1. Zabytki języka polskiego:
a) najstarsze
-, Geograf bawarski" - zawiera nazwy osobowe i geograficzne pisane po łacinie-,Dagome iudex" - w tekście tym Mieszko I oddaje
siebie i Polskę pod opiekę papieża 960 r.
- , Kronika biskupa Thietmara" - XIII w opis walk niemieckich z czasów Bolesława Chrobrego.
b) doba staropolska:
- ,,Bulla gniez
nieńska" 1136 r - 400 nazw
- ,,Bulla wrocławska" 1155 r - 80 nazw ze Śląska
- ,,Księga henrykowska" 1270 r - powstała w zakonie cystersów w Henrykowie, autorem jest opat Piotr - ok. 120 nazw
- ,,Bogurodzica"
- ,,Kazania świętokrzyskie" najstarszy tekst ciągły z ok. XIII w
- ,,Psałterz floriański" - XIII - XV w
- pieśni religijne np. ,,Lament świętokrzyski"
- roty przysiąg sądowych - zeznania świadków sądowych zawierające nazwy osobowe, miejscowe i daty
- kodeksy praw np. ,,Kodeks Świętosławowy" - najstarszy polski przekład statutów prawnych
- ,,Biblia królowej Zofii" - przekład BIBLI z poł. XV w na zlecenie IV żony Władysława Jagiełły
- Zabytki wierszowane: 1454 ,,Legenda o świętym Aleksym"; 1463 ,,Dialog Mistrza Polikarpa ze śmiercią"
- ,,Psałterz Puławski" - koniec XV w początek XVI w
- ,,Rozmyślanie przemyskie" - przekład literatury apokryficznej
- zabytki świeckie: ,,Satyra na leniwych chłopów", ,,Wiersz o chlebowym stole" Słoty, ,,Wiersz o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego"
1461 r;
- ,,Traktat ortograficzny" Jakuba Parkoszowica 1440 r
- słowniki: ,,Wokabularz trydencki" 1424 r; ,,Mamotrepty" słowniczki do Biblii i tekstów religijnych
- listy i wiersze miłosne
- recepty lekarskie
BOGURODZICA
1. Informacje ogólne
- tytułem jest incipit, czyli pierwszy wyraz z tekstu;
- tytuł jest zapożyczeniem z języka greckiego i oznacza ,,ta, która urodziła boga lub ,,zrodzona przez boga ;
- pierwsza zwrotka  3 wersy o Maryi, 2 kolejne o Jezusie zaczynające się od apostrofy;
- teks wierszowany z rymami zewnętrznymi (na końcu wersów) i wewnętrznymi (w obrębie jednego wersu);
- tekst posiada rytm  taka sama liczba sylab w wersach sąsiadujących;
- bogata synonimika;
- paralelizm składniowy  konstrukcje składniowe nakładają się na siebie;
- w tekście pojawiają się 4 osoby w dwójkowym systemie (zawsze razem w układzie);
- była nieoficjalnym hymnem Polski;
2. Czas powstania (2 wersje):
a) wczesne średniowiecze  XI  XII w  wg Ewy Ostrowskiej Bogurodzica powstała na podstawie Salve Regina  obie mają
podobną tematykę, jasno wyrażone prośby i podobną weryfikację, tekst mógł powstać ok. 1054 r kiedy panował kult Jana
Chrzciciela
Argumenty językowe:
- formy bez przegłosu tj. sławiena, zwolena;
- długie rozkaz
niki;
- osobliwości tekstu niegdzie indziej niespotkane tj. pobyt, przebyt;
- melodia z I poł. XIII w dopisana do pierwotnie powstałego tekstu.
b) powstanie datowane na XIV-XV w  teoria Stanisława Urbańczyka  uznaje, że autor tekstu musiał znać literaturę czeską, bo
tekst najwyraz
niej postał pod jej wpływem, teks jest zbyt kunsztowny jak na XI w.
Argumenty językowe:
- obok długich występują krótkie rozkaz
niki;
- w XI w. imię Maryja pisane było, jaka Marza;
- narzędnik sprawcy pojawił się dopiero w póz
nym średniowieczu;
- w XI w. matka brzmiała by Mać;
- refren Kyrie eleison jest póz
niejszy niż z XI w i pochodzi z pieśni kiereszowych;
-,jeśli teks powstał w XV w. to melodia była pierwsza i to do niej dopisano tekst.