Komórki somatyczne
~ 1 ~
Oznaczanie przydatności mleka surowego do skupu i
przetwórstwa
Mastitis  zapalenie wymienia
" Spowodowane urazem mechanicznym lub zaka\
eniem bakteryjnym.
" Bakterie namna\
ajÄ…c siÄ™ w wymieniu wydzielajÄ… produkty przemiany materii i toksyny.
" Odpowiedzią na stan zapalny jest przenikanie białych ciałek krwi do wnętrza wymienia.
" Liczba leukocytów w mleku wzrasta z około 100 000/ml do kilku milionów w 1 ml mleka.
Skład chemiczny mleka jest jego miarą normalności i zale\
y od stanu
fizjologicznego wymienia!
zaburzenia fizjologii gruczoÅ‚u mlekowego Ò! tÅ‚uszcz, kazeina, laktoza
w wiÄ™kszych iloÅ›ciach pojawiajÄ… siÄ™ Ò! albuminy, globuliny Ä™!
Ä™!
Ä™!
Ä™!
spadek zawartoÅ›ci suchej masy (12,3 - 12,5%) Ò! 11% - 9%
spadek zawartoÅ›ci tÅ‚uszczu Ò! do ok. 3% - 2,5%
zmiana stopnia dyspersji Ò! do 3nm
wzrost poziomu biaÅ‚ka ogólnego Ò! forma subkliniczna 3,5  3,8%, ostra 6% Ä™!
Ä™!
Ä™!
Ä™!
spadek kazeiny
spadek laktozy z poziomu 4,5  4,9% Ò! 4,3  4,5%, a nawet do 1%
zmiany składników mineralnych:
o wzrost zawartości chloru i sodu ę!
Ä™!
Ä™!
Ä™!
o obni\
enie zawartości potasu, wapnia i fosforu
wzrost wartoÅ›ci liczby chlorocukrowej Ò! powy\
ej 2,5 Ä™!
Ä™!
Ä™!
Ä™!
Komórki somatyczne
~ 2 ~
spadek gęstości mleka
zmiany kwasowoÅ›ci mleka Ò! pH 6,7 i wiÄ™cej Ä™!
Ä™!
Ä™!
Ä™!
skrócenie odbarwiania barwników w próbach reduktazowych
zmniejszenie stabilności termicznej
obni\
enie zdolności podpuszczkowego krzepnięcia
surowiec nieprzydatny w produkcji \
ywności
mo\
e stanowić zagro\
enie dla zdrowia konsumentów
W mleku pochodzącym ze zdrowego gruczołu mlekowego jak te\
w wydzielinie
zapalnej znajdują się komórki somatyczne do których zaliczamy:
" Limfocyty
" Leukocyty
" Monocyty « Plazmocyty
" Erytrocyty
" Granulocyty wielojÄ…drzaste
" Makrofagi
" Komórki nabłonkowe płaskie pochodzące z:
- powierzchni wymienia
- kanału strzykowego
- zatoki mlecznej
" Komórki nabłonka cylindrycznego
" Komórki olbrzymie
" Ciałka Nissena
ROZPORZ
DZENIE (WE) NR 853/2004
i) w odniesieniu do surowego mleka krowiego:
Liczba drobnoustrojów w 30 oC (na ml)
d" 100 000 (*)
Liczba komórek somatycznych (na ml)
d" 400 000 (**)
(*) Wyliczając średnią geometryczną z okresu dwóch miesięcy,
przy pobraniu przynajmniej dwóch próbek w miesiącu.
(**) Wyliczając średnią geometryczną z okresu trzech miesięcy,
przy pobraniu przynajmniej jednej próbki w miesiącu, o ile
właściwe władze nie określą innej metody uwzględniania odchyleń w
poziomie produkcji.
