ZBIÓR ZAGADEK
do wykorzystania w pracy z dziećmi
OPRACOWAA
A:
MARZENA WACOWSKA
WST
P
Jednym z celów nauczania jest przygotowanie dzieci do rozwiązywania problemów,
do formułowania trafnych odpowiedzi na zadawane pytania. Dobrym sposobem osiągnięcia
tego celu jest rozwiązywanie zagadek, które związane są z aktualnie opracowywaną tematyką.
Zagadki zapewniają dziecku wiele radości wynikającej z przezwyciężenia trudności,
tj. rozwiązywania ich. Dzieci bardzo lubią zagadki, ożywiają się w momencie ich usłyszenia
i intensywnie myślą.
Zagadki nie tylko bawią, ale przyczyniają się do poznawania i rozszerzenia
wiadomości, rozwijają umiejętności twórcze i zaciekawienia, skłaniają do wnikliwej
obserwacji przedmiotów i zjawisk w świecie otaczającym dziecko oraz poszukiwania na ten
temat wiadomości w różnych z
ródłach wiedzy, a zatem do czytelnictwa.
Zagadki stanowią skuteczny środek wzbogacania słownika dziecka, gdyż rozwiązując
je poznaje ono nowe wyrazy określające cechy danego przedmiotu lub zjawiska albo procesu
przedstawionego w opisie stanowiącym tekst zagadki. a ponadto  porównania, przenośnie
itp.
Zagadki przyczyniają się do kształtowania nieomal wszystkich operacji myślowych
(analizy, syntezy, porównywania, uogólniania), a także spostrzegawczości, wyobraz
ni
i pamięci dziecka.
Zagadki w niniejszym zbiorze zostały podzielone na następujące bloki tematyczne:
Pory roku ( wiosna, lato, jesień, zima )
Świat bajek
Higiena i zdrowie
Zawody
Warzywa
Owoce
Dni tygodnia
Poczta
Zagadki różne.
Oddając w ręce Koleżanek i Kolegów zgromadzony zbiór zagadek mam nadzieję, że
będzie on pomocny w uatrakcyjnianiu zajęć dydaktyczno - wychowawczych.
2
PORY ROKU
WIOSNA
W marcu się zaczyna, gdy się Powrócił do nas z dalekiej strony,
kończy zima .Przyjdzie z wiatru ma długie nogi i dziób czerwony.
ciepłym wiewem, z pięknem Dzieci się śmiały, gdy go witały,
kwiatów, z ptaków śpiewem. żabki płakały przez dzionek cały.
(wiosna) (bocian)
Mówią  że w nim jak w garncu, Co ona przekopie, to one
nieustanna zmiana. Słońce grzeje wygładzą. W domowym ogródku
w południe, mrozek szczypie bardzo się przydadzą.
z rana, a do tego jeszcze przelatują (grabie)
deszcze!
(marzec)
Po marcu przyjeżdża w kwiecistej
karecie. Przed majem odjeżdża.
Kto taki? Czy wiecie?
(kwiecień)
Co buduje każdy ptak, by chować
pisklęta, a tylko kukułka,
Chociaż to miesiąc długi, to
o tym nie pamięta?
najkrócej się nazywa. i co roku
(gniazdo)
tym się chlubi, że zielenią świat
okrywa.
Są żółte jak kaczuszki. Myślicie,
(maj)
że mają nóżki. Nie wcześnie,
chłodną wiosną na mokrej łące
rosną.
(kaczeńce)
Gdy niebo wdzieje szary
kubraczek, a potem rzewnie się
rozpłacze ,gdzie spadnie łez tych
Zobaczysz je wiosną, gdy na wie-
liczba duża, tam z wody się zrobi
rzbach rosną. Srebrne futra mają.
wielka &
Jak się nazywają?
(kałuża)
(bazie)
3
Nie listek, nie kwiatek, rośliny Kiedy jest zimno, kiedy deszcz
zadatek. Ma go każde nasienie, pada, gdy na dwór wychodzisz
najpierw on wrasta w ziemię. na siebie wkładasz.
(kiełek) (płaszcz)
Biała i twarda po rzece pływa.
Wrona ci powie, jak się nazywa.
(kra)
Kolorowe i pachnące, czy
w ogrodzie, czy na łące, zawsze
chętnie je zbieramy na bukiecik
dla swej mamy.
Przyszła wiosna od lasku z klu-
(kwiaty)
czykami przy pasku. a te klucze
pachnące, można znalez
ć na łące.
(pierwiosnki)
Tam, w lesie cienistym, zakwita
niebiesko. Na łące na pewno
czułby się kiepsko. a gdy zakwi-
ta w marcu, to wtedy już wiecie,
że nieodwołalnie jest wiosna na
Wiosną na drzewie się zieleni, ale
świecie.
opada na jesieni.
(przylaszczka)
(liść)
On pierwszy do nas z ciepłych
W brązowych kapturka chowają
krajów wrócił, i nad polami
się listki wiosną, a potem będą
piosenkę zanucił
zielone, gdy trochę podrosną.
(skowronek)
(pąki)
Przez śnieg się odważnie przebi-
jam. Mróz nawet mnie nie po-
wstrzyma. Mam listki zielone,
tak jak wiosna, a dzwonek bielu-
tki jak zima.
(przebiśnieg)
4
LATO
Miliony ich w polu letni wiatr
kolebie. Gdy dojrzeją, będzie
ziarno, z ziarna chleb dla ciebie.
