OPINIE
Rozdział 1/4.A.
1/4.A. Wykroczenia Scigane przez inspektora pracy
Michał Abramowski Scigane przez inspektora pracy
Rozdział 1/4.A.
1/4.A. Wykroczenia
1. Państwowa Inspekcja
paxdziernik 2008 Pracy
Spis treSci
1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
2. Wykroczenia przeciwko prawom pracownika
okreSlone w Kodeksie pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
2.1. Artykuł 281 Kodeksu pracy . . . . . . . . . . . . . . . 3
2.2. WyjaSnienia wykroczeń wymienionych
w artykule 281 Kp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
2.3. Artykuł 282 ż 1 Kodeksu pracy . . . . . . . . . . . . 7
2.4. WyjaSnienia wykroczeń wymienionych
w artykule 282ż1Kp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
2.5. Artykuł 282 ż 2 Kodeksu pracy . . . . . . . . . . . . 8
2.6. Artykuł 283 ż 1 Kodeksu pracy . . . . . . . . . . . . 9
2.7. Artykuł 283 ż 2 Kodeksu pracy . . . . . . . . . . . . 10
2.8. WyjaSnienia wykroczeń wymienionych
w art. 283ż2Kp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
3. Wykroczenia okreSlone w ustawie o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy . . . . . . . . . . 13
3.1. Artykuł 119 ustawy o promocji zatrudnienia... 13
3.2. Artykuł 120 ustawy o promocji zatrudnienia... 14
3.3. Artykuł 121 ustawy o promocji zatrudnienia... 14
3.4. WyjaSnienia wykroczeń wymienionych
w artykule 121 ustawy o promocji
zatrudnienia... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
3.5. Artykuł 122 ustawy o promocji zatrudnienia... 16
3.6. Artykuł 123 ustawy o promocji zatrudnienia... 17
4. Wykroczenia okreSlone w innych ustawach. . . . . . . 17
4.1. Artykuł 22 ustawy o społecznej inspekcji pracy . 17
4.2. Artykuł 12a ustawy o zakładowym funduszu
Swiadczeń socjalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
4.3. Artykuły 92, 93, 94 ustawy o pracy na morskich
statkach handlowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
4.4. Artykuł 27 ustawy o zatrudnianiu pracowników
tymczasowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
4.5. Artykuł 39 ustawy o europejskich radach
zakładowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
4.6. Artykuł 19 ustawy o informowaniu pracowników
i przeprowadzaniu z nimi konsultacji . . . . . . . . . 21
4.7. Artykuł 133 ustawy o europejskim zgrupowaniu
interesów gospodarczych i spółce europejskiej 21
4.8. Artykuł 111 ustawy o spółdzielni europejskiej . 21
5. CzynnoSci sprawdzające. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
6. Karanie w drodze nałożenia mandatu karnego. . . . . 23
7. Sporządzanie wniosku o ukaranie do sądu . . . . . . . . 25
8. Strony, obrońcy i pełnomocnicy w postępowaniu
sądowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
8.1. Oskarżyciel publiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
8.2. Pokrzywdzony, oskarżyciel posiłkowy
i pełnomocnicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
8.3. Obwiniony i jego obrońca . . . . . . . . . . . . . . . . 27
pazdziernik 2008 1
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/4.A.
9. Przedawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
10. Odwołanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
11. Kasacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
1. Wprowadzenie
Jak okreSlono w artykułach:
17 ż 2 ustawy z 24.8.2001 r. Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia
(Dz.U. Nr 106, poz. 1148, ze zm.) oraz
10 ust. 1 pkt 15 ustawy z 13.4.2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. Nr 89,
poz. 589),
inspektor pracy Sciga wykroczenia:
przeciwko prawom pracownika okreSlone w ustawie z 26.6.1974 r. Kodeks
pracy (tj. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.),
okreSlone w art. 119 123 ustawy z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i insty-
tucjach rynku pracy (tj. Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, ze zm.), a także
inne wykroczenia, gdy ustawa tak stanowi.
Inspektor pracy bierze udział w tych sprawach w charakterze oskarżyciela pu-
blicznego.
Wykroczeniem jest czyn:
bezprawny tj. taki, który jest zabroniony przez ustawę (np. Kodeks pracy),
zagrożony karą grzywny w momencie jego popełnienia,
społecznie szkodliwy,
Definicja
zawiniony w momencie jego popełnienia.
Czyn będący wykroczeniem może mieć formę konkretnego działania sprawcy, lub
zaniechania. Z tym drugim przypadkiem mamy do czynienia, jeSli dana osoba nie
wykonuje ciążących na niej obowiązków.
Wykroczenie uważa się za popełnione w miejscu, gdzie:
sprawca działał,
PRZYKAAD Przykładem może być dopuszczenie pracownika do pracy bez uprzedniego przeszkolenia wstępnego
w dziedzinie bhp.
zaniechał działania, do którego był zobowiązany,
PRZYKAAD Przykładem może być niewykonanie decyzji nakazowej podlegającej wykonaniu.
skutek nastąpił lub miał nastąpić.
PRZYKAAD Sytuacja taka będzie miała miejsce, jeSli na budowie prowadzonej poza siedzibą przedsiębiorstwa,
pracodawca nie zapewnił ustępu dla pracowników.
2 pazdziernik 2008
1/4.A. Wykroczenia ścigane przez inspektora pracy OPINIE
Rozdział 1/4.A.
Za popełnienie czynu zabronionego odpowiada konkretna osoba fizyczna, czyli Osoba
odpowiedzialna
ten, kto popełni dane wykroczenie na:
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również
polskim statku wodnym lub powietrznym.
NieSwiadomoSć tego, że czyn jest zagrożony karą nie wyłącza odpowiedzial-
noSci, chyba że nieSwiadomoSć była usprawiedliwiona.
Usprawiedliwieniem nieSwiadomoSci popełnienia czynu może być sytuacja, gdy pracodawca popełnił PRZYKAAD
czyn tuż po powrocie z zagranicy lub odosobnienia (np. w skutek ciężkiej choroby), a w czasie jego
nieobecnoSci w kraju doszło do takiej zmiany stanu prawnego, że czyn z dozwolonego stał się wy-
kroczeniem.
Nie wszystkie nieprawidłowoSci w przestrzeganiu prawa noszą znamiona wykro-
czenia. Wykroczenia Scigane przez inspektora pracy okreSlone są w przepisach
sankcyjnych zawartych w artykułach:
281 283 ustawy z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (tj. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94,
ze zm.),
119 123 ustawy z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy (tj. Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, ze zm.),
22 ustawy z 24.6.1983 r. o społecznej inspekcji pracy (Dz.U. Nr 35, poz. 163,
ze zm.),
12a ustawy z 4.3.1994 r. o zakładowym funduszu Swiadczeń socjalnych
(tj. Dz.U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335, ze zm.),
92 94 ustawy z 23.5.1991 r. o pracy na morskich statkach handlowych (Dz.U.
Nr 61, poz. 258, ze zm.),
27 ustawy z 9.7.2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (Dz.U.
Nr 166, poz. 1608, ze zm.),
39 ustawy z 5.4.2002 r. o europejskich radach zakładowych (Dz.U. Nr 62,
poz. 556, ze zm.),
19 ustawy z 7.4.2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi
konsultacji (Dz.U. Nr 79, poz. 550),
133 ustawy z 4.3.2005 r. o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych
i spółce europejskiej (Dz.U. Nr 62, poz. 551, ze zm.),
111 ustawy z 22.7.2006 r. o spółdzielni europejskiej (Dz.U. Nr 149, poz. 1077).
2. Wykroczenia przeciwko prawom pracownika
okreSlone w Kodeksie pracy
2.1. Artykuł 281 Kodeksu pracy
Kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu:
1) zawiera umowę cywilnoprawną w warunkach, w których zgodnie z art. 22 ż 1 (Kp)
powinna być zawarta umowa o pracę,
2) nie potwierdza na piSmie, zawartej z pracownikiem umowy o pracę,
3) wypowiada lub rozwiązuje z pracownikiem stosunek pracy bez wypowiedzenia, naru-
szając w sposób rażący przepisy prawa pracy,
pazdziernik 2008 3
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/4.A.
4) stosuje wobec pracowników inne kary niż przewidziane w przepisach prawa pracy
o odpowiedzialnoSci porządkowej pracowników,
5) narusza przepisy o czasie pracy lub przepisy o uprawnieniach pracowników związa-
nych z rodzicielstwem i zatrudnianiu młodocianych,
6) nie prowadzi dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt
osobowych pracowników,
7) pozostawia dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta
osobowe pracowników w warunkach grożących uszkodzeniem lub zniszczeniem
podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.
2.2. WyjaSnienia wykroczeń wymienionych w artykule 281 Kp
Osoba OdpowiedzialnoSć za wykroczenia okreSlone w art. 281 Kp ponosi pracodawca lub
odpowiedzialna
osoba działająca w jego imieniu. Ponieważ odpowiedzialnoSć za wykroczenie
spoczywa na konkretnej osobie fizycznej, będzie to:
pracodawca będący osobą fizyczną,
każda inna osoba wykonująca czynnoSci za pracodawcę,
osoba, której pracodawca udzielił pełnomocnictw do załatwiania konkretnych
spraw w jego imieniu.
PRZYKAAD Pełnomocnictwo do załatwienia konkretnych spraw może być zawarte w:
zakresie obowiązków służbowych,
statucie organizacji,
regulaminie organizacyjnym, itp.
Punkt 1)
Praca Jeżeli praca, którą wykonuje osoba na rzecz innego podmiotu (zleceniodawcy)
w warunkach
cechuje się:
stosunku pracy
dobrowolnoScią jej wykonywania,
osobistym Swiadczeniem tej pracy w sposób ciągły,
wyznaczonym miejscem i czasem jej wykonywania przez zleceniodawcę,
podporządkowaniem (osoba wykonująca pracę podporządkowana jest co do
sposobu wykonywania pracy osobie zlecającej praca wykonywana jest pod
kierownictwem),
odpłatnoScią,
ponoszeniem ryzyka ekonomicznego, technicznego i osobowego przez zlece-
niodawcę,
to istnieją podstawy do uznania tej pracy za wykonywaną w warunkach stosunku
pracy (umowy o pracę). Nie ma tu znaczenia fakt, że na wykonanie tej pracy została
zawarta inna umowa, np. umowa zlecenie.
