WETERYNARIA
KONIE
W PRAKTYCE
Paweł Golonka
Szpital dla koni, Gliwice
W pierwszej części artykułu autor przedstawił zagadnienia wstępne diagnostyki kulawizn:
wywiad, oglądanie konia w spoczynku oraz w ruchu i próby zginania. W tej części zajął
się omówieniem badania palpacyjnego chorej kończyny.
Kulawizna u koni
PODSTAWY DIAGNOSTYKI  CZ. II
Badanie poprzez omacywanie polega bądz
urazu trzeszczki kopytowej, o czym bardzo gwałtownie reagują na badanie
na systematycznej palpacji kończyny, od nadmieniłem w pierwszej części artyku- palpacyjne kopyta. Należy porównać
kopyta w górę. łu. Obecność w podeszwie białej, mięk- reakcję na badanie z reakcją podczas
kiej tkanki, najczęściej umiejscowionej badania drugiej nogi. Często też konie
BADANIE KOPYTA w rowkach strzałkowych, pozwala na gwałtownie wyrywają kończynę pod-
W związku z koniecznością wywoła- rozpoznanie raka rzekomego kopyta lub czas pierwszego ucisku, natomiast przy
nia odpowiedniego nacisku używamy strzałki. Tkanka taka zwykle krwawi drugim i następnych nie reagują wcale.
czułek kopytowych. Przykładamy je od bardzo łatwo przy dotknięciu (12). Na- W sytuacji uzyskania reakcji bólowej,
ściany przedkątnej i towarzyszącego leży uważać na możliwą nadwrażliwość a niemożności dostrzeżenia jej przy-
fragmentu podeszwy, poprzez ścianę podeszwy na badanie. Niektóre konie czyny, wymagane jest wykonanie zdjęć
przyśrodkową, przednią, boczną, aż
do przeciwległej ściany przedkątnej.
Wywołanie bolesności któregokolwiek
odcinka może świadczyć o lokalizacji
przyczyny kulawizny wewnątrz puszki
kopytowej. Ból może być spowodowa-
ny septycznym zapaleniem tworzywa
kopytowego, zagwożdżeniem  wtedy
zwykle bolesność ograniczona jest do
okolicy odnośnego podkowiaka, na-
gwożdżeniem  otwór wejściowy może
być początkowo dobrze zamaskowany,
zwłaszcza przy niewielkim rozmiarze
ciała obcego, lub ochwatem  jak
wspomniano, największy ból dotyczy
przedniej części kopyta i okolicy przed
grotem strzałki (bolesność przedniej
ściany nie wyklucza oczywiście two-
rzenia się ropnia w tej części). Należy
jednak wziąć pod uwagę możliwość
reakcji bólowej towarzyszącej zapale-
niu stawu kopytowego czy złamaniu
kości kopytowej. Przed przystąpieniem
do badania podeszwa kopyta powinna
być dobrze rozczyszczona. W ten spo-
sób uwidocznimy krwiaki podeszwy
lub przerwy ciągłości podeszwy i linii
białej. Otwory znajdujące się przyśrod-
kowo od linii białej mogą prowadzić do
kanału zakończonego ogniskiem ropy
(16). Oddzielenie ściany od podeszwy
na przebiegu wspomnianej linii często
związane jest z infekcją głębiej leżących
struktur. Bywa, że oddzielenie jest tak
głębokie, iż do rozpadliny można bez
przeszkód wprowadzić podkowiaka
na całą długość. Deformacje linii białej
mogą wreszcie świadczyć o istnieniu
tzw. słupka rogowego. Omacywanie
czułkami strzałki kopytowej może
wywołać reakcję w przypadku jej urazu Fot. 1. Badanie czułkami kopytowymi.