Czy wiesz, jak ta pora roku zwie
(kłosy zbóż)
się pośród ludzi, gdy słonko
póz
no spać idzie, a wcześnie się
Na polu dzwoni w żniwiarza
budzi?
dłoni.
(lato)
(kosa)
Jaki to miesiąc zamyka szkoły
Jest szufelka, jest wiaderko
i daje dzieciom urlop wesoły?
i wilgotny piasek. Co też z tego
(czerwiec)
można zrobić? Czy nie wiecie
czasem?
Daje nam dużo miodu, zapach
(babki z piasku)
sadu, ogrodu, czerwień, złoto,
błękit i wakacyjne piosenki.
Kiedy błyska, kiedy ulewa, kiedy
(lipiec)
wicher łamie drzewa, to już znak,
że idzie duża, wielka, groz
na,
Następuje po lipcu, ogrzewa wodę
straszna&
i plażę i odpoczywać każe.
(burza)
(sierpień)
Czytaj od początku albo wspak,
nic nie szkodzi. i tak się nie
zmieni nazwa znanej łodzi.
(kajak)
Tak samo zwie się drobniutki
Ni to kasza, ni to groch, spada
deszcz, jak zupka, którą czasami z nieba, że aż strach. Skacze,
jesz. tańczy, w szyby dzwoni, jedna
(kapuśniaczek) kulka drugą goni.
(grad)
Zimne, słodkie i pachnące jemy
latem w dni gorące.
(lody)
5
Płócienny domek na polanie, Trwają dwa miesiące. Lubią je
służy turystom za mieszkanie. uczniowie, bo mogą odpocząć
(namiot) i stawać na głowie.
(wakacje)
Gdy idziesz na wycieczkę, nosisz
w nim różne rzeczy, ale nie no-
sisz w rękach, zakładasz go na
plecy.
(plecak)
Rankiem srebrzy się na łące.
Potem wysuszy ją słońce.
(rosa)
Z gór strumieniem spływa, przy
Tej łopaty używacie, kiedy
morzu ogromna bywa.
kajakiem pływacie.
(rzeka)
(wiosło)
Pływa po jeziorze. Opłynąć może
świat! Stanie, gdy na nią nie
dmucha wiatr!
(żaglówka)
Co to za lusterko na zielonej łące?
Przyglądają się w nim i chmurki
i słońce.
(staw)
Po burzy na niebie pięknie
błyszczy w dali. Chciałbym mieć
na własność taki piękny szalik.
(tęcza)
6
JESIEC

Gdy się te niteczki snują po
ścierniskach, to znak nieomylny,
że jesień jest bliska.
Co to za pani w złocie, czerwieni,
(babie lato)
sady maluje, lasy przemieni?
A gdy odejdzie gdzieś w obce
Płynie po niebie, znasz ją i wiesz,
kraje, śnieżna zawieja po niej
że gdy jest ciemna, może być
nastaje!
deszcz.
(jesień)
(chmura)
Co to za rycerz w słomianej zbroi,
różę otula, w ogrodzie stoi.
(chochoł)
Na jakim drzewie jesienią koraliki
się czerwienią?
(jarzębina)
W lesie go spotkasz i dziwisz się
srodze: bo on ma kapelusz, ale
gdzie? Na nodze!
(grzyb)
Co to za miesiąc, który niesie:
grzyby i wrzosy liliowe w lesie,
w sadach soczyste jabłka
czerwone, a także pierwszy
szkolny dzwonek?
(wrzesień)
On dziesiąty jest w kolejce, gdzie
stoi dwanaście miesięcy.
(paz
dziernik)
To miesiąc smutny taki, bo
odleciały już ptaki. i liść ostatni
już opadł. Ten miesiąc zwie się&
(listopad)
7
Jakie obuwie, do tego służy, żeby Gdy świeci słońce, stawiasz go
nóg nie moczyć nawet w kałuży. w kącie. Kiedy deszcz rosi, nad
(kalosze) głową go nosisz.
(parasol)
Choć kolczaste jak jeże, każdy do
rąk je bierze .Odziera z odzienia
i w koniki zamienia.
(kasztany)
Spadają z drzewa żółte, czerwone.
Wiatr je niesie w tę i tamtą stronę.
(liście)
Dom pszczół i Ewa, to będzie&
(ulewa)
Bez skrzydeł-a jednak lecę,
nie mam rąk, a jabłka zrywam.
Nie mam ust-a zgaszę świecę,
powiedz, jak ja się nazywam?
(wiatr)
Co jesienią z dębu spada?
Co ze smakiem dzik zajada?
Chociaż nie jest babcią, mówią na
(żołędzie)
nią,, siwa . Na ,,m się zaczyna,
zwykle rano bywa.
(mgła)
8
Co to za rycerz w słomianej zbroi,
ZIMA
różę otula, w ogrodzie stoi?
(chochoł)
Jaką porę roku mamy, gdy za O tym drzewku wiele mówić wam
morzem są bociany? nie będę. Pod jego gałązkami
(zima) zaśpiewacie kolędę.
(choinka)
Z lodowych klocków - dom nie
wysoki. Jego lokator jadł mięso
foki.
(igloo)
Jest sroga pani na świecie, znasz
ją dobrze miłe dziecię.
Co to za żeberka przy ścianie
Ma trzech synów:
wiszące, co latem są zimne,
Pierwszy  ostry, w uszy szczypie.
a zimą gorące?
