[e-mail]
[e-mail]
[e-mail]
Rada Europy
Powstanie
Rada Europy jest organizacją polityczną utworzoną 5 maja 1949 roku, a jej celem zasadniczym jest wspieranie
współpracy w Europie oraz realizacja idei jedności Europy przez rozwój gospodarczy , społeczny i kulturalny
państw członkowskich .
Członkowie
Członkami zało\
ycielami Rady Europy było 10 państw: Belgia, Dania, Francja, Holandia, Irlandia, Luksemburg,
Norwegia, Szwecja, Wielka Brytania, i Włochy  czyli kraje, które podpisały w maju 1949 r. w pałacu St. James
w Londynie statut. W póz
niejszym czasie w skład Rady weszły kolejno: Grecja i Turcja  1949; Islandia i RFN 
1950; Austria  1959; Cypr  1961; Szwajcaria  1963; Malta  1965; Portugalia  1976; Hiszpania 
1977;Lichtenstein  1979; San Marino  1988; Finlandia  1989; Węgry  1990; Polska  1991; Bułgaria 
1992; Czechy, Słowacja, Litwa, Estonia, Rumunia i Słowenia  1993; Andora  1994; Albania, A
otwa, Była
Jugosłowiańska Republika Macedonia i Mołdawia  1995; Rosja, Ukraina i Chorwacja 1996; Gruzja  1999;
Ponadto status gościa specjalnego w Radzie Europy mają: Bośnia i Hercegowina, Armenia, Azerbejd\
an,
Federalna Republika Jugosławii. Status obserwatora w Radzie Europy przyznano: Izraelowi, Watykanowi,
Japonii, Kanadzie, USA i Meksykowi. W latach 1967  1974 z Rady Europy wykluczona została Grecja, a w 1997
r. odebrano Białorusi status gościa specjalnego. Obecnie organizacja liczy 47 członków.
Warunki przyjęcia
Przyjęcie państwa w poczet członków obwarowane jest ściśle określonymi warunkami. Państwo, które chce być
przyjęte do Rady Europy, musi najpierw wyrazić taką intencję. Następnie Komitet Ministrów przedstawia
kandydaturę danego państwa Zgromadzeniu Parlamentarnemu Rady Europy. Wnioski Komitetu przekazywane
są właściwym komisjom Zgromadzenia: komisji ds. politycznych w celu sporządzenia raportu oraz komisji ds.
stosunków z państwami nie nale\
ącymi do organizacji, a tak\
e komisji prawnej i praw człowieka do
zaopiniowania. Specjalni sprawozdawcy komisji udają się do państwa, które wyraziło intencję przystąpienia do
Rady Europy, z misją sprawdzenia, czy spełnia warunki wymagane do akcesu. Następnie przedkładają
Zgromadzeniu Parlamentarnemu raporty oraz opinie.
Aby przejść pozytywnie weryfikacje kandydatury członkowskiej, musza zostać spełnione poni\
sze warunki
statutowe:
państwo musi być podmiotem stosunków międzynarodowych,
kandydat musi być państwem europejskim,
państwo musi wyrazić wole przestrzegania art. 3 i art. 4 statutu Rady Europy. Stawiają one wymóg uznania
przez kandydata zasady prymatu prawa oraz zasady, zgodnie z którą ka\
dej osobie podlegającej
jurysdykcji danego państwa zagwarantuje się przestrzeganie praw człowieka i podstawowych wolności.
Artykuły te zobowiązują kandydata do współpracy w zakresie realizacji statutowego celu organizacji, jakim
jest coraz ściślejsza integracja, popieranie ideałów i zasad wspólnych wszystkim państwom członkowskim
oraz ich rozwoju gospodarczego i społecznego,
[e-mail]
przestrzeganie praw człowieka i podstawowych wolności musi zostać zagwarantowane przez zobowiązanie
się danego kraju do podpisania i ratyfikowania Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i
podstawowych wolności,
zgodność norm prawnych danego państwa z wymaganiami stawianymi przez RE,
przeprowadzenie wolnych wyborów i zapewnienie funkcjonowania demokratycznych instytucji zgodnie z
konstytucją,
zagwarantowanie demokracji na szczeblu lokalnym,
zagwarantowanie udziału kobiet w instytucjach,
wolność tworzenia partii politycznych,
wolność tworzenia związków zawodowych,
swoboda zrzeszania się,
wolność prasy i innych mediów,
niezawisłość sędziów.
Organy Rady Europy
Najwa\
niejszymi organami Rady Europy są: Komitet Ministrów oraz Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy.
Komitet jest jedynym organem decyzyjnym w Radzie, a kierownictwo w nim rotacyjnie sprawują poszczególne
kraje członkowskie. Natomiast Zgromadzenie Parlamentarne jest organem opiniotwórczym i konsultacyjnym,
pozbawionym kompetencji ustawodawczych. Innym wa\
nym organem RE jest Kongres Władz Lokalnych i
Regionalnych Europy  jako organ doradczy. Na pięcioletnią kadencję wybierany jest przez Zgromadzenie
Parlamentarne  Sekretarz Generalny Rady Europy. Obecnie funkcje tę od 1 września 2004 roku pełni Anglik -
Terry Davis.
Funkcjonowanie:
Rada spotyka się, co najmniej dwa razy w roku, na tzw. szczytach. Wydaje akty prawne zwane konwencjami,
które nie są dokumentami o charakterze prawnym, lecz apelacyjnym, wzywającym państwa-sygnatariuszy, aby
dostosowały swoje narodowe prawo do treści konwencji. Rada nie ma uprawnień i mo\
liwości do nakładania
sankcji. Zawiera układy bilateralne i kieruje zalecenia do państw członkowskich. Zgromadzenie Parlamentarne,
poza zaleceniami, wydaje tak\
e rezolucje, opinie i dyrektywy.
Działalność
Działalność rady Europy koncentruje się na następujących dziedzinach:
ochrona praw człowieka,
demokracja,
wolny rynek,
kultura i dziedzictwo narodowe,
edukacja,
ochrona środowiska naturalnego,
sprawy społeczne i regionalne.
2
[e-mail]
Ponadto Rada Europy odgrywa wa\
ną rolę w tworzeniu jednolitego ustawodawstwa europejskiego. W tym
zakresie działania Rady koncentrują się na następujących dziedzinach:
modernizacja i harmonizacja ustawodawstwa krajowego
podnoszenie skuteczności wymiaru sprawiedliwości na skutek uproszczenia i uelastycznienia procedur
sądowych,
poszukiwanie rozwiązań problemów prawnych i etycznych, pojawiających się w związku z postępem
naukowym i technicznym.
Siedzibą organizacji jest Palais de l Europe w Strasburgu, a językami oficjalnymi są francuski i angielski.
Rada Europy pozostaje poza Unią Europejską!
Polska w RE
Polska weszła do rady Europy w 1991 roku. Miało to du\
e znaczenie polityczne, gdy\
jest potwierdzeniem, \
e
spełniła wszystkie wymogi w zakresie realizacji praw człowieka i funkcjonowania ustroju demokratycznego.