O rodzaju umowy decydują przede wszystkim warunki wykonywania pracy,
a nie jej nazwa.
Jeżeli zatem inspektor pracy ustali, że pracodawca powierzył pracę osobie fizycznej
na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. na podstawie wzmiankowanej już
umowy zlecenia), a praca ta wykonywana jest ww. warunkach stosunku pracy, to
wszczyna postępowanie wykroczeniowe przeciwko temu pracodawcy. Ponadto
4 pazdziernik 2008
1/4.A. Wykroczenia ścigane przez inspektora pracy OPINIE
Rozdział 1/4.A.
wnosi powództwo do sądu o ustalenie stosunku pracy, czyli o zawarcie umowy
o pracę w miejsce zawartej wczeSniej umowy cywilnoprawnej.
Punkt 2)
Dotyczy sytuacji, gdy umowa o pracę została zawarta w innej formie niż na piSmie Forma umowy
(np. ustnie). Potwierdzenie na piSmie zawartej wczeSniej umowy o pracę należy
rozumieć jako faktyczne sporządzenie umowy pisemnej (potwierdzającej), która
winna zawierać w szczególnoSci:
strony umowy,
rodzaj umowy,
warunki zatrudnienia.
Potwierdzenie powinno nastąpić najpóxniej w dniu rozpoczęcia pracy.
Punkt 3)
Naruszenie prawa może być uznane przez inspektora pracy jako rażące w przy- Rażące
naruszenie
padku, gdy:
prawa
doszło do naruszenia zakazu wypowiadania (np. w okresie 4 lat przed osiąg-
nięciem wieku emerytalnego przez pracownika, w czasie urlopu pracownika),
oSwiadczenie woli strony stosunku pracy nie miało formy pisemnej,
w oSwiadczeniu woli pracodawca nie podał przyczyny wypowiedzenia umo-
wy zawartej na czas nieokreSlony lub rozwiązania umowy o pracę bez wypo-
wiedzenia,
zaniechano obowiązku konsultacji ze związkiem zawodowym w sprawie wy-
powiedzenia lub rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem (oczywiScie
tylko w sytuacji, gdy na terenie zakładu działała w tym czasie organizacja
związku zawodowego).
Wykroczenie będzie mieć również miejsce, gdy dojdzie do rażącego naruszenia
prawa przy wypowiedzeniu lub rozwiązaniu stosunku pracy zawartego na pod-
stawie:
mianowania,
powołania,
wyboru lub
spółdzielczej umowy o pracę.
Punkt 4)
Wykroczeniem będzie stosowanie przez pracodawcę kar w stosunku do pracowni- Kary dla
pracownika
ka za jego przewinienia pracownicze nieprzewidzianych w przepisach Rozdziału
VI Działu IV Kodeksu pracy.
Znamiona wykroczenia będzie wyczerpywać nałożenie przez pracodawcę na pracownika kary w po- PRZYKAAD
staci nieodpłatnej, dodatkowej pracy za naruszenie porządku pracy.
pazdziernik 2008 5
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/4.A.
Punkt 5)
Czas pracy, Znamiona wykroczenia wyczerpuje naruszenie któregokolwiek przepisu doty-
ochrona pracy
czącego:
kobiet i młodo-
czasu pracy pracowników zawartego w:
cianych
Dziale VI Kodeksu pracy,
innych szczególnych lub odrębnych aktach prawnych (np. w ustawie Karta
Nauczyciela), a także
zbiorowym układzie pracy,
regulaminie pracy (często spotykanym wykroczeniem jest niezachowanie
okresu odpoczynku lub rocznego limitu czasu pracy w godzinach nadlicz-
bowych);
ochrony pracy kobiet (rodziców wychowujących dzieci) zawartego, m.in. w:
Dziale VIII Kodeksu pracy,
aktach wykonawczych np. w rozporządzeniu RM z 10.9.1996 r. w sprawie
wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet
(Dz.U. Nr 114, poz. 545, ze zm.);
zatrudniania młodocianych zawartego w:
Dziale IX Kodeksu pracy oraz
w aktach wykonawczych np. w rozporządzeniu RM z24.8.2004 r. w spra-
wie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudnia-
nia przy niektórych z tych prac (Dz.U. Nr 200, poz. 2047, ze zm.).
Punkt 6)
Prowadzenie Na pracodawcy ciąży obowiązek, wynikający z art. 94 pkt 9a Kp, prowadzenia
dokumentacji
dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych
każdego pracownika. Zakres tej dokumentacji oraz sposób prowadzenia akt oso-
bowych podane są w rozporządzeniu MPiPS z 28.5.1996 r. (Dz.U. Nr 62, poz. 286,
ze zm.).
JeSli pracodawca nie prowadzi takiej dokumentacji, zaniechanie to zostanie
zakwalifikowane przez inspektora pracy jako wykroczenie. Nie będzie jednak
stanowić wykroczenia, gdy w prowadzonej dokumentacji znajdą się błędy lub
pomyłki, a także, gdy dokumenty będą nieuporządkowane.
Punkt 7)
Przechowy- Na pracodawcy ciąży również obowiązek, wynikający z art. 94 pkt 9b Kp, przecho-
wanie
wywania dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt
dokumentacji
osobowych pracowników. Należy podkreSlić, że ww. dokumentacja powinna być
przechowywana w warunkach niegrożących jej uszkodzeniem lub zniszczeniem.
Obowiązek przechowywania dokumentacji w sprawach związanych ze stosun-
kiem pracy oraz akt osobowych pracowników (dokumentacji osobowej i doku-
mentacji płacowej) ciąży na pracodawcy przez 50 lat licząc od dnia rozwiązania lub
wygaSnięcia stosunku pracy.
W przypadku postawienia pracodawcy w stan likwidacji lub ogłoszenia jego
upadłoSci wskazuje on podmiot prowadzący działalnoSć w dziedzinie przecho-
wywania dokumentacji, któremu przekazuje ją do dalszego przechowywania,
zapewniając na ten cel Srodki finansowe na czas, jaki pozostał do końca owego
50-letniego okresu.
6 pazdziernik 2008
1/4.A. Wykroczenia ścigane przez inspektora pracy OPINIE
Rozdział 1/4.A.
2.3. Artykuł 282 ż 1 Kodeksu pracy
Kto, wbrew obowiązkowi:
1) nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego Swiadczenia
przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego Swiadczenia członkowi
rodziny pracownika, wysokoSć tego wynagrodzenia lub Swiadczenia bezpodstawnie
obniża albo dokonuje bezpodstawnych potrąceń,
2) nie udziela przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawnie
obniża wymiar tego urlopu,
3) nie wydaje pracownikowi Swiadectwa pracy
podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.
2.4. WyjaSnienia wykroczeń wymienionych w artykule 282ż1Kp
Punkt 1)
Na pracodawcy ciąży obowiązek, wynikający z art. 94 pkt 5 Kp, terminowej i pra- Wypłata
wynagrodzenia
widłowej wypłaty wynagrodzenia. Sposób wypłaty okreSlają szczegółowo przepi-
sy art. 85 i 86 Kp oraz uregulowania wewnątrzzakładowe (przypomnijmy układy
zbiorowe pracy, regulaminy).
Termin wypłaty jest zachowany, jeżeli pracownik w wyznaczonym dniu wypłaty
może dysponować zarobionymi pieniędzmi. CzynnoSci przelewu pieniędzy na
konto pracownika powinny być zatem dokonywane z takim wyprzedzeniem, aby
pracownik mógł mieć je na koncie w dniu wypłaty.
Za bezpodstawne obniżenie wynagrodzenia za pracę może być uznane niewypłacenie należnego PRZYKAAD
wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.
NależnoSci inne niż okreSlone w art. 87ż1i 7Kpmogą być potrącane z wynagro- Potrącenia
dzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na piSmie. OkreSlone w ww.
przepisach należnoSci, które można potrącać bez zgody pracownika z wynagro-
dzenia za pracę (po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na
podatek dochodowy od osób fizycznych), to:
sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie Swiad-
czeń alimentacyjnych,
sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należnoSci
innych niż Swiadczenia alimentacyjne,
zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
kary pieniężne (przewidziane w art. 108 Kp za nieprzestrzeganie przez pracow-
nika: przepisów bhp lub przepisów ppoż., opuszczenie pracy bez usprawiedli-
wienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzexwoSci lub spożywanie alkoholu
w czasie pracy),
kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatnoSci za okres nieobecnoSci
w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia (w pełnej
wysokoSci).
pazdziernik 2008 7
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/4.A.
Zgoda może dotyczyć wielokrotnego (np. comiesięcznego odpisu) lub jednorazo-
wego potrącenia. Ponadto pracownik powinien mieć możliwoSć wycofania swojej
zgody na dalsze potrącanie.
Zgoda pracownika na potrącenia z wynagrodzenia dotycząca przyszłych ewen-
tualnych (niepewnych) zdarzeń nie ma mocy prawnej.
PRZYKAAD Częste są przypadki, że pracodawca przy wypłacie pracownikowi należnoSci z tytułu wynagrodzenia
za pracę sugerując się (błędnie) przepisami Kodeksu cywilnego dokonuje (podejmując jednostron-
nie decyzję) odbioru swoich wierzytelnoSci poprzez potrącenie z tego wynagrodzenia bez zgody
pracownika kwoty, którą jest mu dłużny pracownik (np. z tytułu nierozliczenia zaliczki, jaką dostał od
pracodawcy na zakup paliwa do samochodu). Takie postępowanie pracodawcy pomimo, że jest zgodne
z prawem cywilnym, jest niedopuszczalne ze względu na szczególną prawną ochronę wynagrodzenia
za pracę okreSloną w przepisach prawa pracy i jest wykroczeniem.
Punkt 2)
Nie udzielenie Znamiona wykroczenia wyczerpują, m.in. następujące czyny:
urlopu
nie udzielenie urlopu zgodnie z planem lub w uzgodnionym z pracownikiem
terminie przy braku wniosku pracownika o przesuniecie terminu lub braku
przyczyn leżących po stronie pracodawcy,
nie udzielenie urlopu przysługującego w danym roku do końca I kwartału
roku następnego przy braku wniosku pracownika o póxniejsze wykorzystanie
urlopu zaległego,
nie udzielenie pierwszego urlopu z upływem 6 miesięcy pracy mimo wniosku
pracownika,
zaniżenie wymiaru urlopu wypoczynkowego w wyniku nie uwzględnienia
okresu nauki lub poprzednich okresów zatrudnienia (u innych pracodawców),
pomimo przedstawionych przez pracownika odpowiednich dokumentów,
zaniżenie wymiaru urlopu proporcjonalnego poprzez niewłaSciwe jego obli-
czenie.
