CHEMIA NIEORGANICZNA I OGÓLNA
(EGZAMIN prof. dr hab. in\
. Z. A
ukaszewski)
Proszę podać nazwisko osoby prowadzącej zajęcia laboratoryjne.
1. Proszę wymienić wykonywane preparaty i naszkicować reakcjami zastosowaną drogę reakcyjną.
2. Proszę zaproponować 2 sposoby otrzymywania (naszkicowanie reakcjami):
a) azotanu niklu (II) z siarczanu niklu (II)
b) chlorku \
elaza (II) z siarczanu \
elaza (II)
3. Proszę podać skład, konfiguracje elektronowe decydujące o wartościowości i główne stopnie
utlenienia pierwiastków (zadanie obowiązkowe):
a) II i V gr. głównej 2 i 7 podgrupy
b) III i VII gr. głównej oraz 3 i 1 podgrupy układu okresowego.
4. Proszę wymienić podręcznik chemii nieorganicznej, który był podstawą przygotowania się do
egzaminu.
Proszę omówić własności wymienionego ni\
ej pierwiastka i jego związków (rozpowszechnienie,
z
ródła surowcowe, przegląd wa\
niejszych związków, substancje o znaczeniu praktycznym i
ekologicznym):
a) miedz

b) azot.
5. Proszę o naszkicowanie reakcjami technologii otrzymywania:
a) kw. azotowego
b) superfosfatu (nawóz fosforanowy).
6. Proszę rozwiązać zadanie:
a) 0,5 ml stę\
onego kw. azotowego 62,2% o gęstości d = 1,38 wprowadzono do kolbki miarowej na
250 ml i uzupełniono wodą do kreski. Obliczyć stę\
enie molowe roztworu (część obowiązkowa).
Zawartość kolbki wylano do zlewki i wprowadzono 0,5 g węglanu wapnia. Ile otrzymano azotanu
wapnia?
b) 1,5 ml stę\
onego kw. solnego 36% o gęstości d = 1,18 wprowadzono do kolbki miarowej na 500 ml
i uzupełniono wodą do kreski. Obliczyć stę\
enie molowe roztworu (część obowiązkowa).
Zawartość kolbki wylano do zlewki i wprowadzono 0,5 g węglanu magnezu. Ile otrzymano chlorku
magnezu? (Ca 40,08; Mg 24,30; C 12,01; O 16,00; H 1,01; Cl 35,45; N 14,01).
7. Proszę napisać reakcję zachodzącą między (zadanie obowiązkowe):
a) jonem nadmanganianowym a kwasem solnym
5.
a) 0,5 ml �" 1,38 = 0,69 g masa r-ru
62 g  100g
0,69 g  x
x = 1,1 czystego HNO3
= 0,017 moli
n = 1,1:63,2 = 0,017 moli
0,017 moli  250 ml
x  1000 ml
x = 0,07 mol/l
b)
1,5 ml �" 1,18 = 1,77 g
36 g  100 g
1,77  x
x = 4,9 g czystego HCl
= 0,13 moli
0,13 moli  500 ml
x  1000 ml
x = 0,26 mol/l
CZ
ŚĆ I (2 godz.)
Proszę ka\
de zadanie pisać na oddzielnej kartce.
Na ka\
dej kartce nale\
y napisać nazwisko i numer zadania.
Proszę wymienić nazwisko osoby prowadzącej laboratorium.
Proszę podać przebieg dotychczasowej edukacji (szkoły  wszystkie).
1. Proszę wymienić z nazwy i symbolu oraz określić przynale\
ność do grupy, podgrupy układu
okresowego pierwiastków charakteryzujących się konfiguracją elektronową (zadanie obowiązkowe):
a) d5s1; s2; s2p4; d10s1;
b) d5s2; s2p2; d2s2; s2p3;
Proszę uzupełnić skład grupy o inne pierwiastki o zbli\
onej konfiguracji.
2. Proszę wymienić podręcznik chemii nieorganicznej, który był podstawą przygotowania się do
egzaminu.
Proszę omówić własności wymienionych ni\
ej pierwiastków i ich związków, substancje o znaczeniu
praktycznym i ekologicznym):
a) mangan
b) miedz
.
3. Proszę omówić własności wymienionych ni\
ej pierwiastków i ich związków (rozpowszechnienie,
z
ródła surowcowe, przegląd wa\
niejszych związków, substancje o znaczeniu praktycznym i
ekologicznym):
a) magnez
b) wapń.
4. Proszę rozwiązać zadanie:
a) 0,5 ml stę\
onego kw. azotowego 62,2% o gęstości d = 1,38 wprowadzono do kolbki miarowej na
100 ml i uzupełniono wodą do kreski. Obliczyć stę\
enie molowe roztworu (zadanie obowiązkowe).
b) 2,5 ml kw. solnego 36% o gęstości d = 1,18 wprowadzono do kolbki miarowej na 250 ml i
uzupełniono wodą do kreski. Obliczyć stę\
enie molowe roztworu (zadanie obowiązkowe).
5. Proszę rozwiązać zadanie:
a) 0,5 g węglanu magnezu poddano działaniu nadmiaru kw. solnego. Ile otrzymano chlorku magnezu?
(zadanie obowiązkowe).
b) 0,5 g tlenku wapnia poddano działaniu nadmiaru kw. azotowego. Ile otrzymano azotanu wapnia?
(zadanie obowiązkowe).
(Ca 40,08; Mg 24,30; C 12,01; O 16,00; H 1,01; Cl 35,45; N 14,01).
4.
a) MgCO3 + 2HCl MgCl2 + CO2 + H2O
b) CaO + 2HNO3 Ca(NO3)2 + H2O
Część I  100 min
15 min przerwy
Proszę ka\
de zadanie pisać na oddzielnej kartce.
Na ka\
dej kartce nale\
y napisać nazwisko i numer zadania.
Zadania obowiązkowe:
Proszę podać nazwisko osoby prowadzącej zajęcia laboratoryjne.
1. Proszę wymienić wykonywane preparaty i naszkicować reakcjami zastosowaną drogę
reakcyjną.
2. Proszę zaproponować 2 sposoby otrzymywania (naszkicowane reakcjami):
a) chlorku ołowiu (II) z ołowiu metalicznego
b) octanu miedzi (II) z miedzi metalicznej.
3. Z 10 g substratu w zadaniu (2) otrzymano 4,5 g produktu. Proszę wyznaczyć wydajność
reakcji.
4. Proszę podać skład (z nazwy i z symbolu), i główne stopnie utlenienia pierwiastków o
konfiguracjach (zadanie obowiązkowe):
a) s2p2; d1s2; s2p4 i d2s2
b) s2p3; d5s1; s2p5 i d10s1 układu okresowego.
5. Proszę wymienić podręcznik chemii nieorganicznej, który był podstawą przygotowania
się do egzaminu.
