Pytania kontrolne do wykładu „EKOLOGIA”
(dla studentów ZIP-u, r.III rok ak. 2010/2011, s. zimowy)
I. Wprowadzenie
1. Opisać znaczenie pojęć: ekologia, ekosfera, ekosystem, ekoton, ekotoksyna.
2. Objaśnić pojęcia związane z ektotoksynami: trucizna, narażenie, ekspozycja, efekt, dawka.
3. Wymienić występujące pospolicie w otoczeniu zanieczyszczenia toksyczne.
4. Co jest domeną ekologii społecznej i co ma ona wspólnego z ekologicznymi ruchami społecznymi?
5. Jaka jest przyczyna ocieplania się klimatu i jakie wynikają z tego powodu zagrożenia dla świata?
6. Sporządzić listę rankingową (pod względem potencjału zagrożenia) co najmniej 10 ekotoksyn.
7. Ile statystyczny Kowalski „produkuje” rocznie odpadów stałych i jaka jest ich struktura?
8. W jaki sposób można racjonalizować zużycie wody w gospodarstwie domowym?
9. Jakie mamy źródła pozyskiwania energii i jaki jest poziom jej konsumpcji w Polsce i na świecie?
10. Co nazywamy „efektem cieplarnianym” i jakie są jego przyczyny?
11. Podać przykłady możliwej racjonalizacji zużycia energii w gospodarstwie domowym?
12. Jakie reguły powinny obowiązywać w racjonalnym podejściu do kwestii odpadów i opakowań?
13. Jakie pytania należy sobie postawić decydując się na nabycie nowego produktu?
II. Międzynarodowe i krajowe akty prawne w ochronie środowiska
1. Czego dotyczył raport U Thanta „Człowiek i jego środowisko” z 26.05.1969r.?
2. Co dała światu w zakresie ochrony środowiska Konferencja Sztokholmska z 1972r.?
3. „Globalny program działań” (Agenda 21), co zawiera, przez kogo i kiedy został ustalony?
4. Polskie ustawodawstwo w zakresie ochrony środowiska (wymienić główne akty prawne).
5. Jakie występują sprzężenia (społeczeństwo-państwo-przemysł) w generowaniu proekologicznych
zachowań?
6. Co wymusza włączenie problematyki ekologicznej do systemu zarządzania firmą? Omówić strategie.
7. Scharakteryzować normę EMAS, czego dotyczy, na co kładzie akcenty.
8. Norma ISO 14000, założenia, czego dotyczy, czym różni się od normy EMAS?
9. Geneza powstania normy ISO 14000.
10. Cele i korzyści z wdrożenia systemu zarządzania środowiskowego według normy ISO 14000.
11. Wymagania stawiane przez normę ISO 14000 i cztery podstawowe jej założenia.
12. Omówić łańcuch pętli działań według normy ISO 14000.
13. Polityka środowiskowa według normy ISO 14000.
14. Planowanie w pętli działań według normy ISO 14000.
15. Wdrażanie i funkcjonowanie w pętli według normy ISO 14000.
16. Przeglądy dokonywane przez kierownictwo w pętli według normy ISO 14000.
17. Uzyskiwanie certyfikatu normy ISO 14000.
18. Omówić korzyści wynikające z wdrożenia normy ISO 14000.
V. Ekologiczne konsekwencje pozyskiwania energii
1. Jakie są podstawowe nośniki energii pierwotnej. Procentowe ich wykorzystanie.
2. Jakie są perspektywy wyczerpania zasobów podstawowych paliw naturalnych?
3. Wymienić bezpośrednie i pośrednie szkody zagrażające środowisku, a wynikające z procesów
spalania.
4. Tlenki jakich pierwiastków występują w spalaniu paliw stałych. Dlaczego zagrażają one otoczeniu?
5. Naszkicować schemat technologiczny jednej z elektrowni węglowych (gazowych).
6. Omówić budowę i działanie pieca fluidalnego.
7. Zalety spalania fluidalnego w stosunku do konwencjonalnego.
8. Energetyka jądrowa. Jakie ekologiczne problemy niesie ona ze sobą?
VI. Odnawialne źródła energii
1. Wymienić pierwotne źródła energii odnawialnej.
2. Jakie rodzaje energetyki opartej na wykorzystaniu energii odnawialnej wykazują największą
dynamikę rozwoju i dlaczego?
