REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW
ORAZ
CHOROBA ZWYRODNIENIOWA KOŚCI I
STAWÓW
Katarzyna Radosz
Gr. C2
Reumatoidalne zapalenie stawów
Zwane niegdyś gośćcem przewlekle
postępującym, jest przewlekłą chorobą
całego organizmu, z okresami zaostrzeń i
remisji.
W wielu przypadkach choroba ta prowadzi do
inwalidztwa, a niekiedy nawet do zgonu.
Reumatoidalne zapalenie stawów
Należy do grupy chorób zwanych autoimmunologicznymi.
W schorzeniu tym organizm zwraca się przeciwko samemu
sobie. Obiektem "ataku" układu immunologicznego jest on
sam, a dokładniej fragment przeciwciała zwany Fc. wiąże
się on z uwarunkowaniami genetycznymi i z zakażeniem
wirusami bądz
innymi drobnoustrojami. Czynnikiem
bezpośrednio wyzwalającym objawy jest czasem przebyty
poród, znaczny wysiłek fizyczny, silny i długotrwały stres,
uraz czy zakażenie.
Z takim  atakiem" łączy się zawsze odczyn zapalny, który
doprowadza do pogrubienia błony maziowej stawów i
zniszczenia chrząstki. Zapaleniu ulegają również małe
naczynia w całym organizmie. Jest to przyczyna objawów
pozastawowych.
Objawy
Jak w wielu chorobach przewlekłych, występuje uczucie
rozbicia, skłonność do pocenia, stany podgorączkowe;
symptomy te nazywamy ogólnymi albo nieswoistymi.
Jednak najbardziej charakterystyczne dla tej choroby są
objawy związane ze stawami. Typowa jest ich lokalizacja w
małych stawach dłoni. Zmiany są najczęściej symetryczne.
Występuje obrzęk, ból, sztywność, zwłaszcza w godzinach
porannych. W zaawansowanych stadiach palce ustawiają
się w jednym kierunku. Nazywamy to odchyleniem
łokciowym. Charakterystyczne są też zaniki mięśni.
Ostatecznie dłoń staje się niesprawna, a drobne stawy
usztywnione
Spotyka się również objawy narządowe.
Możemy obserwować zapalenie osierdzia, a
nawet zmiany w EKG naśladujące zawał
serca. Dość często dochodzi też do zapalenia
opłucnej. Charakterystyczne mogą być
również objawy ze strony oczu - zapalenie
spojówek i rogówki, zapalenie twardówki czy
nadtwardówki. Zapalenie małych naczyń
prowadzi do sinicy, rumienia dłoni, a czasami
do martwicy palców.
W rozpoznaniu choroby pomocne bywają
również badania laboratoryjne. Należy do nich
między innymi określanie czynnika
reumatoidalnego, który wykrywa się w 70-80%.
Jest to przeciwciało skierowane przeciwko innym
przeciwciałom. Jednym z najbardziej
popularnych badań stwierdzających obecność
tego czynnika jest odczyn lateksowy. W
badaniach obserwuje się zmiany
charakterystyczne dla przewlekłego stanu
zapalnego: wzrost OB, zmniejszenie stężenia
żelaza w surowicy, niedokrwistość.
Dieta
Niektóre schorzenia reumatyczne mogą mieć też tło alergiczne.
Okazuje się bowiem, że pewne składniki pokarmowe,
wywołujące katar sienny czy ataki astmy, mogą też powodować
dolegliwości stawów. Dlatego niektóre choroby reumatyczne
leczy się nie tylko farmakologicznie, ale też dietą. Z jadłospisu
trzeba wyeliminować te pokarmy, które zaostrzają objawy. W ten
sposób można złagodzić dolegliwości na tyle, by stopniowo
zmniejszyć dawki, a z czasem nawet odstawić leki
przeciwzapalne. Najlepsze efekty daje dieta wegetariańska,
wzbogacona w tłuste ryby z zimnych mórz. W rybim mięsie jest
dużo cennego wapnia, jodu i dobrze przyswajalnego białka.
Jednak przede wszystkim jest to bogate z
ródło
wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, które
chronią serce, usprawniają funkcje mózgu i poprawiają
ruchomość stawów. W jadłospisie powinny się więc znalez
ć
makrela, łosoś, śledz
, sardynki, tuńczyk.
Kwasy omega-3 i działającą przeciwzapalnie
witaminę E, znajdziesz też w siemieniu, oleju
lnianym, oliwie z oliwek, orzechach włoskich.
Wskazane są krótko gotowane albo surowe
warzywa: sałata, kapusta, ogórki, por, brokuły,
marchew, buraki, seler, pietruszka, warzywa
strączkowe, kiełki. Należy jeść borówki,
żurawinę, ciemne winogrona, jagody, czarną
porzeczkę, czerwone jabłka, oraz pić soki
owocowe i warzywne, herbatki owocowe i
ziołowe
Warzywa i owoce dostarczają mnóstwo
witaminy C (uczestniczy ona w wytwarzaniu
kolagenu oraz odpowiada za kondycję stawów i
ścięgien), a także bioflawonoidów. Substancje te
wymywają z organizmu wolne rodniki, które
inicjują i podtrzymują stan zapalny.
Dobroczynny wpływ na stawy mają również
czosnek oraz cebula. Zawierają one cenne
związki siarkowe, które ograniczają wytwarzanie
hormonów podtrzymujących stan zapalny.