Stwarzało to pozytywne przesłanki do dalszych starań o uzyskanie członkostwa w pozostałych organizacjach
Zachodu, grupujących państwa o demokratycznym ustroju i gospodarce wolnorynkowej.
W Radzie Europy wprowadzono zasadę, \
e ka\
dy kraj przez pół roku przewodniczy w organizacji. Równie\

Polska przewodniczyła RE od 10 listopada 2004 do 17 maja 2005 roku. Polskie priorytety podczas tego okresu
to:
umacnianie jedności kontynentu europejskiego,
umacnianie praw człowieka,
promowanie dialogu międzykulturowego jako niezbędnego warunku tolerancji i rozwiązywania sporów,
przezwycię\
enie trudnych problemów przeszłości Europy.
Polska posiada równie\
Stałe Przedstawicielstwo RP przy Radzie Europejskiej w Strasburgu.
3
[e-mail]
Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
Wprowadzenie
Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie jest to system zorganizowanej współpracy wszystkich
państw członkowskich. Podstawowe cele, to: zapobieganie u\
ycia siły przez jakiekolwiek państwo i prowadzenie
do rozwiązania konfliktów tak, aby bezpieczeństwo \
adnego kraju nie było zagro\
one przez inny. Tworzenie
wzajemnego zaufania we wszystkich dziedzinach, jednak głównie w gospodarce i w kulturze. Podejmowanie
działań na rzecz umacniania instytucji demokratycznych i praw człowieka.
Powstanie:
Poprzedniczką OBWE, była Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Idea powstania KBWE zrodziła
się w latach sześćdziesiątych w związku z koniecznością przezwycię\
ania i osłabiania rywalizacji w okresie
zimnej wojny między państwami o odmiennych systemach polityczno  gospodarczych. Ówcześni politycy
zdawali sobie sprawę z niebezpieczeństwa przerodzenia się konfliktu politycznego w otwarty konflikt militarny.
Po wieloletnich przygotowaniach obejmujących liczne seminaria i konferencje międzynarodowe oraz dwu i
wielostronne uzgodnienia miedzy państwami: 1 sierpnia 1975 roku, w Helsinkach przywódcy 35 państw (33
europejskie Stany Zjednoczone i Kanada) podpisali Akt Końcowy KBWE. Nie jest to umowa międzynarodowa,
tylko dokument polityczny ujmujący bezpieczeństwo w trzech płaszczyznach (zwanych koszykami): politycznej,
gospodarczej i humanitarnej. Zawiera katalog zasad, jakimi powinny się kierować państwa we wzajemnych
stosunkach oraz w podejściu do obywateli. Kontrola przestrzegania zobowiązań odbywa się przez okresowe
spotkania uczestników procesu, na których opracowuje się normy i standardy współpracy. Do zakończenia
zimnej wojny najwa\
niejsze takie spotkania odbyły się w Belgradzie, Madrycie i Wiedniu.
Instytucje OBWE
spotkania na szczycie,
Rada Ministerialna - jako organ decyzyjny i zarządzający. Jej członkami są ministrowie spraw
zagranicznych. Zbiera się, co najmniej raz w roku,
Wysoka Rada  koordynuje i nadzoruje działalność OBWE. Spotyka się, co najmniej dwa razy w roku.
Stała Rada  jest organem wykonawczym i odpowiada za bie\
ące działania organizacji. Rezyduje w
Wiedniu.
Forum Współpracy na rzecz Bezpieczeństwa  inicjuje negocjacje w sprawie kontroli zbrojeń i
rozbrojenia, kontroluje wdra\
anie środków budowy zaufania, podejmuje działania na rzecz obni\
enia
ryzyka wybuchu konfliktu. Przewodniczący OBWE jest odpowiedzialny za realizację jej decyzji. Funkcje tę
pełni minister spraw zagranicznych państwa, które przewodniczy w danym momencie OBWE.
Przewodnictwo trwa rok.
Kontynuacja postanowień KBWE
Akt Końcowy przewidywał kontynuację procesu KBWE. Formą miały być spotkania ekspertów z ró\
nych
dziedzin, rokowania międzynarodowe oraz konferencje na szczeblu rządowym. Od 1975 roku zorganizowano
wiele konferencji. Najwa\
niejsze z nich to: Belgrad 4 X 1977  9 III 1978; Madryt 11 XI 1980  9 IX 1983;
Wiedeń 4 XI 1986  19 I 1989.
4
[e-mail]
Międzynarodowe spotkania poświęcone bezpieczeństwu wojskowemu toczyły się podczas konferencji w
Sztokholmie 17 I 1984  19 IX 1986 poświęconej środkom wzajemnego zaufania. W kolejnych rundach
rokowań doprecyzowano definicję pod jaką nale\
y rozumieć środki wzajemnego zaufania:
Po pierwsze dotyczy ona powiadamiania o manewrach wojskowych, po drugie wysyłania obserwatorów na czas
ich trwania, i po trzecie udostępniania ogólnych danych o dotyczących własnych sił zbrojnych.
Rola KBWE
Wielkim osiągnięciem KBWE jest zorganizowanie dwóch rund rokowań w Wiedniu 9 III 1989  19 XI 1990 i 26
XI 1990  10 VII 1992, poświęconych redukcji konwencjonalnych sił zbrojnych w Europie. Zgodnie z przyjętymi
postanowieniami ka\
de państwo mo\
e mieć ściśle ustalony pułap uzbrojenia.
Upadek komunizmu przyczynił się do przewartościowania roli i miejsca KBWE w stosunkach międzynarodowych
w Europie. Przede wszystkim zanikł podział polityczno  ideologiczny na Wschód i Zachód. Pojawiły się
przesłanki do ściślejszej współpracy, wynikające z likwidacji wspomnianych ró\
nic i z faktu przynale\
ności
wszystkich państw członkowskich do tego samego kręgu kulturowego.
Kolejnym, istotnym czynnikiem wpływającym na funkcjonowanie KBWE po upadku komunizmu był podział
ZSRR, rozpad Jugosławii i Czechosłowacji, dlatego te\
zwiększyła się liczba członków KBWE do 54 państw,
le\
ących na obszarze od Atlantyku do Władywostoku oraz Kanady i USA.
Po zakończeniu zimnej wojny przed KBWE stanęły równie\
bardzo trudne wyzwania nowego typu powodujące
niestabilność na kontynencie europejskim. Przede wszystkim chodzi o wojny na tle etnicznym w krajach byłej
Jugosławii, konflikt między Armenią i Azerbejd\
anem o Górny Karabach, konflikt w Gruzji o Abchazję i problemy
związane z jej dą\
eniami niepodległościowymi, przestrzeganie praw mniejszości albańskiej w Serbii, węgierskiej
w Rumunii, rosyjskiej w Mołdawii i na Krymie.