Punkt 3)
Świadectwo Nie wydanie Swiadectwa pracy w terminie (niezwłocznie, czyli w ostatnim dniu
pracy
trwania stosunku pracy, a gdy jest to niemożliwe w ciągu następnych 7 dni) już
wyczerpuje znamiona wykroczenia.
2.5. Artykuł 282 ż 2 Kodeksu pracy
Tej samej karze (grzywny od 1000 zł do 30 000 zł) podlega, kto wbrew obowiązkowi nie
wykonuje podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu pracy lub ugody zawartej przed komi-
sją pojednawczą lub sądem pracy.
Nie wykonanie Jeżeli pracownik zażąda realizacji wykonalnego wyroku sądu pracy lub ugody
wyroku sądu
(po nadaniu jej przez sąd pracy klauzuli wykonalnoSci), a pracodawca nie spełni
jego żądania, to istnieje przesłanka do uznania tej odmowy za wykroczenie.
Istotą tego wykroczenia jest więc samo nieposłuszeństwo wobec treSci wykonal-
nego orzeczenia lub ugody.
8 pazdziernik 2008
1/4.A. Wykroczenia ścigane przez inspektora pracy OPINIE
Rozdział 1/4.A.
2.6. Artykuł 283 ż 1 Kodeksu pracy
Kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracowni-
kami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa
i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.
Przedmiotem wykroczenia jest nieprzestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeń- Nieprzestrzega-
nie przepisów
stwa i higieny pracy. Dotyczy to wszystkich przepisów tej materii, a więc nie tylko
bhp
zawartych w Kodeksie pracy, ale również w aktach wykonawczych oraz przepisach
o charakterze branżowym.
W artykule 207 ż 1 Kodeksu pracy jednoznacznie wskazano na pracodawcę jako
odpowiedzialnego za stan bezpieczeństwa i higieny pracy. Ponieważ wykrocze-
nie należy przypisać konkretnej osobie fizycznej, będzie nią więc osoba wykonująca
w zakładzie pracy czynnoSci w sprawach z zakresu prawa pracy lub inna, wyzna-
czona do tego osoba.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy
także:
osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy
w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także
osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez
pracodawcę na własny rachunek działalnoSć gospodarczą.
Ponadto pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki
zajęć odbywanych na terenie zakładu pracy przez studentów i uczniów nie bę-
dących jego pracownikami. Również na pracodawcy ciąży obowiązek zastoso-
wania Srodków niezbędnych do zapewnienia ochrony życia i zdrowia osobom
postronnym, mającym dostęp do miejsca, w którym prowadzona jest praca.
Obowiązek ochrony zdrowia i życia osób fizycznych wykonujących prace na innej Osoby
odpowiedzialne
podstawie niż stosunek pracy oraz prowadzących na własny rachunek działalnoSć
gospodarczą poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy
przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki spoczywa również na
przedsiębiorcach nie będących pracodawcami.
Pracodawca, lub osoba reprezentująca pracodawcę, a także przedsiębiorca nie-
będący pracodawcą nie mogą przerzucić swojej odpowiedzialnoSci na inną
osobę w drodze czynnoSci prawnej, np. na pracownika służby bhp.
W art. 212 Kp wyznaczono osobie kierującej pracownikami zakres obowiązków
z dziedziny bezpieczeństwa i higieny pracy. Jeżeli osoba ta ich nie wypełnia, to tym
samym nie przestrzega przepisów i zasad bhp, czyli jest sprawcą wykroczenia. Wy-
kroczenie popełnia również osoba kierująca innymi osobami fizycznymi (nie-
będącymi pracownikami), jeżeli nie przestrzega przepisów i zasad bhp w stosunku
do tych osób.
Kierownik robót budowlanych popełni wykroczenie, jeżeli nie dopilnuje, aby osoby wykonujące prace PRZYKAAD
na wysokoSci na podstawie umowy zlecenia, aczkolwiek pod jego nadzorem, stosowały Srodki ochrony
przed upadkiem z wysokoSci.
pazdziernik 2008 9
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/4.A.
2.7. Artykuł 283 ż 2 Kodeksu pracy
Tej samej karze (grzywny od 1000 zł do 30 000 zł) podlega, kto:
1) wbrew obowiązkowi nie zawiadamia w terminie 30 dni właSciwego okręgowego in-
spektora pracy i właSciwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju,
zakresie prowadzonej działalnoSci, jak również o zmianie miejsca, rodzaju i zakresu
prowadzonej działalnoSci oraz o zmianie technologii, jeżeli zmiana technologii może
powodować zwiększenie zagrożenia dla zdrowia pracowników,
2) wbrew obowiązkowi nie zapewnia, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego
albo jego częSci, w których przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na
podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, po-
zytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawców,
3) wbrew obowiązkowi wyposaża stanowiska pracy w maszyny i inne urządzenia tech-
niczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodnoSci,
4) wbrew obowiązkowi dostarcza pracownikowi Srodki ochrony indywidualnej, które nie
spełniają wymagań dotyczących oceny zgodnoSci,
5) wbrew obowiązkowi stosuje:
a) materiały i procesy technologiczne bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwo-
Sci dla zdrowia pracowników i bez podjęcia odpowiednich Srodków profilaktycznych,
b) substancje i preparaty chemiczne nieoznakowane w sposób widoczny i umożli-
wiający ich identyfikację,
c) niebezpieczne substancje i niebezpieczne preparaty chemiczne nieposiadające kart
charakterystyki tych substancji, a także opakowań zabezpieczających przed ich szko-
dliwym działaniem, pożarem lub wybuchem,
6) wbrew obowiązkowi nie zawiadamia właSciwego okręgowego inspektora pracy, pro-
kuratora lub innego właSciwego organu o Smiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypad-
ku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki,
mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy, nie zgłasza
choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę, nie ujawnia wypadku przy pracy
lub choroby zawodowej, albo przedstawia niezgodne z prawdą informacje, dowody lub
dokumenty dotyczące takich wypadków i chorób,
7) nie wykonuje w wyznaczonym terminie podlegającego wykonaniu nakazu organu Pań-
stwowej Inspekcji Pracy,
8) utrudnia działalnoSć organu Państwowej Inspekcji Pracy, w szczególnoSci uniemożli-
wia prowadzenie wizytacji zakładu pracy lub nie udziela informacji niezbędnych do
wykonywania jej zadań,
9) bez zezwolenia właSciwego inspektora pracy dopuszcza do wykonywania pracy lub
innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia.
2.8. WyjaSnienia wykroczeń wymienionych w art. 283ż2Kp
Osoba Za wykroczenie z katalogu zawartego w art. 283 ż 2 odpowiada osoba, na którą
odpowiedzialna
wyraxnie nałożono taki obowiązek (np. w zakresie czynnoSci służbowych, w re-
gulaminie organizacyjnym, itp.) i która zawiniła nie spełniając go. Jeżeli jednak
nie wyznaczono takiej osoby w zakładzie pracy odpowiedzialnoSć ponosi
pracodawca lub inna osoba, na rzecz której wykonywana jest praca przez osoby
fizyczne.
10 pazdziernik 2008
1/4.A. Wykroczenia ścigane przez inspektora pracy OPINIE
Rozdział 1/4.A.
Punkt 1)
Obowiązek zawiadomienia okręgowego inspektora pracy, czy państwowego Obowiązek po-
wiadomienia
inspektora sanitarnego spoczywa na pracodawcy zgodnie z art. 209 Kp.
inspekcji pracy
lub sanitarnej
Datą rozpoczęcia działalnoSci (jako pracodawcy) jest dzień zatrudnienia pierwsze-
go pracownika, a nie np. wpisu do rejestru działalnoSci gospodarczej.
Punkt 2)
Wykroczenie popełnia pracodawca, ponieważ to on, w mySl przepisu okreSlonego Budowa
i przebudowa
w art. 213 Kp, jest odpowiedzialny za uwzględnienie przepisów bhp przy budowie
lub przebudowie obiektu, w którym znajdują się pomieszczenia pracy.
Punkt 3)
Wykroczenie to powstaje w wyniku naruszenia art. 217 Kp (zakaz wyposażania sta- Odpowiednie
warunki pracy
nowisk pracy w maszyny i urządzenia nie spełniające wymagań dotyczących oceny
i wyposażenie
zgodnoSci) oraz dotyczy odpowiedzialnoSci wynikającej z:
stanowiska
art. 207ż2Kp(pracodawca ma obowiązek ochrony zdrowia i życia pracowni-
ków poprzez zapewnienie odpowiednich warunków pracy przy odpowiednim
wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki),
art. 304ż3Kp(obowiązki przedsiębiorców niebędących pracodawcami) lub
art. 212 pkt 1 Kp (kierownik zobowiązany jest do organizacji stanowisk pracy
zgodnie z przepisami bhp).
Punkt 4)
Wykroczenie popełnia pracodawca, który wbrew art. 2376 ż 3 Kp dostarczył pra- Ochrony
indywidualne
cownikowi Srodki ochrony indywidualnej niespełniające wymagań dotyczących
oceny zgodnoSci.
Wykroczenie to popełnia również osoba niebędąca pracodawcą, która dostarczyła
takie Srodki osobom fizycznym wykonującym prace na jej rzecz na innej podstawie
niż stosunek pracy oraz prowadzących na własny rachunek działalnoSć gospo-
darczą w ramach obowiązku ochrony ich zdrowia i życia.
Punkt 5a)
Wykroczenie to powstaje w wyniku naruszenia art. 220ż1Kp(zakaz stosowania Materiały
technologie
materiałów i technologii, bez ustalenia stopnia ich szkodliwoSci i podjęcia Srod-
ków zaradczych) i dotyczy odpowiedzialnoSci wynikającej z artykułów:
207ż2Kp(obowiązki pracodawcy),
304ż3Kp(obowiązki przedsiębiorców niebędących pracodawcami) lub
212 pkt 3 Kp (kierownik zobowiązany jest do takiej organizacji pracy, przy któ-
rej pracownicy są maksymalnie zabezpieczeni przed wypadkami, chorobami
zawodowymi i chorobami związanymi z warunkami Srodowiska pracy).
pazdziernik 2008 11
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/4.A.
