BEZPIECZEC
STWO PRACY 5/2007
ETBIN TRATNIK
Ministerstwo Pracy, Rodziny i Spraw Społecznych
Republika Słowenii
Kształtowanie
S
wiadomoS
ci narażenia na hałas
 interaktywne narzędzie internetowe
Ministerstwo Pracy, Rodziny i Spraw Społecznych Republiki Słowenii opracowało narzędzie, którego celem jest poszerzanie
lecz dla zwykłych pracowników fizycznych
świadomości dotyczącej narażenia na hałas. Narzędzie jest przeznaczone dla niefachowców, osób nie posiadających większej
i osób nieposiadających większej wiedzy
wiedzy o hałasie. Tematy obejmują informacje o hałasie, zagrożeniach w miejscu pracy, definicje istotnych parametrów hałasu,
o hałasie, jego parametrach itd. Wspomniane
dane dotyczące interaktywnego miernika hałasu itd. Spopularyzowanie tego narzędzia ma na celu zwiększenie zaintereso-
wania społecznego problemem ograniczania hałasu. Do prezentacji wykorzystano postać mima, który ułatwia zrozumienie
narzędzie zostało tak opracowane, aby było
tej tematyki m.in. przez. powiązanie tekstów z czynnościami fizycznymi, motywowanie użytkowników do interpretowania
zrozumiałe także dla osób z wykształceniem
tekstów, a wreszcie wzmacnia efekt przez przedstawienie hałasu za pomocą jego przeciwieństwa, a mianowicie  niemej
podstawowym. Ministerstwo Pracy, Rodziny
prezentacji . Z opisanym narzędziem można zapoznać się pod adresem: http://et2005.mddsz.gov.si/
i Spraw Społecznych podjęło starania w celu
Shaping awareness of exposure to noise  an interactive web tool
zwiększenia społecznego zainteresowania
The Ministry of Labour, Family and Social Affairs of the Republic of Slovenia has prepared a tool designed for raising the awareness of exposure
to noise. This tool is designed for non-experts, people who do not have great knowledge regarding noise. Topics relate to information about
i spopularyzowania tego narzędzia.
noise, workplace hazards, definitions of significant physical characteristics of noise, information on an interactive noise meter, etc.
Postać mima wykorzystano w tym na-
Making this tool more popular should increase the public s interest in the problem of noise control. A mime has been used to present the
tool because he makes understanding the subject matter easier by, e.g., relating texts to physical action, motivating users to interpret texts,
rzędziu ze względu na kilka korzyści, m.in.
and by presenting noise with something quite opposite, i.e., a silent presentation, to gain a more powerful effect. The tool can be found at
dlatego, że daje możliwość powiązania
http://et2005.mddsz.gov.si/
tekstów z wykonywanymi czynnościami,
ułatwia interpretowanie i rozumienie tek-
pracy, wynikający z trudności w porozumie-
Wprowadzenie
stów, a wreszcie umożliwia przedstawienie
waniu się, które wiążą się z wykonywaniem
Najnowsze europejskie badania ankie-
hałasu za pomocą jego przeciwieństwa, czyli
czynności pracy. Poza problemami wyni-
towe warunków pracy (European Working
 niemej prezentacji , co wzmacnia efekt tego
kającymi z uszkodzenia lub utraty słuchu,
Conditions Survey, EWCS) przeprowadzone
pomysłu.
hałas powoduje problemy psychospołeczne,
w 2005 r. przez Europejską Fundację na rzecz
Interaktywne narzędzie interneto-
np. stres i niepokój. Sytuacja ta może przy-
Poprawy Warunków Życia i Pracy w Dublinie
we jest skonstruowane w taki sposób,
czynić się do dewaluacji sektorów, w któ-
wskazuje, że około 20% pracowników fi-
że na pierwszej stronie widoczny jest
rych występuje narażenie na ten czynnik,
zycznych w Europie jest narażonych, przez
budynek, który pełni konkretną funkcję,
co z kolei utrudnia rekrutację młodych
co najmniej połowę czasu pracy, na taki
np. jest przedszkolem, szkołą muzyczną,
pracowników. Jest to spowodowane faktem,
poziom hałasu, że muszą podnosić głos, aby
barem, warsztatem stolarskim, miejscem
że taki rodzaj pracy lub czynności jest mniej
porozumieć się ze współpracownikami.
pomiaru hałasu itp. W tle widać postać mima,
atrakcyjny, przez co trudniej jest utrzymać
Obecnie hałas jest powszechnym proble-
który poprowadzi użytkownika przez różne
tam bardziej doświadczonych pracowników,
mem we wszystkich rodzajach działalności
czynności i tematy dotyczące narażenia
którzy mogliby przekazywać swoją wiedzę
gospodarczej, zwłaszcza w produkcji, gór-
na hałas.
następnym pokoleniom.
nictwie i budownictwie, gdzie narażonych
Z opisanym narzędziem można się za-
Jak wiadomo Unia Europejska postawiła
na hałas jest około 35%-40% pracowników,
poznać pod adresem: http://et2005.mddsz.