Proszę omówić własności wymienionego ni\
ej pierwiastka i jego związków (rozpowszechnienie,
z
ródła surowcowe, przegląd wa\
niejszych związków, substancje o znaczeniu praktycznym i
ekologicznym):
a) aluminium
b) azot.
6. Proszę o naszkicowanie reakcjami technologii otrzymywania:
a) kw. siarkowy (VI)
b) \
elazo.
7. Proszę rozwiązać zadanie:
a) 2,5 ml stę\
onego amoniaku 30,7% o gęstości d = 0,89 wprowadzono do kolbki miarowej na 50 ml i
uzupełniono wodą do kreski. Obliczyć stę\
enie molowe roztworu (zadanie obowiązkowe).
30,7  100 1 ml  17 0,04  50
X  2,228 X  0,68 X  1000
X = 0,689 X = 0,004 X = 0,804
WSPÓLNE ZADANIA DLA WSZYSTKICH
Dla Ochrony Środowiska egzamin 1-częściowy
Dla T. Chem. pierwsza część  120 min
15 min przerwy
Proszę ka\
de zadanie pisać na oddzielnej kartce.
Na ka\
dej kartce nale\
y napisać nazwisko i numer zadania.
1. Proszę podać skład, konfiguracje elektronowe decydujące o wartościowości i główne stopnie
utlenienia pierwiastków (zadanie obowiązkowe dla T. Ch.):
a) III i IV gr. głównej oraz 3 i 4 podgrupy
b) V i VI gr. głównej oraz 5 i 6 podgrupy układu okresowego.
2. Proszę wymienić podręcznik chemii nieorganicznej, który był podstawą przygotowania
się do egzaminu.
Proszę omówić własności wymienionych ni\
ej pierwiastków i ich związków, substancje o znaczeniu
praktycznym i ekologicznym):
a) siarka
b) fosfor (O.Ś.) lub miedz
(T.Ch.)
3. Proszę o naszkicowanie reakcjami technologii otrzymywania:
a) amoniaku łącznie z surowcami
b) sody tj. węglanu sodowego.
4. Proszę rozwiązać zadania (zadania 4,5 i 6 obowiązkowe dla T.Ch.):
a) Proszę napisać reakcję między cynkiem metalicznym a kwasem solnym. Ile i jakiego produktu
mo\
na otrzymać z 5 g cynku.
b) Proszę napisać reakcję między tlenkiem magnezu a kwasem solnym. Ile i jakiego produktu mo\
na
otrzymać z 10 g tlenku magnezu.
(H 1,01; Cl 35,45; C 12,01; O 16,00; Mg 24,30; Zn 65,37).
5.
a) Ile czystej substancji zawiera 3 ml stę\
onego kw. solnego 36% o gęstości d = 1,18.
(H 1,01; Cl 35,45)
b) Ile czystej substancji zawiera 3 ml stę\
onego amoniaku 30,7% o gęstości d = 0,89 g/ml
(H 1,01; N 14,01)
6.
a) 1,5 g wodorotlenku sodowego wprowadzono do kolbki na 250 ml i uzupełniono wodą do kreski.
Jakie jest stę\
enie roztworu (mol/l)
(O 16,00; H 1,01, Na 23,0)
b) 3,5 g wodorotlenku potasowego wprowadzono do kolbki miarowej na 100 ml i
uzupełniono wodą do kreski. Obliczyć stę\
enie molowe roztworu. (O 16,00; H 1,01, K 39,1)
7. Zawartość kolbki (w 7a) wylano do zlewki i wprowadzono 0,5 g chlorku glinu. Ile otrzymano
produktu?
8.
a) 0,5 ml stę\
onego wodorotlenku potasowego 20,4% o gęstości d = 1,19 g/ml wprowadzono do
kolbki miarowej na 100 ml i uzupełniono wodą do kreski. Obliczyć stę\
enie molowe roztworu
(zadanie obowiązkowe).
b) Zawartość kolbki (w 7b) wylano do zlewki i wprowadzono 0,5 g azotanu kadmu. Ile otrzymano
produktu?
(O 16,00; H 1,01; N 14,01; K 39,1; Cl 35,45; Al. 27,0; Cd 112,4)
9. Proszę uzupełnić współczynniki wychodząc z bilansu elektronowego (zadania obowiązkowe):
a) KMn*O4 + SnCl2 + HCl = SnCl4 + KCl + MnCl2 + H2O
Cl2 + OH- = Cl- + ClO- + H2O
b) K2Cr2O7 + FeSO4 + H2SO4 = K2SO4 + Cr2(S*O4)3 + Fe2(S*O4)3 + H2O
ClO- + Cl- + H+ = Cl2 + H2O
Proszę wykazać obliczeniami stopień utlenienia atomu zaznaczonego *.
10. Proszę napisać reakcję zachodzącą między (zadanie obowiązkowe):
a) bizmutem metalicznym a kwasem azotowym (V)
b) dwutlenkiem manganu a kwasem solnym.
11. Proszę przeanalizować wiązania w ni\
ej wymienionych związkach (wg teorii wiązań
walencyjnych  ka\
dy elektron  kropka):
a) jon węglanowy, siarczanowy (IV) oraz jon P2O74-
b) jon azotanowy (V), chloranowy (V) oraz jon S2O72-.
Proszę tak\
e przedstawić formę uproszczoną (ka\
da para elektronów  jedna kreska).
7. Proszę uzupełnić reakcję utleniania i redukcji (zadanie obowiązkowe dla T.Ch.):
a) As2O3 + HNO3 + H2O = H3AsO4 + NO
b) K Cr O7 + HBr = KBr + CrBr3 + Br2 + H2O
Proszę wykazać obliczeniami stopień utlenienia atomów zaznaczonych *.
8. Proszę uzupełnić współczynniki wychodząc z bilansu elektronowego (zadanie
obowiązkowe dla T.Ch.):
a) Cr O + H+ + COO = Cr3+ + I2 + H2O
b) MnO + H+ + COO = CO2 + Mn2+ + H2O
Proszę wykazać obliczeniami stopień utlenienia atomów zaznaczonych *.
9. Proszę napisać reakcję erdoks zachodzącą między (zadanie obowiązkowe dla T.Ch.):
a) nadmanganianem [manganianem (VII) potasu] a stę\
onym kw. solnym
b) miedzią metaliczną a stę\
onym kw. azotowym (V)
KMnO4 + HCl KCl + MnCl2 + H2O
Cu + HNO3 CuNO3 + NO2 + H2O
10. Proszę przeanalizować wiązania w ni\
ej wymienionych związkach (wg teorii wiązań
walencyjnych  ka\
dy elektron  kropka):
a) jon siarczanowy (VI) i azotynowy [azotanowy (III)]
b) jon azotanowy [azotanowy (V)] i siarczynowy [siarczanowy (IV)].
Proszę jednym lub dwoma zdaniami opisać zasadę działania ka\
dego z występujących typów wiązań.