Paryska karta nowej Europy
Istotne znaczenie dla procesu KBWE w nowych warunkach politycznych miało spotkanie w Pary\
u, w którym
udział wzięli szefowie rządów, a odbyło się w dniach 19  21 listopada 1990 roku. Podczas spotkania przyjęto
dokument o nazwie:  Paryska karta nowej Europy oraz określono nowe kierunki współpracy na rzecz budowy
bezpieczeństwa dostatniej i demokratycznej Europy, proklamowano  nową erę demokracji, pokoju i jedności w
Europie . W celu realizacji wymienionych zało\
eń powołano nowe instytucje:
Radę, w której skład wchodzą ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich, spotyka się raz w
roku w celu przeprowadzenia konsultacji politycznych;
Komitet Wysokich Przedstawicieli, który jest organem wykonawczym Rady;
Sekretariat z siedziba w Pradze zapewniający obsługę administracyjna KBWE;
Centrum Zapobiegania Konfliktom z siedzibą w Wiedniu, którego zadaniem jest wymiana informacji o
charakterze wojskowym i rozwiązywanie zaistniałych konfliktów w Europie;
Biuro Wolnych Wyborów, przemianowane na Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka, z siedzibą
w Warszawie;
5
[e-mail]
W dwa lata po konferencji paryskiej w dniach od 9  10 lipca 1992 roku, w Helsinkach na szczycie szefów
państw i rządów sygnatariuszy KBWE podjęto dalsze decyzje o wzmocnieniu struktur organizacyjnych KBWE
zmierzających do podniesienia bezpieczeństwa europejskiego. Było to przede wszystkim ustanowienie instytucji
Wysokiego Komisarza do Spraw Mniejszości Narodowych oraz stworzenie mechanizmów wczesnego ostrzegania
i zapobiegania konfliktom.
Powstanie OBWE
W dniach 5-6 grudnia 1994 roku w Budapeszcie, na kolejnym spotkaniu na szczycie przedstawiciele 52 państw
dokonali przemianowania KBWE na OBWE. Decyzję tą nale\
y traktować jako próbę utworzenia europejskiej
organizacji regionalnej. Przyjęty wówczas wspólny dokument określa współczesne funkcje OBWE jako środka
zapobiegania, łagodzenia i rozwiązywania konfliktów i sporów między państwami członkowskimi. W związku z
tym powołano misje pokojowe z udziałem wojsk sił rozjemczych oraz postanowiono w przyszłości nadać większe
uprawnienia ju\
istniejącym organom OBWE.
Podczas szczytu OBWE w Lizbonie 2 -3 XII 1996 roku, podjęto decyzję o przystąpieniu do prac nad  Kartą
bezpieczeństwa europejskiego . Miał to być pierwszy krok w przekształceniu OBWE w system zbiorowego
bezpieczeństwa w XXI wieku. Jednak pomimo intensywnych wysiłków podejmowanych od czasu paryskiego
spotkania, OBWE nie stwarza pełnych gwarancji bezpieczeństwa dla wszystkich członków.
Do przyczyn małej efektywności OBWE nale\
ą następujące czynniki: OBWE nie jest organizacją
międzynarodową w pełnym tego znaczeniu, nie ma stałych organów o ustalonych kompetencjach, zbyt du\
a
liczba państw członkowskich sprawia \
e proces decyzyjny jest bardzo długi i bardzo trudno osiągnąć konsensus,
we wszystkich sprawach. OBWE nie dysponuje te\
środkami przymusu w postaci sankcji ekonomicznych ani
własnymi siłami zbrojnymi.
Przykłady misji KBWE:
misja w Gruzji słu\
ąca politycznemu uregulowaniu konfliktu w południowej Osetii Abchazji,
misja w Estonii ułatwiająca dialog miedzy władzami estońskimi a ludnością rosyjska,
misja w Mołdawie mająca na celu polityczne uregulowanie konfliktu wokół Naddniestrza,
misja w Tad\
ykistanie, której celem było ułatwienie kontaktów miedzy rządem a islamska opozycja,
misja w Chorwacji, mająca łagodzić stosunki narodowościowe i wspomagać budowę instytucji
demokratycznych,
misją w Kosowi, polegająca na nadzorowaniu rozejmu.
Polska w OBWE
Jednym z krajów, który aktywnie działa w ramach OBWE jest Polska. Nasz kraj aktywnie uczestniczy w pracach
OBWE i ma celu poprawienie stanu zbiorowego bezpieczeństwa w Europie, układu międzynarodowego
gwarantującego równość i bezpieczeństwo dla wszystkich państw i wykluczającego hegemonię i groz
bę u\
ycia
siły.
6
[e-mail]
Polska jako sygnatariusz i realizator porozumień dotyczących porozumienia dotyczącego rozbrojenia
konwencjonalnego, to jest  Traktatu o siłach konwencjonalnych podpisanego 19 listopada 1990 r. w Pary\
u i
 Traktatu o stanach osobowych sił zbrojnych podpisanego 10 lipca 1992 r. w Helsinkach, uczestniczy w
inspekcjach i kontroli redukcji zbrojeń przez nie przewidzianych. Daje to mo\
liwość regularnej kontroli i
przeglądu sytuacji wojskowej u naszych sąsiadów i na całym kontynencie. Spowoduje to wzrost poczucia
bezpieczeństwa z punktu widzenia wojskowego.
Polska jest równie\
bardzo aktywna w rozwoju koszyka  ludzkiego wymiaru OBWE (prawa człowieka, instytucje
demokratyczne, prawa mniejszości narodowych). Świadczy o tym umiejscowienie w Warszawie jednej z agend
OBWE  Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka, która jest odpowiedzialna za prowadzenie prac
analitycznych i informacyjnych związanych z przestrzeganiem praw człowieka, demokracji i prawa w państwach
członkowskich OBWE. W 1998 roku przewodniczącym OBWE został ówczesny polski minister spraw
zagranicznych Bronisław Geremek.
7
[e-mail]
Geneza powstania Unii Europejskie
Geneza Unii Europejskiej, to przede wszystkim idea integracji europejskiej po II wojnie światowej. Tragiczne
wydarzenia II wojny światowej miały bezpośredni wpływ na stosunki miedzy państwami zachodnimi oraz na
ideę integracji europejskiej, która nabrała wówczas nowego znaczenia. Po 1945 roku Europa podzieliła się na
dwa wrogie obozy polityczno  ideologiczne. Czynnikami sprzyjającymi procesom integracji Europy Zachodniej
były dą\
enia do znalezienia korzystnego miejsca Europy w dwubiegunowym układzie sił Wschód  Zachód,
konieczność  europeizacji Niemiec i uregulowanie stosunków niemiecko-francuskich, a tak\
e dą\
enie do
zbudowania modelu ustrojowego bardziej atrakcyjnego dla społeczeństw Europy Zachodniej. Jednak u podstaw
wszystkich uwarunkowań integracyjnych znajdowały się czynniki ekonomiczne  integracja stwarzała szansę
szybkiej odbudowy ze zniszczeń wojennych i nakreśliła perspektywy przyspieszenia rozwoju cywilizacyjnego
Europy. Równie\
wa\
nym czynnikiem był pozytywny stosunek Stanów Zjednoczonych do planów integracji
europejskiej. Wyrazem takiego stanowiska mo\
e być choćby plan Marshalla, realizowany od lipca 1947 roku.
