznej i oœwietleniowej; czynnoœci te mog¹ wykonywaæ osoby legitymuj¹ce siê odpowied-nimi uprawnieniami,

11) wycieranie i oliwienie czêœci urz¹dzeñ pozostaj¹cych w ruchu, 12) praca na urz¹dzeniu, które ma usuniête lub otwarte os³ony mechanizmów napêdów lub urz¹-

dzeñ elektrycznych; poprawianie tych os³on, gdy urz¹dzenie jest w ruchu, 13) u¿ywanie dodatkowego oœwietlenia elektrycznego o napiêciu wy¿szym ni¿ 24 V, 14) oczyszczanie maszyn za pomoc¹ sprzê¿onego powietrza, 15) wycieranie r¹k szmatami, którymi przedtem wycierane by³y narzêdzia, gdy¿ jest mo¿liwe skaleczenie d³oni wiórami,

16) uk³adanie przedmiotów przed i po obróbce na przejœciach i drogach transportowych, 17) pozostawianie bez nadzoru przenoœnych urz¹dzeñ z uruchomionym silnikiem lub te¿ pod³¹-

czonych do instalacji elektrycznej,

18) dopuszczanie do pracy tymi narzêdziami osób postronnych.

Po zakoñczeniu pracy pracownik powinien: 1) dok³adnie oczyœciæ stanowisko pracy, 2) zabezpieczyæ przenoœne urz¹dzenia elektryczne, tak by uniemo¿liwiæ uruchomienie ich przez osoby postronne i by nie stwarza³y one zagro¿eñ, 3) oczyœciæ ochrony osobiste i u³o¿yæ je na miejsce sta³ego sk³adowania, 4) uporz¹dkowaæ stanowisko pracy, od³o¿yæ sprzêt s³u¿¹cy do wykonywania danej pracy na miejsce.

Uwaga

W razie zauwa¿enia usterek lub jakichkolwiek zagro¿eñ na stanowisku, nale¿y je natychmiast zg³osiæ bezpoœredniemu prze³o¿onemu, by zosta³y natychmiast usuniête. Do pracy mo¿na przyst¹piæ ponownie dopiero po ich usuniêciu i ponownym sprawdzeniu pracy urz¹dzenia.

W przypadku powstania po¿aru nale¿y:

–

ostrzec osoby znajduj¹ce siê w strefie zagro¿enia,

–

wy³¹czyæ zasilanie budynku w energiê elektryczn¹ i odci¹æ dop³yw gazu, a równoczeœnie:

–

zaalarmowaæ stra¿ po¿arn¹,

–

powiadomiæ prze³o¿onych o po¿arze,

–

podj¹æ decyzjê o ewakuacji ludzi,

–

przyst¹piæ do prowadzenia akcji gaœniczej za pomoc¹ podrêcznego sprzêtu gaœniczego.

Podczas akcji gaœniczej obowi¹zuje zasada podporz¹dkowania siê poleceniom kieruj¹cego akcj¹

ratowniczo-gaœnicz¹.

W razie zaistnienia wypadku:

–

udzieliæ poszkodowanemu pierwszej pomocy,

–

w razie potrzeby wezwaæ pomoc lekarsk¹,

–

powiadomiæ prze³o¿onych.

Uwaga

1. W razie w¹tpliwoœci co do zachowania warunków bezpieczeñstwa pracy, pracownik ma prawo przerwaæ pracê i zwróciæ siê do prze³o¿onego o wyjaœnienie sytuacji.

2. W przypadku znalezienia siê wobec bezpoœredniego niebezpieczeñstwa – powstrzymaæ siê od wykonywania pracy. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, nie mo¿e jednak odmówiæ podjêcia innej, równorzêdnej pracy, gdy usuniêcie zagro¿enia przy poprzednio wykonywanej pracy nie jest mo¿liwe.

................................................

...................................................

Opracowa³ (data i podpis)

Zatwierdzi³ (data i podpis)