sobie za cel poprawę jakości zatrudnienia,
a także we wszystkich innych sektorach
gov.si/
a zatem istotną kwestią będzie ograniczanie
przemysłu. Stałe narażenie na hałas powo-
liczby przypadków utraty słuchu z powodu
duje u pracowników uszkodzenie lub utratę
Cel aplikacji internetowej
hałasu. Dlatego niezbędne jest zaangażo-
słuchu. Ogranicza ich mobilność oraz moż-
i wykorzystania pantomimy
wanie wszystkich zainteresowanych stron:
liwość utrzymania zatrudnienia lub zmianę
pracodawców  zwłaszcza w najbardziej
zajęcia. Uszkodzenie słuchu ma negatywny Aplikacja internetowa została ukie-
hałaśliwych sektorach  pracowników, władz
wpływ na jakość życia i powoduje związaną runkowana na zwiększenie świadomości
publicznych, towarzystw ubezpieczenio-
z tym izolację społeczną. dotyczącej narażenia na hałas wszystkich
wych, państwowej służby zdrowia, inspekcji
Ogólny poziom hałasu, poza ryzykiem osób, które są lub mogą być narażone
utraty słuchu ponoszonym przez pracowni- pracy i oczywiście małych oraz średnich
na szkodliwe oddziaływanie tego czynnika
ków już narażonych na hałas, stanowi także przedsiębiorstw [1].
w miejscu pracy.
dodatkowy czynnik zagrożenia w miejscu Realizując ten cel, Ministerstwo Pracy,
Przypominamy ogólne zasady prewencji:
Rodziny i Spraw Społecznych Republiki Sło- unikanie ryzyka
wenii opracowało narzędzie, którego celem ocena ryzyka, którego nie można
* Artykuł pt. Interactive web tool for awareness rising
regarding exposure to noise w wersji oryginalnej został
jest poszerzanie społecznej świadomości uniknąć
wydany na płycie CD  jako materiał na konferencję
dotyczącej narażenia na hałas. Narzędzie zwalczanie ryzyka u z
ródła
 Noise Control  07 . Przetłumaczony na jęz. polski
i opublikowany za zgodą Autora. to nie jest przeznaczone dla fachowców, dostosowanie pracy do danej osoby
8
BEZPIECZEC
STWO PRACY 5/2007
dostosowanie pracy do postępu tech- zaletą dobrego mima jest wzmocnienie ności wielu osób, np. w restauracjach lub
nicznego zwykłych, powtarzalnych ruchów ludzi, bez w innych miejscach, gdzie słychać wiele
zastąpienie elementów niebezpiecz- użycia rekwizytów głosów i  konkurencyjnych hałasów?
nych  bezpiecznymi lub mniej niebez- efekt dobrej pantomimy może być
D. Dlaczego ważne jest branie pod uwagę
piecznymi ogromny.
życzeń i propozycji pracowników?
opracowanie spójnej ogólnej polityki Ministerstwo Pracy, Rodziny i Spraw
Ochronniki słuchu będą skuteczne tylko
zapobiegawczej Społecznych zdecydowało się zaangażować
pod warunkiem ich konsekwentnego stoso-
przyznanie pierwszeństwa zbiorowym bardzo znanego i cenionego mima  Andresa
wania. Niektórzy ludzie nie mogą przyzwy-
środkom ochrony przed środkami ochrony Valdesa, który uczył się u największego ar-
czaić się do noszenia jakichkolwiek ochron-
indywidualnej tysty pantomimy  Etienne a Decrouxa, był
ników słuchu. Należy pamiętać, że każdy
udzielanie pracownikom odpowiednich także asystentem słynnego mima  Marcela
człowiek jest inny i kształt małżowiny usznej
informacji [2]. Marceau [3].
oraz przewodu słuchowego są zróżnicowa-
Pracodawcy są zobowiązani do kontro-
ne. W związku z tym, zdecydowanie zaleca
lowania ryzyka u z
ródła, eliminowania lub
Przekaz aplikacji
się, aby pracodawcy przy wyborze ochron-
ograniczania ryzyka związanego z nara-
internetowej
ników słuchu brali pod uwagę życzenia
żeniem na hałas do minimum, biorąc pod
i propozycje pracowników. Jeśli pracownik
Ta część zawiera typowe pytania z aplika-
uwagę postęp techniczny i dostępność środ-
nie będzie się czuł komfortowo lub nie będzie
cji internetowej wraz z odpowiedziami [4]:
ków zapobiegawczych. Nie należy polegać
zadowolony z danych ochronników (które
na środkach ochrony indywidualnej słuchu
A . Co to jest dz
więk i hałas?
mogą być niewygodne, trudne w regulacji lub
(tzw. ochronnikach słuchu), jeśli dostępne
Dz
więk jest to wrażenie słuchowe. Hałas
niepraktyczne), to nie będzie ich nosił.