8
[e-mail]
Koncepcje integracji europejskiej
Koncepcja federacyjna
Zakładała utworzenie państwa związkowego - federacji. Zgodnie z tą koncepcją państwa powinny zrzec się
swoich suwerennych kompetencji i przekazać je wspólnym, ponadnarodowym organom. Federacja miałaby silny
ponadnarodowy rząd odpowiedzialny przed Parlamentem Europejskim. Uprawnienia władz lokalnych,
regionalnych i krajowych uzupełniałyby się. Przy takim rozwiązaniu istotne byłoby określenie podziału zadań
miedzy federacją a jej częściami składowymi. Nale\
ałoby zagwarantować demokratyczny charakter
podejmowanych decyzji. Z koncepcją federacji związana jest wizja Europy regionów, w której granice narodowe
tracą znaczenie, wzrasta natomiast rola regionów. Federacyjny model integracji europejskiej propagowany był
przede wszystkim przez Konrada Adenauera, Waltera Halsteina, Paula Spaaka. Dlatego te\
omawiana
koncepcja znalazła wielu zwolenników w Niemczech, Holandii i Luksemburgu i we Włoszech.
Koncepcja konfederacyjna
Zakłada utworzenie związku państw (konfederacji). Opiera się na współpracy międzynarodowej, a nie
ponadnarodowej. Suwerenność państw nie byłaby zawę\
ana, a decyzje organów ponadnarodowych miałyby
ograniczone znaczenie. Wyrazem tej koncepcji jest  Europa Ojczyzn , której propagatorem był francuski mą\

stanu, generał Charles de Gaulle.
Koncepcja funkcjonalistyczna
Trzecia z nich, to koncepcja funkcjonalistyczna. Zakłada, \
e integracja powinna się odbywać w sposób
ewolucyjny i ma zacząć się od współpracy w obszarze gospodarki oraz stopniowo przesuwać suwerenne
kompetencje ze szczebli krajowych na wspólnotowe. Proces ten powinien być naturalny. W konsekwencji
powstać miałaby wspólnota polityczna, rozwijana stopniowo na bazie zdobywanych doświadczeń. Zwolennikami
tej koncepcji byli Jean Monnet i Robert Schuman.
9
[e-mail]
Powstanie Unii Europejskiej
Europejska Wspólnota Węgla i Stali
Powstawanie Wspólnoty Europejskiej w sensie instytucjonalnym rozpoczyna się w dniu 9 maja 1950 roku, kiedy
minister spraw zagranicznych Francji Robert Schuman wraz z Jeanem Monnetem ogłosili plan francusko-
niemieckiej współpracy w ograniczonym, lecz strategicznym sektorze węgla i stali.
Wzięcie pod międzynarodową kontrolę i zarząd tego sektora gospodarki w obu krajach, pozwoliło uniknąć
błędów popełnionych po I wojnie światowej, kiedy to Niemcy czuły się upokorzone okupacją ich kluczowych pod
względem gospodarczym terenów.
Planem Schumana zainteresowały się inne kraje. Przyczynił się on do powstania pierwszej organizacji o
charakterze integracyjnym  Europejskiej Wspólnoty Wegla i Stali (EWWiS). Traktat o jej ustanowieniu
podpisało, 18 kwietnia 1951 roku, w Pary\
u, sześć państw: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN i
Włochy.
Celem organizacji było stworzenie wspólnego rynku na surowce i produkty przemysłu węglowego i stalowego.
Głównymi instytucjami tej organizacji były: Wysoka Władza (organ wykonawczy), Specjalna Rada Ministrów,
Wspólne Zgromadzenie (delegaci parlamentów narodowych) i Trybunał Sprawiedliwości. Powołując EWWiS
poło\
ono fundamenty ekonomiczne pod jednoczenie się Europy.
EWG i EUROATOM
Po sukcesie EWWiS przyszły te\
pora\
ki w postaci nietrafionych planów integracji militarnej (Europejska
Wspólnota Obronna) i integracji politycznej (Europejska Wspólnota Polityczna). Spowodowało to, \
e politycy
europejscy postanowili zająć się przede wszystkim ścisłą integracją ekonomiczną, odsuwając na dalszy plan
pomysły integracji politycznej.
Podczas spotkania przywódców państw w Messynie w czerwcu 1955 roku powołano kolejny specjalny komitet
międzyrządowy pod przewodnictwem Paula Henriego Spaaka, w celu przygotowania propozycji rozszerzenia
zakresu integracji ekonomicznej. Na podstawie raportu Spaaka z 25 marca 1957 roku sześć państw EWWiS
zdecydowało się podpisać w Rzymie dwa traktaty  w pierwszym z nich ustanowiał Europejską Wspólnotę
Gospodarczą (EWG), przemianowaną na podstawie traktatu z Mastrichit z 1992 r. na Wspólnotę
Europejska (WE), a drugi powołał do \
ycia Europejska Wspólnotę Energii Atomowej (EURATOM).
Traktaty rzymskie i Traktat o Fuzji
Traktaty rzymskie weszły w \
ycie 1 stycznia 1958 roku. Przewidywały one zbli\
anie się polityki gospodarczej
poszczególnych państw członkowskich poprzez:
stopniowe eliminowanie ceł i innych ograniczeń w stosunkach wewnątrz EWG,
koordynowanie polityki gospodarczej,
prowadzenie wspólnej polityki handlowej wobec państw trzecich,
10
[e-mail]
w zakresie polityki atomowej koordynację inwestycji i badań, wspólną działalność na rzecz rozwoju
przemysłu atomowego i pokojowego wykorzystania energii atomowej.
Równolegle do traktatów rzymskich podpisano umowę w sprawie wspólnych instytucji, która miała na celu
doprowadzenie do stworzenia jednolitych organów dla trzech Wspólnot. Na jej mocy w 1958 roku powołano:
Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne (od 1962 roku Parlament Europejski) i trybunał Sprawiedliwości
Wspólnot Europejskich
Obie instytucje stały się wspólnymi organami EWWiS , EWG i Euratomu. Powołano jednak odrębne dla EWG i
Euratomu Rady Ministrów i Komisje (odpowiedniki Wysokiej Władzy). Wspólne instytucje powstały dopiero na
podstawie "Traktatu o Fuzji" z 8 kwietnia 1965 roku, który zaczął obowiązywać od 1 lipca 1967 roku.
Polityka gospodarcza EWG
Tworząc EWG, przywódcy państw członkowskich postanowili, \
e wspólny rynek będzie tworzony stopniowo, w
okresie przejściowym trwającym 12 lat. Ograniczenia ilościowe w handlu miedzy państwami członkowskimi
zostały zasadniczo zmienione w 1961 roku. Proces redukcji ceł w obrocie wewnętrznym i dochodzenie do
wspólnej taryfy zewnętrznej trwał od 1 lipca 1968 roku. Wówczas sześć państw członkowskich Europejskiej
Wspólnoty Gospodarczej utworzyło unię celną.
W latach 1962  1968 wdra\
ano stopniowo wspólną politykę rolną, a od 1970 roku wspólna politykę handlową.
Mimo pogłębiającej się integracji, zdarzały się sytuacje kryzysowe, jak na przykład tzw. "kryzys
instytucjonalny" z 1966 roku. Impas spowodowany był sprzeciwem Francji wobec przejścia od zasady
jednomyślności w głosowaniu do zasady głosowania większościowego. Kryzys zakończył się podpisaniem
"kompromisu luksemburskiego", na mocy którego utrzymano zasadę jednomyślności, kiedy w grę wchodzą
"bardzo wa\
ne interesy".