11. Oblicz pH wodnych roztworów:
a)
0,1 M HCl mocny pH = 1
0,01 M Na2HPO4 pKa: 2,2; 7,2; 12,3 pH = 9,75
0,1 M Na2CO3 3,8; 10,3 pH = 11,15
0,01 M FeCl3 pKa 2,3 pH = 2,15
0,1 M NH3 0,01 M wzgl. NH4Cl pKa 9,2 pH = 10,2
b)
0,001 M NaOH mocna zasada pH = 11
0,1 M Na3AsO4 pKa: 2,2; 7,2; 11,5 pH = 12,25
0,01 M CrCl3 pKa 4,0 pH = 3
0,01 M NaHCO3 pKa 3,8 i 10,3 pH = 7,05
0,1 M CH3COOH 0,01 M wzgl. CH3COONa pKa 4,8 pH = 3,8
KONIEC CZ. I
CZ
ŚĆ II
1. Proszę przeanalizować wiązania w ni\
ej wymienionych związkach (wg teorii wiązań walencyjnych
 ka\
dy elektron  kropka):
a) jon siarczanowy (VI) i azotynowy [azotanowy (III)]
b) jon azotanowy [azotanowy (V)] i siarczynowy [siarczanowy (IV)].
2. Proszę przeanalizować i porównać budowę (wiązania) i własności nizej wymienionych związków:
a) dwutlenek siarki, cynk metaliczny
b) siarka pierwiastkowa (S8), chlorek wapnia.
3. W ni\
ej wymienionej reakcji proszę określić wpływ temp. na wydajność reakcji (korzystając z
stosownych wzorów, które proszę przytoczyć):
a) SiO2 + 2Mg = Si + 2MgO efekt cieplny +351 kJ/mol
b) C + H2O = CO + H2 efekt cieplny -130 kJ/mol
oraz
a) 2SO2 + 4H2S = 6S + 4H2O efekt cieplny +292 kJ/mol
b) 3O2 + 2H2S = 2SO2 + 2H2O efekt cieplny +1037 kJ
4. Oblicz pH wodnych roztworów:
a)
0,01 M HClO4 mocny
1 nM NaOH mocna zasada
0,01 M NaH2PO4 pKa: 2,2; 7,2; 12,3
0,01 M Na2CO3 3,8; 10,3
0,01 M NiCl2 pKa 9,3
b)
0,01 M NaOH mocna zasada
1 nM HCl mocny kwas
0,01 M Na3AsO4 pKa: 2,2; 7,2; 11,5
0,01 M MnCl2 pKa: 10,6
0,01 M NaHCO3 pKa: 3,8 i 10,3
5.
a) 0,01 M NH3 0,1 M wzgl. NH4Cl pKa 9,2
0,01 M Al(CH3COO)3 pKa: 5,0 i 4,8
b) 0,01 M CH3COOH 0,1 M wzgl. CH3COONa pka 4,8
0,01 M NH4F pKa: 9,2 i 3,2
6. Proszę określić odczyn, jeśli:
a) 0,1 M NaOH przereaguje z równą objętością 0,1 M NH3 (mocna zasada + pKa 9,2)
b) 0,1 M HCl przereaguje z równą objętością 0,1 M NH4Cl (mocny kwas + pKa = 9,2)
7.
a) 0,1 M HCOOH (kwas mrówkowy) przereaguje z równą objętością 0,05 M NaOH
(pKa = 3,75 + mocna zasada).
b) 0,1 M amoniak (roz. wodny) przereaguje z równą objętością 0,15 M HCl (pKa = 9,2 +
mocny kwas)
CZ
ŚĆ II
1. Proszę obliczyć pH wodnych roztworów:
a) 0,01 M SnCl2 pKa = 3,9
b) 0,01 M Pb(NO3)2 pKa = 7,8
2. Proszę obliczyć proporcje składników:
a) buforu octanowego o pH = 5,2 (pKa = 4,8) (kw. octowy i octan sodowy)
b) buforu amoniakalnego o pH = 9,8 (pKa = 9,2) (amoniak i chlorek amonowy).
Stę\
enie buforu dowolne.
3. Proszę obliczyć rozpuszczalność związku w wodzie (g/l):
a) Ca(H2PO4)2 IR = 1�"10-3 (tak\
e rozpuszczalność jonów Ca(II))
b) Al(OH)3 IR = 1�"10-32 (tak\
e rozpuszczalność jonów Al(III))
4. Proszę przeanalizować mo\
liwość reakcji:
a) wodnego roztworu bromku sodowego z osadami AgCN, AgCH3COO, AgCl
b) wodnego roztworu węglanu sodowego z osadami PbSO4, SrSO4 i CaSO4
Podane wartości IR: AgBr 5,3 �"10-13; AgCN 1,4�"10-16; AgCH3COO 5,5�"10-5; AgCl 1,8�"10-10
pIR: BaSO4 9,97; BaCO3 8,29; CaCO3 8,32; CaSO4 5,04; PbCO3 13,1; PbSO4 7,8; SrCO3 9,96; SrSO4
6,49.
5. Proszę opisać reakcjami obserwowane efekty. Proszę wyjaśnić na swoich reakcjach, co to jest liczba
koordynacyjna:
a) zielony roztwór jonów Ni(II) po dodaniu amoniaku staje się intensywnie niebieski. Po
wprowadzeniu kw. solnego lazurowe zabarwienie zanika
b) jon Fe(III) po dodaniu jonów rodanowych przechodzi w roztwór o intensywnie krwistym
zabarwieniu. Po wprowadzeniu jonów F(-I) do układu następuje odbarwienie roztworu.
6. W kwaśnym przedziale pH ni\
ej wymienione reakcje są opisywane liniami:
Fe(II) = Fe(III) + e +0,77 V
Sn(II) = Sn(IV) + 2e -0,14 V
O2 + 4H(I) + 4e = 2H2O +1,22 -0,059 pH
a) Sn(IV) z jonami Fe(II) oraz tlenu z jonami Sn(II)
b) tlenu z jonami Sn(IV) oraz \
elaza (III) z jonami cyny (II)
CZ
ŚĆ II (2 godz.)
1. Proszę obliczyć pH wodnych roztworów:
a) 0,01 M FeCl3 pKa = 2,3 (Fe-)
b) 0,01 M NaCN pKa = 9,2 (HCN)
2. Proszę obliczyć proporcje składników:
a) buforu octanowego o pH = 4,6 (pKa = 4,8) (kw. octowy i octan sodowy)
b) buforu amoniakalnego o pH = 8,9 (pKa = 9,2) (amoniak i chlorek amonowy).
Stę\
enie buforu dowolne.
