MEDYCZNE ZABIEGI RATUNKOWE
ISTOTA NAKA
UCIA ŻYLNEGO
" Nakłucie naczynia żylnego za pomocą igły lub
kaniuli w celu uzyskania dostępu naczyniowego
NAKA
UCIA
żylnego, czyli utworzenie dojścia do światła żyły
" Nakłucia żylne wykonuje się w celu:
ŻYLNE
Jednorazowego pobrania krwi do badania
Podania radiologicznego środka cieniującego
Monitorowania parametrów hemodynamicznych, np. OCŻ
Jednorazowego podania leku dożylnego
Stosowania okresowej farmakoterapii dożylnej
Sławomir Nawrot
Podania preparatów o dużej gęstości, np. krwi
Medyczne Studium Zawodowe
Stosowania wlewów dożylnych
w Gorzowie Wlkp.
Żywienia pozajelitowego
1 2
MIEJSCE NAKA
UCIA ŻYLNEGO MIEJSCE NAKA
UCIA ŻYLNEGO
" Żyły powierzchowne kończyny górnej:
" Żyły podobojczykowe
Żyły grzbietu ręki
Żyły wewnętrznej strony nadgarstka " Żyły kończyn dolnych:
Żyły przedramienia Żyły grzbietu stopy
Żyły zgięcia łokciowego Żyła odpiszczelowa
Żyła udowa
" Żyły powierzchowne głowy (u noworodków i
niemowląt, rzadziej u dorosłych)
" Żyły szyjne:
Żyła szyjna wewnętrzna
Żyła szyjna zewnętrzna
3 4
WYBÓR MIEJSCA KANIULACJI WYBÓR MIEJSCA KANIULACJI
" Niezależnie od rodzaju dostępu unikać kaniulacji:
" Dostęp żylny krótki (obwodowy):
Żył w naturalnych zgięciach kończynowych, np. dołu
Rozpocząć próby kaniulacji od żył kończynowych
łokciowego (z powodu znacznej  ruchomości tych
najbardziej dystalnych i najlepiej widocznych
miejsc możliwość dłuższego utrzymania kaniuli jest
Kaniulować najbardziej dystalny odcinek widocznego
ograniczona)
naczynia
Żył w kończynach dolnych  ze względu na ryzyko
rozwoju zakrzepowego zapalenia żył
U osób z rozwiniętą lateralizacją preferować naczynia
kończyny przeciwnej  lewej u praworęcznych, prawej Żył głębokich  istnieje ryzyko rozwoju zakrzepicy żył
głębokich (ryzyko zatorowości płuc)
u leworęcznych
Żył znajdujących się blisko tętnic  duże ryzyko
przypadkowego nakłucia tętnicy
Żył kruchych i stwardniałych
Żył po wcześniejszych kaniulacjach
5 6
1
WYBÓR MIEJSCA KANIULACJI WYBÓR MIEJSCA KANIULACJI
Żył w miejscach obrzękniętych
" Dostęp żylny długi (centralny):
Żył w obrębie zmienionej zapalnie skóry
Rozważyć możliwość kaniulacji naczynia obwodowego
i użycie cewnika tak długiego, by spełniał zadanie
Żył w obrębie blizn, itp.
dostępu centralnego
Zaczynać próby kaniulacji od naczyń dystalnych
W sytuacjach zagrożenia życia pacjenta i konieczności
szybkiego podania leków zakładać dostęp,
w odniesieniu do którego osoba wykonująca
ma największe doświadczenie
Unikać kaniulacji żył szyjnych wewnętrznych i żył
podobojczykowych u pacjentów niespokojnych,
pobudzonych psychoruchowo
7 8
CZYNNIKI UTRUDNIAJ
CE
NAKA
UCIE ŻYLNE
" Obfita tkanka tłuszczowa
" Niewidoczne i trudne do wymacania naczynie żylne
" Przesuwalne, odsuwające się od końca igły żyły
WYKONANIE NAKA
UCIA
" Zwłóknienie tkanek po uprzednich licznych nakłuciach
ŻYA
Y IGA


" Zmiany zarostowe światła żyły
" Pobudliwość ruchowa pacjenta
" Powstanie skrzepu krwi w igle/kaniuli na skutek
przedłużających się czynności
" Zablokowanie wylotu igły na skutek oparcia jej ścięcia
o ścianę naczynia lub zastawkę żylną
" Odruchowe obkurczenie się naczynia krwionośnego
9 10
ZESTAW DO NAKA
UCIA ETAPY WYKONANIA NAKA
UCIA
" Sprawdzenie zlecenia lekarskiego
" Strzykawka jednorazowa
" Poinformowanie pacjenta o celu, istocie, przebiegu i
" Igła jednorazowa (0,7  0,9)
ewentualnych niepożądanych objawach mogących
" Opaska uciskowa - staza
wystąpić po zabiegu
" Środek do dezynfekcji miejsca wkłucia
" Uzyskanie zgody pacjenta lub jego opiekuna
(Skinsept, Leko, itp.)