MAJ-CZERWIEC " 3/2005 77
WETERYNARIA
K ONIE
W PRAKTYCE
rentgenowskich palca celem wyklucze- BADANIE P
CINY może świadczyć o jej złamaniu. Pogru-
nia np. złamania kości kopytowej lub Badanie rozpoczynamy od omacywa- bienie gałęzi mięśnia międzykostnego
trzeszczki, jak też innych schorzeń kości nia na kończynie obarczonej  badamy w miejscu ich przyczepu do trzeszczek
oraz stawu kopytowego. Większości grzbietową i boczne powierzchnie kości najczęściej dowodzi stanu zapalnego
chorób kopyta, zwłaszcza zapaleniom pęcinowej i koronowej, zwracając uwa- (14). Omacując grzbietową stronę stawu
septycznym i aseptycznym, towarzyszy gę na możliwe deformacje szczególnie pęcinowego, należy zwrócić uwagę na
wzmożone tętnienie w tętnicach pal- okolicy stawu koronowego. Dotykamy ewentualne rozdęcie torebki stawowej,
cowych. Wyczuwamy je, przykładając przyśrodkowej i bocznej gałęzi prostow- którego nie powinno się pomylić z po-
palce na wysokości trzeszczek pęci- niczej więzadła zawieszającego trzeszcz- większeniem torebki podścięgnowej
nowych. Pęknięcie ściany bocznej lub ki pęcinowe i miejsc ich połączenia ścięgna prostownika wspólnego palca.
przyśrodkowej na granicy ze ścianą z prostownikiem na grzbietowej po- Podobne badania wykonujemy na koń-
przedkątną idące od koronki do pode- wierzchni pęciny. W obszarze pomiędzy czynie podniesionej, starając się poprzez
szwy, bolesne przy ucisku, może towa- kością pęcinową a ścięgnami zginaczy odpowiedni ucisk uzyskać reakcję bólo-
badamy naczynia krwionośne i nerwy wą. Zwłaszcza zapalenie mięśnia mię-
(10). Czasem można wyczuć blizny po dzykostnego w miejscu jego przyczepu
przeprowadzonej neurektomii. Same do trzeszczki (trzeszczek) pęcinowych
zginacze wraz z otulającą je pochewką powoduje bardzo silny ból podczas uci-
ścięgnową omacujemy od dolnej grani- sku. Zginanie i wykręcanie stawu może
cy więzadła pierścieniowego aż do ich spowodować reakcję przy istniejącym
zniknięcia pomiędzy piętkami. Rozdęcie stanie zapalnym stawu, a ewentualnie
pochewki ścięgnowej towarzyszy zwykle wyczuwalna krepitacja może świadczyć
jej zapaleniu lub schorzeniu struktur o złamaniu kości. Samo ograniczenie
znajdujących się w jej sąsiedztwie, np. fleksji stawu bez towarzyszącej bolesno-
urazowi więzadeł skośnych i prostego ści nie jest dowodem na jakąkolwiek cho-
trzeszczek pęcinowych, normalnie nie- robę. Obrzęk torebki stawowej zdarza się
wyczuwalnych (18). Podobne badanie przy istniejącej osteochondrozie, chociaż
przeprowadzamy także na kończynie brak powiększenia stawu nie wyklucza jej
podniesionej. Wykonujemy przy tym istnienia (8, 14).
powolne ruchy zginania i prostowania
palca. Ból temu towarzyszący może BADANIE ŚRÓDR
CZA
świadczyć o zapaleniu któregoś ze sta- Dokładnie i na całej długości oma-
wów. Prosimy pomocnika o przytrzyma- cujemy ścięgna prostowników oraz
nie nogi w okolicy stawu pęcinowego, miejsce przyczepu ścięgna prostownika
sami natomiast wykręcamy palec na promieniowego stawu nadgarstkowego
boki, trzymając za kopyto raz w pozycji do kości śródręcza III. Następnie badamy
wyprostowanej, a raz w pozycji zgiętej. kości rysikowe, począwszy od okolicy
Fot. 2. Obrzęk okolicy nadgarstka.