3. Proszę obliczyć rozpuszczalność związku w wodzie (g/l):
a) BiI3 IR = 8�"10-19 (tak\
e rozpuszczalność jonów Bi(III))
b) Fe(OH)3 IR = 3,2�"10-32 (tak\
e rozpuszczalność jonów Fe(III))
(O 16,00; H 1,01; Fe 55,85; Bi 208,98; I 126,91)
4. Proszę przeanalizować mo\
liwość reakcji:
a) wodnego roztworu chlorku baru z osadami PbCO3, SrCO3, CaCO3 i ZnCO3
b) wodnego roztworu węglanu potasowego z osadami PbSO4, SrSO4, BaSO4 i CaSO4
pIR: BaSO4 9,97; CaCO3 8,29; CaSO4 5,04; PbCO3 13,1; PbSO4 7,8; SrCO3 9,96; SrSO4 6,49; ZnCO3
10,84.
5. Proszę opisać reakcjami obserwowane efekty. Proszę wyjaśnić na swoich reakcjach, co to jest liczba
koordynacyjna, ligand i jon centralny.
a) blado niebieski roztwór jonów Cu(II) po dodaniu amoniaku staje się intensywnie lazurowy. Po
wprowadzeniu kw. solnego lazurowe zabarwienie zanika.
b) jon Bi(III) po dodaniu jonów jodkowych tworzy czarny osad. Po wprowadzeniu nadmiaru jonów I-
do układu następuje rozpuszczenie osadu.
6. W kwaśnym przedziale pH (0-3) ni\
ej wymienione reakcje są opisywane liniami równoległymi do
osi pH:
Bi = Bi(III) + 3e +0,21 V
Mg = Mg(II) + 2e -2,36 V
Zn = Zn(II) + 2e -0,763 V
Cd = Cd(II) + 2e -0,25 V
Ni = Ni(II) + 2e -0,25 V
2Hg = Hg2(II) + 2e +0,788 V
CZ
ŚĆ II  100 min
15 min przerwy
Proszę ka\
de zadanie pisać na oddzielnej kartce.
Na ka\
dej kartce nale\
y napisać nazwisko i numer zadania.
1. Proszę przeanalizować i porównać budowę (wiązania) i własności ni\
ej wymienionych związków:
a) chlor pierwiastkowy, srebro metaliczne, tlenek sodowy, tlenek glinu (dowolny wybrany)
b) azot pierwiastkowy, chlorek potasowy, siarczek sodowy, siarczek bizmutu (III).
2. W ni\
ej wymienionej reakcji proszę określić wpływ temperatury na wydajność reakcji (korzystając
z stosownych wzorów, które proszę przytoczyć):
a) 2SO2 + 4HS = 6S + 4H2O efekt cieplny +292 kJ/mol
b) C + CO2 = 2CO efekt cieplny -170 kJ/mol
3.
a) krzemiany wyspowe, grupowe, łańcuchowe i pasmowe
b) pirofosforany (V), metafosforany (V) i polifosforany (V).
4. Oblicz pH wodnych roztworów:
a)
0,01 M HClO4 mocny
1 nM NaOH mocna zasada
0,01 M NaH2PO4 pKa: 2,2; 7,2; 12,3
0,01 M Na2CO3 3,8; 10,3
0,01 M NiCl2 pKa 9,3
b)
0,01 M NaOH mocna zasada
1 nM HCl mocny kwas
0,01 M Na3AsO4 pKa: 2,2; 7,2; 11,5
0,01 M MnCl2 pKa: 10,6
5. Oblicz pH wodnych roztworów:
a) 0,01 M NH3 0,1 M wzgl. NH4Cl pKa 9,2
0,01 M Al(CH3COO)3 pKa: 5,0 i 4,8
0,01M NaH2PO4 pKa: 2,2; 7,2; 12,3
b) 0,01 M CH3COOH 0,1 M wzgl. CH3COONa pKa 4,8
0,01 M NH4F pKa: 9,2 i 3,2
0,01 M NaHCO3 pKa 3,8 i 10,3
6. Proszę określić odczyn, jeśli:
a) 0,1 M NaOH przereaguje z równą objętością 0,1 M NH3 (mocna zasada + pKa 9,2)
b) dwuchromianem potasu* a bromkiem sodowym w środowisku kwasu azotowego
Proszę wykazać obliczeniami stopień utlenienia substancji (jonu) zaznaczonego *.
8. Proszę przeanalizować wiązania w ni\
ej wymienionych związkach:
a) jon węglanowy i tiosiarczan sodowy
b) jon azotynowy [(azotanowy (III)] i ortofosforan potasowy
6. BaCO3 + Sr2+ SrCO3 + Ba2+
�! BaCO3 "! Ba2+ +
SrCO3 "!Sr2+ +
� �
� �
10 , ,
10
10 ,
k > 1 produktu więcej ni\
substratu
0,1 M HCOOH (kwas mrówkowy) przereaguje z równą objętością 0,05 M NaOH (pKa = 3,75 +
mocna zasada)
6. Proszę określić odczyn, jeśli:
a) 0,1 M HCl przereaguje z równą objętością 0,1 M NH4Cl (mocny kwas + pKa = 9,2)
b) 0,1 M amoniak (roz. wodny) przereaguje z równą objętością 0,15 M HCl (pKa = 9,2 +
mocny kwas)
7. Proszę podać dowolnie wybrany jon kompleksowy i na jego przykładzie wyjaśnić pojecia: ligand,
liczba koordynacyjna, stała dysocjacji kompleksu.
Ponadto:
a) akwakompleksy
b) amfoteryczność jonów metali jako reakcja tworzenia kompleksów.
8. Proszę przeanalizować mo\
liwość reakcji:
a) wodnego roztworu chlorku sodowego z osadami AgBr, AgCN, AgNO2, AgI, AgCNS
b) wodnego roztworu chlorku \
elaza (II) z osadami PbCO3, BaCO3, CaCO3, SrCO3, NiCO3 i ZnCO3,
przyjmując, ze zapewniono odczyn wykluczający reakcję typu kwas-zasada
Podane wartości pIR: AgBr 12,7; AgCN 15,9; AgNO2 3,8; AgCl 9,7; AgI 16,5; AgSCN 15,9
pIR: BaCO3 8,29; CaCO3 8,32; PbCO3 13,1; SrCO3 9,96; FeCO3 10,7; NiCO3 6,9; ZnCO3 10,8
9. Proszę obliczyć rozpuszczalność związku:
a) Ca3(PO4)2 pIR = 28,7
b) Ag2S pIR = 49,2
10. 10 g ni\
ej wymienionego związku zalano 100 ml wody. Obliczyć stę\
enie molowe uzyskanego
roztworu dla odpowiedniego pIR
a) Sb2O3 pIR = 28,7
b) Ag2S pIR = 11,1
11. Reakcje charakterystyczne:
a) jonów miedzi (II) i jonów chlorkowych
b) jonów rtęci i jonów fosforanowych (V)
CZ
ŚĆ II
1.
a) kompleksy amoniaku
, , , ,
b) kompleksy cyjanków
, , , , ,
2. Proszę obliczyć rozpuszczalność związku:
a) AgI pIR = 16,5
b) PbCO3 pIR = 13,1
3. Reakcje charakterystyczne:
a) jonów ołowiu i jonów węglanowych
b) jonów cyny i jonów jodkowych
I- +AgNO3 AgI (\
ółty) + NO3-
�!AgI + NH4OH  nierozp.