Drugi  miękki, w białe płatki,
(kaloryfer)
chociaż dobry w oczy sypie.
Trzeci  twardy, jak szkło gładki.
W jakiej stołówce za każde danie,
Nazwij synów, nazwij matkę.
goście dziękują nam -
I już całą masz zagadkę.
ćwierkaniem?
(zima: mróz, śnieg, lód)
(karmnik)
Wędruje tędy i owędy, roznosi
Wesoły dzwoneczek i sznur
życzenia, kolędy. o choinkach dla
saneczek.
dzieci pamięta, o prezentach,
(kulig)
o głodnych zwierzętach.
(grudzień)
Latem było tu boisko, a gdy zimą
mróz ścisnął, wylano wodę czystą,
Noworocznych wiele życzeń
to już jest&
niesie dzieciom mroz
ny& & ..
(lodowisko)
(styczeń)
Ze śniegu zrobiony, kapelusz na
Często w nim bywają jeszcze
głowie. Zgadnij, kto to taki. Ja
mrozy trzaskające. Za to jest w
wiem, lecz nie powiem!
calutkim roku, najkrótszym
(bałwan)
miesiącem.
(luty)
Co to za woda, twarda jak
kamień? Można na łyżwach
ślizgać się na niej.
(lód)
9
Szybko po lodzie niosą nas one, Wszystkie pojazdy na świecie
obie do butów są przyczepione. muszą mieć koła, jak wiecie. a te,
(łyżwy) nie mają ich wcale! i zimą jez
dzi
się na nich wspaniale.
Co to za kochany święty, co
(sanki)
przynosi nam prezenty. Kiedy
gwiazdka już zaświeci, on obdarza Kapie z dachu woda, lecą zimne
wszystkie dzieci. krople, ale gdy mróz chwyci,
(Mikołaj) zamieni je w&
(sople)
Podłoga z wody  twarda jak
kamień. Tańce i zawody urządza
Kiedy w świat wyrusza, szczypie
się na niej.
w nos i w uszy. Gdy przyjdzie nad
(ślizgawka)
wodę, to skuwa ją lodem.
Co to za gwiazdeczki
(mróz)
odpowiedzcie śmiało, które stroją
On na pewno nie jest tchórzem, bo
ziemię w sukieneczkę białą?
nie lęka się gór i skał. Staje na
(śnieg)
szczycie, na górze i po śnieżnym
Jakie to są płatki:
stoku w dół gna.
nie gubią ich kwiatki,
(narciarz)
nie owsiane,
Byś po śniegu jez
dzić mógł,
nie mydlane,
musisz przypiąć je do nóg.
dla nart dobre i dla sanek.
(narty)
(śnieżynki)
Dwie siostry  na dole
Powieś jej na sznurku kawałek
para braci  z boku,
słoniny, a będzie ją dziobać
bez nich żaden narciarz nie
w czasie śnieżnej zimy.
zjedzie po stoku.
(sikorka)
(narty i kije)
Jakie to węże na drutach rosną?
Żarłok z niego nie lada, drewno,
Zimą są na szyi, w szafie zasną
papier, węgiel zjada. Jeść zaczyna
wiosną.
już w jesieni, a co połknie
(szaliki)
w ciepło zmieni.
Już słychać kolędy. Drzewka
(piec)
pachną wokół& .Pora na kolację,
Nosi je na rękach nawet słaby
najważniejszą w roku.
malec. Mogą mieć pięć palców,
(wigilia)
albo jeden palec.
(rękawiczki)
10
Kto listy pisać chciał drobnym
ŚWIAT BAJEK
maczkiem i po to kupił raz
maczku paczkę?
(Kaczka Dziwaczka)
Gdy potarł lampę zakurzoną, od
razu miał rzecz wymarzoną.
Okruch lustra wpadł mu w serce
(Aladyn)
i z tego powodu, było zimne
i niemiłe, jak kawałek lodu.
Choć uczciwym był człowiekiem,
(Kaj)
wiecie o tym sami, jego imię
Miłość księcia i królestwo jej się
zawsze łączy się z rozbójnikami.
należało, bo ogromne serce miała,
(Alibaba)
chociaż stopkę małą.
(Kopciuszek)
Na podwórku je tępiono, kto
powie dlaczego? Gdy podrosło
łabędzie przyjęły je jak swego.
(Brzydkie kaczątko)
Z płatka róży kołderka, a kołyska
z orzeszka. Taka mała drobinka,
tyle przygód ją czeka.
(Calineczka)
Jaka osoba z dawnych bajek, na
A
atwo mnie poznacie, gdy bajkę
miotle w podróż się udaje?
wspomnicie. Chodziłem tam w
(Czarownica)
butach, miałem lżejsze życie.
(Kot w butach)
Jakie to maluchy zawsze są
brodate i ciężko pracują i zimą
i latem?
(Krasnale)
Chociaż kłopoty z wilkiem miała,
A tego kwiatka może wcale nie
wyszła z opresji zdrowa i cała.
ma, chociaż się w wyobraz
ni
(Czerwony Kapturek)
naszej złoci. Przez jedną noc
kwitnie cudny&
Dwa łasuchy, tym się szczycą, że
(Kwiat paproci)
wygrały z czarownicą.
