Wiersze do wykorzystania podczas pracy nad kształceniem wymowy
dziecka
E. Zarembina "A...a...a..."
A...a...a... kotki dwa,
srebrnobiałe obydwa.
Nic nie będą robiły,
tylko bajki mówiły...a.....a.....a...
/ćwiczenie dla mięśni warg i szczęk na samogłoskach/
T. Dobrska "Jak Mruczek uczył się pływać"
Mruczał mruczek: "Kaczko miła,
gdzie się pływać nauczyłaś?"
Ja bym też tak pływać chciał.
Miau, miau, miau, miau.
Spróbuj, wszak to nic trudnego.
Hop do wody skacz kolego!
A
apką machaj tak jak ja.
Kwa, kwa, kwa, kwa.
Prychał kichał w wodzie Mruczek.
Ledwo żywy na brzeg uciekł.
A nasz Bryś się z tego śmiał.
Hau, hau, hau, hau.
/naśladowanie głosów zwierząt, ćw. mięśni warg na samogłosce a, au oraz tyłu
języka na spółgłoskach k, h./
"W szufladzie" wg E. Chmielewskiej
Do moich skarbów w szufladzie biurka
dołożę dzisiaj kawałek sznurka.
Muszkę, koraliki, drewniane szpulki,
szyszkę i szklankę, kulkę Urszulki.
/artykulacja "sz"/
1
E. Zarembina: "Szara godzina"
Szare niebo za oknem,
szare drzewa w sadzie.
Szary deszcz się na wszystkim
szarą mgiełką kładzie.
Szary piesek pod piecem
krótką fajkę pali
i szaremu kotkowi
prawi długą bajkę,
o małej, szarej myszce,
która siedzi w norze
i wcale w ten dzień słotny
na dwór wyjść nie może.
/ćw. mięśni warg i przodu języka/
L. Krzemieniecka: "Deszczyk"
Szumi, szumi drobny deszczyk,
płacze, płacze kapuśniaczek,
a nasz kasztan szumi, szumi:
"Kiedyż wiosnę znów zobaczę?"
Szpak szczebioce na kasztanie:
"Ciesz się, ciesz się, że deszcz pada,
taki deszczyk dla kasztana
jest jak pyszna lemoniada."
Już niedługo po przylaszczki
w las popędzi Jaś z Bartoszkiem.
Szumi, szumi drobny deszczyk...
Będzie wiosna, jeszcze troszkę.
/kształcenie przodu języka na trudnych spółgłoskach "sz, cz, i grupach
spółgłoskowych "szcz, szt, prz"/
2
M. Szuchowa: "Szyba"
Deszcz w szybę puka, szpareczki szuka, grozi i pluszcze:
- Puści-sz?
-Nie puszczę!
-Ale mnie puścisz! Wyje wichrzysko.
-Chcę koło pieca potańczyć blisko.
A szybka na to:
-Choć jestem krucha, deszcze i wichry muszą mnie słuchać.
Wpuszczę tu słońce, niech izbę złoci, a ty na polu możesz popsocić...
/wzmocnienie przodu języka, artykulacja głoski "sz"/
E.Zarembina: "Dziadzio mrok"
Pada, pada deszcz.
Chlupu, chlupu, chlup.
Idzie dziadzio Mrok.
Tupu, tupu, tup.
Idzie dziadzio Mrok.
Człapu, człapu, człap.
Wyskoczyła noc, za połę go łap.
Zmyka dziadzio Mrok.
Tupu, tupu, tup.
A noc za nim brnie.
Chlupu, chlupu, chlup.
/ćw. mięśni warg/
E. Zarembina: "Dwie muszki"
Jedna muszka -czarna muszka,
druga Muszka - biała.
Czarna muszka białej Muszce
spać dziś nie dawała.
A sio, nie brzęcz, czarna muszko,
biała Muszka chora.
Nie posłuchasz? To przyniosę z lasu muchomora.
/ćw. mięśni języka na "szk"/
3
Propozycje zabaw i ćwiczeń stymulujących językowy rozwój mowy
/opracowano na podstawie E.Chmielewska "Logopedia poradnik dla
rodziców i nauczycieli/
Zabawy mają na celu pokazanie prawidłowej artykulacji samogłosek i
spółgłosek, najczęściej sprawiających trudności w wymowie, mogą być
swoistymi przerywnikami lub stanowić dodatek do tematu wiodącego.
Zabawy z rymem: wyszukiwanie ze zbioru wyrazów tych, które się
rymują /np.: kwiatek-statek, moda-woda,/ śpiewanie rymowanek, układanie
własnych wierszyków, kończenie rymowanych zdań /Poszła Ola do ....
przedszkola/, szukanie rymów do słów /domek-Tomek/.
Zabawy ortofoniczne: odgadywanie, jakie odgłosy wydają pokazane na
ilustracji zwierzęta, naśladowanie tych odgłosów, zabawa w środki lokomocji,
słuchanie dz
więków z taśmy magnetofonowej i nazywanie ich, wyszukiwanie
dz
więków w otoczeniu, wsłuchiwanie się w ciszę - co słychać, słuchanie
wierszy zawierających wyrazy dz
więkonaśladowcze.
Zabawy z sylabami: wyklaskiwanie słów sylabami, śpiewanie zdań sylabami,
kończenie rozpoczętego wyrazu tra....wa, ro.....wer, odgadywanie słów-
czynności wymawianych sylabami sia-daj-cie, układanie słów z rozsypanki
sylabowej /dla starszych dzieci/
Zabawy z głoskami: wyodrębnianie głosek w nagłosie, śródgłosie, wygłosie,
wypowiadanie wyrazów jednocześnie przedłużając np. pierwszą
głoskę /rrrrrrrrrak/, obserwowanie układu warg w lusterku, przy wypowiadaniu
głosek, telefon głoskowy-dziecko podaje wyraz, drugie wypowiada wyraz
rozpoczynający się od głoski, którą słyszy na końcu wyrazu np.: klatka-ananas,
wyszukiwanie obrazków, których nazwa rozpoczyna się na tą samą głoskę.
Zabawy z wyrazami: próby tworzenia prostych zdań o przedmiocie, lub na
podstawie ilustracji, kończenie zdań wypowiadanych przez nauczyciela, liczenie
ilości wyrazów w zdaniu, odgadywanie po dotyku przedmiotów z worka i
tworzenie z danym słowem zdania, rozwiązywanie rebusów, zagadek, układanie
historyjek, tworzenie mini-teatrzyków.
K. Zukier
4