Po nowelizacji przepisów
Nadzór rynku
środków ochrony indywidualnej
Jarosław Nyzio
Jedna z najważniejszych zmian po ostatniej nowelizacji ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku
o systemie oceny zgodności dotyczyła zasad poddawania wyrobów badaniom przez organy wy-
specjalizowane. Postanowienia art. 40h., które weszły w życie 7 stycznia 2007 roku zmianą usta-
wy z dnia 15 grudnia 2006 roku (Dz. U. 06.249.1834), pozwalają organom wyspecjalizowanym
skierować wyrób na badania bez weryfikowania dokumentów związanych z oceną zgodności.
W praktyce oznacza to, że można skie- inspektora pracy (jak na przykład oznako - pracy kompetencji decyzyjnych w zakre -
rować wyrób na badania nie tylko bez we- wania wyrobu) mogą być mało przekonu - sie skierowania danego wyrobu na bada -
ryfikacji dokumentów takich jak dokumen - jące dla pozostałych stron, biorących nia oraz ustalenie zasad ponoszenia kosz -
tacja techniczna, instrukcja użytkowania, udział w sprawie; np. stwierdzenie przez tów badań przez okręgowe inspektoraty
czy certyfikat oceny typu (dla środków inspektora pracy, iż oznakowanie jest pracy.
ochrony indywidualnej kat. II i III.), ale rów - nietrwałe może nie przekonać okręgowe -
nież w sytuacji, gdy kontrola dokumentów go inspektora pracy do zastosowania bę - W poznańskim
wypadnie pozytywnie. Podejmowanie ta - dących w jego kompetencji środków praw - inspektoracie
kich decyzji leży w gestii tylko i wyłącznie nych. Ponadto obrona takiego zarzutu
organu wyspecjalizowanego. Może on w sądzie wydaje się wątpliwa. O wiele ła - Należy wypracować sposób postępowa -
podjąć takie działania na podstawie otrzy - twiej jest prowadzić okręgowemu inspek - nia w przypadku poddawania wyrobów ba -
manej skargi, analizy wypadków przy pra - torowi pracy postępowanie posiadając daniom. Niniejszy artykuł opisuje zasady
cy, informacji uzyskanych od użytkowników wynik badań potwierdzający nasze podej- stosowane w Okręgowym Inspektoracie
w trakcie kontroli świadczących, że dany rzenia. Wyniki badań mogą też stanowić Pracy w Pozna niu dla środków ochrony in-
wyrób nie spełnia zasadniczych wymagań; podstawę do wydania przez okręgowego dywidualnej.
także na podstawie wyników kontroli in - inspektora pracy decyzji administracyjnej Pierwszym problemem, przed jakim sta -
nych organów wyspecjalizowanych, w tym ograniczającej lub zakazującej dalsze prze - je inspektor pracy, jest dobór zakresu ba -
z pozostałych państw Unii i oględzin wy - kazywanie wyrobu, a także nakazującej je - dań. W okręgu poznańskim zakres ten za-
robu, które wskazują na jego wadę (np. rę - go wycofanie z obrotu lub zniszczenie. wsze obejmuje ocenę oznakowania wyro -
kawice wibroizolacyj ne nie posiadające pal- O każdej takiej decyzji, wydanej na mocy bu oraz ocenę instrukcji użytkowania.
ców). Badanie próbek wyrobów może być art. 41 c ust. 3 pkt 1-3 oraz ust. 5 ustawy Nawet gdy brakuje wymaganej instrukcji
również przeprowadzone w ramach reali - o systemie oceny zgodności Prezes Urzę - zakres badań pozostaje bez zmian, gdyż
zacji rocznych i rutynowych zadań kontro - du Ochrony Konkurencji i Konsumentów brak instrukcji użytkowania jest bardzo po-
lnych dotyczących nadzoru rynku określo - powiadamia Komisję Europej ską, która po- mocnym dowodem w sprawie. Trudniej
nych w programie działania PIP. Prowadze- dejmuje działania w celu ustalenia, czy by - jest określić rodzaj badań materiałowych.