są lepsze środki eliminowania lub kontrolo- to niepożądany dz
więk. Różnica między
E. Jak dobrać ochronniki słuchu?
wania ryzyka (np. działania ukierunkowane
dz
więkiem a hałasem zależy od odbiorcy
Dobór ochronników słuchu ma charakter
na z
ródła hałasu). i okoliczności. Muzyka rockowa może być dla
subiektywny i zależy od wielu czynników,
Wspomniane środki zapobiegawcze, jednej osoby przyjemna, a dla innej denerwu-
np. poziomu hałasu, wygody i odpowiedniości
zaczerpnięte z dyrektywy 89/391/EWG jąca. W obu przypadkach może być niebez-
danych ochronników dla danej osoby i środo-
w sprawie wprowadzenia środków w celu pieczna dla słuchu, jeśli dz
więk jest głośny i jeśli
wiska pracy. Najważniejsze jest, aby ochronniki
poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracow- dana osoba jest narażona na jego działanie
słuchu gwarantowały pożądane ograniczenie
ników w miejscu pracy, były celem i podsta- przez dłuższy czas i odpowiednio często.
poziomu hałasu. Najlepiej jest zapewnić różne
wowym zamierzeniem twórców aplikacji
B. Dlaczego hałas jest istotnym czynnikiem rodzaje odpowiednich ochronników słuchu,
internetowej. Dołożono wiele starań, aby
aby umożliwić ich wybór.
zagrożenia w miejscu pracy?
zagwarantować jak najbardziej zrozumiały,
Hałas jest jednym z najpowszechniej-
a jednocześnie ciekawy przekaz.
szych zagrożeń dla zdrowia w miejscu Wnioski
Strona internetowa została tak przy-
pracy. W przetwórstwie metali, górnictwie,
Ministerstwo Pracy, Rodziny i Spraw
gotowana, aby wszystkie informacje zna-
budownictwie, a także w rolnictwie, trwałe
Społecznych Republiki Słowenii ma nadzieję,
lazły się na pierwszej wyświetlanej stronie.
ubytki słuchu są głównym zagrożeniem dla
że to interaktywne narzędzie internetowe
Twórca tego internetowego narzędzia
zdrowia. Rozdrażnienie, stres i utrudnienie
będzie bardzo przydatne dla wszystkich
starał się uniknąć przeskakiwania przez
komunikacji to główne problemy w hała-
użytkowników, w tym także dla uczniów
kolejne strony, ponieważ w ten sposób
śliwych biurach, przedszkolach i szkołach.
szkół podstawowych i średnich, którym, jeśli
zwykły użytkownik mógłby się zgubić lub
Pierwszy krok w walce z hałasem w miejscu
zostanie wpojona wiedza i uświadomione
z
le albo nie w pełni zrozumieć zamieszczone
pracy to określenie obszarów lub czynności
istnienie ryzyka, to wówczas starania te
informacje. Strona ta jest zbudowana w taki
związanych z nadmiernym narażeniem
zwrócą się po wielekroć w przyszłości.
sposób, że użytkownik może jednocześnie
na hałas.
Opisane narzędzie można obejrzeć
zobaczyć budynek, w którym wykonywane
i wypróbować pod adresem: http://et2005.
są określone czynności i usłyszeć towarzy- C. Skąd wiadomo, że w biurze jest za głośno?
mddsz.gov.si/
szące im dz
więki. Przechodząc przez kolejne Jeśli na którekolwiek z poniższych pytań
punkty użytkownik otrzymuje odpowiednie można udzielić odpowiedzi twierdzącej,
PIŚMIENNICTWO
informacje podstawowe na temat narażenia to oznacza, że w miejscu pracy może wy-
[1] European Commision, DG Employment, Social Affairs
na hałas. Strona internetowa jest przyjazna stępować problem hałasu.
and Equal Opportunities Health, Safety and Hygiene at
work Unit, Non-binding guide to good practice for the
dla użytkowników, a dodatkowa pomoc  Czy pracownicy muszą podnosić głos?
application of Directive 2003/10/EC of the European
w postaci mima ułatwia przeglądanie jej za-  Czy pracujący w hałaśliwym otoczeniu
Parliament and of the Council on the minimum safety
wartości. po zakończeniu zmiany słyszą brzęczenie
and health requirements regarding the exposure of
workers to the risks arising from physical agents (noise),
W zamyśle twórcy tego narzędzia wy- w uszach?
European Commision, 2006
korzystanie postaci mima było sposobem  Czy podczas powrotu do domu w radiu
[2] Council Directive 89/391/EEC of 12 June 1989 on the
przedstawienia hałasu w inny, niecodzienny samochodowym musi być nastawiony wyż-
introduction of measures to encourage improvements
in the safety and health of workers at work (OJ L 183,
sposób. Mim został wykorzystany bowiem: szy poziom głośności niż podczas podróży
29.6.1989, p. 1 8)
świat pantomimy to świat ruchu i ciszy do pracy?
[3] web page: http://www.pantomima.si/
dobry mim stosuje tylko mimikę i gesty,  Czy osoby, które przepracowały wiele
[4] Ministry of Labour, Family and Social Affairs, web
rezygnując nawet z powszechnie używa- lat w hałaśliwych miejscach pracy, mają
page: http://et2005.mddsz.gov.si/, Ministry of Labour,
nych kostiumów i akcentów dz
więkowych problemy ze zrozumieniem rozmów w obec- Family and Social Affairs, 2005
9