Punkt 5b)
Substancje Wykroczenie to powstaje w wyniku naruszenia art. 221ż1Kp(zakaz stosowania
i preparaty
substancji i preparatów chemicznych bez widocznego oznakowania) i dotyczy
odpowiedzialnoSci wynikającej z artykułów:
207ż2Kp(obowiązki pracodawcy),
304ż3Kp(obowiązki przedsiębiorców niebędących pracodawcami) lub
212 pkt 3 Kp (obowiązki kierownika).
Punkt 5c)
Karty Wykroczenie to powstaje w wyniku naruszenia art. 221ż2Kp(zakaz stosowania
charakterystyki,
niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych bez aktualnego ich spisu,
oznakowanie
kart charakterystyki i odpowiednich opakowań) i dotyczy odpowiedzialnoSci
wynikającej z artykułów:
207ż2Kp(obowiązki pracodawcy),
304ż3Kp(obowiązki przedsiębiorców niebędących pracodawcami) lub
212 pkt 3 Kp (obowiązki kierownika).
Punkt 6)
Zawiadomienie Wykroczenie popełnia pracodawca, który wbrew artykułom:
o wypadku przy
234ż2Kp(obowiązek niezwłocznego zawiadomienia okręgowego inspektora
pracy i choro-
pracy i prokuratora o Smiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy
bie zawodowej
pracy) lub
235ż1Kp(obowiązek niezwłocznego zawiadomienia okręgowego inspektora
pracy i właSciwego organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej o rozpoznanych
chorobach zawodowych)
nie dopełnił ciążących na nim obowiązków.
Punkt 7)
Niewykonanie Dopuszcza się wykroczenia osoba odpowiedzialna za zapewnienie wykonania
decyzji
nakazu (zawartych w nim decyzji nakazowych) inspektora pracy lub okręgowego
nakazowych
inspektora pracy.
W przypadku, gdy zachodzi zmiana osoby na stanowisku, na którym istnieje od-
powiedzialnoSć za wykonanie nakazu (np. na stanowisku dyrektora zakładu),
obowiązek wykonania nakazu w ustalonym terminie przejmuje jego następca.
Rodzaje decyzji WSród decyzji podlegających wykonaniu można wyróżnić:
podlegające natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy o PIP,
którym nadano rygor natychmiastowej wykonalnoSci na podstawie art. 108
ustawy z 14.6.1960 r. Kodeksu postępowania administracyjnego (tj. Dz.U.
z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ze zm.) wyjątek stanowi sytuacja, w której po wnie-
sieniu odwołania od decyzji, okręgowy inspektor pracy wstrzymał jej wykona-
nie do czasu rozpatrzenia odwołania, pod warunkiem jednak usunięcia bezpo-
Sredniego zagrożenia życia i zdrowia osób wykonujących dane prace,
ostateczne wyjątkiem jest sytuacja, gdy została wniesiona skarga do Naczel-
nego Sądu Administracyjnego, w wyniku której Sąd ten wydał postanowienie
o wstrzymaniu wykonania decyzji,
prawomocne.
12 pazdziernik 2008
1/4.A. Wykroczenia ścigane przez inspektora pracy OPINIE
Rozdział 1/4.A.
Decyzjami podlegającymi natychmiastowemu wykonaniu z mocy stawy o Państwowej Inspekcji PRZYKAAD
Pracy będą, np.:
wstrzymanie prac,
skierowanie do innych prac.
Nie stanowi wykroczenia niezrealizowanie wniosków zawartych w wystąpieniu
inspektora pracy. Jednakże, jeżeli pracodawca poprzez zaniechanie realizacji wnio-
sku utrzymał stan niezgodny z prawem, kwalifikujący się do zaliczenia go do kata-
logu wykroczeń, to inspektor pracy podejmie postępowanie wykroczeniowe.
Punkt 8)
Wykroczenie to nosi również znamiona przestępstwa okreSlonego w art. 225 ż 2 Utrudnianie
kontroli PIP
ustawy z 6.6.1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553, ze zm.), w którym usta-
nowiono, że udaremnianie lub utrudnianie kontroli zarówno inspektorowi pracy,
jak i osobie przybranej mu do pomocy podlega karze pozbawienia wolnoSci do 3 lat.
Punkt 9)
Wykroczenie to powstaje w wyniku naruszenia przepisu art. 3045 ż 1 Kp (warunki Zatrudnianie
dzieci
wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia
przez nie 16 roku życia).
3. Wykroczenia okreSlone w ustawie o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
3.1. Artykuł 119 ustawy o promocji zatrudnienia...
1. Kto zatrudnia lub powierza wykonywanie innej pracy zarobkowej bezrobotnemu, nie za-
wiadamiając o tym właSciwego powiatowego urzędu pracy, podlega karze grzywny nie niż-
szej niż 3000 zł.
2. Bezrobotny, który podjął zatrudnienie, inną pracę zarobkową lub działalnoSć gospodarczą
bez powiadomienia o tym właSciwego powiatowego urzędu pracy, podlega karze grzywny
nie niższej niż 500 zł.
Ustęp 1.
Zgodnie z art. 36 ust. 7 ustawy o promocji zatrudnienia... pracodawca jest obo-
wiązany zawiadomić w formie pisemnej, w okresie do 5 dni, właSciwy powiatowy
urząd pracy o:
zatrudnieniu osoby zarejestrowanej jako bezrobotna lub
Informowanie
powierzeniu jej innej pracy zarobkowej (np. na umowę zlecenia).
o zatrudnieniu
Pracodawca przed zatrudnieniem osoby lub powierzeniem jej innej pracy zarobko- bezrobotnego
wej jest obowiązany uzyskać od niej pisemne oSwiadczenie o pozostawaniu lub
niepozostawaniu w rejestrze bezrobotnych i poszukujących pracy, a osoba podej-
mująca pracę jest obowiązana złożyć takie oSwiadczenie.
pazdziernik 2008 13
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/4.A.
Ustęp 2.
Obowiązek Zgodnie z art. 74 ustawy o promocji zatrudnienia... bezrobotny jest obowiązany za-
bezrobotnego
wiadomić w ciągu 7 dni powiatowy urząd pracy o:
podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub pozarolniczej działalnoSci
oraz
zaistnieniu innych okolicznoSci powodujących utratę statusu bezrobotnego
albo utratę prawa do zasiłku.
Sprawca nie podlega odpowiedzialnoSci, jeżeli przed dniem przeprowadzenia
kontroli inspektora pracy obowiązek zawiadomienia powiatowego urzędu pracy
został spełniony.
3.2. Artykuł 120 ustawy o promocji zatrudnienia...
1. Kto powierza wykonywanie pracy cudzoziemcowi nieposiadającemu zezwolenia na pracę,
o którym mowa w art. 88, lub na innym stanowisku, lub na innych warunkach niż okreSlone
w zezwoleniu na pracę, podlega karze grzywny nie niższej niż 3000 zł.
2. Cudzoziemiec, który wykonuje pracę bez zezwolenia, o którym mowa w art. 88, lub na in-
nym stanowisku, lub na innych warunkach niż okreSlone w zezwoleniu na pracę, podlega ka-
rze grzywny nie niższej niż 1000 zł.
Zatrudnianie Zgodnie z art. 87 ustawy o promocji zatrudnienia... cudzoziemiec może wykony-
cudzoziemców
wać pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli posiada zezwolenie na
pracę wydane przez wojewodę właSciwego ze względu na siedzibę pracodawcy.
Z obowiązku tego są zwolnieni cudzoziemcy, jeżeli spełniają warunki okreSlone
w tym artykule (np. mający: status uchodxcy nadany w Polsce lub zezwolenie na
osiedlenie się w Polsce, a także obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej
lub państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii oraz
członkowie rodzin ww. cudzoziemców).
Art. 88 ustawy okreSla natomiast prace, przy wykonywaniu których cudzoziemiec
powinien posiadać zezwolenie (np. pracę: w podmiocie mającym siedzibę na tery-
torium Polski lub u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Pol-
ski w celu realizacji usługi eksportowej) i warunki jego wydania (warunkiem jest
wczeSniejsze uzyskanie przez pracodawcę przyrzeczenia i uzyskanie przez cudzo-
ziemca: odpowiedniej wizy lub zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony na
terytorium Polski lub zaSwiadczenia o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE lub
karty pobytu członka rodziny obywatela UE).
3.3. Artykuł 121 ustawy o promocji zatrudnienia...
1. Kto bez wymaganego wpisu do rejestru agencji zatrudnienia prowadzi agencję zatrudnie-
nia, podlega karze grzywny nie niższej niż 3000 zł.
2. Kto, prowadząc agencję zatrudnienia, pobiera od osoby, dla której poszukuje zatrudnienia,
innej pracy zarobkowej lub której udziela pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu i miej-
sca zatrudnienia, dodatkowe opłaty inne niż wymienione w art. 85 ust. 2 pkt 7, podlega karze
grzywny nie niższej niż 3000 zł.
3. Tej samej karze (nie niższej niż 3000 zł) podlega, kto prowadząc agencję zatrudnienia, nie
przestrzega zasady zakazu dyskryminacji ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawnoSć,
14 pazdziernik 2008
1/4.A. Wykroczenia ścigane przez inspektora pracy OPINIE
Rozdział 1/4.A.
rasę, pochodzenie etniczne, narodowoSć, orientację seksualną, przekonania polityczne i wy-
znanie religijne lub ze względu na przynależnoSć związkową.
4. Kto nie dokonał zwrotu certyfikatu wstępnego lub certyfikatu w terminie okreSlonym
w art. 19 ust. 15, podlega karze grzywny nie niższej niż 2000 zł.
5. Kto nie wykonał obowiązków, o których mowa w art. 18 ust. 6, podlega karze grzywny nie
niższej niż 3000 zł.
3.4. WyjaSnienia wykroczeń wymienionych w artykule 121
ustawy o promocji zatrudnienia...
Ustęp 1.
Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia... działalnoSć gospodarcza Wpis
do rejestru
polegająca na Swiadczeniu usług w zakresie:
poSrednictwa pracy na terenie Polski,
poSrednictwa do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych obywateli
polskich,
doradztwa personalnego,
poradnictwa zawodowego,
pracy tymczasowej
jest działalnoScią regulowaną i wymaga wpisu do rejestru podmiotów prowa-
dzących agencje zatrudnienia, który prowadzi marszałek województwa właSciwy
dla siedziby agencji zatrudnienia.
