10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO www.gazetapodatkowa.pl
W dalszej części artykułu omówiona zostanie ewidencja kosztów wyłącznie na kontach
zespołu 5. Prowadząc ewidencję kosztów tylko na kontach zespołu 5 stowarzyszenie będzie
Księgi stowarzyszenia prowadzącego
obowiązane sporządzać rachunek zysków i strat wyłącznie według wariantu kalkulacyjne-
go.Ewidencja taka powinna być prowadzona w sposób umożliwiający rozliczanie kosztów
dotyczących działalności statutowej i działalności gospodarczej.
działalność gospodarczą
Ewidencja kosztów działalności statutowej powinna być nadal prowadzona według zasad
Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarob- określonych w ż 2 ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 listopada 2001 r.
kowych i samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz Ewidencję tych kosztów można prowadzić na następujących kontach syntetycznych:
uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności. Wynika to z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia  konto 50-0  Koszty realizacji zadań statutowych ,
7 kwietnia 1989 r.  Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. nr 79, poz. 855 ze zm.).  konto 50-1  Koszty administracyjne .
Zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych przez stowarzyszenia, którego działalność po- Ewidencję kosztów działalności gospodarczej  w zależności od rodzaju tej działalności
lega wyłącznie na realizacji celów określonych w statucie określają przepisy rozporządzenia można prowadzić na kontach syntetycznych:
Ministra Finansów z dnia 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości  konto 50-2  Koszty produkcji przemysłowej ,
dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi nieprowadzącymi działalności  konto 50-3  Koszty działalności usługowej ,
gospodarczej (Dz. U. nr 137, poz. 1539 ze zm.). W takim przypadku, księgi prowadzone są  konto 50-4  Koszty działalności handlowej ,
w sposób uproszczony. Również sprawozdanie finansowe sporządza się w formie uproszczonej  konto 52-0  Koszty sprzedaży produktów .
określonej w ż 3 ust. 2 rozporządzenia oraz w załączniku nr 1 i 2 do tego rozporządzenia. Do każdego wymienionego wyżej konta syntetycznego należy prowadzić ewidencję
Z art. 34 ustawy Prawo o stowarzyszeniach wynika, iż stowarzyszenie może prowadzić kosztów według ich rodzajów  ze szczegółowością określoną w załączniku nr 1 do ustawy
działalność gospodarczą, według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach. Ro- o rachunkowości dla rachunku zysków i strat sporządzanego według wariantu porównaw-
dzaj i rozmiar działalności gospodarczej powinien określać statut stowarzyszenia. W takim czego.
przypadku dochód z działalności gospodarczej powinien służyć realizacji celów statutowych Jeżeli przy działalności produkcyjnej ewidencja zapasów produktów prowadzona jest
i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków. w cenach ewidencyjnych różniących się od kosztów wytworzenia, celowe jest stosowanie
Jeżeli stowarzyszenie rozpocznie działalność gospodarczą w trakcie roku obrotowego, konta 58  Rozliczenie kosztów działalności . Na nim dokonuje się porównania rzeczy-
wówczas z dniem jej podjęcia obowiązane jest stosować przepisy ustawy o rachunkowości wistego kosztu wytworzenia wyprodukowanych produktów z wartością tych produktów
odnoszące się do jednostek prowadzących działalność gospodarczą (ż 4 rozporządzenia). w cenach ewidencyjnych. Powstałą różnicę na koncie 58 traktuje się jako odchylenia od cen
Jest to równoznaczne z prowadzeniem ksiąg rachunkowych w sposób umożliwiający spo- ewidencyjnych produktów (kredytowe lub debetowe) i ujmuje na koncie 62  Odchylenia od
rządzenie sprawozdania finansowego zgodnie z art. 42 ustawy o rachunkowości (Dz. U. cen ewidencyjnych produktów , zapisem:
z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.) oraz załącznikiem nr 1 do tej ustawy. a) odchylenia kredytowe: Wn konto 58, Ma konto 62,
b) odchylenia debetowe: Wn konto 62, Ma konto 58.