(Jaś i Małgosia)
11
W jakiej bajce spotkasz dziadka W chatce krasnoludków mieszka
z długą brodą, chałupinę starą prześliczna królewna&
i sieci nad wodą? (Śnieżka)
(O rybaku i złotej rybce )
Każda królewna, a tym bardziej
Chłopiec z bajki znany, z drewna ona, uważać winna na wrzeciona.
wystrugany. Kiedy kłamał w głos (Śpiąca królewna)
strasznie rósł mu nos.
(Pinokio) Jaka postać mała, jak drobna
część ciała, bardzo duże kroki bez
trudu stawiała?
(Tomcio Paluszek)
Jacy to dwaj bracia z dziecięcej
lektury? Jeden-dęby wyrywał,
przewracał, a drugi-rozkruszał
góry.
(Waligóra i Wyrwidąb)
Piękne szaty, w ręce-patyk. Choć
to nie do wiary, uczyni nim czary!
(Wróżka)
Uwolniona, zapluskała złocistym
Co musi wróżka trzymać ogonem, rybaka-uszczęśliwiła,
w paluszkach, by bez zmęczenia lecz nie jego żonę.
spełniać marzenia?
(Złota rybka)
(Różdżka)
Rzadko komu tyle przygód
niezwykłych się zdarza, więc na
pewno znacie imię sławnego
żeglarza.
(Sindbad)
Mówił, że nikogo się nie boi, gdy
zechce da radę wszystkim. Teraz
smutny w kącie stoi, bo wystra-
szył się maleńkiej myszki.
(Stefek Burczymucha)
12
Odkręcasz go w łazience, to
HIGIENA
wielka wygoda. Zaraz umyjesz
ręce, już czysta leci woda.
I ZDROWIE
(kran)
Mydła i wody pilnie unika.
Bywa w ramach lub bez ramy,
Co wez
mie do rąk, wszystko
często w nim się przeglądamy.
poplami. a jak takiego nazwać
Ono zawsze powie szczerze, czy
chłopczyka Ja wiem, nie powiem.
wyglądasz jak należy.
Nazwijcie go sami.
(lustro)
(brudas)
Kwadratowa, kolorowa albo biała
bywa. W kieszeni ją nosisz, często
ją używasz.
(chusteczka)
W małym pomieszczeniu jest
Dziurki w niej, jak w serze. Żyła
wody najwięcej. Tutaj bierzesz
w morzu na dnie. Do wanny ją
prysznic i szorujesz ręce.
bierzesz, bo umie myć ładnie.
(łazienka)
(gąbka do mycia)
Pilnuje porządku, wymiata kurz
Używasz go często, wieczorem
z kątków.
i rano. Przypomina przedmiot,
(miotła)
którym grabią siano.
(grzebień)
Przyjemnie pachnie, ładnie się
pieni, a brudne ręce w czyste
zamieni.
(mydło)
Warczę-choć nie jestem psem.
Obiad-na podłodze jem. a gdy
zniknie brud i kurz, z gniazdka
Kiedy się rozlega, to pękają uszy.
sznur mnie puści już.
Spróbuj go uciszyć, nie próbuj
(odkurzacz)
zagłuszyć.
(hałas)
Buty za nią wzdychają, szczotka
o niej pamięta, a więc otwórz
Bardzo proszę wszystkie dzieci,
pudełko, bo w pudełku zamknięta.
by rzucały do mnie śmieci.
(pasta do butów)
(kosz)
W mojej nazwie kryję zwierzę,
mama myje w nim talerze.
(zlew)
13
Co to za złośnica, odpowiedzcie Nikt z nas nie zaprzeczy, że
dzieci, poduszki, dywany bije, aż w nim dużo zawsze rzeczy:
kurz leci. obierki, odpadki, gruz i zwiędłe
(trzepaczka) kwiatki.
(śmietnik)
Schowała się w tubie- używać jej
lubię, a i mała szczotka chętnie się Na dwóch nogach służę. Lubi
z nią spotka. mnie podwórze. Czasami mnie
(pasta do zębów) okrywa zakurzony dywan.
(trzepak)
Jest w łazience niby-miska, nad
nią wisi ręcznik duży. o tym wie
najmniejsze dziecko, że do mycia
Postawiona w kąt, chętnie łyka
ona służy.
prąd. a gdy wody nabierze, to się
(umywalka)
kręci i pierze.
(pralka)
Jak ten przedmiot się nazywa?
Jest za mały, by w nim pływać,
Spogląda z wysoka, na kurki, na
lecz, gdy woda z kranu leci, to w
wannę, gdy go używasz, udaje
niej kąpiel biorą dzieci.
fontannę.
(wanna)
(prysznic)
Służy do picia, służy do mycia,
Do suchej nitki moknie nieraz,
bez niej na ziemi nie byłoby życia.
gdy po kąpieli nim się wycierasz.
(woda)
(ręcznik)
Przy drzwiach sobie leżę i proszę
Pieni się płyn z butelki. Zamienia
cię szczerze: -Wytrzyj buty, nie
się w bąbelki. Nieraz głowę ci
żałuj trudu, a do domu nie
zmywa. Czy wiesz jak się
wniesiesz brudu.
nazywa?
(wycieraczka)
(szampon)
Gdy wyschnie pranie na sznurze,
Co to jest-na pewno wiesz,
zaczynam gorące podróże. Daleko
najeżona jest jak jeż. Lecz nikogo
się nie posunę, bo mnie trzymają
nie ukłuje, tylko zęby wyszoruje.
na sznurze.
