sredniowiecze027aangelsa

Temat: Jak ludzie średniowiecza wyobrażali sobie śmierć i jakie odczucia,
skojarzenia, refleksje ona w nich wywoływała?

Śmierć już od tysiącleci jest podstawowym problemem w filozofii, teologii i
religioznawstwie. Pytanie o to, czy stanowi ona kres istoty ludzkiej trapi nas
od początku istnienia człowieka. Powstało już wiele koncepcji życia
pozagrobowego. Niebo i Piekło, Nirwana, Eldorado, czy Pola elizejskie i Tartar
to tylko część miejsc, w które dusza może trafić po śmierci. Jeśli na to
zasłużyła będzie tam w wieczności odpoczywać od trudów przemijającego życia. Tak
jest też w religii chrześcijańskiej. Śmierć stanowi tu początek dalszego życia.
Będzie nim albo wieczne potępienie albo oglądanie Boga w chwale. Wszystko zależy
od sądu ostatecznego, na którym zmarły rozliczany jest ze wszystkich czynów
swojego życia.
Okresem największego rozkwitu kościoła katolickiego było średniowiecze. Cała
ówczesna Europa objęta została ideałami skromnego życia mającego zapewnić
zbawienie. Momentem przejścia w wieczność była śmierć. Mimo, że stanowiła koniec
życia traktowano ją powszechnie jako początek czegoś lepszego,doskonalszego.
Święty Augustyn pisał, że człowiek będąc na ziemi nie może osiągnąć ani dobra,
ani szczęścia. Dopiero w królestwie bożym będzie to moż-liwe. Wcielenie tych
przekonań stanowili święci, którzy wiodąc ascetyczny tryb życia przed-kładali
modlitwę nad pracę i naukę.
Śmierć była więc czymś wyjątkowym, bardzo dwuznacznym. Mimo, że zmarły miał
teraz otwartą drogę do nieba, jego odejście wywoływało zawsze smutek i płacz.
Dlaczego bliscy nie cieszyli się,że zostanie zbawiony? Jeśli śmierć miała być
początkiem wspanialszego życia, to z jakiego powodu ludzie uosobiali ją z trupem
lub szkieletem? Nie mogli pojąć śmierci. Każdy człowiek musiał przez nią
przejść, a mimo tego nikt jej nie znał. Bali się też, że mogą zmarnować szansę i
zostać na zawsze potępieni. Wielu chciało więc żyć tak, by na łożu śmierci móc
spokojnie patrzeć w przyszłość.
Tymczasem kościół przypominał "memento mori". Śmierć mogła bowiem zaskoczyć
człowieka w każdym momencie. Panujące epidemie, zarazy, najazdy wrogów
dziesiątkowały średniowieczne miasta. Coraz więcej ludzi zaczęło dostrzegać
nietrwałość życia ziemskiego. Pisarze w swych utworach opisywali marność
egzystencji ludzkiej. Bernard z Morlay zastanawiał się co się stało ze
wspaniałymi cywilizacjami starożytności. Gdzie wielka Babilonia, egzotyczna
Per-sja, czy potężny Rzymu. Co stało się ze wspaniałymi ludźmi przeszłości?
Dariusz, Aleksander Wielki,czy Juliusz Cezar byli u szczytu wspaniałości. Dziś
jednak poza pamięcią nic po nich nie zostało.
Średniowieczne społeczeństwo podzielone było na stany. Ludzie bogaci mieszkali
obok mniej zamożnych mieszczan i biednej warstwy chłopskiej. Dla ubogich życie
było bardzo ciężkie. Często śmierć była dla nich jedynym zbawieniem od trosk
doczesnych. Bogaci natomiast, nie-pewni losów pośmiertnich, woleli żyć w
dostatku na ziemi. Śmierć była jednak bezlitośnie spra-wiedliwa. Urodzenie się
bogaczem lub żebrakiem było czystym przypadkiem. Śmierć wyrów-nywała jednak
wszystkie różnice.Każdemu zabierała bowiem wszystko, co miał.
Całe życie ludzi średniowiecznych podporządkowane było momentowi śmierci.Zamożni
rzucali swe majątki, by oddać się służbie Boga. Powoli wizja marności zaczęła
jednak ludzi przygnębiać. Chwalebna "ars moriendi" zmieniła się w obsesję
śmierci i uierania. Bojaźliwy stosunek ludzi średnio-wiecznych do śmierci i Boga
wynikał głównie z powodu bezradności wobec chorób i różnych zaraz. Czowiek dużo
częściej niż dziś stykał się ze śmiercią. Widział jak umierają jego bliscy nie
mogąc im pomóc. Pragnął więc lepszego życia w Niebie.