Przyjmuje się orientacyjnie, że reakcja nadgarstka, przesuwając palcami w dół
rzyszyć częściowej martwicy chrząstki bólowa podczas badania palca wypro- kończyny. Pomiędzy nimi znajduje się
kopytowej. Często z takiej szczeliny stowanego świadczy o schorzeniu stawu mięsień międzykostny  początkowa jego
wydobywa się krew lub od dołu ropa kopytowego, natomiast palca zgiętego część (1/3) jest niewyczuwalna w pozycji
(14). Po zakończeniu badania samej  raczej o schorzeniu stawu korono- pełnego obarczania nogi, schowana
puszki przesuwamy palcami po koronce. wego (16). W przypadku zapalenia pomiędzy kością śródręcza II i IV a ścię-
Czasem można wyczuć miękkie, lekko wymienionych więzadeł trzeszczek pę- gnem zginacza głębokiego. Pozostałe 2/3
wilgotne miejsce, przez które wydostaje cinowych możemy je wyczuć pomiędzy są łatwo dostępne (18). Silny stan zapalny
się ropa nie mogąca znalez
ć ujścia od zginaczami a kością pęcinową. może jednakże pogrubić zarys mięśnia do
strony podeszwy. Miękka i zapadnięta tego stopnia, że i początkowa 1/3 stanie
ponad ścianą przednią koronka, czasa- BADANIE STAWU P
CINOWEGO się dostępna palpacyjnie w tej pozycji.
mi bardzo bolesna, zdarza się podczas Badanie rozpoczynamy od omacywa- Okolica przyczepu początkowego tego
przebiegu ochwatu, natomiast obrzęk nia zachyłków stawu pęcinowego znaj- mięśnia jest jednak zwykle trudno osią-
koronki może towarzyszyć zapaleniu dujących się pomiędzy kością śródręcza galna, będąc w całości przykrytą przez
stawu kopytowego lub złamaniu wy- (śródstopia), końcem kości rysikowej, ścięgno zginacza głębokiego. Czasem
rostka wyprostnego kości kopytowej więzadłami pobocznymi trzeszczek pęci- jednak przy stanie zapalnym ucisk tej
(4). Dwukrotnie zdarzyło mi się badać nowych a boczną oraz przyśrodkową ga- okolicy wywołuje ból (2). Zapalenie po-
konie z bardzo dużym obrzękiem piętek łęzią więzadła zawieszającego trzeszczki. chewki nadgarstkowej ścięgien zginaczy
i silną bolesnością tej okolicy. W obu Następnie omacujemy grzbietowy zachy- manifestuje się jej obrzękiem, wyczuwal-
przypadkach przyczyną było ciało obce łek pochewki ścięgien zginaczy (17, 18). nym tuż pod nadgarstkiem, natomiast
wbite początkowo w strzałkę, które to- Przesuwając palcem wzdłuż tylnej krawę- zapalenie głowy dodatkowej ścięgna
rowało sobie drogę w kierunku piętek. dzi ścięgna zginacza powierzchownego, zginacza głębokiego może wyrażać się
W jednym wypadku był to kawałek usiłujemy wyczuć górną granicę więzadła zgrubieniem i bólem podczas uciskania.
drutu, a w drugim  ostro zakończona, pierścieniowego stawu pęcinowego. Gra- Lepiej jednak wspomniane struktury
twarda drzazga. O ile badanie podeszwy nica ta w warunkach prawidłowych jest badać na kończynie podniesionej i lekko
czułkami kopytowymi wykonujemy na niewyczuwalna, jej stwierdzenie może zgiętej, kiedy ścięgna są rozluz
nione (14).
kończynie podniesionej, o tyle badanie świadczyć o przykurczu wspomnianego Deformacje ścięgien zginaczy i bolesność
koronki najlepiej wykonać na kończynie więzadła. Dokładnie badamy trzeszczki związane są zwykle ze stanem zapalnym.