Przychody stowarzyszenia
Odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych (kredytowe lub debetowe) przy-
Majątek stowarzyszenia powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapi- padające na sprzedane wyroby wyksięgowuje się z konta 62, zapisem:
sów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz z ofiarności  Wn/Ma konto 70-1  Koszt sprzedanych produktów ,
publicznej. Stowarzyszenie, z zachowaniem obowiązujących przepisów, może przyjmować  Ma/Wn konto 62  Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów .
darowizny, spadki i zapisy oraz korzystać z ofiarności publicznej. Stowarzyszenie może Więcej o rozliczeniu kosztów działalności produkcyjnej pisaliśmy w Gazecie Podatkowej
otrzymywać także dotację według zasad określonych w odrębnych przepisach. nr 76 z dnia 20 września 2007 r.
Wymienione wyżej przychody z działalności statutowej ujmuje się na koncie 70-0 Ewidencję pozostałych kosztów operacyjnych, kosztów finansowych, strat nadzwyczaj-
 Przychody działalności statutowej . W ewidencji analitycznej prowadzonej do tego konta nych prowadzi się według ogólnych zasad określonych dla jednostek gospodarczych.
oddzielnie ujmuje się poszczególne rodzaje przychodów.
Prezentacja przychodów i kosztów dotyczących działalności statutowej
W przypadku podjęcia działalności gospodarczej ewidencję poszczególnych rodzajów
i gospodarczej w rachunku zysków i strat
przychodów z tej działalności można prowadzić na następujących kontach:
 70-1  Sprzedaż produktów , Sprawozdanie finansowe za rok obrotowy, w którym stowarzyszenie podjęło działalność go-
 70-2  Sprzedaż usług , spodarczą sporządza się w sposób określony w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości.
 73-0  Sprzedaż towarów , Należy też uwzględnić art. 50 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym informacje zawarte
 74-0  Sprzedaż materiałów . w sprawozdaniu mogą być wykazywane ze szczegółowością większą niż określona w za-
Pozostałe przychody operacyjne, przychody finansowe oraz zyski nadzwyczajne prowa- łącznikach do ustawy, jeżeli wynika to z potrzeb lub specyfiki jednostki.
dzi się według zasad ogólnych przewidzianych dla jednostek gospodarczych. Stowarzyszenie prowadzące działalność gospodarczą powinno w rachunku zysków i strat
sporządzanym według wariantu kalkulacyjnego wykazać w wierszu A i B w odrębnych
Rachunek kosztów
pozycjach:
Stowarzyszenie, przed rozpoczęciem działalności gospodarczej powinno określić sposób  przychody z działalności statutowej i koszty realizacji tych zadań oraz
prowadzenia rachunku kosztów. Wskazane jest w takim przypadku prowadzenie pełnego  przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów oraz koszty sprze-
rachunku kosztów, tj. na kontach zespołu 4 (koszty według rodzaju) oraz równocześnie danych towarów i materiałów.
na kontach zespołu 5 (według funkcji) lub wyłącznie na kontach zespołu 5. W pierwszym Ponadto w wierszu C należy wykazać odrębnie:
przypadku kierownik jednostki powinien dokonać wyboru wariantu sporządzania rachunku  wynik finansowy działalności statutowej (wielkość dodatnia lub ujemna),
zysków spośród dwóch możliwych określonych w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowo-  zysk (stratę) brutto ze sprzedaży.
ści, a więc wariant porównawczy lub kalkulacyjny. Stosowny zapis w tej sprawie powinna Pozostałe pozycje rachunku zysków i strat wykazuje się według ogólnych zasad.
zawierać dokumentacja opisująca przyjęte zasady (politykę rachunkowości), o której mowa
Ewa Gruchot
w art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości).
wej oraz wyniku finansowego jednostki, mogą zostać jednorazowo odpisane w koszty
Porady eksperta
działalności operacyjnej w styczniu 2008 r. Zapis o tym, że wydatki ponoszone na
prenumeratę prasy, poradników, czasopism fachowych itp. zaliczane będą w ciężar
kosztów jednorazowo, powinien się wówczas znalez
ć w zasadach (polityce) rachun-
Ewidencja kosztów prenumeraty gazety na 2008 r.
kowości jednostki.