Komórki somatyczne
~ 3 ~
OBLICZANIE ŚREDNIEJ GEOMETRYCZNEJ LICZBY KOMÓREK
SOMATYCZNYCH
Średnia geometryczna z trzech badań z okresu trzech miesięcy wynosi:
Wynik oznaczania liczby komórek somatycznych:
a1  w pierwszym miesiÄ…cu
a2 - w drugim miesiÄ…cu
a3  w trzecim miesiÄ…cu
OZNACZANIE LICZBY KOMÓREK SOMATYCZNYCH W MLEKU
Metoda mikroskopowa  metoda referencyjna
PN-EN-ISO 13366-1 z 2000 r.
metoda najbardziej wiarygodna
Komórki somatyczne:
komórki jądrzaste  wszystkie leukocyty i komórki nabłonkowe
Zasada metody
polega na wykonaniu, wysuszeniu i zabarwieniu rozmazu, a następnie
policzeniu zabarwionych komórek pod mikroskopem. Pomno\
enie liczby
komórek policzonych na określonej powierzchni przez współczynnik roboczy daje
liczbę komórek w 1 ml.
mleko do badania pobiera się do jałowych probówek
mo\
na konserwować 0,6% kwasem borowym, ale max. na 24h
wykonanie preparatu w czasie nie dłu\
szym ni\
6h od pobrania próbki
mleko podgrzewamy w Å‚az
ni do temp. 36ºC
schładzamy do temp pokojowej
dokładnie wymieszać, pobrać przy pomocy mikrostrzykawki 0,01 ml mleka i
nanieść na odtłuszczone szkiełko podstawowe, wykonując rozmaz o wymiarach
20mm x 5 mm
szkiełko kładziemy na szablon papieru milimetrowego, na którym są 4 prostokąty
o wymaganych wymiarach  dokładnie i równomiernie w obrębie prostokąta
rozprowadzamy mleko
z ka\
dej próbki mleka wykonuje się przynajmniej 2 rozmazy
Komórki somatyczne
~ 4 ~
preparaty suszy siÄ™ w temp. pokojowej przez 24h
barwienie 10 min barwnikiem o składzie:
o etanol 95% 54,0 ml
o tetrachloroetan 40,0 ml
o błękit metylenowy 0,6 g
o kw. octowy lodowaty 6,0 ml
3 razy płuczemy i suszymy na przemian
oglądanie pod imersją w powiększeniu 500x lub 1000x
określenie średnicy pola widzenia liczenie elementów komórkowych (jądra
komórek, co najmniej połowa jądra powinna być widoczna w polu widzenia
mikroskopu)
liczymy z góry na dół (trzeba liczyć ilość zliczonych pasków)
omija siÄ™ paski brze\
ne
liczymy co najmniej 400 komórek w jednym rozmazie
w drugim liczymy tyle pasków co w pierwszym (bez względu na liczbę komórek)
gdy w 1 rozmazie nie ma 400 komórek, liczy się komórki na wszystkich rozmazach
badanej próbki
wyniki z rozmazów dodaje się i wyznacza średnią liczbę komórek w badanym
preparacie
z jednego rozmazu wychodzi ok. 12 pasków
wyznaczenie współczynnika roboczego
długość poszczególnych pasm, w których liczone są jądra komórkowe wynosi 5
mm, a ich szerokość odpowiada średnicy pola widzenia mikroskopu
obliczyć współczynnik roboczy wf, a następnie liczbę komórek somatycznych
gdzie:
d  średnica pola widzenia mikroskopu,
b  liczba pasm policzonych w całości.
Liczba komórek w 1 ml mleka to liczba policzonych komórek
somatycznych pomno\
ona przez współczynnik roboczy
pasek rozmaz
Komórki somatyczne
~ 5 ~
INNE METODY OZNACZANIA KOMÓREK SOMATYCZNYCH
TOK terenowy odczyn komórkowy
" Zasada polega na specyficznej reakcji kwasów nukleinowych komórek ze
związkiem powierzchniowo czynnym, który razem ze wskaz
nikiem zmian pH
wchodzi w skład odczynnika testowego (np. Mastirapid  laurylosiarczan).