(szczoteczka)
(żelazko)
Mała pomocnica porządnej
gosposi: co gosposia sprzątnie, to
ona odnosi.
(śmietniczka)
14
W mieszkaniu lament-zgasło
ZAWODY
światło, a żyć bez prądu nie jest
łatwo. Przyszedł ,,czarodziej
Choć to nie rolnik, lecz rolę ma.
więc do domu i oczywiście zaraz
Często w teatrze lub w filmie gra.
pomógł.
(aktor)
(elektryk)
Na stoliku mam nożyce, gdy je
Kto w białym fartuchu przez dzień
sprytnie w ręce chwycę, gdy przy
cały czeka, czy ktoś go poprosi
pracy się uwinę, wnet ostrzygę ci
o sprzedanie lekarstw?
czuprynę.
(aptekarz)
(fryzjer)
Kto ma na półkach książek bez
Pracuje głęboko, pod czarnym
liku? i dba o książki i czytelni-
sufitem. Ludzie palą skarby przez
ków?
niego zdobyte.
(bibliotekarz)
(górnik)
Z rudy wydartej wnętrzu ziemi,
wytapia stal najtwardszą, stoi
wśród żaru i płomieni, na
roztopiony metal patrząc.
(hutnik)
Kto musi ściąć drzewo mechani-
czną piłą, żeby na meble, listwy,
desek wystarczyło?
(drwal)
Kto to jest? Odgadnie chyba
każde dziecko! Stoi przed
Jaki zawód ma ten pan, co
orkiestrą. Wywija pałeczką.
naprawi każdy kran?
(dyrygent)
(hydraulik)
W telewizji albo w radio
Pisarz-książki pisze. Drukarz-
wywiady, audycje prowadzi.
-książki drukuje. a wujek Ali
Z artykułem do gazety także
książki oprawia. Powiedz, kim
świetnie sobie radzi.
jest ten wujek?
(dziennikarz)
(introligator)
Ten pan nam ozdobi książkę
z obrazkami.
(ilustrator)
15
Kto w autobusie nie usiądzie w Z troską pochyla się nad tobą, bo
tyle i choć często jez
dzi, nie płaci wie, jak zmagać się z chorobą.
za bilet? Lek ci zapisze czasem gorzki,
(kierowca) mierzy ci temperaturę i martwi
się, gdy idzie w górę.
(lekarz)
W szkółce dba ciągle o sadzonki,
Nie jest kotem, a bez strachu, po
aby posadzić nowy las, dba o sa-
spadzistym chodzi dachu. Czarne
renki i jelonki, zimą dokarmia je
ręce ma i twarz i ty go na pewno
nie raz!
znasz.
(leśnik)
(kominiarz)
Z wielką torbą chodzi co dzień,
Kim jest mamusia Sławki? Chodzi
przy pogodzie, niepogodzie.
od ławki do ławki, przechodzi
Czekaj go, gdy listu chcesz, Kto
z klasy do klasy, jadąc przez pola
to jest? Czy wiesz?
i lasy.
(listonosz)
(konduktorka)
Dosiada-nie konia, kieruje-nie
Gdy rozpali ogień suty, gdy
lejcami. Na maszynie ciężkiej lata
młotem zadzwoni, wnet z żelaza
nad chmurami.
zrobi buty. Dla kogo? Dla koni.
(lotnik)
(kowal)
Mam dwie dzielne pomocnice,
cienką igłę i nożyce. One kroją,
ona zszywa. Powiedz, jak ja się
nazywam?
(krawcowa)
Jak się nazywają panie, których
zajęciem jest gotowanie?
Kto wonne pomarańcze dostarczył
(kucharki)
w ciężkich skrzyniach? Kto
poznał ziemi krańce? Wiadomo&
Nie mierzy, nie waży, a sprzedaje
(marynarz)
dużo wierszy, opowiadań i bajek.
(księgarz)
Kto najszybciej słowa pisze, kiedy
palcami stuka w klawisze?
Jaka przychodzi wróżka, gdy
(maszynistka)
chory idziesz do łóżka?
Co wróżka zapisze, połkniesz,
nawet, gdy gorzkie okropnie!
(lekarka)
16
Jak się nazywa pan, co przewiduje Ma biały czepek, białe ubranie,
pogodę. W niedziele powie wam, nocą zajmuje się wyrabianiem,
że padać będzie w środę. a co wyrobi, upiecze smacznie,
(meteorolog) i odda ludziom, nim dzień się
zacznie.
Ciągle mąką pobielony nie żałuje (piekarz)
swoich dłoni, ciężkie worki musi
nosić, ale pracy nie ma dosyć. Nosi biały czepek i biały
(młynarz) fartuszek, a żebyś był zdrowy,
czasem ukłuć musi.
Jak wam się wydaje, jaką ja mam (pielęgniarka)
pracę: wciąż jeżdżę tramwajem,
za bilet nie płacę. Kto na skrzyżowaniu bez obawy
(motorniczy) staje, bo zatrzyma ręką auta
i tramwaje?
Układa cegłę po cegle, układa (policjant)
sprawnie, układa biegle. Jak tort
przekłada warstwą zaprawy i mur
wysoki raz-dwa postawi.
(murarz)
Ktoś za zeszytem przegląda
zeszyt, choć jest zmęczony-
jeszcze pracuje. Gdy stawia
piątkę-bardzo się cieszy! Przykro
mu bardzo-gdy stawia dwóje.