2I- + Pb2+ PbI2�! (\
ółty)
4. Korzystając z półreakcji zestaw reakcję red-oks utleniania:
2H2O = O2 + 4H+ + 4e
Oraz:
a) Sn(OH)2 +2H2O = Sn(OH)4 + 2H+ + 2e
b) Fe2+ + 2H2O = FeO(OH) + 3H+ + e
5. Naszkicuj reakcjami wykres E-pH wg równań:
2H+ + 2e = H2 -0,059
O2 + 4H+ + 4e = 2H2O +1,22 -0,059 pH
Oraz:
a)
Mg = Mg2+ + 2e -2,36
Mg + 2H2O = Mg(OH)2 + 2H+ + 2e -1,86 -0,059 pH
b)
Cd = Cd2+ +2e -0,40
Cd + 2H2O = Cd(OH)2 + 2H+ +2e 0,005 -0,059 pH
Proszę omówić własności pierwiastka na podstawie otrzymanego wykresu.
6. W kwaśnym przedziale pH (0-3) ni\
ej wymienione reakcje są opisywane liniami równoległymi do
osi pH:
Bi = Bi(III) + 3e +0,21 V
Fe = Fe(II) + 2e -0,44 V
Mg = Mg(II) + 2e -2,36 V
Zn = Zn(II) + 2e -0,763 V
Cu = Cu(II) + 2e +0,34 V
Cd = Cd(II) + 2e -0,403 V
Ni = Ni(II) + 2e -0,25 V
2Hg = Hg2(II) + 2e +0,788 V
7. Naszkicuj reakcjami wykres E-pH wg równań:
2H+ + 2e = H2 -0,059
O2 + 4H+ + 4e = 2H2O +1,22 -0,059 pH
Oraz:
a)
Cd = Cd2+ +2e -0,40
Cd + 2H2O = Cd(OH)2 + 2H+ +2e 0,005 -0,059 pH
b)
Ag = Ag(I) + e +0,799 V
2Ag + H2O = Ag2O + 2H+ + 2e +1,173 -0,059 pH
Przeanalizuj mo\
liwość reakcji metalu z jonami H+.
Powy\
ej jakiej wartości pH kation metalu przechodzi w osad?
8. Z półreakcji proszę zestawić reakcję red-oks:
a) chrom (III) w środowisku alkalicznym jest utleniany wodą utlenioną
H2O2 + 2H(I) + 2e = 2H2O
Cr(OH)3 + H2O = CrO4(-II) + 5H(I) + 3e
c) mangan (II) jest utleniony nadsiarczanami:
S2O82- + 2e = 2SO42-
Mn2+ + 4H2O = MnO4- + 8H+ + 5e /�"2
Z półreakcji proszę zestawić reakcję erdoks opisującą omawiane zjawisko.
9. Reakcje charakterystyczne jonów:
a) \
elaza (II) i (III)
b) węglanowych
Cu = Cu(II) + 2e +0,34 V
a reakcja
H2 = 2H+ + 2e -0,059 pH równaniem. Proszę określić mo\
liwość reakcji:
a)
Bi z Cd(II)
Mg z Zn(II)
Ni z Bi(III)
b)
Ni z Zn(II)
Mg z Ni(II)
Cu z Hg2(II)
7. Naszkicuj reakcjami wykres E-pH wg równań:
2H+ + 2e = H2 -0,059
O2 + 4H+ + 4e = 2H2O +1,22 -0,059 pH
Oraz:
a)
La = La(III) + 3e -2,52 V
La + 3H2O = La2O3 + 3H(I) + 3e -1,86 -0,059 pH
b)
Gd = Gd(III) + 3e -2,40 V
Gd + 3H2O = Gd(OH)3 + 3H(I) + 3e -199 -0,059 pH
Przeanalizuj mo\
liwość reakcji metalu z jonami H+.
Powy\
ej jakiej wartości pH kation metalu przechodzi w osad?
8. Z półreakcji proszę zestawić reakcję red-oks:
a) mangan (II) w środowisku alkalicznym jest utleniany wodą utlenioną:
H2O2 + 2H(I) + 2e = 2H2O
Mn2+ + 2H2O = MnO4- + 4H+ + 2e
b) chrom (III) w środowisku alkalicznym jest utleniany nadsiarczanami:
S2O82- + 2e = 2SO42- /�"3
2Cr3+ + 7H2O = Cr2O72- + 14H+ + 6e
Z półreakcji proszę zestawić reakcję erdoks opisującą omawiane zjawisko.
9. Reakcje charakterystyczne jonów:
a) miedzi
b) chlorkowych
6. Proszę uzupełnić współczynniki wychodząc z bilansu elektronowego (zadanie obowiązkowe):
a) KMn*O4
a) Cr O + I- + H = Cr3+ + I2 + H2O
b) KMnO4 + FeSO4 + H2SO4 = (Fe2SO4)3 + MnSO4 + + K2SO4 + H2O
Proszę wykazać obliczeniami stopień utlenienia atomu zaznaczonego *.
7. Proszę uzupełnić reakcję utleniania i redukcji stosując bilans elektronowy (zadanie obowiązkowe):
a) Cu + HNO3 = Cu(NO3)2 + NO + H2O
b) Hg + HNO3 = Hg(NO3)2 + NO + H2O
8. Proszę przeanalizować wiązania w ni\
ej wymienionych związkach:
a) jon azotynowy [azotanowy (III)] i wodorowęglanowy
b) jon nadchloranowy [chloranowy (VII)] i wodorosiarczynowy [wodorosiarczanowy (IV)]
9.
a) krzemiany wyspowe
b) krzemiany łańcuchowe
a reakcją
H2 = 2H+ + 2e -0,059 równaniem.
Proszę określić mo\
liwość reakcji:
a)
miedzi metalicznej z jonami Bi(III) oraz jonami Hg(II)
\
elaza metalicznego z jonami Zn(II)
b)
miedzi metalicznej z jonami Zn(II)
\
elaza metalicznego z jonami Mg(II) oraz jonami Bi(III)
Jeśli przebiegają reakcje, to proszę je napisać.
7. Proszę obliczyć rozpuszczalność związku:
a) Ca3(PO4)2 pIR = 28,7
b) Ag2S pIR = 49,2
8. Korzystając z załączonego wykresu E-pH omów własności chemiczne pierwiastka.
CZ
ŚĆ III  70 min
Proszę ka\
de zadanie pisać na oddzielnej kartce.
Na ka\
dej kartce nale\
y napisać nazwisko i numer zadania.
1. Proszę opisać reakcjami obserwowane efekty.
a) blado niebieski roztwór jonów Cu(II) po dodaniu amoniaku staje się intensywnie
lazurowy. Po wprowadzeniu kw. solnego lazurowe zabarwienie zanika.
b) jon Fe(III) po dodaniu jonów rodankowych przechodzi w roztwór o intensywnie krwistym
zabarwieniu. Po wprowadzeniu jonów F(-I) do układu następuje odbarwienie roztworu.