1
3. Jakiego rodzaju turbiny wodne wykorzystuje się w hydroenergetyce?
4. Wykorzystanie energii pływów i energii fal w produkcji energii elektrycznej?
5. Energetyka wiatrowa; uwarunkowania, koszty, perspektywy rozwoju w Polsce.
6. Co określa się mianem „kolektor słoneczny” i do czego on służy?
7. Jak przebiega proces konwersji energii w systemach helioenergetycznych?
8. Jaka jest różnica między kolektorem słonecznym a ogniwem fotowoltaicznym?
9. Co to jest „pompa ciepła? Jakie ma ekologiczne zalety i wady w procesach pozyskiwania energii?
10. Wymienić postacie biomasy będące nośnikami energii.
11. Dlaczego spalanie biomasy nie stanowi zagrożenia dla ziemskiej ekosfery?
12. Wymienić zasadnicze argumenty przemawiające za energetycznym wykorzystaniem biomasy.
13. Jakie stosuje się najczęściej biopaliwa? Porównać emisję zanieczyszczeń.
14. Z jakich źródeł uzyskuje się biogaz i gdzie znajduje on zastosowanie?
15. Dlaczego wodór określa się mianem „paliwo XXI wieku”?
16. Na czym polega wyższość konwersji energii w ogniwach paliwowych w porównaniu ze
spalaniem?
VII. Recykling i neutralizacja odpadów
1. Jakie czynniki wymuszają konieczność stosowania recyklingu?
2. Jakie elementy powinna zawierać strategia gospodarki odpadami?
3. Opisać znaczenie pojęć: recykling materiałowy, recykling produktowy, recykling energetyczny.
4. Na czym polega recyrkulacja materiałowa w mechanicznych procesach technologicznych?
5. Porównanie struktury wiekowej parku samochodowego w Polsce i w krajach zachodnich.
6. Czym i w jakiej ilości obciąża środowisko przeciętny eksploatowany samochód?
7. Jak realizuje się zasadę ograniczania zużycia paliwa przez samochód? Jak zmniejszyć
toksyczność spalin?
8. Jakie zalecenia zawiera dyrektywa UE (od 01.01.2005r.) odnośnie do odpadu powstającego przy
likwidacji aut? Przewidywania po roku 2015.
9. Jakie problemy związane są z recyklingiem materiałowym w procesie złomowania złożonych wyrobów
(samochodów)?
10. Recykling materiałowy, energetyczny i produktowy w likwidacji wyeksploatowanych pojazdów.
11. Jak zorganizowany jest krajowy system recyklingu samochodów?
12. Na czym polega „strategia 3xRe” ograniczenia odpadów po opakowaniach?
13. Jakie są sposoby zagospodarowania zużytych, wielowarstwowych opakowań (kartoników) po
napojach?
14. Podać przykłady recyklingu tworzyw sztucznych (PCV).
15. Na czym polega recykling produktowy i materiałowy przy likwidacji komputerów?
16. Wymierne korzyści stosowania recyrkulacji odpadów budowlanych. Co rozumie się przez
odpady budowlane i jak się je odzyskuje?
