WETERYNARIA
WETERYNARIA
K ONIE
W PRAKTYCE
W PRAKTYCE
lek. wet. Paweł Golonka
Szpital dla koni, Gliwice
W pierwszej części artykułu autor przedstawił zagadnienia wstępne w diagnostyce kula-
wizn: wywiad, oglądanie konia w spoczynku oraz w ruchu, próby zginania. W części drugiej,
publikowanej w numerze 3/05  Weterynarii w praktyce , zajął się omówieniem badania pal-
pacyjnego chorej kończyny. Prezentujemy część trzecią  znieczulenia diagnostyczne.
Znieczulenia
diagnostyczne
KULAWIZNA U KONI. PODSTAWY DIAGNOSTYKI  CZ. III
W większości przypadków ortope- twiają tym samym postawienie diagnozy, nów zapalnych, a nawet martwicy skóry
dycznych nie udaje się dokładnie określić a często ich niewykonanie uniemożliwia w miejscu iniekcji (8). Wykonywanie znie-
przyczyny kulawizny za pomocą ogląda- rozpoznanie choroby. Ograniczają ilość czuleń zaczynamy od najbardziej obwodowej
nia i badania palpacyjnego. Znieczulenia zdjęć rentgenowskich do niezbędnego części kończyny. Przeciwwskazaniami do
diagnostyczne pozwalają niejednokrotnie minimum. Pamiętajmy też, że zmiana pato- wykonywania znieczuleń diagnostycznych
zawęzić obszar poszukiwań do określonej logiczna znaleziona na rentgenogramie nie są: ostra i nagła kulawizna, kulawizna bardzo
okolicy lub nawet precyzyjnie określić oznacza jednoznacznie znalezienia przy- wysokiego stopnia, podejrzenie złamania,
miejsce występowania bolesności. Uła- czyny kulawizny  np. wykonując zdjęcia procesy infekcyjne (phlegmona), (2). Istotnym
RTG kończyny miednicznej, znajdujemy warunkiem wykonania znieczulenia jest
odprysk kostny w stawie pęcinowym oraz bezpieczeństwo własne badającego oraz
zmiany OCD w stawie udowo-rzepkowym. osób pomagających. Używam zwykle igieł
Dopiero znieczulenie diagnostyczne po-  niebieskich (średnica 0,6 mm), a w po-
zwoli odpowiedzieć na pytanie, czy przy- szczególnych przypadkach  żółtych (śred-
czyną kulawizny są zmiany w obu stawach, nica 0,9 mm). Część skrótów dotyczących
czy tylko w jednym z nich (5). znieczuleń diagnostycznych zapożyczyłem
Wykonanie znieczulenia diagnostycz- bezpośrednio z literatury niemieckiej, uzna-
nego wymaga znajomości topograficznej jąc je za proste i przejrzyste.
anatomii konia. Rutynowo powtarzane
badanie prowadzi do automatyzacji wy- KOC
CZYNA PIERSIOWA
konania oraz do zapamiętania schematu Znieczulenie niższe gałązek
Fot. 1. Znieczulenie TPA 2
postępowania i interpretacji, stając się nerwów palcowych dłoniowych
niezbędnym elementem diagnostyki. (Rr. tori digitales) TPA 1
Znieczulenia diagnostyczne podzielić (od Tiefe Palmar Anaesthesie)
można na znieczulenia okołonerwowe Niższe znieczulenie nerwów palcowych,
 działające na nerwy zaopatrujące daną a właściwie ich gałązek zmierzających do
okolicę, blok okrężny  powodujący bez- okolicy piętek, wykonujemy w zgiętku
bolesność całej kończyny obwodowo od pęcinowym po obu stronach ścięgna
miejsca znieczulenia, bezpośrednie znie- zginacza głębokiego, tuż ponad wejściem
czulenie nasiękowe  znieczulające obszar wiązek nerwowych w głąb piętek. Unosząc
przypuszczalnego pochodzenia bólu oraz skórę, deponujemy 1,5 ml anestetyku po
znieczulenie torebek maziowych, którymi stronie bocznej i tyleż samo po stronie
są torebki stawów, kaletki maziowe oraz przyśrodkowej w okolicy przebiegu ner-
pochewki ścięgnowe (8). wów. Obszar objęty znieczuleniem dotyczy
Fot. 2. Znieczulenie MPA
głównie okolicy piętek.
