Koszty rachunkowe są zapisywane w rachunkowości przedsiębiorstwa. Są to czynniki
wykorzystywane do produkcji (praca, kapitał, ziemia). Ich wielkość wynika z pomnożenia
ilości kupowanych zasobów przez ich cenę wyrażoną w pieniądzu. Tak więc, jeżeli jakiś
zasób produkcji nie jest bezpośrednio wyceniony w postaci ceny zakupu, nie jest on
traktowany jako koszt.
Koszty rachunkowe nazywane są często kosztami explicite, natomiast koszty
alternatywnego zastosowania zasobów (które nie są traktowane jako wydatki firmy)
określa się mianem kosztów implicite.
Koszty ekonomiczne to wartość wszystkich zasobów użytych do produkcji. Wartość tę
wyznacza koszt najlepszego, alternatywnego zastosowania zasobów (nakładów na
czynniki).
Koszty ekonomiczne to wszystkie koszty explicite i implicite, łącznie z zyskiem
normalnym niezbędnym do zatrzymania zasobów w danej działalności gospodarczej.
Rachunkowe i ekonomiczne ujęcie kosztów znajduje swoje odzwierciedlenie rozumieniu
zysku z działalności gospodarczej.
Zysk rachunkowy jest różnicą między całkowitymi przychodami ze sprzedaży produktów
lub usług i kosztami explicite (kosztami rachunkowymi).
Zysk ekonomiczny jest różnicą między całkowitymi przychodami a wszystkimi kosztami
(explicite i implicite) lub różnicą między przychodami i kosztami alternatywnymi
wszystkich nakładów.
Zysk rachunkowy = Przychody całkowite - koszty explicite
Zysk ekonomiczny = Przychody całkowite - (koszty explicite + koszty implicite)
Koszty rachunkowe w przedsiębiorstwie dzielimy ze względu na:
1. Istnienie przedsiębiorstwa: Co zmienia produkt?
Koszty proporcjonalne/ Koszty struktury
2. Współistnienie kosztów: Co można ująć księgowo bezpośrednio lub pojedynczo ?
Koszty bezpośrednie/ Koszty ogólne lub
Koszty pojedyncze/ Koszty wspólne
3. Uleganie wpływom: Co można zmienić w kosztach z punktu widzenia czasu i
hierarchii?
Koszty ulegające wpływom/ Koszty nie ulegające wpływom lub
Koszty zmienne/ Koszty stałe
W krótkim okresie czasu koszty produkcji dzielą się na koszty zmienne (koszty
zmieniające się wraz ze zmianami wielkości produkcji) oraz koszty stałe (koszty
niezależne od rozmiarów produkcji). W długim okresie czasu wszystkie koszty produkcji są
zmienne.
Koszty produkcji w krótkim okresie czasu
Koszty zmienne Koszty stałe
- płace pracowników produkcyjnych - płace pracowników administracji i
obsługi
- koszty surowców, materiałów, - koszty zużywania się budynków, maszyn,
półproduktów urządzeń
- koszty energii, wody - koszty użytkowania ziemi, wynajmu
lokali
- koszty kredytów, niektóre podatki
Koszt stały (fixed cost  FC) jest to koszt ponoszony przez przedsiębiorstwo niezależnie
od ilości produktu (przy danych cenach czynników produkcji jest on zależny od nakładów
stałych czynników produkcji. Jeżeli nawet przedsiębiorstwo w danym momencie nie
produkuje, to ponosi takie koszty jak: czynsze, opłaty leasingowe, koszty ochrony i
konserwacji urządzeń, wynagrodzenie stałego personelu, oprocentowanie kredytu itd.).
Koszt zmienny (variable cost  VC) zmienia się wraz ze zmianą ilości produktu, a więc
wraz ze zmianą nakładu zmiennych czynników produkcji (obejmuje on wydatki na zakup
surowców, materiałów, energii oraz płace zatrudnionych pracowników, w zależności od
zmiany ilości produkcji firmy).
Koszt całkowity ( total cost  TC) obliczany jest jako suma iloczynów nakładów
czynników produkcji: ziemi, pracy i kapitału oraz ich cen. Składa się on z:
- kosztu stałego,
- kosztu zmiennego.
Funkcja kosztów jest relacją między kosztami produkcji i odpowiednią wielkością
produkcji.
Oznaczając przez Q wielkość produkcji oraz KC całkowity koszt produkcji, funkcję kosztów
zapiszemy następująco: KC = f(Q)
W zależności od okresu czasu rozróżniamy funkcję kosztów w krótkim i w długim okresie.
http://notatek.pl/koszty-w-mikroekonomii?notatka
W krótkim okresie czasu pewne koszty produkcji są zmienne, inne zaś koszty są stałe.
Można wyróżnić pięć rodzajów kosztów w krótkim okresie czasu, które będą przedmiotem
szczegółowej analizy:
- koszty stałe całkowite (KSC),
- koszty zmienne całkowite (KZC),
- koszty całkowite (KC = KSC + KZC),
- koszty przeciętne (stałe, zmienne, całkowite),
- koszty marginalne.
Koszty produkcji
Wielkość Koszt Koszt Koszt Koszt stały Koszt Koszt Koszt
produkcji stały zmienny całkowity przeciętny zmienny całkowity margi-
całkowity całkowity przeciętny przeciętny nalny
Q KSC KZC KC KSP KZP KCP KM
0 10 0 10   - -
1 10 11 21 10 11 21 11
2 10 18 28 5 9 14 7
3 10 22 32 3,3 7,3 10,6 4
4 10 24 34 2,5 6 8,5 2
5 10 25 35 2,0 5 7 1
6 10 26 36 1,6 4,3 5,9 1
7 10 28 38 1,4 4 5,4 2
8 10 32 42 1,2 4 5,2 4
9 10 39 49 1,1 4,3 5,4 7
10 10 50 60 1,0 5 6 11
Koszty stałe całkowite (KSC) ponoszone są przez przedsiębiorstwo niezależnie od
wielkości produkcji. Jeżeli wszystkie koszty stałe wynoszą 10 jednostek pieniężnych
wówczas koszt stały całkowity pozostaje niezmienny, niezależnie od rozmiarów produkcji.
Koszt stały przeciętny (KSP), nazywany również kosztem stałym jednostkowym,
powstaje z podzielenia kosztu stałego całkowitego przez wielkość produkcji.
Koszt stały przeciętny zmniejsza się nieustannie wraz ze wzrostem rozmiarów produkcji.
Oznacza to, że na każdy produkt przypada coraz mniejsza cząstka całkowitych kosztów
stałych.