OSNOWA WYSOKOÅšCIOWA W POLSCE
WYSOKOÅšCIOW
OSNOW
GEODEZYJN
stanowi
usystematyzowany zbiór punktów, których wyso-
kości w stosunku do przyjętej powierzchni odnie-
sienia określa się przy zastosowaniu techniki
geodezyjnej.
Osnowę wysokościową tworzą sieci niwelacji,
których elementami konstrukcyjnymi są:
POLIGONY NIWELACYJNE
dÅ‚ugość 300÷400 km;
otwarte lub zamknięte;
utworzone z linii niwelacyjnych;
LINIE NIWELACYJNE
łączą punkty węzłowe sieci;
utworzone z odcinków niwelacyjnych;
przeciętna długość: klasa I  ok. 50 km (max.
90 km), klasa II  ok. 25 km (max. 35 km);
ODCINKI NIWELACYJNE
łączą dwa sąsiednie znaki wysokościowe da-
nej linii niwelacyjnej  repery;
dÅ‚ugość odcinków dla klasy I i II: 0,5÷1 km 
tereny intensywnie zagospodarowane, 2  3km
 pozostałe tereny;
OSNOWA WYSOKOÅšCIOWA W POLSCE
PODSTAWOWA OSNOWA WYSOKOÅšCIOWA
punkty wiekowe
mareografy
przewiÄ…zania graniczne
sieć reperów
Przy pomiarach podstawowej osnowy wysoko-
ściowej, mierzonej metodą niwelacji precyzyjnej
uwzględnia się:
nierównoległość powierzchni ekwipotencjal-
nych Ziemi;
poprawkÄ™ komparacyjnÄ… Å‚at;
poprawkÄ™ termicznÄ…;
poprawkę ze względu na dobowe zmiany kie-
runku linii pionu;
PO CO POWTARZAMY POMIARY&
starzenie siÄ™ sieci, corocznie z sieci klasy I
wypada ok. 160 reperów, które ulęgają znisz-
czeniu lub zmieniają wysokość  ok. 1%
wszystkich reperów
kampania IV w porównaniu z kampanią III
(1974-1982):
stabilnych 11 810  73,8 %
niestabilnych 1 120  7,6 %
nowych 2 983  18,6 %
OSNOWA WYSOKOÅšCIOWA W POLSCE
KAMPANIA I  lata 1926  1937
długość linii niwelacyjnych 10 046 km;
5 907 odcinków;
121 linii niwelacyjnych;
36 poligonów niwelacyjnych;
poziom odniesienia Amsterdam;
KAMPANIA II  lata 1947  1955
długość linii niwelacyjnych 10 200 km;
8 820 odcinków;
116 linii niwelacyjnych;
23 poligonów niwelacyjnych;
poziom odniesienia Kronsztad;
OSNOWA WYSOKOÅšCIOWA W POLSCE
KAMPANIA III  lata 1974  1982
sieć niwelacyjna klasy I  długość 10 400 km;
sieć niwelacyjna klasy II  długość 6 600 km;
371 linii niwelacyjnych;
średnia długość linii 46 km;
15 827 odcinków niwelacyjnych;
135 zamkniętych poligonów;
16 punktów wiekowych;
7 mareografów;
22 punktów przewiązań granicznych;
układ wysokości normalnych;
poziom odniesienia Kronsztad;
błąd średni pomiaru m0=ą0,91 mm/ km ;
po raz pierwszy pomiar sieci wykonano wy-
Å‚Ä…cznie instrumentami samopoziomujÄ…cymi Ze-
iss Ni 002 oraz Opton Ni 1;
po raz pierwszy wprowadzono poprawkÄ™ ter-
micznÄ… oraz lunosolarnÄ…;
OSNOWA WYSOKOÅšCIOWA W POLSCE
IV KAMPANIA  ostatni pomiar sieci niwelacji precy-
zyjnej I klasy  lata 1999  2002
podstawowa osnowa wysokościowa obejmuje:
62 punkty niwelacji satelitarnej  układ EU-
VN97 (European Vertical GPS Reference Ne-
twork);
ok. 16 100 reperów I klasy;
ok. 25 600 reperów II klasy;
23 fundamentalne punkty wysokościowe  w
pobliżu granic do przewiązań granicznych ;
3 mareografy na wybrzeżu Bałtyku;
do osnowy I klasy dowiÄ…zano punkty EUREF-
POL i POLREF;
382 linie niwelacyjne (średnia długość 47 km);
16 150 odcinków;
157 poligonów;
system wysokości normalnych;
poziom odniesienia Kronsztad 86;
błąd średni pomiaru m0=ą0,88 mm/ km ;
pomiar instrumentami Zeiss Ni002, Zeiss Di-
Ni11, Topcon NJ;
Zostało wykonane wstępne opracowanie i testowe
wyrównanie, nie wykonano wyrównania ostatecz-
nego, bo &
& nie zapadły decyzje definiujące ostatecznie
system wysokości.
OSNOWA WYSOKOÅšCIOWA W POLSCE
OGÓLNOEUROPEJSKA SIEĆ WYSOKOŚCIOWA UELN
(United European Levelling Network):
stworzona przez łączne wyrównanie istnieją-
cych sieci wysokościowych udostępnianych
przez państwa europejskie;
Polska włączyła się do UELN przez udostęp-
nienie danych z III kampanii pomiarowej I klasy
niwelacji precyzyjnej  lata1974-1982;
NOWY EUROPEJSKI UKA
AD WYSOKOÅšCI:
sieć UELN i kampania EUVN są tylko wstęp-
nymi krokami na drodze do ostatecznego zde-
finiowania europejskiego układu wysokości i
stworzenia dynamicznej, europejskiej sieci wy-
sokościowej;
wadami UELN, przez które nie może zastąpić
krajowych wysokościowych sieci podstawo-
wych, sÄ… przede wszystkim:
- nie zredukowanie pomiarów do wspólnej
epoki, co powoduje nieciągłość na grani-
cach narodowych bloków mierzonych w
różnych okresach czasu;
- pominięcie poprawki lunosolarnej;
dwie możliwości poziomu odniesienia:
- NAP (Normal Amsterdams Peil);
- ogólnoświatowy system wysokości  średni
poziom oceanów (kampania altimetryczna
Topex-Poseidon);
- H0 =-0,13m; H0 =+0,02m;
NAP Kro
system wysokości normalnych;
OSNOWA WYSOKOÅšCIOWA W POLSCE
redukcje wyników pomiarów niwelacyjnych do
zerowego systemu pływowego;
system dynamiczny (włączane kolejne kampa-
nie pomiarowe, GPS, mareografy, altimetria).