Jak ująć w księgach rachunkowych koszt prenumeraty Gazety Podatko-
Przykład
wej na 2008 r., jeżeli fakturę otrzymałam w listopadzie 2007 r.? Jednostka
Jednostka dokonała w listopadzie 2007 r. wpłaty na prenumeratę Gazety Podat-
prowadzi ewidencję kosztów w zespole 4 i 5.
kowej na 2008 r. w kwocie brutto: 250 zł. W tym też miesiącu jednostka otrzymała
Koszty prenumeraty gazety za 2008 r. poniesione w 2007 r. są to koszty przyszłych fakturę VAT potwierdzającą dokonaną wpłatę. Kwotę kosztu prenumeraty jako nie-
okresów. Dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów istotną odniesiono w koszty w styczniu 2008 r. Jednostka ewidencjonuje koszty na
do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane będą koszty lub kontach zespołu 4 i 5.
przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdaw-
czy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione. Stanowi o tym art. 6 ust. 2 ustawy Dekretacja
o rachunkowości. 1. WB  wpłata na prenumeratę Gazety na 2008 r. w listopadzie 2007 r.: 250 zł
Wynika z tego, że koszty prenumeraty co do zasady podlegają rozliczeniu w czasie za - Wn konto 21  Rozrachunki z dostawcami
pośrednictwem konta 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów (w analityce: Czynne (w analityce: Wydawnictwo Podatkowe GOFIN),
rozliczenia międzyokresowe). W przypadku poniesienia w listopadzie 2007 r. kosztów - Ma konto 13 0  Rachunek bieżący .
prenumeraty na 2008 r., w księgach rachunkowych należałoby dokonać zapisu: 2. FV dotycząca prenumeraty księgowana w listopadzie 2007 r.:
1. FV  zaksięgowanie w listopadzie 2007 r. faktury dotyczącej prenumeraty: a) wartość w cenie zakupu 233,64 zł
a) wartość w cenie zakupu - Wn konto 30  Rozliczenie zakupu ,
- Wn konto 30  Rozliczenie zakupu , b) VAT według stawki 7% 16,36 zł
b) VAT podlegający odliczeniu - Wn konto 22  VAT naliczony i jego rozliczenie ,
- Wn konto 22  VAT naliczony i jego rozliczenie , c) łączna kwota zobowiązania 250 zł
c) łączna kwota zobowiązania - Ma konto 21  Rozrachunki z dostawcami
- Ma konto 21  Rozrachunki z dostawcami (w analityce: Wydawnictwo), (w analityce: Wydawnictwo Podatkowe GOFIN),
d) zarachowanie kosztu do rozliczenia w czasie d) zarachowanie kosztu do rozliczenia 233,64 zł
- Wn konto 40  Koszty według rodzajów , - Wn konto 40  Koszty według rodzajów ,
- Ma konto 30  Rozliczenie zakupu - Ma konto 30  Rozliczenie zakupu
oraz oraz
- Wn konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów (w analityce: Czynne - Wn konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów
rozliczenia międzyokresowe), (w analityce: Czynne rozliczenia międzyokresowe),
- Ma konto 49  Rozliczenie kosztów . - Ma konto 49  Rozliczenie kosztów .
2. PK  odpisy w poszczególnych miesiącach 2008 r.: 3. PK  jednorazowy odpis w styczniu 2008 r.: 233,64 zł
- Wn konto zespołu 5 - Wn konto zespołu 5,
- Ma konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów (w analityce: Czynne - Ma konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów
rozliczenia międzyokresowe). (w analityce: Czynne rozliczenia międzyokresowe).
Jeżeli koszty prenumeraty na 2008 r. nie stanowią kwoty istotnej i nie wywierają
Dorota Przybyszewska
znaczącego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finanso-
Gazeta Podatkowa nr 90 " 8.11.2007 r.