na wykonanie zabiegu
" Gaziki jałowe do odkażania
" Umycie higieniczne rąk
" Rękawiczki ochronne jednorazowe
" Przygotowanie sprzętu (zestawu) niezbędnego
do nakłucia żyły
" Pojemnik na odpadki (np. miska nerkowata)
" Polecenie pacjentowi przyjęcia pozycji siedzącej lub
" Pojemnik na zużyte igły
leżącej, wygodnej dla pacjenta (zależnie od stanu
" Materiał opatrunkowy do zabezpieczenia miejsca
zdrowia lub wieku)
wkłucia
11 12
2
ETAPY WYKONANIA NAKA
UCIA ETAPY WYKONANIA NAKA
UCIA
" Założenie rękawiczek jednorazowego użytku " Zwolnienie opaski uciskowej
" Wybranie odpowiedniej, dobrze widocznej żyły przez " Zrealizowanie celu nakłucia żyły
oglądanie i dotykanie
" Po zakończeniu zabiegu przyłożenie w miejscu
" Założenie opaski uciskowej powyżej miejsca wkłucia wkłucia jałowego gazika i usunięcie igły ze światła
żyły
" Zdezynfekowanie miejsca wkłucia środkiem
antyseptycznym " Zabezpieczenie miejsca wkłucia opatrunkiem
uciskowym z równoczesnym uniesieniem kończyny
" Wyjęcie igły z opakowania, połączenie ze strzykawką,
pacjenta
zdjęcie zabezpieczenia igły
" Uporządkowanie zestawu
" Nakłucie żyły igła połączoną ze strzykawką
" Zdjęcie rękawiczek i higieniczne umycie rąk
" Aspirowanie przez odciągnięcie tłoka (pojawienie się
krwi potwierdza położenie igły w żyle) " Udokumentowanie wykonanej iniekcji
13 14
ETAPY WYKONANIA NAKA
UCIA ETAPY WYKONANIA NAKA
UCIA
Wprowadzić do żyły � długości igły
" Technika nakłucia żyły igłą:
Pojawienie się krwi w nasadce igły świadczy o położeniu
Ostrze igły (ścięcie) skierować ku górze
igły w świetle żyły
Objąć kaniulowaną kończynę ręką od dołu celem
dodatkowego unieruchomienia okolicy wkłucia i
zmniejszenia ruchomości żyły
Skórę poniżej planowanego miejsca wkłucia mocno
napiąć (unieruchomienie żyły, aby nie przesuwała się
podczas kłucia)
Nakłuć żyłę metodą:
- bezpośrednią  pod kątem 10-30�tak, aby igła osiągnęła żyłę
najkrótszą drogą
- pośrednią  3-5mm bocznie do żyły, igłę poprowadzić przez
tkankę podskórną równolegle do skóry, światła żyły szukać
15 16
po przejściu 0,5-1cm
ZESTAW DO NAKA
UCIA KANIUL

" Jednorazowa jałowa kaniula
" Jednorazowa strzykawka z 0,9% roztworem NaCl
" Opaska uciskowa - staza
WYKONANIE NAKA
UCIA
" Środek do dezynfekcji miejsca wkłucia
(Skinsept, Leko, itp.)