Rejestr jest jawny.
Ustęp 2.
Agencja zatrudnienia nie może pobierać opłat od osób, dla których poszukuje Pobieranie
opłat
zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, lub którym udziela pomocy w wyborze
odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia.
Wyjątek stanowi przypadek, gdy agencja jako poSrednik kieruje obywatela pol-
skiego do pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego na podstawie umowy
z tym obywatelem. Kwota opłaty, zawarta w umowie, jest przeznaczona na pokry-
cie kosztów poniesionych przez agencję na:
dojazd i powrót osoby skierowanej,
wydanie wizy,
badania lekarskie,
tłumaczenia dokumentów.
Ustęp 3.
Agencja zatrudnienia nie może dyskryminować ze względu na: Dyskryminacja
płeć,
wiek,
niepełnosprawnoSć,
rasę,
pochodzenie etniczne,
narodowoSć,
pazdziernik 2008 15
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/4.A.
orientację seksualną,
przekonania polityczne,
wyznanie religijne,
przynależnoSć związkową
osób, dla których poszukuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.
Ustęp 4.
Zwrot Podmiot prowadzący agencję zatrudnienia wykreSlony z rejestru jest obowiązany
certyfikatu
do zwrotu certyfikatu wstępnego lub certyfikatu w okresie miesiąca od dnia otrzy-
mania decyzji o wykreSleniu z rejestru.
Ustęp 5.
Informowanie Do obowiązków podmiotu Swiadczącego usługi w zakresie poSrednictwa pracy,
marszałka
doradztwa personalnego, poradnictwa zawodowego lub pracy tymczasowej nale-
województwa
ży złożenie marszałkowi województwa właSciwemu dla miejsca Swiadczenia
usług:
informacji zawierającej następujące dane:
nazwę państwa pochodzenia, oznaczenie przedsiębiorcy oraz jego siedzibę,
miejsce, termin rozpoczęcia i zakończenia Swiadczenia usług oraz rodzaj
Swiadczonych usług na terytorium Polski;
oSwiadczenia, że Swiadczone na terytorium Polski usługi są zgodne z posiada-
nymi uprawnieniami, wykonywaną działalnoScią w państwie swojej siedziby,
przepisami prawa państwa pochodzenia, zawierającego:
oznaczenie podmiotu prowadzącego agencję zatrudnienia oraz adres za-
mieszkania lub siedziby,
oznaczenie miejsca i datę złożenia oSwiadczenia,
podpis osoby uprawnionej do reprezentowania podmiotu, ze wskazaniem
imienia i nazwiska oraz pełnionej funkcji;
kopii dokumentu uprawniającego do prowadzenia działalnoSci w zakresie
Swiadczenia usług na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Euro-
pejskiej oraz jego tłumaczenia na język polski dokonanego przez tłumacza
przysięgłego wraz z podaniem pełnej nazwy i adresu organu wydającego ten
dokument.
3.5. Artykuł 122 ustawy o promocji zatrudnienia...
1. Kto:
1) nie dopełnia obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy lub nie opłaca ich w prze-
widzianym terminie,
2) nie zgłasza wymaganych danych lub zgłasza nieprawdziwe dane mające wpływ na
wymiar składek na Fundusz Pracy lub udziela w tym zakresie nieprawdziwych wyjaS-
nień albo odmawia ich udzielenia
podlega karze grzywny nie niższej niż 3000 zł.
Opłacanie Podmioty zobowiązane do opłacania składek na Fundusz Pracy wymienione są
składek
w art. 104 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia... .
Składki opłaca się za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego
i rentowego w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczenia
16 pazdziernik 2008
1/4.A. Wykroczenia ścigane przez inspektora pracy OPINIE
Rozdział 1/4.A.
społeczne. Poboru składek dokonuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych na wyod-
rębniony rachunek bankowy.
Sprawca nie podlega odpowiedzialnoSci, jeżeli przed dniem przeprowadzenia kon-
troli inspektora pracy zostały opłacone zaległe składki w wymaganej wysokoSci.
3.6. Artykuł 123 ustawy o promocji zatrudnienia...
Kto ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawnoSć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowoSć,
orientację seksualną, przekonania polityczne i wyznanie religijne lub ze względu na przyna-
leżnoSć związkową odmówi zatrudnienia kandydata na wolnym miejscu zatrudnienia lub
miejscu przygotowania zawodowego, podlega karze grzywny nie niższej niż 3000 zł.
Pracodawcy są obowiązani na bieżąco informować powiatowe urzędy pracy o wol- Informowanie
o wolnych
nych miejscach:
miejscach
zatrudnienia lub
pracy
przygotowania zawodowego.
W informacji nie mogą formułować wymagań dyskryminujących kandydatów ze
względu na płeć, wiek, niepełnosprawnoSć, rasę, pochodzenie etniczne, narodo-
woSć, orientację seksualną, przekonania polityczne i wyznanie religijne czy przyna-
leżnoSć związkową. Również kryteria wydawania przyrzeczeń i zezwoleń na pracę
cudzoziemców nie mogą zawierać wymagań dyskryminujących kandydatów z po-
wyższych względów.
4. Wykroczenia okreSlone w innych ustawach
4.1. Artykuł 22 ustawy o społecznej inspekcji pracy
1. Kto działając w imieniu zakładu pracy narusza przepisy niniejszej ustawy, a w szczególnoSci
uniemożliwia działalnoSć społecznego inspektora pracy, podlega karze grzywny do 2500 zł.
2. Tej samej karze (do 2500 zł) podlega, kto nie wykonuje zalecenia zakładowego społecznego
inspektora pracy.
Ustęp 1.
Uniemożliwienie działalnoSci społecznemu inspektorowi pracy (sip) może po-
legać, m.in. na:
udaremnianiu wyboru sip,
odmówieniu mu wstępu do pomieszczeń i wglądu do dokumentów,
Uniemożliwianie
odmówieniu udzielania mu stosownych informacji,
działalności
nie zapewnieniu sip odpowiednich warunków realizacji jego zadań,
nie założeniu księgi zaleceń i uwag.
Ustęp 2.
Pracodawca dopuScił się wykroczenia, jeżeli: Niewykonanie
zalecenia sip
nie wykonał zalecenia zakładowego sip oraz
w przewidzianym terminie nie wniósł sprzeciwu od tego zalecenia do właSci-
wego inspektora pracy.
pazdziernik 2008 17
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/4.A.
4.2. Artykuł 12a ustawy o zakładowym funduszu Swiadczeń
socjalnych
1. Kto, będąc pracodawcą lub będąc odpowiedzialnym w imieniu pracodawcy za wykonywa-
nie przepisów ustawy, nie wykonuje przepisów ustawy albo podejmuje działania niezgodne
z przepisami ustawy, podlega karze grzywny.
Ponieważ w ustawie o zfSs nie okreSlono wysokoSci grzywny, więc zgodnie z art. 1
ż 1 ustawy z 20.5.1971 r. Kodeks wykroczeń (tj. Dz.U. z 2007 r. Nr 109, poz. 756,
ze zm.), wynosi ona do 5000 zł.
Lista Czynem wyczerpującym znamiona wykroczenia będzie, m.in.:
wykroczeń
nie utworzenie, wbrew obowiązkowi lub nieterminowe utworzenie funduszu,
za niska kwota odpisu na fundusz,
nie wydanie regulaminu lub wydanie go z naruszeniem przepisów ustawy
(np. z zapisem mówiącym o równym rozdziale Swiadczeń),
nie uzgodnienie regulaminu z zakładowymi organizacjami związków zawo-
dowych lub z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania ich
interesów,
nie wypłacenie Swiadczenia urlopowego lub jego zaniżenie.
4.3. Artykuły 92, 93, 94 ustawy o pracy na morskich statkach
handlowych
Art. 92. 1. Kto prowadząc poSrednictwo pracy dla osób poszukujących pracy na statkach po-
biera za to od tych osób, bezpoSrednio lub poSrednio, opłaty, podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto prowadzi poSrednictwo pracy dla osób poszukujących pracy
na statkach z naruszeniem przepisu art. 4 ust. 1.
Pośrednictwo Przepisem art. 4 ust. 1 okreSlono, że poSrednictwo pracy dla osób poszukujących
pracy na
pracy na statkach prowadzą wyłącznie ponadzakładowe organizacje poSrednic-
statkach
twa, utworzone wspólnie przez armatorów i związki zawodowe. W organizacjach
tych mogą również uczestniczyć, na zasadach okreSlonych przez tworzących je
armatorów:
związki zawodowe,
stowarzyszenia zawodowe marynarzy i rybaków.
W razie niepowołania organizacji poSrednictwa stosuje się ogólne przepisy o po-
Srednictwie pracy (patrz: ustawa z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytu-
cjach rynku pracy).
Art. 93. 1. Kto działając w imieniu armatora narusza przepisy:
1) o wymaganej treSci umowy o pracę na statku oraz treSci wpisu do listy załogi statku
lub książeczki żeglarskiej,
2) o czasie pracy
podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto kierując przedsiębiorstwem armatorskim lub zespołem osób
zatrudnionych u armatora nie przestrzega przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny
przebywania na statku oraz przepisów okreSlających warunki, jakim powinny odpowiadać
pomieszczenia mieszkalne, sanitarne i bytowe na statku.
18 pazdziernik 2008
1/4.A. Wykroczenia ścigane przez inspektora pracy OPINIE
Rozdział 1/4.A.
Art. 94. 1. Kto, działając w imieniu armatora, nie dopełnia ciążącego na nim obowiązku:
1) zaopatrzenia statku w wymaganą iloSć żywnoSci oraz w przewidziane normami urzą-
dzenia, Srodki ratunkowe i medyczne,
2) zatrudnienia na statku fachowych pracowników służby zdrowia lub przeszkolenia
medycznego kapitana i załogi statku w zakresie stosowania Srodków ratunkowych i me-
dycznych,
3) dokonania we właSciwym czasie repatriacji osób do tego uprawnionych,
4) zapewnienia na statku pomieszczeń załogi odpowiednich do liczby zatrudnionych pra-
cowników,
5) utrzymywania statku, jego wyposażenia i znajdujących się w nim pomieszczeń w sta-
nie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy i wypoczynku po pracy
podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowiązkowi:
1) dopuszcza do zatrudnienia na statku, w składzie jego załogi, pracownika nieposia-
dającego ważnej książeczki żeglarskiej,
2) w czasie podróży morskiej statku zatrudnia na nim pracownika, nie wpisując go na li-
stę załogi tego statku,
3) nie udziela pracownikowi przysługującego mu urlopu wypoczynkowego, wyrównaw-
czego lub innych dni wolnych (okreSlonych w ustawie) albo bezpodstawnie obniża ich
wymiar.