(nauczyciel)
Nie leży na plaży, wypatruje oczy.
Gdy potrzebna pomoc, szybko w
Ma płetwy na nogach, na plecach-
wodę skoczy.
powietrze. Bez trudu pokona
(ratownik)
dużą, mokrą przestrzeń.
(nurek)
Słońce go budzi, słońce żegna,
gdy praca kończy się powszednia.
Smak tego trudu czujesz w chle-
bie, ten trud dla wszystkich i dla
ciebie.
(rolnik)
Kto pracuje wtedy, kiedy łodzią
płynie i oczka ze sznura moczy
w głębinie?
(rybak)
17
Kto wie co odłupać z drzewa lub Każde okno szyby ma, ale kto je
z kamieni, żeby je w filary lub tam wstawia?
pomniki zmienić. (szklarz)
(rzez
biarz)
Halo halo woła: do kabiny 3-ciej,
W szeregach wojska spotkasz proszę głośno mówić, bo na linii
nierzadko żołnierza, który chodzi Szczecin.
z łopatką. Kiedy kra pęka, gdy (telefonistka)
wzbiera rzeka, on na ratunek
Klucz się zaciął w zamku, to się
spieszy z daleka.
czasem zdarza. Sam nie
(saper)
zreperujesz, biegnij po &
Jak nazwiesz takiego czarodzieja, (ślusarz)
który płomieniem żelazo skleja?
Jak się zwie ten muzyk, który
(spawacz)
zagrać umie, gdy tylko dmuchnie
Pani za sklepową ladą kupujących w blaszany instrument.
grzecznie wita. Tu odważy, tam (trębacz)
domierzy towar dobry, tani,
świeży.
Kiedy wy już wyjdziecie, po
(sprzedawczyni)
szkole się krząta. Każdy kącik
wymiecie, klasy pięknie
Deska, młotek, zręczne ręce
posprząta!
zrobią mebli coraz więcej.
(woz
na)
(stolarz)
Tramwaj prowadzi motorniczy,
Kto pracuje w hełmie, pnie się po
szofer autem ludzi wozi. a jak się
drabinie, kiedy syczy ogień i gdy
ten ktoś nazywa, kto końmi
woda płynie?
powozi?
(strażak)
(woz
nica)
Pełno w kuchni dymu, bo zepsuł
się piec. Co robić? Po & trzeba
zaraz biec!
(zdun)
Spędził dzionek przy warsztacie,
Od rana co dzień siada, na oko
reperował buty tacie. a dla siostry
lupę wkłada, rozbiera
mej Adeli zrobił śliczne
mechanizmy, na wszystko będzie
pantofelki.
rada.
(szewc)
(zegarmistrz)
Jak się nazywa taki lekarz,
którego pacjent głośno szczeka?
(weterynarz)
18
Dumna z powodu złocistego
WARZYWA
brzuszka, pyszni się na zagonku
w twoim warzywniku. z niej
niegdyś wyczarowano dla
Czytaj wprost, czytaj wstecz,
Kopciuszka złotą karetę ciągniętą
będzie to ta sama rzecz-roślina
przez koniki.
strączkowa, pożywna i zdrowa.
(dynia)
(bób)
Ma gruby brzuszek i ogonek
mały. Będzie z niego pewnie
barszczyk doskonały.
(burak)
Nie jest skoczkiem, ma tyczkę,
przerośnie ogrodniczkę. Zdobi
działki, ogródki, w nazwie ma trzy
nutki.
(fasola)
Co to za pękata pani-sukienki
Zielone łódeczki, w nich małe
szeleszczą na niej. Kto z sukienek
kuleczki. Ugotuję te kulki na
ją rozbiera, to potokiem łzy
obiad dla Julki.
wylewa.
(groch)
(cebula)
Jaka to jest głowa, co głąb w sobie
Ma ząbki  nie gryzie w ogóle.
chowa i w dobre gołąbki zmienić
Ma zdrową ciotkę  cebulę.
się gotowa?
(czosnek)
(kapusta)
Kiedy go ucierasz, na płacz ci się
Głos kukułki +grzyb +a-rośnie na
zbiera.
polu, żółte kolby ma.
(chrzan)
(kukurydza)
19
Dobra gotowana, dobra i surowa. Kwitnie w ogrodzie słoneczko
Choć nie pomarańcza a poma- złote, będą w nim smaczne
rańczowa. Kiedy za zielony nasionka potem.
pochwycisz warkoczyk i pocią- (słonecznik)
gniesz mocno, wnet z ziemi
wyskoczy.
(marchew)
Latem w ogrodzie wyrósł zielony.
A zimą w beczce leży kiszony.
(ogórek)
Każdy z was odgadnie łatwo tę
zagadkę, ma bielutki korzeń
Soczystych, zielonych tuzin ma
i zieloną natkę.
spódniczek, chętnie ją chrupiemy,
(pietruszka)
ja i mój króliczek.
(sałata)
Z wierzchu czerwona, a w środku
biała. Kiedy ją jadłeś, w język cię
Czerwone, pyzate, smakowite
szczypała.
latem. a na długą zimę będą
(rzodkiewka)
koncentratem.
(pomidory)
W jesieni się rodzą, z jednego
wiele .Najsmaczniejsze są
pieczone w popiele.
(ziemniaki)
Jak jednym słowem się nazywa,
do zup wkładane różne warzywa.
