Pracodawcy chcą funduszu
pracowników
Organizacje pracodawców chcą otrzymywać pomoc ze środków Funduszu
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, gdy wpadną w przejściowe kłopoty
finansowe, które uniemożliwią wypłacanie załogom należnych wynagrodzeń.
Okazją do przedstawienia tego postulatu ma być odbywające się dziś posiedzenie
zespołu prawa pracy pracującego w ramach Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-
Gospodarczych. Jednym z jego tematów, który omówią partnerzy społeczni, będzie
sprawa ochrony roszczeń pracowniczych w przypadku niewypłacalności firmy.
Pracodawcy chcą rozmawiać ze związkami zawodowymi i przedstawicielami rządu o
zmianach dopiero co uchwalonej (13 lipca tego roku) i przekazanej do podpisu
prezydentowi nowej ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności
pracodawcy.
Pożyczka z Funduszu
Pracodawcy proponują powrót do skreślonego w 2002 roku art. 4 ustawy z 29 grudnia
1993 roku o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy
(Dz.U. z 2002 r. nr 9, poz. 85 z póz
n. zm.), pozwalającego na udzielanie pożyczki
przedsiębiorcy w związku z jego przejściowymi trudnościami finansowymi. Przepis ten
pozwalał na udzielanie pracodawcom pożyczek. Jedynym jej warunkiem były
przejściowe kłopoty finansowe pracodawcy. Został uchylony z dniem 1 stycznia 2002
roku, gdyż był jedną z głównych przyczyn kryzysu finansowego, jaki dotknął FGŚP w
2001 roku. Niezrealizowane świadczenia wobec pracowników sięgnęły wtedy kwoty ok.
110 mln zł.
Udzielanie pożyczek nie zatrzymało wzrostu liczby upadłości, a w wielu przypadkach
przejściowe trudności w krótkim okresie przekształcały się w upadłość. W latach 1994 -
2001 Fundusz wypłacił pracodawcom, którzy mieli przejściowe kłopoty, około 458 mln zł.
- Mamy świadomość skutków, jakie kilka lat temu zostały wywołane udzielaniem
pożyczek pracodawcom, którzy wpadli w przejściowe kłopoty finansowe - mówi Henryk
Michałowicz, ekspert Konfederacji Pracodawców Polskich.
- Tym razem sytuacja jest jednak inna. Rosną wpływy FGŚP ze składek płaconych przez
pracodawców, statystyki pokazują, że maleje liczba upadłości. Dlatego proponujemy
powrót do obowiązujących w przeszłości rozwiązań. Chcemy także zaproponować, aby
FGŚP mógł także udzielać pracodawcom poręczeń kredytowych - dodaje Michałowicz.
Związkowcy z Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych nie wykluczają
poparcia rozwiązań, które pozwolą na udzielanie wsparcia pracodawcom z pieniędzy
1
Funduszu.
- Udzielanie pożyczki to rodzaj profilaktyki. Dzięki nim można ochronić przed likwidacją
wiele miejsc pracy, co w dzisiejszej sytuacji na rynku pracy nie jest bez znaczenia -
uważa Paweł Śmigielski z Biura Prawnego OPZZ.
Natomiast Solidarność woli się na razie skupić na zagwarantowaniu pracownikom
należnych im wypłat.
- Bardziej nam zależy na tym, aby pracownicy dostawali pieniądze od pracodawców,
którzy nie płacą, mimo że firma nie bankrutuje. Jedną z naszych propozycji jest
uzależnienie wypłacania wynagrodzeń zarządom, dyrekcjom od wywiązania się ze
zobowiązań wobec załogi - zaznacza Janusz A
aznowski, członek Komisji Krajowej NSZZ
Solidarność. - Oczywiście możemy też rozmawiać o innych sposobach wykorzystania
pieniędzy z FGŚP. Ale zawsze na pierwszym miejscu jest zagwarantowanie wypłaty
pieniędzy zarobionych przez pracowników - dodaje A
aznowski.
Ostrożnie do propozycji udzielania pożyczek przez Fundusz odnosi się Business Centre
Club. Przedsiębiorcy z BCC obawiają się, że może ona zachwiać zasadami wolnej i
zdrowej konkurencji.
- Nie może być tak, że składka na Fundusz stanie się quasi-ubezpieczeniem od
przejściowych kłopotów. Dlaczego wszyscy mają się składać na najgorszych
przedsiębiorców - mówi Zbigniew Żurek, wiceprezes BCC.
Dodatkowo część przedsiębiorców obawia się, że w ślad za przywróceniem pożyczek
wzrośnie wysokość składki, co podniesie koszty prowadzenia działalności.