Ponieważ w ustawie o pracy na morskich statkach handlowych nie okreSlono wyso-
koSci grzywny, więc zgodnie z art. 1ż1Kodeksu wykroczeń wynosi ona do 5000 zł.
Pozostałe wykroczenia i wysokoSci kar grzywien są takie, jak w Kodeksie pracy.
4.4. Artykuł 27 ustawy o zatrudnianiu pracowników
tymczasowych
1. Kto, będąc pracodawcą użytkownikiem lub działając w jego imieniu, nie zapewnia pracow-
nikowi tymczasowemu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w miejscu wyznaczo-
nym do wykonywania pracy tymczasowej lub nie wyposaża stanowiska pracy pracownika
tymczasowego w maszyny i inne urządzenia techniczne, które spełniają wymagania do-
tyczące oceny zgodnoSci, podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto, będąc pracodawcą użytkownikiem lub działając w jego imie-
niu, nie wypełnia uzgodnionych na piSmie z agencją pracy tymczasowej obowiązków praco-
dawcy, w tym:
1) nie dostarcza pracownikowi tymczasowemu odzieży i obuwia roboczego oraz Srodków
ochrony indywidualnej;
2) nie zapewnia pracownikowi tymczasowemu napojów i posiłków profilaktycznych;
3) nie zapewnia przeszkolenia pracownika tymczasowego w zakresie bezpieczeństwa i hi-
gieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz szkolenia okresowego;
4) nie zapewnia ustalenia w przewidzianym trybie okolicznoSci i przyczyn wypadku przy
pracy, któremu uległ pracownik tymczasowy;
5) nie informuje pracownika tymczasowego o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wy-
konywaną pracą, oraz zasadach ochrony przed zagrożeniami;
6) nie wypełnia innych obowiązków, uzgodnionych z agencją pracy tymczasowej, związa-
nych z wykonywaniem pracy tymczasowej przez pracownika tymczasowego.
Pracodawca-użytkownik wykonuje obowiązki i korzysta z praw przysługujących Prawa i obowiąz-
ki pracodawcy-
pracodawcy okreSlonych w Kodeksie pracy, w zakresie niezbędnym do organizo-
-użytkownika
wania pracy z udziałem pracownika tymczasowego.
pazdziernik 2008 19
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/4.A.
W szczególnoSci pracodawca-użytkownik jest obowiązany:
zapewnić pracownikowi tymczasowemu:
bezpieczne i higieniczne warunki w miejscu wyznaczonym do wykonywa-
nia pracy tymczasowej,
napoje i posiłki profilaktyczne,
odzież i obuwie robocze,
Srodki ochrony indywidualnej,
szkolenie w zakresie bhp;
ustalać okolicznoSci i przyczyny wypadku przy pracy, poszkodowanego pra-
cownika tymczasowego,
przeprowadzać ocenę ryzyka zawodowego oraz informować pracownika tym-
czasowego o tym ryzyku.
Równe Pracownik tymczasowy w okresie wykonywania pracy:
traktowanie
ma prawo do korzystania z urządzeń socjalnych pracodawcy-użytkownika na
zasadach przewidzianych dla innych pracowników,
nie może być traktowany mniej korzystnie w zakresie warunków pracy niż inni
pracownicy zatrudnieni przez pracodawcę-użytkownika na takim samym lub
podobnym stanowisku pracy.
Za wykroczenia polegające na niedopełnieniu obowiązków w stosunku do pra-
cownika tymczasowego w zakresie spraw związanych z bhp, kara grzywny może
wynosić od 1000 do 30 000 zł (art. 283 Kp).
4.5. Artykuł 39 ustawy o europejskich radach zakładowych
Uniemożliwia- Kto, będąc członkiem zarządu centralnego lub zarządu innego szczebla w obrębie przed-
nie działania
siębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym albo przedstawicielem
zespołu nego-
w państwie członkowskim (jeżeli zarząd ten wyznaczył swojego przedstawiciela z sie-
cjacyjnego
dzibą w Polsce)
lub osobą działającą w jego imieniu:
1) uniemożliwia utworzenie lub utrudnia działanie specjalnego zespołu negocjacyjnego,
europejskiej rady zakładowej lub informowanie pracowników i konsultacje z pracowni-
kami prowadzone w trybie okreSlonym porozumieniem zawartym na podstawie art. 18,
2) dyskryminuje członka specjalnego zespołu negocjacyjnego, członka europejskiej rady
zakładowej lub przedstawiciela reprezentującego pracowników zgodnie z porozumie-
niem zawartym na podstawie art. 18 w związku z pełnioną przez niego funkcją,
podlega karze ograniczenia wolnoSci albo grzywny.
Artykuł 18 ma brzmienie: 1. Zarząd centralny i specjalny zespół negocjacyjny mogą,
w drodze pisemnego porozumienia, ustalić jeden lub kilka sposobów, w jakich będzie następo-
wało informowanie pracowników i konsultacja z pracownikami, zamiast ustanowienia euro-
pejskiej rady zakładowej. Porozumienie okreSla zasady odbywania spotkań przedstawicieli
reprezentujących pracowników w celu wymiany poglądów na temat przekazanych im in-
formacji.
2. Porozumienie, o którym mowa w ust. 1, dotyczy wszystkich pracowników zatrudnionych
w przedsiębiorstwie lub w grupie przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym.
Ponieważ w ustawie o europejskich radach zakładowych nie okreSlono wysokoSci
grzywny, więc zgodnie z art. 1ż1Kodeksu wykroczeń wynosi ona do 5000 zł.
20 pazdziernik 2008
1/4.A. Wykroczenia ścigane przez inspektora pracy OPINIE
Rozdział 1/4.A.
4.6. Artykuł 19 ustawy o informowaniu pracowników
i przeprowadzaniu z nimi konsultacji
1. Kto wbrew przepisom ustawy: Uniemożliwia-
nie działania
1) uniemożliwia utworzenie rady pracowników,
rady pracowni-
2) nie podaje informacji (do wiadomoSci pracowników w sposób przyjęty u danego praco-
ków
dawcy), o której mowa w art. 7 ust. 5 (osiągnięcia wielkoSci zatrudnienia co najmniej
50 pracowników),
3) nie organizuje wyborów rady pracowników lub je utrudnia,
4) nie informuje rady pracowników lub nie przeprowadza z nią konsultacji w sprawach
okreSlonych w ustawie lub utrudnia przeprowadzenie konsultacji,
5) dyskryminuje członka rady pracowników w związku z wykonywaniem przez niego
czynnoSci związanych z informowaniem i przeprowadzaniem konsultacji
podlega karze ograniczenia wolnoSci albo grzywny.
Ponieważ w ustawie o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi
konsultacji nie okreSlono wysokoSci grzywny, więc zgodnie z art. 1ż1Kodeksu wy-
kroczeń wynosi ona do 5000 zł.
4.7. Artykuł 133 ustawy o europejskim zgrupowaniu interesów
gospodarczych i spółce europejskiej
1. Kto, będąc członkiem właSciwego organu SE (spółki europejskiej), spółki uczestniczącej, Uniemożliwia-
nie działania
spółki zależnej albo kierownictwa zakładu, znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej
zespołu nego-
Polskiej, niezależnie od miejsca statutowej siedziby SE:
cjacyjnego lub
1) uniemożliwia lub utrudnia utworzenie specjalnego zespołu negocjacyjnego lub organu
organu przed-
przedstawicielskiego, a w szczególnoSci nie powiadamia uprawnionych organizacji
stawicielskiego
związkowych o terminie i sposobie przeprowadzenia wyborów członków specjalnego ze-
społu negocjacyjnego,
2) uniemożliwia lub utrudnia działanie specjalnego zespołu negocjacyjnego lub organu
przedstawicielskiego,
3) dyskryminuje członka specjalnego zespołu negocjacyjnego, członka organu przedstawi-
cielskiego lub przedstawiciela pracowników w związku z pełnioną przez niego funkcją,
podlega karze ograniczenia wolnoSci albo grzywny.
Ponieważ w ustawie o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce
europejskiej nie okreSlono wysokoSci grzywny, więc zgodnie z art. 1 ż 1 Kodeksu
wykroczeń wynosi ona do 5000 zł.
4.8. Artykuł 111 ustawy o spółdzielni europejskiej
1. Kto, będąc członkiem właSciwego organu SCE (spółdzielni europejskiej), podmiotu Uniemożliwia-
nie działania ze-
uczestniczącego, spółki zależnej albo kierownictwa zakładu, znajdujących się na terytorium
społu negocja-
Rzeczypospolitej Polskiej, niezależnie od miejsca statutowej siedziby SCE:
cyjnego lub or-
1) uniemożliwia lub utrudnia utworzenie specjalnego zespołu negocjacyjnego lub organu
ganu przedsta-
przedstawicielskiego, a w szczególnoSci nie powiadamia uprawnionych organizacji
wicielskiego
związkowych o terminie i sposobie przeprowadzenia wyborów członków specjalnego ze-
społu negocjacyjnego,
2) uniemożliwia lub utrudnia działanie specjalnego zespołu negocjacyjnego lub organu
przedstawicielskiego,
pazdziernik 2008 21
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/4.A.
3) dyskryminuje członka specjalnego zespołu negocjacyjnego, członka organu przedstawi-
cielskiego lub przedstawiciela pracowników w związku z pełnioną przez niego funkcją,
podlega karze ograniczenia wolnoSci albo grzywny.
Ponieważ w ustawie o spółdzielni europejskiej nie okreSlono wysokoSci grzywny,
więc zgodnie z art. 1ż1Kodeksu wykroczeń wynosi ona do 5000 zł.