Cu(NH3)43+ + HCl- CuCl2- + Cl2 + NH3
Cu2+ + 4NH3 Cu(NH3)4 2+
Fe3+ + 4SCN- Fe(SCN)4-
2. Z półreakcji proszę zestawić reakcję redo-oks:
a) chrom (III) w środowisku alkalicznym jest utleniany wodą utlenioną
H2O2 + 2H(I) + 2e = 2H2O
Cr(OH)3 + H2O = CrO4(-II) + 5H(I) + 3e
b) chrom (III) jest utleniany nadsiarczanami:
S2O8(-II) + 2e = 2SO4(-II)
2Cr(OH)3 + H2O = Cr2O7(-II) + 14H(I) +6e
3. Naszkicuj reakcjami wykres E-pH wg równań:
2H+ + 2e = H2 -0,059 pH
O2 + 4H+ +4e = 2H2O +1,22  0,059 pH
Oraz:
a)
Bi = Bi(III) + 3e +0,215
2Bi + 3H2O = Bi2O3 + 6H+ + 6e +0,371 -0,059 pH
b)
Co = Co(II) + 2e -0,277 V
Co + 2H2O = Co(OH)2 + 2H+ + 2e +0,095 -0,059 pH
Proszę skomentować własności bizmutu a) lub kobaltu b) a w szczególności:
- zachowanie się metalu w środowisku kwaśnym, obojętnym i zasadowym,
- mo\
liwość reakcji metalu i kationu z wodorem i tlenem (rozpuszczonymi w wodzie)
4. Naszkicuj reakcjami wykres E-pH wg równań:
2H+ + 2e = H2 -0,059 pH
O2 + 4H+ + 4e = 2H2O +1,22 -0,059
Oraz:
a)
Th = Th4+ + 4e -1,90
Th + 4H2O = Th(OH)4 + 4H+ + 4e -1,65 -0,059
b)
Ga = Ga3+ + 3e -0,53
Ga + 3H2O = Ga(OH)3 + 3H+ + 3e -0,42 -0,059 pH
Ga + 6H2O = Ga(OH)63- + 6H+ +3e +0,32 -6/3�"0,059 pH
Proszę ocenić i uzasadnić mo\
liwość reakcji:
a)
tlenu z jonami Fe(III)
jonów Sn(II) z jonami Fe(III)
\
elaza (III) z jonami I-
tlenu z jonami Sn(II)
b)
tlenu z jonami cyny (II)
I2 z jonami Sn(IV)
Tlenu z jonami I-
\
elaza (III) z jonami cyny (II)
Sn(IV) z jonami Fe(II)
6. W kwaśnym przedziale pH (0-3) ni\
ej wymienione reakcje są opisywane liniami równoległymi do
osi pH:
Bi = Bi(III) + 3e +0,21 V
Mg = Mg(II) + 2e -2,36 V
Zn = Zn(II) + 2e -0,763 V
Cd = Cd(II) + 2e -0,403 V
Ni = Ni(II) + 2e -0,25 V
2Hg = Hg2(II) + 2e +0,788 V
a reakcją
H2 = 2H+ + 2e -0,059 pH równaniem.
Proszę określić mo\
liwość reakcji:
a)
magnezu metalicznego z jonami Bi(III) oraz jonami Zn(II)
niklu metalicznego z jonami Bi(III) oraz jonami Zn(II)
b)
niklu metalicznego z jonami Cd(II) oraz jonami Hg2(II)
cynku metalicznego z jonami Cd(II) oraz jonami Hg2(II)
Jeśli przebiegają reakcje, to proszę je napisać.
Cu2+ + 4NH3 [Cu(NH3)4]2+
[Cu(NH3)4]2++ 2HCl CuCl2 + 2H+ + 4NH3
Fe3+ + SCN- [Fe(SCN)]2+
H2O2 + 2H+ + 2e 2H2O /�"3
Cr(OH)3 + H2O CrO42- + 5H++3e /�"2
3H2O2 + 6H+ + 2Cr(OH)3 + 2H2O 6H2O + 2CrO42- + 10H+
3H2O2 + 2Cr(OH)3 4H2O + 2CrO42- +4H+
S2O82- + 2e 2SO42- /�"3
2Cr3+ + 7H2O Cr2O72- + 14H+ +6e /�"3
3S2O82- +2Cr3+ +7H2O 6SO42- + Cr2O72- + 14H+
2H+ +2e H2 -0,059 pH
O2 + 4H+ + 4e 2H2O 1,22  0,059 pH
Bi0 Bi3+ + 3e 0,215
2Bi + 3H2O Bi2O3 + 6H+ +6e 0,371  0,059 pH
0,215 = 0,371  0,059
0,215  0,371 = -0,059 pH
Bizmut: wg wykresu przyjmuje stopnie utlenienia 0 lub +3 (mo\
liwy jest tak\
e +5 w BO3-). W
środowisku kwaśnym, do pH = 2,6 potencjał bizmutu nie zale\
y od pH.w środowisku obojętnym i
zasadowym mo\
e istnieć tylko Bi0  metaliczny lub Bi2O3  tlenek.
pH < 2,6
Bi0 +H2 dwa reduktory
NIE ZAJDZIE
Bi0 Bi3+ + 3e /�"2
2H+ + 2e H2 /�"3
2Bi0 + 6H+ 2Bi3+ + 3H2
Bi0 Bi3+ + 3e /�"4
O2 + 4H+ + 4e 2H2O /�"3
4Bi +12H+ 4Bi3+ + 6H2O
Bi3+ + O2 oba utleniacze
pH > 2,6
0,1 NH4(OH) 0,15 HCl 1,9 = -1,65  0,059 pH
1,65  1,9 = -0,059 pH
0,05 HCl
pH = -logH+ 0,1 HCOOH
0,05 NaOH
0,05 HCOOH
pH = 0,5 pKa  0,5logCk
pH = 0,5�"3,75 + 0,5 log0,05 =1,875 + 0,65 = 2,525
pH = pKa + log Cz/Ck
pH = 9,2 + log 6,1/0,1
pH = 9,2
-2,52V = -1,86  0,059pH
Stałe gazowe pKa
Ag+ 11,7
Al3+ 5
Ba2+ 13,2
Ca2+ 12,7
Cd2+ 7,6
CH3COOH 4,75
Co2+ 11,2
Co3+ 1,8
Cr3+ 3,95
Cu2+ 7,3
Fe2+ 10
Fe3+ 2,3
H2C2O4 1,25 4,1
H2CO3 3,8 (6,4) 10,3
H2CrO4 -1 6,5
H2O 15,7
H2S 7 12,9
H2SiO3 9,6 12,7
H2SO3 1,9 7,2
H2SO4 -3 1,9
H3AsO3 9,2 12,1 13,4
H3AsO4 2,2 6,9 11,5
H3O+ -1,74
H3PO4 2,2 7,2 12,3
HBr -9
HCl -7
HClO4 -8
HCN 9,2
HF 3,2
Hg2+ 2,7
Hg22+ 3,6
HI -11
HNO2 3,3
HNO3 -1,64
HSCN 0,8
Li+ 13,8
Mg2+ 12,2
Mn2+ 10,6
Na+ 14,7
NH4+ 9,2
Ni2+ 9,3
Sn2+ 3,9
Zn2+ 9
1. Opisać wykres E = f(pH) dla berylu
2. W kwaśnym przedziale pH (0-3) ni\
ej wymienione reakcje są opisywane liniami równoległymi do
osi pH:
Bi = Bi(III) + 3e +0,21 V
Mg = Mg(II) + 2e -2,36 V
Zn = Zn(II) + 2e -0,763 V
Ni = Ni(II) + 2e -0,25 V
a reakcją
2H(I) + 2e = H2 -0,059 pH równaniem. Proszę określić mo\
liwość reakcji
ka\
dego z tych metali z 0,1 M kw. solnym.