Znieczulenia okołonerwowe W praktyce znieczulenie to wykonywane
Wykonujemy je zwykle rutynowo, gdy jest rzadko, najczęściej znieczulanie zaczy-
przyczyna kulawizny nie jest oczywista. namy od nerwów palcowych dłonio-
Absolutnie konieczne jest mycie rąk przed wych w połowie zgiętka pęcinowego
każdym zabiegiem oraz odkażenie skóry (TPA 2), (4). Robimy to analogicznie jak
konia w miejscu wykonania iniekcji za powyżej, jednakże w połowie długości
pomocą 70% alkoholu. Do znieczulenia zgiętka pęcinowego podajemy obustronnie
używamy bupiwakainy 0,5%. Jest ona łatwo po 3 ml środka znieczulającego. Nerwy mo-
dostępna w Polsce. Używać można również żemy wyczuć, przesuwając palcem dookoła
mepiwakainy, natomiast użycie polocainum tylno-bocznej i tylno-przyśrodkowej części
hydrochloricum lub lignokainy uważam za pęciny. Następnie unosimy fałd skórny
Fot. 3. Znieczulenie IOA niewskazane z powodu możliwych odczy- ponad nerwem i w tak powstałą przestrzeń
48 WRZESIEC
-PAy
DZIERNIK " 5/2005
WETERYNARIA
K ONIE
W PRAKTYCE
wstrzykujemy anestetyk. Podanie preparatu Nerwy dłoniowe znieczulamy ponad ponieważ jest to kolejny etap znieczu-
musi odbywać się bez wyczuwalnego opo- trzeszczkami pęcinowymi, prowadząc igłę leń diagnostycznych, celowe wydaje
ru, w przeciwnym razie oznaczać to może, równolegle do przebiegu ścięgien zginaczy się umieszczenie opisu w tym miejscu.
że końcówka igły znajduje się śródskórnie w rynience pomiędzy zginaczem głębokim Środek znieczulający oblewa tu również
lub w ścięgnie. Należy wtedy skorygować a mięśniem międzykostnym. Ilość środka odchodzące od nerwu łokciowego nn. me-
położenie igły. Jeśli reakcja konia na ukłucie znieczulającego wynosi na każdą stronę tacarpei palmaris lat. et med. (10). Gdybyśmy
jest bardzo agresywna lub paniczna, mimo 4-5 ml. Natomiast nerwy śródręczne (nervi pominęli uprzednio wykonanie IOA,
założonej dutki, należy raczej odstąpić metacarpei palmaris lat. et med.) znieczula- interpretacja wyniku byłaby niemożliwa,
od wykonywania dalszych czynności, my poniżej zakończenia kości rysikowej gdyż nerwy te, jak wspomniano, unerwiają
gdyż może to doprowadzić do wypadku. bocznej i przyśrodkowej, pomiędzy kością głębokie obszary stawu pęcinowego,
Po iniekcji polecamy spacerować z koniem śródręcza III a trzeszczką pęcinową odpo- a więc brak zniesienia kulawizny po IOA
przez około 10-15 minut, a następnie wiedniej strony. Ilość anestetyku wynosi i jej zanik po opisywanym znieczuleniu
sprawdzamy stopień kulawizny w kłusie. po 3 ml na każdą stronę. W ten sposób przyczepu mięśniowego jednoznacznie
UstÄ…pienie bÄ…dz
istotne zmniejszenie ku- osiągamy bezbolesność okolicy stawu pę- wskazuje na jego schorzenie (1).
lawizny oznacza pozytywny efekt znieczu- cinowego. Jednak głębokie struktury stawu
lenia i określenie miejsca bolesności. pęcinowego unerwiane są przez gałązki od- Znieczulenie nerwu łokciowego
Jeśli istnieją wątpliwości co do prawi- chodzące od nerwów śródręcznych powyżej Wkłucia dokonujemy w kończynę opartą
dłowości wykonania znieczulenia, to stan miejsca znieczulenia, pod główkami kości na podłożu. Miejsce iniekcji znajduje się
bezbolesności sprawdzamy, nakłuwając rysikowych (11). Zdarzyć się może zatem, że w odległości dłoni ponad kością nadgarstka
igłą skórę ponad piętkami. W przypadku wykonując znieczulenie FPA, nie uzyskamy dodatkową, w rowku pomiędzy musculus
braku czucia skórnego uznajemy znieczu- wystarczającego zniesienia bólu w stawie flexor carpi ulnaris a musculus extensor carpi
lenie za wykonane prawidłowo. Obszar pęcinowym. Aby wyeliminować błędną ulnaris (7). Nerw położony jest na głęboko-
objęty anestezją to: trzeszczka kopytowa interpretację wyników, jako następny krok ści około 1-1,5 cm. Igłę o średnicy 0,9 mm
(ossesamoideum distale), torebka trzeszczki wykonujemy znieczulenie znane jako... wprowadzamy prostopadle do powierzchni
kopytowej (bursa podotrochlearis), piętki, skóry i w okolicy przebiegu nerwu depo-
przyczep końcowy ścięgna zginacza ...znieczulenie międzykostne nujemy 15 ml anestetyku. Zniesienie kula-
głębokiego, tylna część kopyta. W prak- (IOA  Interosseus Anaesthesie) wizny świadczyć może o istnieniu tzw. ze-