obciążonej i postawionej na podłożu. pęcinowe  bolesność którejś z nich Dokładna lokalizacja zwłaszcza najczę-
78 MAJ-CZERWIEC " 3/2005
WETERYNARIA
K ONIE
W PRAKTYCE
ściej występujących zmian w obrębie nej łokcia. Może on ulegać zropieniu. barkowego. Kaletka znajduje się po-
ścięgna zginacza powierzchownego po- Bolesność kości łokciowej i bardzo silna między guzkami większym i mniejszym
zwala wstępnie określić rodzaj leczenia, kulawizna, aż do braku obarczania chorej kości ramiennej. Jej zapalenie bywa
różny w zależności od umiejscowienia kończyny, zwykle oznacza jej złamanie także samoistne. Znieczulenie kaletki
deformacji. Przesuwając palcami wzdłuż (14). Brak krepitacji nie oznacza, że zła- nie musi przynieść efektu w przypadku
ścięgien, staramy się je od siebie rozdzie- mania nie ma; jeśli okolica jest bolesna, zapalenia również wspomnianego przed
lić celem wykluczenia lub potwierdzenia należy wykonać zdjęcia rentgenowskie chwilą ścięgna. U niektórych koni ka-
obecności zrostów pomiędzy ścięgnami. celem określenia stanu faktycznego. Nie letka może komunikować się z torebką
Uciskając nakostniaki na kości rysikowej omawiam wykonywania zdjęć rentge- stawu. Manipulacja podniesioną koń-
lub kości śródręcza III, wywołujemy nowskich, wspominam o tym jedynie czyną dotyczy odwodzenia oraz zginania
reakcję bólową w przypadku aktywnego dlatego, że niedawno badałem dwa konie i prostowania stawu barkowego. W tym
procesu zapalnego. Jeśli jednak okostna ze złamaną kością łokciową, u których celu trzymamy kończynę w okolicy
wygoiła się, to reakcja bólowa nie wy- początkowo nie wykonano zdjęć RTG, przedramienia. Określamy w ten spo-
stępuje. Bardzo istotne znaczenie ma zalecając jedynie pobyt konia w boksie. sób ruchomość stawu. W przypadku
badanie porównawcze, gdyż u pewnych Tak nieodpowiedzialne postępowanie podejrzenia złamania badanie należy
koni każdy ucisk będzie wywoływał ból. uniemożliwiło, z powodu upływu czasu, wykonywać ostrożnie (6).
Należy zatem sprawdzić reakcję kończyny wykonanie zabiegu osteosyntezy, przy-
zdrowej; zwłaszcza omacywanie ścięgien wracającego sprawność kończyny. Za- BADANIE KOC
CZYNY
może u koni wrażliwych powodować palenia i zwyrodnienia stawu łokciowego MIEDNICZNEJ
wyrywanie kończyny. Ucisk stosowany zdarzają się niezwykle rzadko. U z
rebiąt Badanie to odbywa się analogicznie jak
podczas badania musi mieć odpowied- może dochodzić do ropnego zapalenia kończyny piersiowej, od kopyta do stawu
nią siłę, ponieważ zbyt mocny lub zbyt tego stawu w trakcie przebiegu kulawki skokowego.
słaby uniemożliwi obiektywną ocenę  wyczuwalna jest wtedy powiększona
wyników. torebka stawowa. Manipulacja stawem BADANIE STAWU SKOKOWEGO
łokciowym może wywołać krepitację Rozpoczynamy je od badania kończyny
BADANIE OKOLICY towarzyszącą złamaniu kości ramiennej. obciążonej. Powiększenie objętości stawu
NADGARSTKA Przy podejrzeniu złamania badanie nale-
Na lekko zgiętej kończynie badamy ży przeprowadzić niezwykle delikatnie!