Rozszerzenie EWG
Z początkiem lat siedemdziesiątych EWG przygotowywało się do pierwszego rozszerzenia. Jednak Wielka
Brytania starała się o przyjęcie do EWG ju\
od 1961 roku, ale dwukrotnie w 1963 i 1967 roku sprzeciwił się
temu prezydent Francji Charles de Gaulle. Ustąpienie de Gaulle a w 1969 roku umo\
liwiło rozpoczęcie procesu
rozszerzenia Wspólnot europejskich. Negocjacje z czterema krajami kandydującymi, czyli Danią, Irlandią,
Norwegią i Wielka Brytanią, rozpoczęły się 30 czerwca 1970 roku. Nowe kraje członkowskie weszły do EWG 1
stycznia 1973 r. Wyjątkiem była Norwegia, której obywatele w referendum opowiedzieli się za nie
przystępowaniem do wspólnoty. Przystąpienie do EWG stało się jednoznaczne z przystępieniem do pozostałych
dwu Wspólnot.
W latach siedemdziesiątych powoli powracano do idei bli\
szej współpracy politycznej. Od 1970 roku
zainicjowano okresowe konsultacje dotyczące wspólnej polityki zagranicznej, określone jako Europejska
Współpraca Polityczna. W 1974 roku ustanowiono Radę Europejską, zło\
ona z szefów państw lub rządów WE.
11
[e-mail]
W 1975 roku powołano do \
ycia nową instytucję Wspólnot Europejskich  Europejski Trybunał Obrachunkowy,
którego głównym zadaniem stała się kontrola bud\
etu Wspólnoty. Trybunał zaczął funkcjonować dwa lata
póz
niej.
W dniach 7 i 10 czerwca 1979 roku przeprowadzono pierwsze bezpośrednie wybory powszechne, w których
wyłoniono 410 członków Parlamentu Europejskiego.
W 1979 roku utworzono równie\
Europejski System Walutowy i wprowadzono ecu jako jednostkę
rozrachunkową w obrocie bezgotówkowym.
W dniu 1 stycznia 1981 roku nastąpiło drugie rozszerzenie Wspólnot, tym razem na południe kontynentu,
poprzez przyjęcie Grecji.
Kolejnym wa\
nym etapem pogłębiania współpracy stało się podpisanie w 1985 roku przez Belgię, Francję, RFN,
Holandię i Luksemburg  Układu z Schengen . Jego zasadniczym celem było stopniowe znoszenie kontroli na
granicach w ruchu osobowym miedzy tymi państwami.
Do trzeciego rozszerzenia doszło 1 stycznia 1986 roku. Objęło ono wtedy następujące kraje południowej
Europy: Hiszpanie i Portugalię.
Jednolity Akt Europejski
Rok 1986 jest wa\
ny nie tylko ze względu narozszerzenia ale równie\
ze względu na dalsze pogłębienie
współpracy krajów WE. W dniu 17 lutego w Luksemburgu i 28 lutego w Hadze podpisano Jednolity Akt
Europejski, modyfikujący traktaty rzymskie. Dokument ten dotyczył programu dojścia do w pełni jednolitego,
wolnego od wszelkich barier rynku wewnętrznego.
Jednolity Akt Europejski wprowadził równie\
istotne zmiany instytucjonalno-prawne. Stworzył on m.in.
podstawę prawną dla funkcjonowania Rady Europejskiej i Europejskiej Współpracy Politycznej oraz uprawnienia
Parlamentu Europejskiego. Ponadto na podstawie Jednolitego Aktu Europejskiego włączono do Traktatu o
ustanowieniu EWG z 1957 roku, przepis o współpracy w dziedzinie polityki społecznej, ochrony środowiska i
badań naukowych. Jednolity Akt Europejski wszedł w \
ycie 1 lipca 1987 roku.
W dniu 3 paz
dziernika 1990 roku nastąpiło zjednoczenie Niemiec, a tym samym Wspólnoty Europejskiej
rozszerzyły się o dotychczasową NRD.
Szczyt w Maastricht
W 1990 Rada Europejska zorganizowała międzyrządową konferencję ds. przygotowania unii gospodarczej i
walutowej oraz usunięcia przeszkód na drodze do unii politycznej. Efektem jej pracy stały się postanowienia
szczytu w Maastricht, w Holandii, w grudniu 1991 roku i podpisanie 7 lutego 1992 roku  Traktatu o Unii
Europejskiej , który wszedł w \
ycie 1 listopada 1993 roku.
12
[e-mail]
Traktat z Maastricht oparł strukturę Unii Europejskiej na trzech filarach:
Pierwszy z nich to wspólna polityka ekonomiczna Wspólnot Europejskich. Jej elementem był wspólny
rynek, unia gospodarcza i walutowa, wspólna polityka rolna, handlowa, transportowa, polityka
solidarnościowa regionalna i socjalna, polityka azylowa, ochrona granic zewnętrznych, polityka migracyjna,
oświata, kultura, sieci transeuropejskie, ochrona konsumentów, ochrona zdrowia i środowiska naturalnego.
Drugi filar, to wspólna polityka zagraniczna i w sferze bezpieczeństwa: konsultacje i ustalanie stanowisk 
pokój, prawa człowieka, demokracja, pomoc krajom trzecim, wspólne działania w ramach OBWE, w
dziedzinie rozbrojenia, ekonomiczny aspekt zbrojeń, obrona, utworzenie urzędu Wysokiego
Przedstawicielstwa UE ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa.
Trzeci filar, to współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych: zapewnienie obywatelom Unii ochrony
w zakresie wolności, sprawiedliwości i bezpieczeństwa, walka z rasizmem i ksenofobia, walka ze zjawiskami
przestępczości zorganizowanej  terroryzm, handel ludz
mi, handel narkotykami, bronią i walka z korupcją
Współpraca miedzy siłami sił policyjnych państw członkowskich  Europejski Urząd Policji  Europol,
współpraca między władzami sądowymi państw członkowskich, ujednolicenie norm prawa karnego.
Traktat ten przekształcił te\
instytucję Wspólnot Europejskich w instytucje Unii Europejskiej, i zmienił nazwę
RadY Ministrów w Radę Unii Europejskiej.
13
[e-mail]
Rozszerzanie Unii Europejskiej
Integracja z Europą środkowo-wschodnią
Rozpad systemu komunistycznego oraz zmiany systemowe w krajach Europy Środkowo  Wschodniej na
początku lat dziewięćdziesiątych spowodowały, \
e Unia Europejska stanęła wobec perspektywy rozszerzenia na
Wschód. Zgodę na przystąpienie do Unii Europejskiej krajów Europy Środkowo  Wschodniej wyra\
ono na
szczycie w Kopenhadze, który odbył się w dniach 21  22 czerwca 1993 roku. Nie oznaczało to jednak
automatycznego wejścia tych krajów do Unii Europejskiej, gdy\
czekał je \
mudny proces dostosowywania się do
wymogów unijnych i negocjacji, trwający ponad dziesięć lat.