3. Proszę uzupełnić reakcję erdoks:
SnCl2 + HCl + K2Cr2O7 = SnCl4 + KCl + CrCl3 + H2O
4. W kwaśnym przedziale pH ni\
ej wymienione reakcje są opisywane liniami:
Fe(II) = Fe(III) + e +0,77 V
2I(-) = I2 + 2e +0,56 V
O2 + 4H(I) + 4e = 2H2O +1,22 -0,059 pH
Proszę ocenić i uzasadnić mo\
liwość reakcji:
a) tlenu jonami Fe(III)
b) tlenu z jonami I(-)
Przyjąć pH = 2
1.
a) 0,01M FeCl3 pKa = 2,3 (Fe3+)
FeCl3 Fe3+ + 3Cl-
pH = � pKa  � logC
pH = 1,15  � �" (-K)
pH = 2,15
b)
0,01 M NaCN pKa = 9,2 (HCN)
NaCN Na+ + CN-
pH = 7 + � pKa + 1/ logC
pH = 7 + 4,6  1 = 10,6
2. Oblicz proporcje składników
a) bufor octanowy o pH = 4,6 (pKa = 4,8) (kw. octowy i octan sodowy)
pH = pKa + log Cz/Ck
4,6 = 4,8 + logx
logx = -0,2
x = 10-2
x = 0,63
0,1/Ck = 63/100
Ck = 0,15 H" 0,2 M
b) pH = 8,9 pKa = 9,2
8,9 = 9,2 + logx
logx = 0,3
x = 0,5
Cz/Ck = x
Cz = 0,1 M
0,1/Ck = 50/100
Ck = 0,2 M
3. Rozpuszczalność związków w wodzie (g/l)
a) BiI3 Bi3+ + 3I- IR = 8�"10-19 = 589,71
Ir = x�"(3x)3
Ir  27x4
x4 = 2,9�"10-20
x = 1,3�"10-5 mol/l
= 7,6�"10-3 g/dm3
=2,7�"10-3 g/dm3
b) Fe(OH)3 Fe3+ + 3OH- IR = 3,2�"10-32 MFe(OH)3 = 106,8
IR = x�"(3x)3
IR = 27x4
x4 = 1,18�"10-33
x = 5,8�"10-9 mol/l
= 6,9�"10-7 g/dm3
=3,23�"10-7 g/dm3
4. Przeanalizuj mo\
liwość reakcji pIR< pIR Ir > Ir reakcja zachodzi
a) BaCl2 + PbCO3 BaCO3 + PbCl2 r. nie zachodzi
10-13,1 10-8,29
Ir < Ir
BaCl2 + SrCO3 BaCO3 + SrCl2 r. nie zachodzi
10-9.96 10-8,29
IR < IR
BaCl2 + CaCO3 BaCO3 + CaCl2 r. nie zachodzi
10-8,32 10-8,29
IR < IR
BaCl2 + ZnCO3 BaCO3 + ZnCl2 r. nie zachodzi
10-10,84 10-8,29
IR < IR
b) K2CO3 + PbSO4 K2SO4 + PbCO3 r. zachodzi
10-7,8 10-13,1
IR > IR
K2CO3 + SrSO4 K2SO4 + SrCO3 r. zachodzi
10-6,46 10-9,96
IR > IR
K2CO3 + BaSO4 K2SO4 + BaCO3 r. nie zachodzi
10-9,97 10-8,29
IR < IR
K2CO3 + CaSO4 K2SO4 + CaCO3 r. zachodzi
10-5,04 10-8,32
IR > IR
8.
a)
H2O2 + 2H+ + 2e = 2H2O
Mn2+ + 2H2O = MnO2 + 4H+ + 2e
Mn2+ + H2O2 + 2H2O + 2H+ + 2e = MnO2 + 4H+ 2H2O + 2e
Mn2+ + 2H2O2 = MnO2 + 2H+
b)
S2 + 2e = 2S /�"3
2Cr3+ + 7H2O = Cr2 + 14H+ + 6e
3S2 + 2Cr3+ + 7H2O + 6e = 6S + Cr2 +14H+ + 6e
3S2 + 2Cr3+ + 7H2O = 6S + Cr2 +14H+
5.
a) Cu2+ + NH3 [Cu(NH3)4]2+ + 2HCl CuCl2 + 4NH3 + 2H+
b) Bi3+ + 3I- BiI3�! + I- Bi
Ni2+ + NH3 [Ni(NH3)6]2+ + 2HCl NiCl2 + 6NH3 + 2H+
Bi = Bi(III) + 3e +0,21V
Mg = Mg(II) +2e -2,36V
Zn = Zn(II) +2e -0,763V
Cd = Cd(II) + 2e -0,403V
Ni = Ni(II) +2e -0,25V
2Hg = Hg2(II) + 2e +0,788 V
Cu = Cu(II) +2e +0,34V
H2 = 2H+ +2e -0,059 pH
a)
Bi z Cd(II) nie zachodzi Ni z Bi(III) r. zachodzi Ni z Zn(II) nie zachodzi
ę! �! H2 ę! Ni
ę! �! Zn
Zn2+
�!
Mg z Zn(II) Mg z Ni(II) Cu z Hg2(II) nie zachodzi
nie zachodzi ze wzgl. na H2 nie zachodzi ze wzgl. na H2 �! Hg
H2 H2 Ni
ę! Cu
�! �!
ę! Mg ę! Mg
4.
a) 0,5 ml HNO3 Cm - ? = 63,02 g V = 0,5 ml ml na cm [:1000]
Cp = 62,2%
Dd = 1,38 g
100 ml = 0,1 cm3
mr = V �" d = 0,69 g
ms = (Cp�" mr)/100 = 0,43 g
1 mol  63,02 0,0068 mola  100 ml
x  0,43 x  1000 ml
x = 0,0068 mola x = 0,068 mola
b) 2,5 ml stę\
onego HCl 36% o d = 1,18 g/cm3 wprowadzono do kolbki miarowej na 100 ml i
uzupełniono wodą do krski. Obliczyć stę\
enie molowe r-ru.