tyce znieczulenie to najczęściej wskazuje Przy podniesionej kończynie wkłuwamy społu kanału nadgarstka (3) lub o zapaleniu
na schorzenie trzeszczki kopytowej. igłę o średnicy 0,9 mm w połowie dłu- okostnej tylnej krawędzi kości promienio-
Znieczulenie może nie znieść kulawizny gości śródręcza w przestrzeń pomiędzy wej, ewentualnie o problemie dotyczącym
w przypadku bardzo znacznych zmian mięśniem międzykostnym pośrodkowym kości dodatkowej nadgarstka. W przypadku
w trzeszczce połączonych ze zmianami a kością rysikową, kierując koniec igły ku dalej utrzymującej się kulawizny możemy
w dalszej części ścięgna zginacza głębo- kości śródręcza III, aż igła oprze się o kość, wykonać dodatkowo znieczulenie nervus
kiego lub przy współistniejącym zapaleniu a następnie deponujemy 5-6 ml anestety- medianus oraz nervus cutaneus antebrachii
stawu kopytowego i/lub pęcinowego (8). ku. W ten sposób uzyskujemy bezbole- medialis. Znieczulenie tych nerwów wraz
sność całej okolicy stawu pęcinowego (9). z nerwem łokciowym powoduje bezbole-
Znieczulenie nerwów palcowych Konie, które nie reagują na znieczulenie sność całej kończyny, począwszy od stawu
dłoniowych na wysokości do tej pory wymienionych struktur, często nadgarstkowego po kopyto. Ma to duże
podstawy trzeszczek pęcinowych cierpią na schorzenie przyczepu począt- znaczenie w przypadku znieczulenia przed
(MPA  Mittlere Palmar kowego mięśnia międzykostnego po- zabiegiem chirurgicznym wykonywanym na
Anaesthesie) środkowego (musculus interosseus medius). kończynie piersiowej u zwierzęcia stojącego,
Nerwy wyczuwamy na wysokości pod- Przyczep ten jest unerwiany gałązkami od natomiast niewielkie, z powodu braku pre-
stawy trzeszczek pęcinowych, przesuwając nervus metacarpeus palmaris lateralis. cyzji, w trakcie znieczuleń diagnostycznych.
palcami w stronę kości śródręcza III. Po obu W praktyce po znieczuleniu nerwu łokcio-
stronach podajemy po 5 ml środka znieczu- Znieczulenie przyczepu wego przechodzimy do znieczulenia stawu
lającego. Obszar objęty znieczuleniem to początkowego mięśnia nadgarstkowego. Znieczulenie to zostanie
oprócz poprzednio wymienionych struktur międzykostnego pośrodkowego jednak omówione w części poświęconej
także kości kopytowa i koronowa, stawy Wykonujemy je przy podniesionej znieczuleniom stawów. Anestezja nerwów
kopytowy i koronowy, przyczep musculus kończynie z wyprostowanym stawem pośrodkowego i skórnego przedramienia
interosseus medius do ścięgna prostownika pęcinowym. Igłę o średnicy 0,9 mm przyśrodkowego (mięśniowo-skórnego)
wspólnego palców oraz to ścięgno, a także wprowadzamy od bocznej strony, podob- oraz łokciowego razem może służyć głównie
skóra ponad kopytem do ½ pÄ™ciny. Wszyst- nie jak przy znieczuleniu IOA, z tym że wyjaÅ›nieniu wÄ…tpliwoÅ›ci, czy kulawizna nie
kie wyżej wymienione znieczulenia wyko- kiedy koniec oprze się o kość, igłę należy bierze się ze schorzenia górnych, trudnych
nujemy na kończynie podniesionej. nieco wycofać, tak aby jej koniec znalazł do znieczulenia, odcinków kończyny.
się pomiędzy mięśniem międzykostnym
Znieczulenie  cztery punkty pośrodkowym a głową dodatkową ścięgna Znieczulenie nerwu pośrodkowego
(Vierpunkteanaesthesie, FPA zginacza głębokiego. Podajemy 6-10 ml Dokonujemy go na przyśrodkowej po-
 four points anaesthesia) anestetyku. W związku z możliwością wierzchni przedramienia, dłoń nad kaszta-
Także znani mi niemieccy praktycy uży- penetracji pochewki zginaczowej zaleca nem, wprowadzając igłę o średnicy 0,9 mm
wają w tym wypadku często skrótu nazwy się wygolenie niewielkiego pola w miejscu prostopadle do powierzchni skóry za tylną
angielskiej. Nazwa pochodzi od czterech wkłucia oraz przygotowanie jak do zabiegu krawędzią kości promieniowej. Odsuwamy
gałązek nerwowych znieczulanych celem punkcji stawu czy kaletki maziowej. przy tym palcami żyłę odgłowową przedra-
osiągnięcia bezbolesności okolicy stawu W praktyce znieczulenie to traktowane mienia. Igłę wprowadzamy na głębokość
pęcinowego. Zabieg wykonuje się najczę- jest jako znieczulenie miejscowe, a nie 3 cm i nieznacznie ją cofając, podajemy
ściej na kończynie opartej na ziemi. znieczulenie okołonerwowe, jednakże, 15-20 ml środka znieczulającego.