(włoszczyzna)
20
Lubią mnie dzieciaki. Szuka mnie
OWOCE
wiewiórka. Smaczny jestem w
środku, twarda na mnie skórka.
W mym ogródku rośnie krzak, który
(orzech)
cierni wiele ma. Chyba nimi bronić
chce zielone owoce swe.
Wyrosły w ogródku na krzewach,
(agrest)
kuleczki małe, okrągłe. Są czarne,
czerwone lub białe. Ze smakiem
To jest łobuz, jakich mało, lecz
spożywasz dojrzałe.
każde dziecko zjeść by go chciało.
(porzeczki)
(ananas)
Czerwone, pachnące, dojrzewają w
Choć bardzo dojrzały, zielony jest
lesie. Pójdziesz po nie w czer-
cały. Olbrzymi jak głowa. Słodki
wcu, pełen dzban przyniesiesz.
miąższ czerwony w swoim wnętrzu
(poziomki)
chowa.
(arbuz)
Kształtem przypomina poziomkę-
-olbrzyma. a w końcu jej nazwy
A
adnie pachnie żółta skórka, kwaśny
ptaszek się zatrzymał.
mają smak. Zawierają witaminy,
(truskawka)
każdy wie, że to&
(cytryny)
Dwie litery ,,radia oraz ,,bar
-dwa słowa, a z całości można
Choć to ,,klapsy , to nie bolą. Ludzie
kompot ugotować.
raczej jeść je wolą. Zawsze są
(rabarbar)
smaczne, soczyste, lecz pamiętaj-
jedz
je czyste!
Mama je w sklepie kupuje, a ty je
(gruszki)
potem w cieście znajdujesz.
(rodzynki)
Niedaleko od drzewa pada, każdy je
z ochotą zjada.
Skórka fioletowa, miąższ pod nią
Okrąglutkie i rumiane, na słoneczku
złoty. Smakuje wybornie, wszyscy
dojrzewanie!
wiemy o tym.
(jabłko)
(śliwka)
Czarne usta, czarne brody, gdy
Czerwieni się ze wstydu. Dojrzewa
w dzbanuszku są&
na słonku. Wśród zielonych listków
(jagody)
wisi na ogonku.
(wiśnia)
Soczyste, fioletowe, słoneczkiem
złocone. Przynieśli je z lasu, na zimę
zrobią smażone. Rosły na
krzaczkach małych, były podobne do
malin.
(jeżyny)
Pomarańczowa marchew jest. i ta,
chociaż okrągła, też!
(pomarańcza)
21
DNI TYGODNIA
Kiedy tygodnia dni cztery minie,
Mieszka w tej rodzinie aż
nastaje piąty. Jakie ma imię?
siedmioro dzieci. Mówi się, gdy
(piątek)
minie, że czas szybko leci.
(tydzień)
Przed niedzielą, tego dnia, zwykle
szkoła jest pusta.
Po niedzieli, tym dniem
(sobota)
zaczynamy tydzień.
(poniedziałek)
I wiosną, i zimą, w lecie
i w jesieni, ona w kalendarzu
Dołóż jedną z liter do wyrazu
zawsze się czerwieni.
,,worek . Będzie dzień tygodnia,
(niedziela)
który zwie się &
(wtorek)
Coś ze ,,środka ma dzień ten.
Zaraz po nim idzie czwartek.
(środa)
W kolejce dni, ten jest czwarty.
I dlatego chyba, & się nazywa.
(czwartek)
22
Chodzi z dużą torbą i z tego jest
POCZTA
znany, że roznosi listy, paczki,
telegramy.
Skąd wysyłamy listy i telegramy?
(listonosz)
(poczta)
Co musi nadawca napisać
dokładnie, żeby list nie błądził?
Kto pierwszy odgadnie?
(adres)
Nie wypuści z poczty przesyłek
i paczek, zanim nie zastuka w
każdy czysty znaczek.
W jakim to domku przed podróżą
(datownik)
musi się spotkać listów dużo?
(skrzynka pocztowa)
Papierowa torebka, na niej
znaczek. Rozerwę ją prędko, list
w środku zobaczę.
(koperta)
Ma słuchawkę, nie dla lekarza.
Nie jest papugą  słowa powtarza.
(telefon)
Przychodzi do nas z bliska lub
Większe, mniejsze z ząbeczkami,
z daleka Często bardzo
bardzo ładne są czasami. Gdy
niecierpliwie ktoś na niego czeka.
zabraknie ich na liście, list nie
(list)
dojdzie oczywiście. (znaczki)
23
Kiedy z komina w górę się snuje,
ZAGADKI
to znak, że mama obiad gotuje.
(dym)
RÓŻNE
Nadętą zabawkę chętnie trzymasz
,,Zet ją kończy, ,,a zaczyna
w rękach. Choć się z dumy nie
 bardzo liczna to rodzina.
nadyma, czasem z hukiem pęka.
Dzieci w niej dwadzieścia czworo,
(balonik)
w tej zagadce też ich sporo.
(abecadło)
To nie guzik, to nie zamek
 a zapina. z jednej strony ostrą
szpilkę przypomina.
(agrafka)
To jest zagadka łatwa
i prosta: kim jest dla ciebie twej
Szklany domek, piasek na dnie,
mamy siostra?
a mieszkańcy pływają ładnie.
(ciocia)
(akwarium)
Żeby dobry był, gnieciony co sił.