torebki stawowe, ich wypełnienie oraz
ewentualną bolesność. Omacujemy BADANIE STAWU
grzbietowe krawędzie kości tworzących BARKOWEGO I A
OPATKI
staw nadgarstkowy. U z
rebiąt znaczenie Badanie przeprowadzamy na koń-
ma palpacja ścięgna prostownika wspól- czynie obciążonej, rozpoczynając od
nego palców, do pęknięcia którego łatwo identyfikacji grzebienia łopatki. Jest
dochodzi (3). Przyśrodkowo-tylna część on wyznacznikiem do badania mięśni
stawu nadgarstkowego to kanał garstka, nad- i podgrzebieniowego. Do ich atrofii
obrzęk lub bolesność tej okolicy mogą dochodzi wkrótce po porażeniu nerwu
wskazywać na występowanie zespołu nadłopatkowego. Złamania kości łopatki
kanału garstka. Istotne jest zbadanie zdarzają się po kopnięciach i są trudne
kości dodatkowej, która dość często do stwierdzenia w badaniu palpacyjnym.
ulega złamaniom. Poza tym w tej okolicy Delikatna manipulacja stawem barko-
bolesne procesy mogą być wywołane wym może być pomocna dla uzyskania
przez chrzęstniaki tworzące się na tyl- krepitacji; czasem trzeba posiłkować się
no-dalszej powierzchni kości promie- stetoskopem. Staw barkowy jest niewy-
niowej. Zapalenie pochewki ścięgnowej, czuwalny, osiągnąć go można za pomocą
jej tkliwość i rozdęcie często towarzy- igły punkcyjnej. Natomiast punktem
szą wspomnianemu zespołowi kanału łatwo dającym się wymacać jest guzek
garstka. Na grzbietowej powierzchni większy kości ramiennej (tuberculum
nadgarstka może być wyczuwalna torbiel, majus). Dogłowowo od niego biegną
Fot. 3. Obrzęk stawu skokowego.
najczęściej będąca wynikiem kontuzji, mięśnie dwugłowy ramienia i ramien-
lecz mogąca współistnieć, jako ochrona no-głowowy (10). Oba mogą być łatwo stępowo-goleniowego jest bardzo często
ścięgna prostownika wspólnego palca lub manipulowane. Jednak zawsze należy wyrazem występującej osteochondrozy
prostownika promieniowego nadgarstka, porównać wyniki badania z przeciwle- (14). Stanom zapalnym mogą jednakże
wraz z rozrostami kostnymi grzbietowej głą kończyną. Uwaga: konie cierpiące ulegać liczne w tej okolicy pochewki
powierzchni kości promieniowej (1, 4). na przewlekłą kulawiznę kończyny ścięgnowe. Wymaga to uwzględnienia
piersiowej zwykle wykazują wzmożoną w diagnozie różnicowej. Omacujemy
BADANIE PRZEDRAMIENIA tkliwość okolicy barku prawdopodobnie kości tworzące dalsze piętra stawu sko-
Urazy zamknięte tej okolicy to zwykle z powodu nieprawidłowego obarczania kowego; zgrubienia i deformacje mogą
krwiaki, złamania kości promieniowej chorej nogi i zbytniego przy tym napina- oznaczać zaawansowany proces zwyrod-
i fibro- lub osteomiopatie zginaczy, wy- nia mięśni (4)! Pogrubione ścięgno mię- nieniowy określany potocznie mianem
wołujące podczas badania znaczny ból. śnia dwugłowego leżące wewnątrz niego  szpat . Bardzo duży i bolesny obrzęk
wskazuje na zapalenie ścięgna, któremu stawu nasuwa podejrzenie złamania
BADANIE A
OKCIA może towarzyszyć zapalenie kaletki którejś z kości stępu. Podeszwową część
Często niebolesny twór w okolicy guza  bursa intertubercularis  oddzielającej stępu badamy, rozpoczynając od guza
łokciowego to wodniak torebki podskór- ścięgno mięśnia dwugłowego od stawu piętowego. Ścięgna tej okolicy są lepiej
80 MAJ-CZERWIEC " 3/2005
WETERYNARIA
K ONIE
W PRAKTYCE
dostępne przy kończynie podniesionej. krzyżowego przedniego. Niemożność mogąc obciążyć chorej nogi. Złamania
Na szczególną uwagę zasługuje ścięgno rozprostowania kończyny i jej obarcze- panewki mogą być często diagnozowane
zginacza powierzchownego, które może nia, a także silny obrzęk kolana zdarzają per rectum. Koń najczęściej nie jest w sta-
ulec oderwaniu od swojego przyczepu się przy zwichnięciu rzepki w kierunku nie w ogóle obciążyć kończyny (9, 14).