W Kopenhadze opracowano zbiór kryteriów na podstawie, których nowi członkowie mieliby być przyjmowani.
Były to tzw. kryteria kopenhaskie. Warunki, jakie miały spełnić nowe kraje, to stabilność instytucji
demokratycznych, praworządność, poszanowanie praw człowieka, ochrona mniejszości narodowych,
funkcjonująca gospodarka rynkowa, gotowość sprostania warunkom konkurencji UE, zdolność do wypełniania
obowiązków wynikających z członkostwa oraz przyjęcie dorobku prawnego UE.
Czwarte rozszerzenie UE
W dniu 1 stycznia 1995 roku dokonano czwartego rozszerzenia WE poprzez przyjęcie Austrii, Finlandii i Szwecji.
Natomiast obywatele Norwegii ponownie odrzucili w referendum deklarowaną przez rząd chęć przystąpienia
tego kraju do UE.
Planowane dalsze rozszerzenie UE wymagało jej zreformowania. W tym celu w 1996 r. w Turynie rozpoczęła się
konferencja międzyrządowa, a w jej wyniku 17 czerwca 1997 podczas spotkania Rady Europejskiej parafowano
w Amsterdamie tzw.  Traktat amsterdamski , uzupełniający Traktat o Unii Europejskiej i traktaty zało\
ycielskie
Wspólnot Europejskich. Został on formalnie podpisany 2 paz
dziernika 1998 r., a wszedł w \
ycie 1 maja 1999 r.
W dniu 31 marca 1998 r. rozpoczęto negocjacje na temat przyjęcia do Unii z Polską, Czechami, Węgrami,
Słowenią, Estonią, i Cyprem. Kolejnych sześć państw Bułgarię, Maltę, Litwę, A
otwę, Rumunie oraz Słowację
zaproszono do negocjacji w grudniu 1999 roku.
Unia walutowa
W maju 1998 roku Rada UE uznała, \
e jedenaście państw członkowskich Wspólnoty Austria, Belgia, Finlandia,
Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Portugalia, Niemcy i Włochy spełnia warunki do
przystąpienia do unii walutowej i podjęła decyzje o ustanowieniu z dniem 1 czerwca 1998 roku Europejskiego
Banku Centralnego. W dniu 1 stycznia 1999 rozpoczął się proces wprowadzenia do obiegu wspólnej waluty
europejskiej euro, które ostatecznie do obywateli trafiło 1 stycznia 2002 roku. Poza strefą euro znalazły się
Wielka Brytania, Dania i Szwecja. Grecja, która pierwotnie nie spełniała kryteriów w strefie euro znalazła się 1
stycznia 2001.
Traktat nicejski
Rok 2000 poświęcony był dalszym dyskusjom na temat wewnętrznej reformy UE przed planowanym
rozszerzeniem. Omawiano sprawy, które nie pozostały rozstrzygnięte w Amsterdamie 1997 roku, tj. przyszły
14
[e-mail]
podział głosów w Radzie UE, system podejmowania decyzji poprzez większość głosów, liczba komisarzy i inne.
W efekcie przygotowano nowy traktat przyjęty podczas spotkania Rady Europejskiej w Nicei w nocy z 10 na 11
grudnia 2000 roku. Do listopada 2002 roku kraje piętnastki ratyfikowały  Traktat nicejski , otwierając drogę do
rozszerzenia Unii Europejskiej.
Akcesja nowych członków UE
W dniu 13 grudnia 2002 roku w Kopenhadze zakończył się proces negocjacyjny dla dziewięciu kandydatów 
Polski, Czech, Węgier, Słowenii, Estonii, Cypru, Malty, Litwy, A
otwy, oraz Słowacji kraje te 16 kwietnia 2003
roku podpisały w Atenach ,,Traktat akcesyjny .
W 2003 roku w krajach kandydackich oprócz Cypru, odbyły się referenda na temat przystąpienia do UE zgodnie
z wymogami ich prawa wewnętrznego. Mimo pewnych obaw o wyniki, społeczeństwa nowych członków
zdecydowanie opowiedziały się za przyjęciem do UE w ten sposób z dniem 1 maja 2004 roku UE stała się
wspólnotą 25 państw, a w styczniu 2007 roku do UE włączono Bułgarię i Rumunię, czyli obecnie UE liczy 27
państw.
15
[e-mail]
Instytucje Unii Europejskiej
System instytucjonalny Wspólnoty Europejskiej opiera się na pięciu głównych instytucjach, są to:
Rada Unii Europejskiej
Parlament Europejski
Komisja Europejska
Europejski Trybunał Sprawiedliwości
Trybunał Obrachunkowy
Rada Europejska - Bardzo powszechnym błędem jest mylenie jej z Radą Europy lub Radą Unii Europejskiej.
Radę Europejska tworzą przywódcy państw, tj. szefowie rządów i prezydenci Francji i Finlandii, choć regułą jest,
\
e towarzyszą im równie\
premierzy tych państw. Organ ten posiada charakter polityczny określający kierunki
polityki całej Unii Europejskiej. Tym samym Rada Europejska pozostaje tak\
e poza zasięgiem jakiejkolwiek
sformalizowanej kontroli w ramach Wspólnot. Przewodniczącym Rady Europejskiej jest przedstawiciel państwa,
które sprawuje w danym momencie przewodnictwo w Unii Europejskiej, a zatem kadencja trwa pół roku.
Rada zbiera się przewa\
nie 2 do 4 razy w roku, a jej spotkania trwają zwykle dwa dni. Miejscem spotkań
członków Rady Europejskiej jest Bruksela.
Kompetencje Rady Europejskiej, to przede wszystkim określanie strategicznych celów rozwoju Unii
Europejskiej, koordynuje politykę zagraniczną państw członkowskich UE, a tak\
e zajmuje stanowisko wobec
najwa\
niejszych problemów światowych.
Rada Unii Europejskiej - Jest głównym organem decyzyjnym wspólnot europejskich. W jej skład wchodzą w
zale\
ności od omawianych spraw ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich - wtedy mówimy o
tzw. Radzi Ogólnej, lub ministrowie poszczególnych resortów, wtedy określa się ja jako Radę Bran\
ową. Pracom
Rady Unii Europejskiej przewodzi minister kraju, który w danym momencie sprawuje prezydencję w Unii
Europejskiej.
Parlament Europejski - Genezy Parlamentu Europejskiego szukać nale\
y w Zgromadzeniu Parlamentarnym
powołanym w Traktacie o powstaniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Po utworzeniu EWG i Europejskiej
Wspólnoty Energii Atomowej (EURATOM), na mocy Układu o fuzji instytucji Wspólnot Europejskich,
Zgromadzenie przyjęło nazwę Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne, które od 1962 roku zmieniło nazwę na
Parlament Europejski.
Komisja Europejska - Organ ten odpowiedzialny jest za bie\
ącą politykę Unii. Komisja wyposa\
ona jest w
prawo do inicjatywy prawotwórczej. Uprawnienie to wwynika zz przepisów traktatowych, które stanowią, \
e
Rada Unii Europejskiej podejmuje decyzje na wniosek Komisji Europejskiej. Inne kompetencje Komisji
Europejskiej to:
16
[e-mail]
wyra\
anie i reprezentowanie interesów Wspólnot w stosunku do Rady Unii Europejskiej i w stosunkach
zewnętrznych; odpowiedzialność za spójność polityki Unii i koordynację jej działań;
realizacja postanowień traktatów i rozporządzeń;
nadzorowanie przestrzegania prawa europejskiego.
