Społeczeństwo internetowe
Chcemy czy nie, funkcjonujemy w społeczeństwie, w którym nasze życie coraz
bardziej zależy od komputerów. To radykalnie zmienia sposób, w jaki uczymy się,
pracujemy czy wypoczywamy. Dynamiczne zmiany zachodzące w przemyśle
informatycznym i telekomunikacyjnym w sposób gwałtowny i nieodwracalny zmieniają nie
tylko gospodarkę, ale przede wszystkim nasze własne życie. Na naszych oczach świat
kończy erę przemysłową - rozpoczęła się rewolucja informatyczna. Powstaje nowe
społeczeństwo - społeczeństwo informacyjne - świat gdzie ludzkie życia są trwale
wzbogacane poprzez korzystanie z osiągnięć techniki oraz usług informacyjnych. Stajemy
więc w sposób nieodwracalny przed wyborem: albo nauczyć się czerpać z nowej
technologii oraz współtworzyć jej zastosowania, albo zignorować ją i zahamować swój
własny rozwój.
Jedną z tych nowych technologii jest Internet. Bez wątpienia już dziś zmienił świat.
Niektórzy powiadają, że to właśnie rozwój technologii teleinformatycznej spowodował
upadek socjalizmu państwowego w Europie Środkowo-Wschodniej. Obecnie urasta on do
symbolu nowego społeczeństwa. Internet dla wielu ludzi jest synonimem nowoczesności i
postępu, a jego używanie i wykorzystywanie atrybutem społeczeństwa informacyjnego.
Sporą rolę może mieć Internet w renesansie społeczności lokalnych, struktur
poziomych, jako uniwersalne medium komunikacyjne, swoista publiczna tablica
ogłoszeniowa, pozwalająca na kojarzeniu rozmaitych inicjatyw społecznych, wymianę
komunikatów, dokumentów.
W swojej pracy postaram się odpowiedzieć na pytanie, czy rzeczywiście znaczenie
Internetu jest takie duże oraz czy jego wpływ na formowanie się nowego społeczeństwa
jest na tyle istotny, aby nazywać go akceleratorem przemian.
Przede wszystkim należy zdefiniować pojęcie społeczeństwa informacyjnego.
Wokół tego pojęcia narosło wiele nieporozumień. Wszyscy wiemy, że informacja staje się
najważniejszym czynnikiem kształtującym społeczności i gospodarki. Wszyscy wiemy, że
nowe media zmieniają oblicze otaczającego nas świata i sposób w jaki w tym świecie
funkcjonujemy. Jesteśmy ponadto świadomi, że zmiany te następują coraz szybciej.
Znamy też nazwę określającą nową rzeczywistość - ta nazwa to "społeczeństwo
informacyjne". Czy jesteśmy jednak pewni, jakie znaczenie ma ten termin? Czy w ogóle
on coś oznacza?
Określenie "społeczeństwo informacyjne" funkcjonuje przede wszystkim na
zasadzie hasła, językowego "miejsca wspólnego", które wywołuje poczucie wspólnoty
pomiędzy używającymi go ludz
mi - między politykami, ekonomistami, przedsiębiorcami.
By dobrze spełniać tę funkcję termin nie musi nic znaczyć - wystarczy podzielana wiara,
że coś za nim się kryje. Jednakże od idei tak szeroko dyskutowanej, wyznaczającej nowe
perspektywy polityki, ekonomii i nauk społecznych wymagać należy konkretnego
odniesienia do rzeczywistości. Inaczej wszelkie rozważania z jej wykorzystaniem staną się
mało użytecznymi fikcjami.
Jeden z najbardziej znanych badaczy przemian cywilizacyjnych, Daniel Bell, uważa,
że: społeczeństwo informacyjne przyspiesza rozwój społeczeństwa postprzemysłowego,
albowiem "najistotniejsze w społeczeństwie postprzemysłowym jest to, że wiedza i
informacja stają się z
ródłem strategii i przemian społeczeństwa, czyli tym samym, czym
praca i kapitał w społeczeństwie przemysłowym 1
Przekształcenie się społeczeństwa przemysłowego wieku XX w społeczeństwo
informacyjne wieku XXI wiąże się z szeregiem procesów o charakterze ekonomicznym,
społecznym, kulturowym, politycznym, prawnym, technicznym, ekologicznym itp.
Do pełnego scharakteryzowania społeczeństwa informacyjnego, niezbędne staje
http://notatek.pl/spoleczenstwo-internetowe?notatka
się prześledzenie owego procesu w wyniku którego informacja i związane z nią
technologie stają się dominującą siłą wytwórczą, gdy punkt ciężkości rozkładu
zatrudnienia przenosi się na "pracowników informacyjnych", a większość dochodu
narodowego pochodzi z "szeroko rozumianego sektora informacyjnego".
Początek tych przemian datuje się na początek lat osiemdziesiątych XX wieku.
Wraz z postępującą w skali światowej konwergencją technik telekomunikacyjnych,
informatycznych i masmediów, epoka cywilizacji przemysłowej zaczęła ustępować
miejsca poprzemysłowej cywilizacji informacyjnej. Jej podstawą jest gospodarka oparta na
wiedzy, a zasadniczym zasobem gospodarczym, skumulowanym zarówno w bazach
danych, jak i w społecznym potencjale intelektualnym, staje się zasób wiedzy, czyli
informacji i sposób jej wykorzystania.2
W procesie dochodzenie do cywilizacji informacyjnej ewolucji ulegają podstawowe
elementy państwa, społeczeństwa, kultury itd.
Mówiąc o państwie cywilizacji informacyjnego, często mamy na myśli
zdecentralizowane i zarządzanego lokalnie, przy szerokich współ-zależnościach
globalnych, współczesne państwa demokratyczne. Jest to realizacja projektu
społeczeństwa obywatelskiego, z jego oddolnymi inicjatywami, istotną rolą mediów
lokalnych, partycypacją różnego rodzaju samorządów w rządzeniu i planowaniu.
Zmienić się ma również model kultury, stylu życia. Zatarciu ulegają tradycyjne
przedziały miasto - wieś. Już w tej chwili nie można mówić o istnieniu wielkich miast w
USA, raczej o okręgach metropolitalnych. Dzięki technikom teleinformatycznym możliwa
staje się tzw. telepraca, czyli praca z dala od siedziby pracodawcy, w domu, albo w
podróży.
Przez rozpowszechnienie technologii mikrokomputerowej zmienia się
zapotrzebowanie ma różne zawody: np. przez powstanie elektronicznego składu publikacji
(DTP) zmienia się rola zawodowa zecera. Zmienia się model rodziny. Industrialny wzór
rodziny nuklearnej traci swą dominującą pozycję3. Wzrasta odsetek kobiet pracujących
zawodowo tak ze względów ekonomicznych jak i społecznych. Gwałtownie zmienia się
struktura wieku ludności.
1
Bell stwierdza: "ludzkość przeżyła dotychczas cztery odrębne przewroty w zakresie oddziaływań
społecznych: w mowie, piśmie, w druku i - obecnie - w telekomunikacji. Każdy przewrót jest związany
z różnym, technicznie uzasadnionym sposobem życia". [ Ziemowit B. Ideologia społeczeństwa
informacyjnego, a internet]
2
Komitet Badań Naukowych, Cele i kierunki badań społeczeństwa informacyjnego w Polsce, Warszawa 2000.
3
Stefanowicz, Podstawy Informatyki, rozdział 10, Warszawa 2000.