Gdzie są takie strony  jak wam
Gdy urośnie  w cieple leży, a na
się wydaje, po których palcami
świat wychodzi świeży.
zwiedzam miasta, kraje?
(chleb)
(atlas)
Czasem taki mądry bywa, że
kiedy w nim woda kipi, gwiżdże,
jak lokomotywa.
Wiezie tłum podróżnych i wielkie (czajnik)
bagaże, wszędzie, gdzie
Kolejno po sobie przychodzą co
przewodnik jechać mu rozkaże.
tydzień. Bardzo się wydłużą,
(autokar)
kiedy wiosna przyjdzie.
(dni)
A
atwą tu zagadkę mamy: kim jest
dla was mama mamy?
U strażaka  duża, jeszcze się
(babcia)
wydłuża. a malarz, dla wygody też
ma dziurawe schody.
Bywa drożdżowe, bywa tortowe,
(drabina)
z kremem, z serem, z makiem.
Kupisz je w cukierni i zjesz ze
Nie dość, że go wszyscy depczą
smakiem.
nogami, jeszcze go porządnie
(ciasto)
trzepią czasami!
Każdy do nich grzecznie dzwoni, (dywan)
albo palcem stuka do nich.
(drzwi)
24
Pilnie zacznij szkolny dzień, gdy Z waty bywa, z puchu bywa,
zadzwonię: dzyń, dzyń, dzyń. w nocy do snu nas okrywa.
(dzwonek) (kołdra)
Największe ciężary podnosi on
Każdy z nas ma jedno lub dwa.
w mig. Ma stalowe ramię, nazywa
Zawsze nam bliskie, tkwi przed
się&
nazwiskiem.
(dz
wig)
(imię)
W tej małej książeczce mieszkają
miesiące i tygodnie i dnie& &
o czym mowa?  kto wie?
(kalendarz)
Ciała nie ma wcale, a głos taki
słaby, że powtarza tylko ostatnie
Biała  a nie mleko.
sylaby.
Rogata  nie krowa.
(echo)
Ołówkiem lub kredką, chcesz ją
zamalować.
Jak się nazywa taka część świata,
(kartka)
w której ty mieszkasz, mama
i tata?
Krzesła w rzędzie ustawione.
(Europa)
Wszyscy patrzą w jedną stronę.
A tam ściana  biała, płaska 
Na placach, podwórkach -
pokazuje świat w obrazkach.
- niejedna komórka. Gdy auto się
(kino)
znuży, tu śpi po podróży.
(garaż)
Po tablicy ona skacze, kreśląc na
niej białe znaki, proste, krzywe
Duże  świecą w górze.
i koślawe.
Małe  przy mundurze.
- Czy zgadniesz, kto to taki?
A ta w święta  o prezentach
(kreda)
pamięta.
(gwiazdka)
Z niej w szkole i w domu
nauczysz się wiele. Szanuj ją
Ma nieduże ucho, jest cienka,
i kochaj, jest twym przyjacielem.
stalowa, używa ją często do pracy
(książka)
krawcowa.
(igła)
Może być mała albo duża,
czasami szklane oczka zmruża,
Ma skorupkę, tak jak orzech, ale
zawsze jest mile uśmiechnięta,
bardzo, bardzo cienką, na
dlatego lubią ją dziewczęta.
śniadanie zjeść je możesz, raz na
(lalka)
twardo, raz na miękko.
(jajko)
25
Zawsze ma poduszkę, kołdrę, Śpiewa, mówi i gra, każdy
prześcieradło, ale samo nigdy do w domu je ma.
snu się nie kładło. (radio)
(łóżko) W oknie tej skrzyneczki oglądasz
bajeczki.
Każdy sportowiec marzy o tym,
(telewizor)
ażeby zdobyć srebrny lub złoty.
Jak razem się nazywa: babcia
(medal)
i prababcia siwa, dziadek
szpakowaty i dzieci  obok mamy
Dzięki niemu ludzie mogą przejść
i taty?
przez rzekę suchą nogą.
(rodzina)
(most)
Mają dwoje uszu, lecz nie słyszą
wcale. Za to ciąć materiał umieją
wspaniale.
(nożyce)
Na pięciu linijkach  dużo
Ma ich - dwanaście,
czarnych znaków. W nich ukryta
w każdym - po cztery. a imię
melodyjka dla muzyków
tworzą - trzy litery.
i śpiewaków.
(rok)
(nuty)
Nie jest ptakiem, lecz ma
skrzydła. Możesz się nim
w podróż wybrać.
(samolot)
W środku ma powietrze, nie ma
żadnej dziury, gdy rzucisz na
We mnie, w tobie, w każdym
ziemię, to skacze do góry.
z nas puka równo  raz po raz.
(piłka)
(serce)
Co to jest: kolorowe, malowane,
Po jednych chodzicie, drugie są
i kraszone i pisane - na Wielkanoc
w zeszycie, a na termometrze
darowane.
trzecie zobaczycie.
(pisanki)
(stopnie)
Pytanie nietrudne  to każdy
W jakim białym domu, kto
przyzna: jak się nazywa twoja
pierwszy odpowie, ludzie leżą
Ojczyzna?
w łóżkach, gdy walczą o zdrowie?
(Polska)
(szpital)
W każdej klasie mieszka. Ciemne
Choć jeden kłuje, a drugi kroi, to
ma oblicze. Często na niej piszę,
nikt przy stole ich się nie boi.
rysuję lub liczę.
(widelec i nóż)
(tablica)
26