Od wejścia w \
ycie traktatu nicejskiego członkami Komisji są komisarze z poszczególnych państw. Od początku
2007 roku jest ich 27, a ka\
dy z nich jest odpowiedzialny za określony dział  stanowią odpowiednik
państwowych ministrów. Przewodniczącym Komisji jest Jose Manuel Durao Barroso, a siedzibą Komisji jest
Bruksela. Instytucje Komisji aktualnie zatrudniają około 25 tysięcy urzędników.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości - Jego rolą jest interpretacja przepisów europejskich, ale tak\
e
tworzenie prawa. Trybunał pełni w Unii funkcje sądowe o zró\
nicowanym charakterze. Jako sąd konstytucyjny
działa w taki sam sposób, w jaki działają Trybunały Konstytucyjne w prawie krajowym. Trybunał bada zgodność
wydawanego w Europie prawa z zapisami traktatowymi. Nie dotyczy to zaleceń i opinii. Do Trybunału zwrócić
się mogą państwa członkowskie, Rada Europejska, Komisja Europejska i Parlament Europejski. W jego skład
wchodzi 27 sędziów mianowanych przez ka\
de państwo członkowskie oraz ośmiu rzeczników generalnych
(adwokatów) na sześcioletnią kadencje na zasadzie rotacji. Orzeczenia Trybunału maja charakter ostateczny.
Siedzibą Trybunału jest Strasburg.
Trybunał Obrachunkowy - Jego zadaniem jest wszechstronna kontrola rachunków. Traktaty wspólnotowe
powierzają mu badanie zgodności z prawem i prawidłowości wszystkich dochodów i wydatków Wspólnot, a
ponadto Trybunał sprawdza, czy wspólnymi finansami zarządzano rozsądnie i prawidłowo.
17
[e-mail]
Funkcjonowanie Unii Europejskiej
Unia Europejska to organizacja nietypowa. Nie ma cech tradycyjnych rozwiązań charakterystycznych dla
międzynarodowych organizacji ani wzorców typowych dla państw narodowych.
Proces podejmowania decyzji jest w ramach UE bardzo skomplikowany. Wpływa na to struktura organizacyjna
UE, powstała jako wynik wieloetapowego kompromisu, w którym ka\
da ze stron musiała zgodzić się na ściśle
określone ustępstwa i poświecenia.
Instytucją w której cały proces decydowania bierze początek, jest Komisja Europejska. Jest ona jedyną
instytucją posiadającą prawo inicjatywy ustawodawczej. Z formalnego punktu widzenia Komisja opracowując
projekt aktu jest całkowicie niezale\
na. Jest ograniczana jedynie zasadą kierowania się dobrem Wspólnoty.
Jednak perspektywa konieczności uzyskania przez dany akt większości bezwzględnej lub jednomyślnego
opowiedzenia się za jego przyjęciem członków Rady Unii Europejskiej nakłada na nią konieczność szerokich
konsultacji, a w efekcie obowiązek przedło\
enia projektów aktów prawnych, które byłyby do zaakceptowania
przez Radę i ułatwiały, a nie utrudniały podjecie decyzji.
Większość rozwiązań wspólnotowych odnoszących się do kreślonych polityk zapada, gdy zostanie zastosowana
tzw. metoda europejska - swoisty wspólnotowy sposób na podjecie decyzji. Mówi się, \
e przepis na tę metodę
brzmi następująco: Komisja proponuje, Rada rozporządza, Parlament poprawia.
W ramach procedury zasad odnośnie uchwalania decyzji w UE istnieje ponad 20 ró\
nych typów postępowania
decyzyjnego. Cztery z nich maja znaczenie podstawowe. Są to procedury Konsultacji, współpracy,
współdecydowania oraz zgody.
Procedura konsultacji jest dość prostą procedurą, ograniczającą się wyłącznie do jednego czytania.
Ostatecznym decydentem jest Rada UE, która jednak nie mo\
e podjąć decyzji bez zasięgnięcia opinii
Parlamentu Europejskiego, a w określonych wypadkach równie\
Komitetu Regionów oraz Komitetu
Ekonomiczno-Społecznego. Pomimo, \
e opinia Parlamentu nie ma mocy wią\
ącej, pominiecie tego elementu
procesu decyzyjnego i uchwalenie aktu bez opinii Parlamentu mo\
e być podstawą do zaskar\
enia tego aktu do
Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i uchylenia go jako niewa\
nego.
Procedura współpracy przewiduje ju\
dwa czytania i jako taka jest ju\
o wiele bardziej skomplikowana. Nowym,
bardzo wa\
nym elementem pojawiającym się w tym trybie jest podejmowania decyzji jest zdolność Parlamentu
do zło\
enia weta wobec propozycji projektu Komisji. Co prawda weto nie mo\
e zablokować przyjęcia aktu, ale
mo\
e znacznie utrudnić proces jego przyjęcia, chcąc bowiem odrzucić jego stanowisko, Rada UE musi podjąć
taką decyzję jednomyślnie.
W ramach procedury współdecydowania przewidziane są ju\
trzy czytania, gdy\
jest ona najbardziej
skomplikowana. Jej istotą jest równorzędna rola Parlamentu z Rada UE w zakresie prawodawstwa. Oznacza to,
\
e tym razem Parlament mo\
e doprowadzić do odrzucenia proponowanego projektu aktu prawnego.
18
[e-mail]
Ostatnią z czterech kluczowych procedur podejmowania decyzji w UE jest procedura zgody. Ró\
ni się ona
zasadniczo od pozostałych procedur. Przyjęcie określonych aktów prawnych jest uzale\
nione od zgody
Parlamentu. Uzyskanie jej stanowi warunek konieczny uchwalenia aktu. Procedura ta ma zastosowanie w
niewielu wypadkach.
Parlament wydaje zgodę na podstawie sprawozdania kompetentnej komisji parlamentarnej, która zaleca albo
przyjęcie projektu, albo jego odrzucenie. Mo\
na, więc powiedzieć, \
e jest to procedura prawa veta, którym
dysponuje Parlament.
Nie mo\
na zapomnieć, \
e za całą szczegółowo obmyślaną i precyzyjnie skonstruowaną maszyną procesu
decyzyjnego kryją się ludzie, którzy maja swoje sympatie i antypatie, emocje i poglądy. Nie nale\
y równie\

zapominać o tym, \
e większość decyzji jest efektem kompromisu, targów, ustępstw i mniej lub bardziej
twardych negocjacji. Świadomość takiego stanu rzeczy pozwoli dostrzec, \
e tak naprawdę większość decyzji
uzgadniana jest nie na oficjalnych spotkaniach w salach konferencyjnych ale raczej podczas kolacji, bankietów
czy innych nieformalnych spotkań. Taki sposób decydowania powoduje, \
e mimo wszystko skomplikowany i
sformalizowany proces podejmowania decyzji Unia nie stoi w miejscu, ale zmienia się, podą\
ając ku wcią\

nowym wyzwaniom.