17. Omówić główne czynniki zanieczyszczenia powietrza w środowisku.
18. Jak realizuje się ograniczenie zawartości pyłu w powietrzu?
19. Scharakteryzować metodę ekobilansu (LCA), korzyści jej stosowania.
IIIa. Ekologiczne aspekty eksploatacji maszyn
2. Wymień negatywne cechy polskiej gospodarki smarowniczej?
3. Jaki jest poziom światowego zapotrzebowania na środki smarowe i jakie są tendencje zmian?
4. Co to jest lepkość oleju. Jak i w jakiej temperaturze oznacza się lepkość olejów maszynowych?
5. Jak dzieli się oleje silnikowe?. Co to jest wskaźnik WL (VI)?
6. Biodegradowalność; jak się ją określa?
7. Jakie warunki musi spełniać środek smarowy, by móc go określić biodegradowalnym?
8. Jak określa się toksyczność środków smarowych?
9. Od czego zależy nowotworowe i mutagenne oddziaływanie środków smarowych?
10. Jakie rozróżnia się klasy toksyczności płynów technicznych i jak się je określa?
2
11. Co oznacza skrót PCB i jaki z nim związany jest problem ekologiczny?
12. Jakie oleje stosowane w technice zalicza się do biodegradowalnych?
13. Wymienić zasadnicze zalety syntetycznych olejów estrowych.
14. Wymienić zalety i wady naturalnych olejów (np. estrów oleju rzepakowego).
15. Oleje poliglikolowe i silikonowe. Charakterystyka, zastosowanie.
16. Co to jest smar plastyczny? Dlaczego wzrasta jego zastosowanie?
17. Podstawowe cechy fizyczne smarów plastycznych.
18. Jaki powinien być skład biodegradowalnych smarów plastycznych?
19. Zagrożenia dla środowiska ze strony środków smarowych.
20. Oczyszczanie olejów. Możliwości wydłużenia czasu ich pracy.
21. Smary stałe (przykłady). Jak oddziaływują na środowisko?
22. Samosmarujące materiały konstrukcyjne a środowisko (przykłady zastosowań).
23. Podać przykłady z zakresu nowoczesnych rozwiązań w dziedzinie uszczelnień technicznych.
IIIb. Techniki proekologicznego smarowania.
1. Jak definiuje się tarcie? Jego skutki w technice.
2. Jakie zjawiska zachodzą w strefie kontaktu dwóch ciał? Omówić je krótko.
3. Wyjaśnić pojęcia: tarcie statyczne i kinetyczne, tarcie zewnętrzne, tarcie suche, tarcie płynne.
4. Wyjaśnić pojęcia: smarowanie hydrodynamiczne (HD), smarowanie elastohydrodynamiczne (EHD).
5. Na czym polega istota skąpego smarowania?
6. Wymienić i scharakteryzować znane techniki skąpego smarowania.
7. Techniczne i ekologiczne aspekty skąpego smarowania smarem plastycznym? Zalety i ograniczenia.
8. Przedstawić na wykresie zasady stosowania smarów plastycznych do łożysk tocznych?
9. Co to jest i na czym polega „faza rozruchowa” w pracy łożysk tocznych?
10. Co nazywamy „smarowaniem bezobsługowym” i jaki jest aspekt ekologiczny tego smarowania?
11. Jakie czynniki decydują o trwałości smaru plastycznego. Zasady dosmarowywania.
12. Zasada smarowania mgłą olejową. Dlaczego nie jest ono zalecane pod względem ekologicznym?
13. Zasada pracy układu smarowania powietrzno-olejowego.
14. Smarowanie powietrzno-olejowe, czym różni się od smarowania mgłą olejową.
15. Znane dziedziny stosowania techniki smarowania powietrzno-olejowego.
16. Zasada pracy rozbudowanych układów smarowania powietrzno-olejowego. Jakie elementy
występują w takim układzie?
17. Co to jest „hybrydowy” układ smarowania p-o. Jakie może mieć znaczenie dla środowiska?
18. Zasada pracy układu smarowania natryskowego.
19. Dlaczego korzyści energetyczne skąpego smarowania są równocześnie ekologiczną korzyścią?
20. Dlaczego smarowanie maszyn reguluje się i nadzoruje komputerowo?
21. Jak straty mocy w łożysku tocznym zależą od ilości dostarczanego oleju?
22. Straty mocy w łożyskach tocznych a grubość filmu smarnego.
23. Omówić poznane efekty skąpego smarowania w ogniwach układu napędowego maszyn.
ekologia/ekol’pyt’IIIrok.doc
3