" Odczynnik dodajemy w stosunku 1:1
" Ocena wyglądu powstałej mieszaniny:
Wynik:
+ lekkie śluzowacenie
++ widoczne śluzowacenie
+++  galaretka
+/- miejscami słabo widoczne galaretkowate smu\
ki znikające po dłu\
szym
mieszaniu
mleko ze zdrowego wymienia
 barwa fiołkowo-czerwona bez zmian konsystencji
mleko mastitowe 
 barwa fioletowa, czasami mo\
e być \
ółta lub \
ółto-zielona
CMT CALIFORNIA MASTITIS TEST Odpowiednik TOKu
BMR Test Brabancki
" Mało dokładny
" Barwnik jak w TOK
" Przeprowadzany w kapilarach
" Fotografowane jest lustro mieszaniny w lejku  zdjęcie co 5, 10, 20, 60 sek.
" Korzystając z krzywej wzorcowej określa się (na podstawie średnicy lustra cieczy
w lejku) LKS
" Oceniany jest czas, w jakim określona ilość mleka przeszła przez kapilarę
WMT WISCONSIN MASTITIS TEST
" Odczynnik  laurylosiarczan
" Wykorzystuje wzrost lepkości mleka w przypadku podwy\
szonej liczby komórek
" Zasada jak w wiskozymetrze probówkowym
" Probówki połączone z kapilarami
" Mierzenie czasu przechodzenia przez kapilary
" Dobra korelacja z FOSSOMATIC ale dopiero powy\
ej 500000.
TECHNIKA CYFROWA
" Metoda elektroniczna z u\
yciem elektronicznego liczenia czÄ…stek
" Opisana w normie PN-EN-ISO 13366-2 z 2001 r.
" Utrwalenie komórek somatycznych formaldehydem
Komórki somatyczne
~ 6 ~
" Rozpuszczenie tłuszczu
" Odczyt liczby komórek somatycznych przy u\
yciu elektronicznego licznika czÄ…stek
" W metodzie przyjmuje siÄ™, \
e komórki somatyczne to komórki
oznaczone przez licznik po ustaleniu najni\
szej progowej wartości oraz
eliminacji kuleczek tłuszczowych
" Mleko przepływa przez szczelinę znajdującą się między elektrodami
" Cząsteczka przechodząc przez szczelinę wypiera równowa\
ną objętość płynu o
wy\
szej przewodności.
" Zwiększony opór podnosi napięcie, co wywołuje impulsy proporcjonalne do
wielkości cząstek.
" Liczba impulsów odpowiada liczbie cząstek
LICZNIK COULTERA
" Działa na zasadzie prawa Coultera, czyli cząstki  komórki przechodząc przez
szczelinę między elektrodami w środowisku elektrolitu powodują zmianę oporu
na drodze prÄ…du
" Wielkość tej zmiany jest proporcjonalna do wymiarów objętościowych cząstek lub
komórek
" Liczba zmian w jednostce czasu jest proporcjonalna do liczby czÄ…stek w mleku.
" Kuleczki tłuszczowe muszą być rozbite.
FOSSOMATIC
" Czyli cytometr przepływowy.
" Próbkę mleka dokładnie wymieszać przed liczeniem, aby uzyskać mo\
liwie
jednorodny rozkład komórek przenieść do naczynia pomiarowego i policzyć
komórki somatyczne z u\
yciem elektronicznego licznika czÄ…stek
" Wykorzystuje się zjawisko fluorescencji kompleksów DNA połączonych z
etylobromkiem.
" Powstają impulsy świetlne zliczane przez fotopowielacz.
" Zaleta  łatwość i szybkość wykonania badania. Nawet do 360 pomiarów na
godzinÄ™.
MILKOSCAN
" Działa na tej samej zasadzie co FOSSOMATIC.