Rząd nie wyklucza
Pracodawcy już wcześniej oczekiwali, że rząd w swoim projekcie nowej ustawy o
ochronie roszczeń pracowniczych ustali nowe zasady korzystania przez pracodawców z
pomocy ze środków Funduszu. Tak się jednak nie stało. Rząd zapowiedział jedynie
opracowanie nowej koncepcji udzielania pomocy pracodawcom, w której zostanie
uwzględnione wydanie przez Komisję Europejską Wytycznych wspólnotowych
dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych
przedsiębiorstw (2004/C 244/02). Dlatego zapowiada, że rozważone zostanie
uruchomienie programu pomocowego podlegającego notyfikacji Komisji Europejskiej
bądz
zostaną przyjęte zasady udzielania pomocy indywidualnej wymagającej
każdorazowo zgody Komisji Europejskiej.
- Wydanie przez Komisję Europejską Wytycznych potwierdza, że jest to akceptowany i
popierany przez Komisję Europejską kierunek zmian - mówi Andrzej Malinowski,
2
prezydent KPP.
Fundusz z Radą
Pracodawcy chcą także odzyskać wpływ na bieżącą działalność Funduszu
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Postulują przywrócenie Rady Funduszu.
Nowa ustawa o ochronie roszczeń pracowniczych w sposób ograniczony pozwala
partnerom społecznym wpływać na jego działalność. Ustawodawca postanowił, że
ciałem opiniodawczo-doradczym będzie Naczelna Rada Zatrudnienia, w której swoich
przedstawicieli mają także związki zawodowe i organizacje pracodawców.
- To chyba naturalne, że skoro pracodawcy płacą składki na fundusz, to chcą mieć wpływ
na to, jak wydawane są ich pieniądze - twierdzi Zbigniew Żurek, wiceprezes BCC.
Odzyskanie wpływu na fundusz i przywrócenie do życia zlikwidowanej kilka lat temu
Rady Funduszu popiera KPP, jednak pod pewnymi warunkami. Zdaniem Andrzeja
Malinowskiego będzie to uzasadnione, gdy Funduszowi przywróci się prawo do
wspomagania pożyczką przedsiębiorstw, które przeżywają przejściowe trudności
finansowe. Jest jednak jedno zastrzeżenie: przedsiębiorstwa powinny wykazać, że
pomoc jest im potrzebna i skutecznie uchroni je przed upadłością.
OPINIE
Waldemar Kruk były dyrektor Biura Krajowego FGŚP
Powrót do udzielania pracodawcom pożyczek z FGŚP wymaga wnikliwej analizy i
dyskusji z udziałem partnerów społecznych. Forma takiego wsparcia z punktu widzenia
społecznego oraz efektywnego wykorzystywania środków Funduszu Gwarantowanych
Świadczeń Pracowniczych ma swoje uzasadnienie.
Niezbędne będzie wykorzystanie doświadczeń sprzed 2002 roku, na bazie których mogą
być wypracowane jasne i czytelne kryteria eliminujące niedoskonałości funkcjonowania
pożyczek na tzw. przejściowe trudności. W opracowanych procedurach należy
precyzyjnie określić, kiedy powstaje stan przejściowych trudności, a póz
niej
konsekwentnie przestrzegać ich realizacji. Tylko takie kompleksowe potraktowanie
problemu daje gwarancję, że sam Fundusz nie znajdzie się ponownie w stanie
niewypłacalności podobnym do sytuacji z roku 2002.
Stabilna sytuacja gospodarcza, zgromadzenie przez Fundusz dużej ilości środków
finansowych pochodzących ze składek płaconych przez pracodawców oraz
windykowanie wcześniej wypłaconych pieniędzy tworzą korzystny klimat dla rozmów o
udzielaniu pracodawcom pomocy.
3
Jerzy Hausner były wicepremier, który wyprowadzał FGŚP z zapaści finansowej
Funkcje nadzorcze od powstania Funduszu sprawowała Rada złożona w 2/3 z
przedstawicieli organizacji pracodawców oraz w 1/3 z przedstawicieli związków
zawodowych. Oznaczało to, że kontrolę nad działalnością Funduszu mieli partnerzy
społeczni. Okazało się to katastrofalnym rozwiązaniem dla finansów FGŚP. We wrześniu
2001 roku z tego powodu doszło do zablokowania wypłaty wszelkich świadczeń.
Konieczne stało się podjęcie działań sanacyjnych, które polegały m.in. na ustanowieniu
dysponentem Funduszu ministra właściwego do spraw pracy, rozwiązaniu Rady
Funduszu oraz wyeliminowaniu możliwości udzielania pożyczek. Partnerzy społeczni
wielokrotnie wyrażali zastrzeżenia z powodu pozbawienia ich bezpośredniego wpływu na
funkcjonowanie FGŚP. Ze swej strony deklarowałem gotowość powrotu do sprawy
społecznego nadzoru nad działalnością Funduszu w momencie uporządkowania jego
gospodarki. Nie udało się jednak uzgodnić tego, w jaki sposób zbudować taki nadzór, a
zarazem nie doprowadzić ponownie do patologii.
Tomasz Zalewski
(Gazeta Prawna)
10.08.2006 08:25
4