na guzie piętowym i dyslokacji na stronę dystalnym. Spada ona z miejsca swojego Znieczulenia diagnostyczne omówione
boczną lub przyśrodkową. Wyczucie tego prawidłowego położenia i tkwi pomiędzy zostaną w trzeciej części artykułu.
stanu jest możliwe zwykle tylko wkrótce kością udową a piszczelową, blokując
po urazie, następowy obrzęk utrudnia wykonanie jakiegokolwiek ruchu (11). Piśmiennictwo
badanie. Urazy guza piętowego prowadzić Powiększenie stawu udowo-rzepkowego 1. Auer J.A., Diseases of the carpus, Vet Clin
mogą do pojawienia się pipaka. Mianem zdarza się przy osteochondrozie oraz No Am, 1980.
tym określa się zapalenie kaletki pod- urazach rzepki. Bardzo duży ból może 2. Baker B.E., Current concepts in the dia-
skórnej guza piętowego (7, 13). wystąpić przy złamaniu rzepki. gnosis and treatment of musculotendinous
injures, Med Sci Sports Exer, 1984.
BADANIE PODUDZIA BADANIE UDA 3. Cattlin J.E., Rupture of the tendon of the
Dokładnie omacujemy bliższą część Dokładnie badamy mięśnie tej okolicy, extensor carpi radialis muscle in the horse,
kości piszczelowej  bolesna reakcja starając się wyczuć ewentualną atrofię, VM/SAC, 1964.
miopatie lub tkliwość. 4. Colahan P.T. i wsp., Equine Medicine
Omacywaniu podle- and Surgery, 4th ed., AVP Inc., Goleta,
gają głównie mięsień 1991.
dwugłowy uda, mię- 5. Denny H.R., The surgical treatment of
sień czworogłowy oraz fractures of the olecranon in the horse, Eq
mięśnie półbłoniasty Vet J 1, 1976.
i półścięgnisty (18). 6. Dyson S., Shoulder lameness in horses,
Zwłaszcza bolesność 4th ed., Lea & Febiger, Philadelphia,
tych ostatnich w 1/3 1987.
dalszej może świadczyć 7. Gabel A.A., Lameness caused by inflam-
o ewentualnej fibro- mation in the distal hock, Vet Clin No
miopatii, zaś zapalny Am, 1980.
obrzęk może stanowić 8. Haynes P.F., Diseases of the metacarpo-
następstwo zastrzyków phalangeal joint and metacarpus, Vet Clin
domięśniowych. Atro- No Am, 1980.
fia mięśni czasem wy- 9. Jeffcott L.B., Pelvic lameness in the horse,
stępuje jako schorzenie Eq Pract, 1982.
pierwotne, najczęściej 10. Krysiak K., Anatomia zwierząt, Tom 1,
Fot. 4. Pęknięcie ściany przyśrodkowej kopyta spowodowane martwicą chrząstki kopytowej.
jednak ma charakter 2, PWN, Warszawa 1981.