19
[e-mail]
Polska w Unii Europejskiej
Transformacja systemowa umo\
liwiła Polsce ubieganie się o członkostwo we Wspólnotach Europejskich.
Stosunki dyplomatyczne między Polską a ówczesnym EWG zostały nawiązane ju\
we wrześniu 1989 r.
Rozpoczęły się wtedy negocjacje w sprawie umowy o handlu oraz współpracy handlowej i gospodarczej. W tym
samym roku grupa najbogatszych państw świata G7 przyznała Polsce oraz Węgrom pomoc ekonomiczną w
ramach programu PHARE.
W dniu 19 września 1989 podpisano w Warszawie  Umowę w sprawie współpracy handlowej i gospodarczej
między Polska a EWG. W dniu 25 maja 1990 roku zło\
yliśmy w Brukseli wniosek o rozpoczęcie negocjacji
dotyczących zawarcia umowy stowarzyszeniowej miedzy RP a Wspólnotami Europejskimi. Podpisanie traktatu
nastąpiło 16 grudnia 1991 roku.
Od 1992 r. obowiązywała tzw. umowa przejściowa, liberalizująca stosunki handlowe między Polską a państwami
członkowskimi Wspólnot. Rozpoczęto równie\
dialog polityczny miedzy obiema stronami  ustanowiono strefę
wolnego handlu dla wyrobów przemysłowych, uregulowano kwestie dotyczące przepływu usług, pracowników,
kapitału, mo\
liwości zakładania przedsiębiorstw, zasad współpracy finansowej i kulturalnej.
W dniach 21  22 czerwca 1993 podczas szczytu Unii w Kopenhadze określono polityczne i ekonomiczne
kryteria przystąpienia do państw Europy Środkowej do UE  tzw. kryteria kopenhaskie. Najwa\
niejszym z nich
był warunek, \
e państwa ubiegające się o wstąpienie do Unii muszą być demokratyczne i przestrzegać zasad
gospodarki rynkowej. Ponadto państwa kandydujące powinny przyjąć dorobek prawny Wspólnoty, czyli
dostosować swoje prawo do prawa unijnego.
W dniu 8 kwietnia 1994 roku Polska zło\
yła wniosek o członkostwo w Unii Europejskiej.
3 maja 1995 roku Komisja Europejska opublikowała  Białą Księgę w sprawie przygotowania krajów Europy
Środkowej i Wschodniej do integracji z Jednolitym Rynkiem Unii Europejskiej. W dokumencie tym określono
kolejność działań w dostosowaniu prawa kandydujących do przepisów obowiązujących w UE.
26 kwietnia 1996 roku Komisja Europejska przesłał rządom państw kandydujących kwestionariusze zawierające
pytania dotyczące ró\
nych dziedzin \
ycia politycznego, gospodarczego, i społecznego państwa. Odpowiedzi
posłu\
yły Komisji Europejskiej do przygotowania opinii na temat kandydatów.
16 lipca 1997 Komisja Europejska przedstawiła w Parlamencie Europejskim pozytywną opinię w sprawie
polskiego wniosku o członkostwo w Unii Europejskiej. Znalazło się w niej m. in. sformułowanie, \
e Polska ma
cechy kraju o stabilnych instytucjach gwarantujących rządy prawa, przestrzeganie praw człowieka, dba o
poszanowanie praw mniejszości. Polska gospodarka mo\
e być uwa\
ana za funkcjonująca gospodarkę rynkową i
powinna poradzić sobie z presją konkurencji i sił rynkowych. Zwrócono szczególną uwagę na konieczność
dostosowania polskich przepisów do prawa wspólnotowego w takich sektorach, jak rolnictwo, środowisko
naturalne, transport. Komisja zaleciła równie\
rozpoczęcie negocjacji z Polska w sprawie jej przyjęcia do Unii
Europejskiej.
20
[e-mail]
Podczas szczytu w Luksemburgu zapadła decyzja o rozpoczęciu od marca 1998 roku negocjacji akcesyjnych z
sześcioma państwami kandydującymi: Polską, Czechami, Węgrami, Estonią, Słowenią, Cyprem. Z czasem liczba
tych państw wzrosła i powiększyła się o Litwę, A
otwę, Słowację, Maltę, Bułgarię i Rumunię. Stworzono te\

perspektywę członkostwa dla Turcji. Podstawowymi kryteriami według których oceniono zdolność kandydatów
do przystąpienia do UE były: stabilność polityczna w warunkach demokracji, rządy prawa i przestrzeganie praw
człowieka, konkurencyjność ich gospodarek i zgodność norm prawnych w sferze społeczno-ekonomicznej.
Po stronie Unii Europejskiej warunkiem przyjęcia nowych członków było zreformowanie jej instytucji tak, by
pozostawały one funkcjonalne po rozszerzeniu unii. Przed Polską stanęły trzy zadania, konieczne do wypełnienia
przed zakończeniem negocjacji akcesyjnych z UE:
dostosowanie polskiego prawa i funkcjonujących w jego ramach instytucji do dorobku UE,
wynegocjowanie jak najkorzystniejszych warunków przystąpienia,
stworzenie niezbędnych przesłanek dla umiejętnego wykorzystania przyznanych Polsce funduszy
pomocowych z PHARE, ISPA, SAPARD.
28 stycznia 1997 roku rząd polski przyjął Narodową Strategię Integracji, w której przedstawiono zadania
wynikające z procesu dostosowania w okresie poprzedzającym negocjacje, w trakcie ich trwania i w pierwszym
okresie członkostwa.
W sierpniu 1998 Sejm RP przyjął ustawę powołującą Komitet Integracji Europejskiej. Jego zadaniem stało się
programowanie i koordynowanie polityki w sprawach związanych z integracją Polski z Unią Europejską oraz
koordynowanie działań administracji państwowej w zakresie wykorzystania pomocy zagranicznej. W tym czasie
trwało przeglądanie polskiego prawa pod kątem zgodności z unijnym. Właściwe rokowania w sprawie
członkostwa rozpoczęły się pod koniec 1998 roku.
Do uzgodnienia było 30 obszarów rokowań (zwanych rozdziałami). Najtrudniejsze okazały się rolnictwo,
ochrona środowiska, podatki, finansowanie i bud\
et, polityka regionalna i koordynacja instrumentów
strukturalnych, swobodny przepływ ludzi.
Negocjacje akcesyjne zakończyły się w grudniu 2002 roku 13 grudnia 2002 roku na szczycie w Kopenhadze
Rada Europejska podjęła decyzje o rozszerzeniu Wspólnoty o dziesięć krajów, w tym o Polskę. Traktat
akcesyjny podpisano w Atenach 16 kwietnia 2003 roku. Dalsza procedura obejmowała ratyfikację układu
przez Parlament Europejski, państwa członkowskie i państwa kandydackie.
Referendum akcesyjne odbyło się w Polsce 14 maja 2003 roku. Frekwencja wyniosła 59 procent. Za
przystąpieniem do UE opowiedziało się 77 procent, a przeciw było 23 procent Polaków.
1 maja 2004 r. nasz kraj stał się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej.
21