ŻYA
Y KANIUL

" Gaziki jałowe do odkażania
" Rękawiczki ochronne jednorazowe
" Pojemnik na odpadki (np. miska nerkowata)
" Pojemnik na zużyte igły
" Materiał opatrunkowy do zabezpieczenia miejsca
wkłucia
17 18
3
ETAPY WYKONANIA NAKA
UCIA ETAPY WYKONANIA NAKA
UCIA
" Założenie rękawiczek jednorazowego użytku
" Sprawdzenie zlecenia lekarskiego
" Poinformowanie pacjenta o celu, istocie, przebiegu i " Wybranie odpowiedniej, dobrze widocznej żyły przez
ewentualnych niepożądanych objawach mogących
oglądanie i dotykanie
wystąpić po zabiegu
" Założenie opaski uciskowej powyżej miejsca wkłucia
" Uzyskanie zgody pacjenta lub jego opiekuna
" Zdezynfekowanie miejsca wkłucia środkiem
na wykonanie zabiegu
antyseptycznym
" Umycie higieniczne rąk
" Wyjęcie igły z opakowania, połączenie ze strzykawką,
" Przygotowanie sprzętu (zestawu) niezbędnego
zdjęcie zabezpieczenia igły
do kaniulacji żyły
" Nakłucie żyły kaniulą (pojawienie się krwi potwierdza
" Polecenie pacjentowi przyjęcia pozycji siedzącej lub
położenie kaniuli w żyle)
leżącej, wygodnej dla pacjenta (zależnie od stanu
zdrowia lub wieku)
19 20
ETAPY WYKONANIA NAKA
UCIA ETAPY WYKONANIA NAKA
UCIA
" Zwolnienie opaski uciskowej " Technika nakłucia żyły kaniulą:
Założyć opaskę uciskową powyżej miejsca wkłucia
" Wprowadzenie kaniuli do żyły z jednoczesnym
Zdezynfekować miejsce wkłucia
wycofaniem mandrynu
Wyjąć kaniulę z opakowania
" Przepłukanie kaniuli 0,9% roztworem NaCl
Zdjąć z kaniuli plastikową osłonę (nasadkę)
" Zabezpieczenie światła wkłucia jałowym koreczkiem
Wziąć kaniulę do ręki, mocno trzymać trzema palcami
" Założenie jałowego opatrunku na miejsce
 kciukiem i palcem wskazującym od góry, palcem
wprowadzenia kaniuli
środkowym od dołu
" Umocowanie kaniuli za pomocą plastra (venaplast)
Miejsce nakłucia skóry powinno się znajdować około
" Uporządkowanie zestawu 0,5-1cm poniżej przewidywanego miejsca nakłucia żyły
Kierując kaniulę pod kątem 25-30�do przebiegu żyły,
" Zdjęcie rękawiczek i higieniczne umycie rąk
przekłuć skórę, następnie obniżyć kaniulę prawie
" Udokumentowanie wykonanej iniekcji
równolegle do skóry i wprowadzić do naczynia żylnego22
21
ETAPY WYKONANIA NAKA
UCIA ETAPY WYKONANIA NAKA
UCIA
Pojawienie się krwi w komorze kontrolnej jest Zamknąć kaniulę koreczkiem i przepłukać przez zastawkę
potwierdzeniem obecności kaniuli w świetle żyły do wstrzyknięć (zapobiega to wykrzepianiu krwi cofniętej
do kaniuli podczas zakładania korka)
Przesuwać kaniulę o 1-2mm ku przodowi naczynia,
jednocześnie wycofywać metalowy mandryn ze światła Zaopatrzyć miejsce wkłucia i zabezpieczyć przez
plastikowej obudowy oklejenie (venaplast)
Zwolnić ucisk żyły
Sprawdzić efektywność kaniulacji podając do kaniuli 5-
10ml 0,9% roztworu NaCl. O prawidłowym wykonaniu
kaniulacji świadczy:
- brak reakcji bólowej w miejscu wkłucia
- niezaburzony przepływ przez kaniulę
- brak uwypuklenia w okolicy miejsca wkłucia
- łatwe cofanie się krwi po odłączeniu strzykawki
23 24
4
PIEL
GNACJA KANIULI PIEL
GNACJA KANIULI
I MIEJSCA WKA
UCIA I MIEJSCA WKA
UCIA
" Dokonywanie kontroli umocowania i umiejscowienia " Mycie rąk przed wykonaniem każdej czynności
kaniuli związanej z dostępem żylnym
" Obserwacja kaniuli pod kątem zagięcia, pęknięcia, " Zabezpieczenie miejsca wkłucia jałowym opatrunkiem
wysunięcia
" Zachowanie maksymalnej jałowości przy użytkowaniu
" Delikatna obsługa dostępu kaniuli (jałowe korki, strzykawki, aparaty do wlewów,
przedłużacze)
" Zapewnienie stałego, całodobowego przepływu płynu
przez kaniulę, a w przypadku nawet krótkiej jej " Kontrolowanie miejsca wprowadzenia kaniuli dwa razy
nieużywalności regularnie przepłukiwanie 0,9% dziennie oraz przed, podczas i po kolejnym podaniu
roztworem NaCl leków pod kątem infekcji miejscowej, zmiany
zabarwienia, obrzęku, nacieku, itp.)
" Przestrzeganie maksymalnego przepływu dla kaniuli
" Codzienna zmiana opatrunku
" Zmiana kaniuli co 48-72h.
25 26
OBJAWY ŚWIADCZ
CE
POWIKA
ANIA DOST
PÓW ŻYLNYCH
O STANIE ZAPALNYM
" Miejscowy krwiak " Obrzęk
" Zakażenie w miejscu kaniulacji " Zmiana zabarwienia skóry
" Naciek zapalny tkanki podskórnej " Ból nasilający się przy dotyku
" Zapalenie żyły " Zgrubienie żyły
" Martwica tkanek " Zaczerwienienie skóry w miejscu przebiegu żyły
" Powikłania zakrzepowo-zatorowe " Miejscowe podwyższenie ciepłoty
" Posocznica
" Zator powietrzny
27 28
5