Obrońca z urzędu
Wyznaczenie obrońcy z urzędu do obrony oskarżonego (lub
podejrzanego) to wyraz prawa określanego dawniej "prawem
ubogich". O wyznaczenie obrońcy z urzędu może ubiegać się
każdy, kto uprawdopodobni, że nie jest w stanie ponieść
kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania
siebie i rodziny.
Do wniosku o ustanowienie obrońcy z urzędu oskarżony powinien także
dołączyć oświadczenie o stanie rodzinnym i majątkowym (dostępny w
sekretariacie sądu).
Na odmowę ustanowienia obrońcy z urzędu, nawet w wypadku gdy
składający wniosek w tej kwestii powołuje się na niemożność poniesienia
kosztów obrony, zażalenie nie przysługuje (postanowienie Sądu
Najwyższego - Izba Karna z dnia 10 listopada 2004 r).
Sąd może cofnąć wyznaczenie obrońcy, jeżeli okaże się, że nie istnieją
okoliczności, na podstawie których go wyznaczono.
Art. 79 kpk przewiduje również okoliczności, kiedy oskarżony z mocy
prawa musi posiadać obrońcę:
- jest nieletni,
- jest głuchy, niemy lub niewidomy,
- zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności,
- gdy sąd uzna to za niezbędne ze względu na okoliczności utrudniające
obronę,
- w postępowaniu przed sądem okręgowym jako sądem pierwszej
instancji, jeżeli zarzucono mu zbrodnię lub jest pozbawiony wolności.
Wniosek o ustanowienie obrońcy z urzędu kierujemy do Prezesa Sądu
lub Prokuratora (jeśli obrona z urzędu ma dotyczyć postępowania
przygotowawczego) przed którym toczy się sprawa.