nie działań w obszarze nadzoru rynku nie ła ona słuszna (tzw. procedury klauzuli bez- W zasadzie niezbędna jest znajomość po -
po lega tylko na prostym porównywaniu sta - pieczeństwa). Sprawozdanie z badań po - stanowień norm zharmonizowanych mają -
nu faktycznego z obowiązującym stanem twierdzające, że wyrób nie spełnia zasad - cych zastosowanie w przypadku danego
prawnym, lecz niekiedy przypomina postę - niczych wymagań jest istotnym dowodem środka ochrony indywidualnej. Ponieważ
powanie śledcze. Dlatego wiedza i zaanga - uzasadniającym decyzję okręgowego in - jednak wiedzę taką posiada niewiele osób,
żowanie inspektora pracy są najważniej - spektora pracy. pomocne mogą być wytyczne do tema -
szym czynnikiem warunkującym skutecz- Kierując wyroby na badania, musimy tów. I tak w zakresie kontroli tematu 74B
ność kontroli w nadzorze rynku. stosować się do zarządzenia nr 11/2004 na rok 2008 r. znajdziemy informację
Głównego Inspektora Pracy z dnia 26 o zmianach wymagań w zakresie procedur
Jak zdobyć dowody kwietnia 2004 r. w sprawie ustalenia badań penetracji filtru aerozolami chlor -
szczegółowych zasad przeprowadzania ku sodu i mgłami oleju parafinowego
Ważną kwestią jest zdobycie wiarygod - przez organy Państwowej Inspekcji Pracy, zgodnie z normą EN 143/2000/A1 (polska
nych dowodów niespełniania przez wyrób będące organami wyspecjalizowanymi transpozycja PN -EN 143: 2004/A1). Bada -
wymagań zasadniczych. Nie ma lepszego w rozumieniu ustawy o systemie oceny jąc środki ochrony indywidualnej układu
sposobu ich uzyskania niż poddanie wyro - zgodności, kontroli wyrobów wprowadzo - oddechowego na pewno należy uwzględ -
bu badaniom. Jest to w zasadzie jedyny spo - nych do obrotu, z póz
niejszymi zmianami. nić wskazany powyżej zakres badań. Mo -
sób nadzoru nad wymaganiami materiało - Najważniejszą kwestią w nim zawartą jest żemy kierować się również oznakowa -
wymi wyrobów. Poza tym wyniki kontroli powierzenie okręgowemu inspektorowi niem ochron indywidualnych, np. pikto -
4/2008 IP
21
gram związany z zagrożeniami mechanicz - bu i instrukcję użytkownika. Zagadnienia okręgu jest tylko jeden zleceniobiorca, co
nymi zamieszczany na rękawicach ochron- te nie obejmują zakresu akredytacji CIOP - oznacza mniej dokumentów i łatwiejszą
nych wskazuje klasy ochrony, które moż - -PIB i procedury instytutu nie przewidu - procedurę. Czasookres od pobrania wyro -
na zweryfikować w trakcie badań. Jednak ją wzoru zlecenia badań. W takiej sytuacji bu do poddania go badaniom wynosi
w większości przypadków powinniśmy inspektor pracy sam przygotowu je krótkie w praktyce średnio 2 miesiące.
współpracować z jednostkami notyfikowa - zlecenie badań, które obejmuje: strony Po otrzymaniu protokołów z badań in-
nymi czy laboratoriami akredytowanymi. umowy (okręgowy inspektorat pracy spektor pracy podejmuje decyzję o zakre -
OIP w Poznaniu wszystkie badania zlecił i CIOP -PIB) zakres zlecenia (ustalony sie dalszych działań, w tym np. o przeka-
jak dotąd CIOP-PIB. Wykonując telefon przedmiot badań) oraz termin ważności zaniu kontroli do innego okręgu. W przy -
do właściwej pracowni instytutu, łatwo zlecenia (w praktyce 1 miesiąc). Zlecenie padku stwierdzenia, że wyrób nie spełnia
można ustalić, jaki zakres badań zasadniczych wymagań, opłaty
laboratoryjnych jest przewidzia - związane z badaniami ponosi oso -
ny dla danej ochrony indywidu - ba, która wyrób wprowadziła
alnej, dowiedzieć się, o ich kosz- do obrotu lub oddała do użytku
ty, a co najważniejsze pozyskać zgodnie z art. 40j ustawy o syste -
informację o minimalnej ilości mie ocenie zgodności. Ustalenie