5. CzynnoSci sprawdzające
Zakres kontroli Inspektor pracy w toku prowadzonej w zakładzie pracy kontroli przestrzegania
przepisów prawa w zakresie swojej kompetencji, ustala równoczeSnie okolicznoSci
popełnienia ewentualnego wykroczenia. Inspektor ustala przede wszystkim:
czy miało miejsce zdarzenie będące wykroczeniem i
kto jest jego sprawcą.
Uprawnienia W celu wyczerpania wszystkich Srodków dowodowych inspektor pracy może
podczas
wzywać do:
kontroli
złożenia zeznań, wyjaSnień i opinii oraz
wydania albo okazania przedmiotu lub dokumentu mającego stanowić nie-
zbędny dowód w sprawie.
Dokumentem jest każdy przedmiot lub zapis na elektronicznym noSniku informa-
cji, z którym jest związane okreSlone prawo albo, który ze względu na zawartą
w nim treSć stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okolicznoSci mającej
znaczenie prawne.
Wymienionych powyżej czynnoSci inspektor pracy dokonuje w miarę możliwoSci
na miejscu popełnienia czynu, bezpoSrednio po jego ujawnieniu. Może on również
w ramach czynnoSci sprawdzających przesłuchać:
Swiadków (na podstawie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wy-
kroczenia) oraz
osobę, co do której zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia wykroczenia.
Środki prawne W przypadku ujawnienia wykroczenia inspektor pracy stosuje wobec sprawcy
wykroczenia jeden z niżej wymienionych Srodków:
Srodek oddziaływania wychowawczego,
mandat karny,
skierowanie do sądu rejonowego (grodzkiego) wniosku o ukaranie.
PRZYKAAD Rrodkiem oddziaływania wychowawczego może być:
pouczenie,
zwrócenie uwagi,
ostrzeżenie.
Ustawą o Państwowej Inspekcji Pracy nadano inspektorowi pracy także możliwoSć
skierowania wystąpienia do pracodawcy z wnioskiem o wyciągnięcie konsekwen-
cji w stosunku do osób winnych naruszeń przepisów prawa pracy. Konsekwencje te
zazwyczaj mają charakter kar porządkowych wymierzanych i nakładanych przez
pracodawcę (ale nie przez samego inspektora pracy) na osoby dopuszczające się
przewinień.
22 pazdziernik 2008
1/4.A. Wykroczenia ścigane przez inspektora pracy OPINIE
Rozdział 1/4.A.
6. Karanie w drodze nałożenia mandatu karnego
Prawo zezwala inspektorowi pracy na nałożenie grzywny w wysokoSci do
2000 zł. Jeżeli jednak osoba ukarana co najmniej dwukrotnie za wykroczenie prze-
ciwko prawom pracownika (z katalogu wykroczeń okreSlonych w Kodeksie pracy)
popełnia w ciągu dwóch lat od dnia ostatniego ukarania takie wykroczenie, inspek-
Grzywna
tor pracy może w postępowaniu mandatowym nałożyć grzywnę w wysokoSci do
5000 zł. Zatem, każde drugie z kolei wykroczenie popełnione przez tego samego
sprawcę, okreSlone w Kodeksie pracy, będzie stanowić recydywę , grożącą karą
grzywny nałożonej w drodze mandatu karnego w wysokoSci do 5000 zł.
Pracodawca (reprezentowany przez okreSloną osobę fizyczną) został ukarany w drodze mandatu kar- PRZYKAAD
nego przez inspektora pracy 15.12.2007 r. za nieprowadzenie akt osobowych pracowników.
Następna kontrola przeprowadzona w lipcu 2008 r. ujawniła, że ten sam pracodawca (ta sama osoba)
dopuScił pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia o braku przeciwwskazań do pracy na zajmo-
wanym stanowisku. W tej sytuacji inspektor pracy ma prawo nałożyć karę grzywny w drodze manda-
tu karnego w wysokoSci do 5000 zł.
Dolna granica kwoty grzywny wynosi 20 zł. Jeżeli jednak ustanowiona dolna gra-
nica kwoty grzywny za popełnienie danego wykroczenia jest wyższa (np. 1000 zł
jak okreSlono w Kodeksie pracy), to inspektor pracy nie może nałożyć grzywny
w drodze mandatu karnego w wysokoSci niższej niż wynika to z ustawy.
W przypadku wykroczenia przeciwko prawom pracownika okreSlonym w Kodeksie pracy, inspektor PRZYKAAD
pracy nie może nałożyć grzywny w drodze mandatu karnego niższej niż 1000 zł.
Jeżeli inspektor pracy jednoczeSnie nakłada karę za popełnienie dwóch lub więcej Grzywna za
kilka czynów
czynów będących wykroczeniami wymierza łącznie karę, to znaczy, nie wypisu-
je mandatu za każde wykroczenie osobno, tylko nakłada jedną najsurowszą karę za
te wykroczenia. Kwalifikację prawną wykroczeń podaje na odcinku C formularza
mandatowego (np.: art. 281 pkt 3 Kp; art. 283 ż 2 pkt 1 Kp; art. 12a ust. 1 ustawy o zfSs).
W przypadku stwierdzenia wykroczenia polegającego na naruszeniu przepisów Wniosek
do sądu
ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy inspektor pracy nie
grodzkiego
nakłada (za małymi wyjątkami) na sprawcę kary grzywny w drodze mandatu kar-
nego, lecz kieruje wniosek do sądu grodzkiego o ukaranie. Takie postępowanie wy-
musza bariera kwotowa w postaci minimalnej wysokoSć grzywny (3000 zł) za
popełnienie wykroczenia (a maksymalna kwota mandatu wynosi 2000 zł). Wyjątek
stanowi karanie:
bezrobotnego, który podjął zatrudnienie, inną pracę zarobkową lub działalnoSć
gospodarczą bez powiadomienia o tym właSciwego powiatowego urzędu pra-
cy lub
cudzoziemca wykonującego pracę bez zezwolenia.
Minimalna kara grzywny w tych przypadkach wynosi odpowiednio 500 zł
oraz 1000 zł.
pazdziernik 2008 23
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/4.A.
Taryfikator Nie istnieje taryfikator wysokoSci kar za poszczególne wykroczenia. Inspektor
pracy wyznacza wysokoSć grzywny według uznania oceniając stopień społecznej
szkodliwoSci czynu i biorąc pod uwagę cele kary w zakresie społecznego od-
działywania oraz cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma ona osiągnąć
w stosunku do ukaranego.
Wymierzając wysokoSć grzywny, inspektor pracy bierze pod uwagę m.in.:
rodzaj i rozmiar szkody wyrządzonej wykroczeniem,
stopień winy,
pobudki, sposób działania i zachowanie się sprawcy,
a także
dochody sprawcy,
jego warunki osobiste i rodzinne,
stosunki majątkowe,
możliwoSci zarobkowe,
o ile oczywiScie sprawca wykroczenia zechce te dane ujawnić.
W szczególnych przypadkach inspektor pracy może odstąpić od wymierzenia
kary grzywny i zastosować wobec sprawcy wykroczenia Srodek oddziaływania
wychowawczego.
Przed nałożeniem mandatu karnego inspektor pracy powinien:
przedstawić sprawcy wykroczenia zarzuty oraz
podać wysokoSć nakładanej grzywny.
Następnie powinien pouczyć ukaranego o prawie odmowy przyjęcia mandatu
oraz, że w przypadku odmowy przyjęcia mandatu inspektor pracy skieruje do sądu
rejonowego wniosek o ukaranie, a we wniosku zamieSci wzmiankę o odmowie
przyjęcia mandatu.
PRZYKAAD Inspektor pracy może przedstawić sprawcy zarzuty następująco: Pan A.B. będąc osobą działającą
w imieniu pracodawcy w zakładzie pracy AB obowiązany był wydać niezwłocznie pracownikowi
C.D., z którym stosunek pracy ustał 30.4.2008 r. Swiadectwo pracy, jednak tego nie uczynił do dnia
kontroli. Tym samym naruszony został art. 97 ż 1 Kp, co w mySl art. 282 ż 1 pkt 3 Kp podlega karze
grzywny .
Podstawa Inspektor pracy, przedstawiając zarzuty, podaje konkretny przepis prawa pracy
prawna
(materialnego), który został naruszony i odpowiedni przepis sankcyjny.
Odmowa przyjęcia mandatu karnego nie może być przyczyną jakichkolwiek ne-
gatywnych skutków prawnych wywodzonych w stosunku do sprawcy czynu (nie
może to stanowić dodatkowego obciążenia dla obwinionego).
Legitymowanie Inspektor pracy identyfikuje sprawcę czynu na podstawie:
sprawcy
dowodu osobistego lub
paszportu (dotyczy obcokrajowców).
Dokument należy przedłożyć przy wypisywaniu mandatu.
Inspektor pracy nakłada grzywnę w drodze mandatu karnego kredytowanego
(w szczególnych wypadkach gotówkowego tylko wobec osób czasowo przeby-
wających na terenie Polski), wydanego ukaranemu za potwierdzeniem odbioru.
Z chwilą pokwitowania odbioru mandatu kredytowanego przez ukaranego lub
24 pazdziernik 2008
1/4.A. Wykroczenia ścigane przez inspektora pracy OPINIE
Rozdział 1/4.A.
uiszczenia grzywny inspektorowi pracy (mandat gotówkowy), mandat staje się
prawomocny.
Grzywna nałożona mandatem kredytowanym powinna być uiszczona w terminie
7 dni od daty przyjęcia mandatu, zgodnie z pouczeniem zamieszczonym na formu-
larzu mandatu.
Rciąganie grzywny nałożonej w drodze mandatu karnego następuje w trybie prze-
pisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Mandat karny może być uchylony, jeżeli grzywnę nałożono za czyn nie będący Uchylenie
mandatu
wykroczeniem. Uchylenie następuje na wniosek ukaranego złożony do właSciwe-
go sądu w terminie 7 dni od ukarania. Uprawnionym do uchylenia mandatu jest
sąd właSciwy do rozeznania sprawy, na którego obszarze działania grzywna zo-
stała nałożona. Sąd uchylając mandat nakazuje podmiotowi, na rachunek którego
pobrano grzywnę (urzędowi wojewódzkiemu), zwrot uiszczonej kwoty.
Nadzór nad postępowaniem mandatowym inspektorów pracy sprawuje Główny
Inspektor Pracy.