Przyprawy takie jak kurkuma, imbir, anyż i
goz
dziki, maja działanie przeciwzapalnie,
zmniejszają ból, sztywność stawów, obrzęki.
Należy wzbogacić jadłospis o produkty
obfitujące w kolagen, który ogranicza aktywność
enzymów prozapalnych i ułatwia regenerację
zmienionych chorobowo kości i stawów. Należy
w jadłospis wprowadzić galaretkę owocową i
rybę w galarecie.
Choroba zwyrodnieniowa kości i
stawów
Polega na ograniczeniu ruchomości stawów z
towarzyszącym ich bólem. Atakuje wszystkie
elementy stawu: chrząstkę stawową, błonę
maziową, torebkę stawu oraz podchrzęstną warstwę
kości.
Dochodzi do degeneracji chrząstki stawowej, która
szybko prowadzi do zwężenia szczeliny stawowej.
Powstają podchrzęstne zagęszczenia kości
wywołane zwiększonym obciążeniem stawu i wtórną
nadmierną przebudową kości pod wpływem tego
ucisku. Choroba wraz z wymienionymi objawami
uważana jest za objaw starzenia się i  zużycia
stawów.
Choroba zwyrodnieniowa kości i
stawów- stawu biodrowego
Na obwodzie chrząstki znajdującej się na
głowie kości udowej pojawiają się osteofity, a
szczelina stawowa ulega zwężeniu. Osteofity
tworzą się również zewnątrzpanewkowo przy
szyjce kości udowej tworząc tzw.  kołnierz
podgłówkowy oraz wewnątrzpanewkowo
tworząc tzw. obraz podwójnego dna
panewki.
Choroba zwyrodnieniowa kości i
stawów- stawu kolanowego
dochodzi do zwężenia szczeliny stawowej
oraz powstawania osteofitów. Osteofity
tworzą się na krawędziach powierzchni
stawowej kości piszczelowej, wokół kości
udowej i na powierzchni stawowej rzepki (od
wewnątrz stawu).
Choroba zwyrodnieniowa kości i
stawów- kręgosłupa
Proces chorobowy zajmuje trzony kręgów oraz
krążki międzykręgowe. Najczęściej atakuje
odcinek lędz
wiowy i szyjny. Dochodzi do
zwężenia krążków międzykręgowych i szczelin
stawowych oraz podchrzęstnej sklerotyzacji, a
także do powstawania osteofitów trzonów
kręgów oraz kostnienia stawów poprzez
wapnienie więzadeł. Za główne silne
dolegliwości bólowe odpowiedzialne jest
przesuwanie się krążka międzykręgowego ku
tyłowi do kanału kręgowego oraz wypadnięcie
jądra miażdżystego krążka.
Choroba zwyrodnieniowa kości i
stawów- stawów krzyżowo-
biodrowych
Dochodzi do zwężenia szczeliny stawowej,
podchrzęstnej sklerotyzacji, powstawania
osteofitów oraz wapnienia torebek
stawowych. Osteofity tworzą się na
krawędziach obu powierzchni stawowych.
Choroba zwyrodnieniowa kości i
stawów-
obręczy kończyny górnej
Zwykle dotyka staw ramienny. Dochodzi do
powstawania torbieli i zwapnień w stawie.
Rzadko patologia zajmuje stawy barkowo-
obojczykowe oraz stawy łokciowe. Prowadzi
tutaj do zniekształcenia i zwężenia
powierzchni stawowych, niejednolitej
sklerotyzacji podchrzęstnej oraz
powstawania osteofitów na brzegach
powierzchni stawowych
Dieta
Zdaniem specjalistów dostarczanie
organizmowi odpowiednich składników
odżywczych pomaga zatrzymać proces
niszczenia stawu, a także złagodzić
dolegliwości bólowe i obrzęk, zwalczać stan
zapalny i wspomagać regenerację chrząstki.
Niektóre składniki pożywienia mogą okazać
się bardzo pożyteczne dla osób cierpiących
na chorobę zwyrodnieniową stawów.
Witamina C spowalnia degenerację chrząstki,
a także stymuluje procesy naprawcze
chrząstki.
Innym silnym przeciwutleniaczem jest witamina
E, która pomaga zmniejszyć objawy choroby
zwyrodnieniowej stawów. Witamina ta łagodzi
dolegliwości bólowe, działa przeciwzapalnie
poprzez unieszkodliwienie wolnych rodników
powstających w czasie zapalenia. Witamina E
oddaje wolnym rodnikom własne elektrony i
dzięki temu chroni komórki. Ponadto stymuluje
produkcję proteoglikanów  kompleksów białek
z węglowodanami, które budują chrząstkę.
Witamina D wspomaga uszkodzone stawy, a
przy tym chroni kości przed osteoporozą.
Witamina B12 stymuluje wytwarzanie tkanki
kostnej. Witamina ta stymuluje osteoblasty, czyli
komórki kościotwórcze.
Jedzenie kwasów tłuszczowych omega  3 oraz
szogaoli i gingerolu (substancji wchodzących w
skład imbiru) pomaga zmniejszyć obrzęk stawów
i ból towarzyszący chorobie. Wszystkie te
substancje mają silne działanie przeciwzapalne.
Jedzenie ananasów zmniejsza ryzyko
zachorowania na chorobę zwyrodnieniową
stawów i redukuje jej objawy. Zawarty w nim
bromelin, czyli enzym działa przeciwzapalnie,
łagodzi dolegliwości bólowe i obrzęk.