Politechnika Wrocławska
Wydział Inżynierii Środowiska
Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska
Hydrologia i Ochrona Wód
Temat: Ochrona gleb przed erozjÄ… wodnÄ….
Zuzanna Chudyk
Nr Albumu 206317
Ochrona Åšrodowiska
Grupa środa 7:30
WPROWADZENIE:
Celem projektu jest określenie strat glebowych występujących na terenie zlewni rzeki Warta.
I. Dane wyjściowe i ogólna charakterystyka zlewni.
1. Teren, na którym znajduje się zlewnia rzeki Warty to głównie teren nizinny, miejscami
lekko pagórkowaty. Strukturę użytkową przedtawiono w tabeli poniżej:
Kategoria użytkowa Udział procentowy w [%]
Powierzchnia w [ ]
km2
Grunty orne (głównie przenica, 40 10364,4
jęczmień, kukurydza, rzepak)
Lasy (głównie mieszane z przewagą 25 6477,75
sosen i dębów)
Obszary zabudowane 15 3886,65
A
Ä…ki, pastwiska 20 5182,2
Na terenie zlewni występują głównie gleby płowe, bielicowe, brunatne (powstałe w wyniku procesu
brunatnienia) i rzeczne mady (powstałe z osadów nanoszonych przez rzekę podczas okresowych
wylewów). Gleby należą do rodzaju gleb lekkich.
2. Rozmiary i kształt zlewni.
1) Zlewnia cała: powierzchnia- 25911 km2
L0
4) Długość zlewni [km]  największa odległość w linii prostej między ujściem i punktem
najbardziej oddalonym na dziale wodnym: 259,6km
5) Długość maksymalna zlewni L [km] długość doliny rzeki od ujścia do punktu na dziale
max
wodnym w przedłużeniu odcinka z
ródłowego: 268km
3. Położenie zlewni i cieku:
Rzeka Warta przepływa przez województwa: Śląskie, A
ódzkie i Wielkopolskie
4. Wysokość jej z
ródła to 380m n.p.m. (znajduje się w dzielnicy Zawiercia- Kromołowie), a
wysokość ujścia to 12m n.p.m. (Kostrzyn nad Odrą). Najwyższym punktem zlewni Warty
jest szczyt Berkowa (Góra Zborów) w gminie Kroczyce o wysokości 462m. n.p.m.
5. Dane wejściowe:
Zima Rok Lato
SQ 210 m3/s 145 m3/s 80,8 m3/s
P 245,9 mm 539,2 mm 293,3 mm
6. Klimat:
Klimat panujący w zlewni rzeki Warta nie różni się od klimatu całego obszaru Polski. Wykazuje
cechy klimaru przejściowego, ale charakteryzuje się również pewnymi cechami klimatu
oceanicznego.
II. Obliczenia
1. Uniwersalne równanie strat glebowych (USLE):
E= RKLSCP
ha-1 rok-1 ]
E- średni ubytek gleby w ciągu roku [Mg
ha-1 cmh-1rok-1 ]
R- wskaz
nik erozyjności deszczu i spływu [ MJ
ha h cm-1
K- wskaz
nik podatności gleb na spłukiwanie powierzchniowe (erodowalność) [ Mh ]
L- wskaz
nik długości zbocza
S- wskaz
nik spadku zbocza
C- współczynnik empiryczny zależny od gatunku rośliny uprawnej i rodzaju zabiegów
agrotechnicznych
P- wskaz
nik zabiegów przeciwerozyjnych
1) R- wskaz
nik erozyjności deszczu i spływu.
Dla średnich rocznych opadów wynoszących 550mm wskaz
nik wynosi:
44 MJ ha-1 cmh-1rok-1
2) K- wskaz
nik podatności gleb na spłukiwanie powierzchniowe (erodowalność).
K= Gleba * O +/- Agregaty +/- Przepuszczalność
a) Gleba dla piasku gliniastego lekkiego: 0,23
b) SO dla zawartości substancji orgnicznej w glebie 1%: 1,1
c) Agregaty dla lekko korzystnej gruzełkowatości gleby: -0,01
d) Przepuszczalność średnia: 0,01
K= 0,23 * 1,1  0,01 + 0,01= 0,253 [ Mh ha hcm-1 ]
3) LS- wskaz
nik topografii (rzez
by terenu)
m

LS =( ) Å"(65,41Å"sin2Ä… +4,56Å"sin2Ä… )+0,065
22,13
 - długość zbocza (9500m)
m- parametr (przy śrdnim spadku zlewni 3,45 wynosi 0,4)
3,45
arccos( )=1,54º
Ä… - spadek 3,45%=
100
" hÅ"100 %
Ä…=

" h=462-134=328 m. n.p.m
328
Ä…= Å"100=3,45
%
9500
0,4
9500
LS =( ) Å"(65,41Å"sin2 1,54+4,56Å"sin2 1,54)+0,065=11,3Å"0,05066+0,065=0,6375
22,13
4) C- wskaz
nik pokrywy roślinnej i uprawy.
C=CaÅ"Cb
Ca- gatunek uprawianej rośliny (zboża 0,35)
Cb- sposób podstawowej uprawy roli (wiosenna orka 0,90)
C=0,35Å"0,9=0,315
5) P- wskaz
nik zabiegów przeciwerozyjnych.
W uprawie prostopadłej przyjmuje się jako 1.
USLE:
E= 44*0,253*0,6375*0,315*1= 2,24 [Mg ha-1 rok-1 ]
1<2,24<5  bardzo małe zagrożenie erozyjne.
SPOSOBY PRZECIWDZIAA
ANIA ZJAWISKU EROZJI WODNEJ NA TERENIE ZLEWNI
WARTY:
Zlewnia rzeki Warty wykazuje wprawdzie małe zagrożenie erozyjne, ale również takim należy
przecidziałać. Na tych obszarach, w Polsce stosuje się zabiegi rolnicze i melioracyjne. Mają one na
celu zahamowanie spływu wód i ochronę przed wiatrem. Należą do nich m.in. prowadzenie dróg
małymi spadami, zwiększenie zalesień i zadrzewień (w szczególności na zboczach), prowadzenie
płodozmianu, wprowadzanie kierunku upraw prostopadłego do spływu wód. Istotnym elementem
jest również wyeliminowanie ingerencji ciężkiego sprzętu przy pracach rolniczych. Bardzo rzadko
na terenie Polski stosuje się tarasowanie stromych stoków (w celu zmniejszenia prędkości) ze
względu na wysokie koszta.
2. Wskaz
nik dopływu rumowisk:
Y
DR=
E
Y- ilość rumowiska w przekroju pomiarowym [Mg]
E- ilość materiału glebowego erodowanego w zlewni [Mg]
Y= 104000 Mg
E= 2,24 Mg
104000
DR= =46428,57
2,24
3. Ilość rumowiska unoszonego.
86400Å"ZÅ"Q
RD=
1000
Z- średnia dobowa koncentracja rumowiska unozonego [ g / dm3 ]
Q- średnie dobowe natężenie przepływu [ dm3/ s ]
86400Å"0,022Å"145000
RD= =275616 kg
1000