7. Sporządzanie wniosku o ukaranie do sądu
W przypadkach, gdy:
wykroczenie polega na naruszeniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy (za wyjątkami podanymi wyżej),
inspektor pracy uzna, że możliwa do zastosowania kwota grzywny w drodze
Przypadki
mandatu karnego byłaby niewspółmierna do popełnionego czynu lub
kierowania
sprawca czynu odmówi przyjęcia mandatu karnego
spraw do sądu
inspektor pracy kieruje wniosek o ukaranie do sądu rejonowego (grodzkiego).
WczeSniej jednak inspektor pracy może przesłuchać domniemanego obwinione-
go, a z przesłuchania tego sporządza protokół. Osobie przesłuchiwanej inspektor
pracy:
wyjaSnia, o jakie wykroczenia może być obwiniona oraz
przedstawia jej zarzuty z opisem czynu i podstawy prawnej wykroczenia.
Następnie z przedłożonego dokumentu tożsamoSci inspektor spisuje dane osobowe.
Przesłuchiwany może odmówić odpowiedzi na pytania dotyczące jego warunków
materialnych, rodzinnych czy osobistych (wymierzając grzywnę sąd bierze pod
uwagę te warunki). Osoba przesłuchiwana ma również prawo do odmowy złożenia
wyjaSnień, a także ma możliwoSć zgłoszenia wniosków dowodowych.
Osoba przesłuchiwana powinna być pouczona o przysługujących jej prawach.
Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego inspektor pracy spo- Wniosek
o ukaranie
rządza wniosek o ukaranie do sądu rejonowego. Jeżeli inspektor nie przesłuchał do-
mniemanego obwinionego spisuje jego dane osobowe z dokumentu tożsamoSci
przedłożonego mu przez obwinionego dla celów sporządzenia wniosku o ukaranie
oraz przedstawia obwinionemu zarzuty.
Inspektor pracy może za zgodą uprzednio przesłuchanego obwinionego (a więc
pod warunkiem sporządzenia wczeSniej protokołu z przesłuchania domniemane-
go obwinionego) umieScić we wniosku o ukaranie, wniosek o skazanie obwinio-
nego za zarzucany mu czyn bez przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie mu
pazdziernik 2008 25
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/4.A.
okreSlonej kary, albo odstąpienie od wymierzenia kary. Jeżeli jednak inspektor pra-
cy nie wystąpi do sądu z wnioskiem o skazanie, obwiniony może sam to uczynić po
wezwaniu na rozprawę lub zawiadomieniu o jej terminie wskazując we wniosku
sposób skazania (np. okreSlić wysokoSć kary lub zwrócić się z proSbą o odstąpienie
od wymierzenia kary).
8. Strony, obrońcy i pełnomocnicy w postępowaniu
sądowym
8.1. Oskarżyciel publiczny
W sprawach o wykroczenia:
przeciwko prawom pracownika okreSlonych w Kodeksie pracy,
okreSlone w art. 119 123 ustawy z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia...,
a także
inne związane z wykonywaniem pracy zarobkowej,
jeżeli ustawa tak stanowi, oskarżycielem publicznym jest inspektor pracy.
Każdy inspektor pracy jest uprawniony do pełnienia roli oskarżyciela publiczne-
go, bez względu na to, czy w danej sprawie przeprowadzał kontrolę, czy też nie.
Wyłączenie Inspektor pracy jest z mocy prawa wyłączony od udziału w sprawie, jeżeli:
inspektora
sprawa dotyczy bezpoSrednio jego,
z udziału
jest małżonkiem strony lub pokrzywdzonego albo ich obrońcy, pełnomocnika
w sprawie
lub przedstawiciela ustawowego albo pozostaje we wspólnym pożyciu z jedną
z tych osób,
jest krewnym lub powinowatym w linii prostej, a w linii bocznej aż do stopnia
pomiędzy dziećmi rodzeństwa osób ww. albo jest związany z jedną z tych osób
węzłem przysposobienia, opieki lub kurateli,
był Swiadkiem czynu, o który sprawa się toczy, albo w tej samej sprawie był
przesłuchiwany w charakterze Swiadka lub występował jako biegły.
Inspektor pracy jako oskarżyciel publiczny odczytuje wniosek o ukaranie na po-
czątku przewodu sądowego (rozprawy). Do niego należy również mowa końcowa.
Udział W każdej sprawie o wykroczenie wniosek o ukaranie może wnieSć prokurator
prokuratora
stając się oskarżycielem publicznym. Udział prokuratora wyłącza udział inspekto-
ra pracy w charakterze oskarżyciela publicznego.
8.2. Pokrzywdzony, oskarżyciel posiłkowy i pełnomocnicy
Pokrzywdzonym jest ten, czyje dobro prawne zostało bezpoSrednio naruszone lub
zagrożone przez wykroczenie.
PRZYKAAD Osobą pokrzywdzoną jest pracownik, któremu nie wypłacono w terminie wynagrodzenia za pracę
(czyli popełniono przeciwko niemu wykroczenie).
26 pazdziernik 2008
1/4.A. Wykroczenia ścigane przez inspektora pracy OPINIE
Rozdział 1/4.A.
Pokrzywdzony może działać jako strona w charakterze oskarżyciela posiłkowego Oskarżyciel
posiłkowy
obok oskarżyciela publicznego lub zamiast niego. Dlatego równolegle z przesła-
niem wniosku o ukaranie do sądu, inspektor pracy zawiadamia ujawnionych
w czasie czynnoSci kontrolnych pokrzywdzonych (pracowników) o przesłaniu
wniosku do sądu. Pracodawca zobowiązany jest zatem, na żądanie inspektora pra-
cy, udostępnić mu adresy do korespondencji (domowe) wskazanych pracow-
ników. Powiadomienie przez inspektora pracy o przesłaniu wniosku o ukaranie
do sądu umożliwia pokrzywdzonemu jeszcze przed rozpoczęciem przewodu
sądowego złożenie oSwiadczenia w sądzie, że będzie działał jako oskarżyciel
posiłkowy.
Pokrzywdzony może korzystać z pomocy pełnomocnika adwokata lub radcy Pełnomocnik
prawnego. Jeżeli pokrzywdzonym jest małoletni albo ubezwłasnowolniony całko-
wicie lub częSciowo, prawa jego wykonuje przedstawiciel ustawowy albo osoba,
pod której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje.
W razie Smierci pokrzywdzonego prawa, które by mu przysługiwały, mogą wy-
konywać osoby najbliższe, tzn. w kolejnoSci:
małżonek,
wstępny,
zstępny,
rodzeństwo,
powinowaty w tej samej linii lub stopniu,
osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także
osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.
8.3. Obwiniony i jego obrońca
Obwinionym jest osoba, przeciwko której złożono wniosek o ukaranie w sprawie Definicje
o wykroczenie.
Obwiniony nie ma obowiązku dowodzenia swej niewinnoSci, ani obowiązku do-
starczenia dowodów na swoją niekorzySć. Osoba obwiniana ma prawo składać wy-
jaSnienia, może jednak bez podania powodów odmówić składania wyjaSnień.
O prawie tym należy ją pouczyć.
Obecny przy czynnoSciach dowodowych obwiniony ma prawo składać wyjaSnie-
nia co do każdego dowodu.
Obwinionemu przysługuje prawo do obrony, w tym do korzystania z pomocy jed- Prawo
do obrony
nego obrońcy (adwokata lub radcy prawnego), którego sam ustanawia. Udział
obrońcy w postępowaniu nie wyłącza osobistego działania w nim obwinionego.
Obwiniony musi mieć obrońcę przed sądem, jeżeli:
jest głuchy, niemy lub niewidomy,
zachodzi uzasadniona wątpliwoSć co do jego poczytalnoSci.
W tych przypadkach, gdy obwiniony nie ma obrońcy z wyboru (nie ustanowił go
sam), prezes sądu wyznacza mu obrońcę z urzędu.
Obwinionego nie uważa się za winnego, dopóki jego wina nie zostanie stwier-
dzona prawomocnym orzeczeniem.
Nie popełnia wykroczenia sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przy-
pisać winy w czasie czynu.
pazdziernik 2008 27
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/4.A.
W razie skazania przez sąd, winnego obciąża się zryczałtowanymi wydatkami po-
stępowania sądowego oraz ewentualnymi należnoSciami z tytułu wydania opinii
oraz ustanowionym z urzędu obrońcą i pełnomocnikiem. W przypadku uniewin-
nienia lub umorzenia, koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.
9. Przedawnienia
Nie można ukarać za popełnienie wykroczenia, jeżeli od czasu jego popełnienia
upłynął rok (dotyczy to również karalnoSci przez nałożenie mandatu karnego). Je-
żeli w ciągu roku wszczęto postępowanie, karalnoSć wykroczenia ustaje z upły-
wem 2 lat od popełnienia czynu. Postępowanie biegnie od daty skierowania przez
prezesa sądu sprawy do rozpoznania na rozprawie lub posiedzeniu sądu.
PRZYKAAD Pracodawca naruszył prawo pracownika do 11-godzinnego nieprzerwanego dobowego odpoczynku
14.7.2008 r. KaralnoSć za ten czyn ustanie 14.7.2009 r.
Ukaranie uważa się za niebyłe po upływie 2 lat od wykonania, darowania lub
przedawnienia wykonania kary. Jeżeli kara grzywny uiszczana jest w ratach wy-
konanie kary następuje w dniu wpłaty ostatniej raty.
10. Odwołanie
Od wyroku sądu rejonowego (pierwszej instancji) służy stronom apelacja. Apelację
wnosi się na piSmie w terminie 7 dni od daty otrzymania wyroku wraz z uzasad-
nieniem za poSrednictwem sądu, który wydał wyrok. Sądem odwoławczym
w sprawach o wykroczenia jest sąd okręgowy.
11. Kasacja
Kasację w sprawach o wykroczenia może wnieSć wyłącznie:
Minister SprawiedliwoSci Prokurator Generalny lub
Rzecznik Praw Obywatelskich.
Kasację wnosi się bezpoSrednio do Sądu Najwyższego.
28 pazdziernik 2008
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
pip 1 1Biznes E book Wiedza I Praktyka Kontrola Pippismo do PIPUstawa o PIP z 13 IV 07pip 1 362 1j (4)VW GOLF4 1J 02pl2 04 Ocena ryzyka modół szkoleniowy PIPPIP INFORMACJAUSTAWA O PIPpip 1Pipwiedza i praktyka kontrola pipNIEPEŁNOSPRAWNI wymagania techniczno budowlane www pip gov plwięcej podobnych podstron