świadczyć może o niepełnym spiralnym wtórny i jest to wynik niepełnego obar- 11. McIlwrright C.W., Warren R.C., Di-
złamaniu. Istotne znaczenie ma badanie czania chorej nogi. Od strony przyśrod- stal luxation of the patella in the horse,
zginaczy stawu skokowego i prostowników kowej staramy się określić jakość tętna na JAVMA 181, 1982.
stawów palca oraz ich ścięgien, aż do guza tętnicy udowej. Tętnica ta leży w rynience 12. Moyer W., Therapeutic principles of
piętowego. Przy przerwaniu mięśnia strzał- pomiędzy mięśniami najdłuższym a grze- diseases of the foot, Proc. 27th Ann Mtg
kowego trzeciego ścięgno piętowe wspólne bieniowym. Brak tętna lub tętno ledwo AAEP, 1982.
jest pofałdowane podczas podnoszenia wyczuwalne pozwala podejrzewać trom- 13. Phillips T.N., Unusual hock problems,
kończyny, a podudzie wygląda, jakby było bozę tętnicy biodrowej zewnętrznej (4). Proc 32nd Ann Mtg AAEP, 1986.
skrócone. Brak napięcia ścięgna jest bardzo Złamanie kości udowej powoduje często 14. Stashak T.S., Adam s Lameness in
łatwo wyczuwalny, nie pozostawiając wąt- duży obrzęk jej okolicy. Czasem wyczu- Horses, 4th ed., Lea & Febiger, Phila-
pliwości co do rozpoznania (15). walny jest rozległy wylew krwi, a ostrożna delphia, 1987.
manipulacja kończyną pozwala usłyszeć, 15. Szabuniewicz M., Titus R.S., Rupture
BADANIE KOLANA lub częściej wyczuć, krepitacje. of the peronius tertius in the horse, VM/
Najprościej badanie kolana zacząć od SAC, 1967.
guzowatości kości piszczelowej i biegną- BADANIE MIEDNICY 16. Szeligowski E., Weterynaryjna dia-
cych ku górze więzadeł rzepki. Wypeł- I STAWU BIODROWEGO gnostyka chirurgiczna Kulczyckiego,
nienie przestrzeni pomiędzy więzadłami Omacujemy muskulaturę okolicy sta- PWRiL, Warszawa 1993.
może oznaczać obrzęk stawu udowo-pisz- wu biodrowo-krzyżowego. Po upadkach 17. Weaver J.C.B. i wsp., Radiographic
czelowego. Zwiększenie objętości stawu i urazach może dojść do nadwichnięcia anatomy of soft tissues attachements in
można wyczuć również zaraz za więzadłem w obrębie tego stawu, można wtedy the equine metacarpophalangeal and
przyśrodkowym rzepki w miejscu wyko- wykazać asymetrię prawej i lewej strony. proximal phalangeal region, Eq vet J 24,
nywania punkcji przyśrodkowego uchyłka Dokładnie badamy guzy biodrowe  po 1992.
stawu udowo-piszczelowego. Obrzęk uderzeniach np. o drzwi boksu możliwe 18. Wissdorf H i wsp., Praxisorientierte
uchyłka bocznego czasem wyczuwalny jest jest ich złamanie. Miednica dostępna Anatomie des Pferdes, M&H Sharper
z boku kończyny, w przestrzeni pomiędzy jest też poprzez badanie rektalne i jej Alfeld, Hannover 1998.
kością udową a piszczelową. U konia obie złamania mogą być w ten sposób dia-
części stawu udowo-piszczelowego nie gnozowane. Staw biodrowy jest trudno
mają komunikacji pomiędzy sobą (10). dostępnym stawem. Przy zwichnięciu lek. wet. Paweł Golonka
Powiększenie stawu najczęściej występuje stawu biodrowego kończyna wygląda na Szpital dla koni
przy uszkodzeniu łąkotek lub więzadła krótszą, koń zaś w ruchu  upada , nie 44-121 Gliwice, ul. Starogliwicka 105
82 MAJ-CZERWIEC " 3/2005