próbek wyrobu, jakie należy takiej osoby (w praktyce produ -
skierować na badania, aby były centa, jego upoważnionego przed -
one wia rygodne. Jest to nie- stawiciela czy importera) leży
zmiernie ważna kwestia i nale - po stronie inspektora pracy. Naj-
ży ją usta lić przed zakończeniem lepszym z
ródłem informacji jest
kontroli, gdyż może się okazać, deklaracja zgodności WE. Gdy już
że np. pobraliśmy za małą ilość został ustalony podmiot, który
sztuk danego środka ochrony in - wprowadził do obrotu wyrób nie -
dywidualnej lub kontrolowany zgodny z wymaganiami zasadni -
podmiot nie posiada wystarcza - czymi, należy poinformować
jącej jego ilości. o tym głównego księgowego okrę -
gu w celu wystawienia noty księ -
Tryb gowej. W OIP w Poznaniu in -
przeprowadzenia spektor pracy przekazuje pisem -
badań ną informacją z danymi podmio -
tu, który należy obciążyć koszta -
Kolejnym krokiem jest uzy - mi badań wraz z kopią protoko łów
skanie zgody okręgowego in - z badań i protoko łu z kontro li. Zda -
spektora pracy na badania. rzyć się może, iż nie zostanie zi-
W okręgu autora artyku łu wypra - dentyfikowany wprowadza jący da -
cowano metodę polegającą ny wyrób do obrotu lub siedziba
na składaniu wniosku  w formie wprowadzającego do obrotu leży
e -mailowej do okręgowego in - poza granicami naszego kraju
spektora pracy  zawierającego czy też deklaracja zgodności by -
nazwę kontrolowanego podmio - ła fałszywa i wskazany w niej
tu i numer realizowanego tema - podmiot nie istnieje. W takim
tu, zakres badań oraz ich sza cunkowy badań wyrobu sporządza się w co naj - przypadku koszty ponosi Skarb Państwa.
koszt. Wniosek taki posiada również krót- mniej 4 egzemplarzach. Dwa z nich są wy- Każdy inspektor pracy kierujący wyroby
kie uzasadnienie. Ważne jest, aby uzyskać syłane do CIOP -PIB, jeden otrzymuje in - na badania musi liczyć się z ich kosztami,
zgodę na badania przed zakończeniem kon - spektor pracy i jeden główny księgowy gdyż okręgi posiadają stałą pulę przezna -
troli, aby niepotrzebnie nie pobierać wy - okręgu. Powiadomienie księgowości jest czoną na pokrycie kosztów badań. W prak -
robów od kontrolowanego podmiotu. Ich ważne, gdyż CIOP -PIB najpierw wysyła tyce OIP w Poznaniu koszty dotychczas
koszt czasami jest znaczny i musimy brać do okręgu fakturę i dopiero po jej zapła - przeprowadzonych badań poszczególnych
pod uwagę kwestie finansowe. Posiadając ceniu otrzymamy protokoły z badań. Księ - środków ochrony indywidualnej nie prze -
zgodę okręgowego inspektora pracy i prób - gowość powinna wiedzieć o wydatkach kroczyły nigdy pułapu 2000zł.
ki środków ochrony indywidualnej, przy - związanych z badaniami i posiadać zlece - System oceny zgodności jest tak złożo -
stępujemy do przygotowania zlecenia ba - nie jako dowód do uiszczenia płatności. ny, że nikt nie jest w stanie przewidzieć
dań. W przypadku CIOP -PIB możemy li - Czasami może się zdarzyć, że nie ma jed- wszystkich problemów, które mogą poja -
czyć na znaczne uproszczenia w tej mate - nostki notyfikowanej czy laboratorium wić się podczas badań wyrobów. Będą one
rii, gdyż po uzgodnieniu np. te lefonicznym, badawczego, które posiada akredytację występować w trakcie prowadzenia po -
otrzymamy na skrzynkę e -mailową gotowe na ca łość badań, jakie chcemy wykonać. Ist - szczególnych spraw.
zlecenie badań. Niestety powyższe ułatwie- nieje wtedy możliwość dokonania podzle-
nie nie dotyczy przypadku, gdy nasze ba- cenia badań przez jedną jednostkę na rzecz Jarosław Nyzio
dania obejmują tylko oznakowanie wyro - innej. Jest to bardzo wygodne gdyż dla OIP Poznań
IP 4/2008
22