Cp = 36% mr 2,95 g
V = 2,5 ml
ms = (Cp�" mr)/100 = 1,062 g
d = 1,18 g/cm3
MHCl = 36,46 g
1  1,18 36  100
2,5  x x  2,95
x = 2,95 x = 1,062
36,46  1 0,03 mola  250 ml
1,062  x x  100 ml
x = 0,03 x = 0,12 mola
5.
a) 0,5 g MgCO3 poddano działaniu nadmiaru HCl. Ile otrzymamy MgCl2?
= 84,31
= 95,2
MgCO3 + 2HCl MgCl2 + H2CO3
0,5 g  x
84,31  95,2
x = 0,56 g MgCl2
b) 0,5 g CaO poddano działaniu nadmiaru HNO3. Ile otrzymano Ca(NO3)2?
CaO + 2HNO3 Ca(NO3)2 + H2O
0,5  x
56,08  164,1
x = 1,46 g Ca(NO3)2
6.
+1+7-2 +2+6-2 +6 +2+6-2 +3 +6-2 +6
KMnO4 +10FeSO4 +8H2SO4 = 2MnSO4 + 5Fe2(SO4)3 + K2SO4 +8H2O
+7 +2
Mn + 5e Mn /2
+2 +3
2Fe -2e Fe2 /5
+6 -2 0
3Cr2O7 +6I- + 4H+ = 6Cr3+ + 3I2 + 21H2O
+6 +3
Cr2 + 6e 2Cr /2/1
0
2I- -2e I2 /6/3
Cr2O72- +6I- + 16H+ 2Cr3+ + 3I2 + 7H2O
7.
0 +1+5-2 +2 +2-2
3Cu +8HNO3 = 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O
0 +2
Cu  2e Cu /3
+5 +2
N + 3e N /2
0 +1+5-2 +2 +5-2 +2-2
3Hg + 8HNO3 = 3Hg(NO3)2 + 2NO + 4H2O
+5 +2
N + 3e N /2
0 +2
Hg -2e Hg /3
8.
a) jon azotynowy [azotanowy (III)] NO2-
HCO3-
b) jon nadchloranowy [chloranowy(VII)] i wodorosiarczynowy [wodorosiarczanowy(IV)]
2.
a) SO2
b) S8
 kow. niespolaryzowane (S-S)
 kow. spolaryzowane (S-O)
CaCl2
[2Cl-][Ca2+] jonowe:
1.
a) SO42  i NO2-
- kowalencyjne
= podwójne
koordynacyjne
b) NO3- i SO32-
Na2SO4
jonowe:
3.
a) 2SO2 + 4H2S = 6S +4H2O +292kJ Q> 0 "H< 0, "s< 0 r. egzotermiczna
Warunkiem zajścia reakcji: "G< 0; "G = "H - T"s
Wraz ze wzrostem temp. wydajność reakcji maleje.
c) 3O2 + 2H2S = 2SO2 + 2H2O +1037kJ Q> 0 "H< 0, "s< 0 r. egzotermiczna
Wraz ze wzrostem temp. wydajność reakcji maleje.
4.
b) 0,01M NaOH 3Na+ + AsO43-
pH = 12
1nM HCl H+ + Cl-
pH = 9 H" 7 0,01M Na3AsO4 3Na+ + AsO43-
H3AsO4 H2AsO4-
H2AsO4- H+ + AsO42-
HAsO42- H+ + AsO43- pka3
pH = 7 + 1/2pKa + 1/2logc
pH = 12,75  1
pH = 11,75
0,01M MnCl2 pKa = 10,6 MnCl2 Mn2+ + 2Cl-
pH = 5,3 + 1 = 6,3
0,01M NaHCO3 pKa1 = 3,8 pKa2 = 10,3
NaHCO3 Na+ + HCO3-
H2CO3 H+ + HCO3-
HCO3- H+ + CO32-
pH = 7,05
4.
0,01M HClO4 H+ + ClO4- 0,01M NaH2PO4 Na+ + H2PO4-
1nM NaOH Na+ + OH- H3PO4 H+ + PO4-
H2PO4 H+ + HPO42-
pH = 14 + logc HPO42- H+ + PO43-
pH = 5
pH = , , = 4,7
0 ,01M NiCl2 Ni2+ + 2Cl- 0,01M Na2CO3
H2CO3 H+ + HCO3-
HCO3- H+ +CO32-
pH = � �" 9,3  1/2log0,01
pH = 4,65 + 1
pH = 5,65 pH = 7 + � �" 10,3 + 1/2log0,01
pH = 12,15  2 = 10,15
5.
a)
0,01M NH3 0,1M wzgl. NH4Cl pKa = 9,2 0,01M Al(CH3COO)3
pKa1=5,0 i pKa2 = 4,8
pH = 9,2 + log0,1 = 8,2
Al(CH3COO)3 Al3+ + 3CH3COO-
pH = 4,9
b)
0,01M NH4F pKa = 9,2 i 3,2 0,01M CH3COOH
0,1M CH3COONa pKa = 4,8
pH = 6,2
pH = 4,8 + 1 = 5,8
3.
a) SiO2 + 2Mg = Si +2MgO Q = 351 kJ/mol Q> 0 "H< 0, "s< 0 r. egzotermiczna
Wraz ze wzrostem temp. wydajność reakcji maleje.
b) C + H2O = CO + H2 Q = -130 kJ/mol Q< 0 "H> 0, "s> 0 r. endotermiczna
Wraz ze wzrostem temp. wydajność reakcji wzrasta.
6. Określ odczyn, jeśli:
a)
0,1M NaOH przereaguje z równa objętością 0,1M NH3 (mocna zasada + pKa = 9,2)
0,05 0,05
pH = 14 + logc
pH = 12,6
7.
a)
0,1M HCOOH przereaguje z równą objętością 0,05M NaOH (pKa = 3,75 + m. zas.)
0,05 0,025
0,05  0,025 = 0,025
pH = � pKa  � logc
pH = 2,4 kw. (im bli\
ej, tym mocniejszy)
pH = 14 + logc
pH = 12,7 zas. (im bli\
ej 14, tym mocniejszy) {1,3}
pH zasady jest mocniejsza.
b)
0,1M HCl przereaguje z równą objętością 0,1M NH4Cl (m. kw. + pKa = 9,2)
pH = 1 (m. kw.)
pH = � pKa  � log0,1
pH = 4,6 + � = 5,1
0,1:2 = 0,05
pH = -log0,05 = 1,3
7.
b)
0,1M NH3 przereaguje z 0,15M HCl (pKa = 9,2 + m. kw.)
0,05 0,075
pH = 7 + � pKa + � logc
pH = 11,6  0,5 = 11,1
pH = 0,82 �! mocniejszy
c = 0,075  0,05 = 0,025
pH = -log0,025
pH = 1,6