50 WRZESIEC
-PAy
DZIERNIK " 5/2005
WETERYNARIA
KONIE
W PRAKTYCE
Znieczulenie nerwu skórnego
przedramienia przyśrodkowego
Nerw znajduje się na przyśrodkowej powierzchni kości promie-
niowej pomiędzy żyłami odgłowową przedramienia a odgłowową
dodatkową. Jego dwie gałązki znieczulamy, podając podskórnie
5-7 ml anestetyku, używając igły o średnicy 0,6 mm (6).
KOC
CZYNA MIEDNICZNA
W praktyce znieczulenie zaczynamy od iniekcji nad stawem pÄ™-
cinowym. Ponieważ istnieją różnice w przebiegu nerwów pomiędzy
kończyną piersiową i miedniczną, także znieczulenie wykonywane
będzie nieco inaczej. Nn. plantares lat. et med. znieczulamy ponad
trzeszczkami pęcinowymi w rowku pomiędzy m. interosseus medius
a ścięgnem mięśnia zginacza głębokiego. Używamy igły o średnicy
0,6 mm, ilość środka znieczulającego wynosi po 5 ml na każdą
stronę, kończyna powinna być oparta o podłoże. Koniowi należy
założyć dutkę, a pomocnikowi polecamy unieść w górę przednią
kończynę konia. Nn. metatarsei dorsales med. et lat. znieczulamy,
podobnie jak w przypadku kończyny piersiowej, poniżej zakoń-
czenia kości rysikowych, ale ponieważ mają one dodatkowe
gałązki biegnące po grzbietowej powierzchni stawu pęcinowego
ku kości koronowej, deponujemy również po 2-2,5 ml preparatu
anestetycznego podskórnie po obu stronach ścięgna prostownika
wspólnego palców tuż ponad stawem pęcinowym (1 cm ponad
liniÄ… szpary stawu), (10). Jest to modyfikacja znieczulenia  czterech
punktów , w skrócie oznaczana jako MPLA lub po prostu  cztery
punkty . Dalsze miejsca wkłucia to punkt IOA oraz...
...znieczulenie przyczepu poczÄ…tkowego
mięśnia międzykostnego pośrodkowego
Wkłuć dokonujemy przy lekko podniesionej kończynie. Jeśli
z pomocą dotychczas opisanych znieczuleń nie wyeliminujemy
kulawizny, następnym krokiem jest...
...znieczulenie dolnego piętra stawu skokowego
(art. tarso-metatarsea)
Podobnie jak znieczulenie stawu nadgarstkowego, zostanie ono
omówione w następnych częściach artykułu. Spośród nerwów
kończyny miednicznej znieczulamy jeszcze nerw strzałkowy i nerw
piszczelowy. Ich znieczulenie pociąga za sobą bezbolesność dal-
szego odcinka kończyny.
Nerw piszczelowy (n. tibialis)
Leży po przyśrodkowej stronie podudzia, w rowku pomiędzy ścię-
gnem Achillesa a zginaczami przykrywajÄ…cymi tylnÄ… powierzchniÄ™
kości piszczelowej. Miejsce wkłucia znajduje się na szerokość dłoni
od guza piętowego. Zabieg wykonujemy przy lekko podniesionej
kończynie. Okolicę należy ogolić i zdezynfekować. Początkowo
wprowadzamy pod skórę niewielką ilość środka znieczulającego
za pomocą igły o średnicy 0,6 mm, a następnie igłę o średnicy 0,9 mm
wbijamy prostopadle do powierzchni skóry na głębokość około 2 cm
i wstrzykujemy od 10 do 15 ml roztworu środka znieczulającego (6, 8).
Czasami pozostaje po tym znieczuleniu opuchlizna utrzymujÄ…ca siÄ™
dość długo, dobrze jest zatem polecić zakładanie na okolicę zabiegu
początkowo glinki chłodzącej, a następnie, w przypadku wystąpienia
obrzęku, glinki rozgrzewającej, aż do zejścia obrzęku.
Nerw strzałkowy głęboki i powierzchowny
(nn. peronei [fibulares] profundus et superficialis)
Wkłucia dokonujemy na kończynie obciążonej, miejsce iniekcji
znajduje się w rynience pomiędzy mięśniem prostownikiem palca
bocznym (m. extensor digitalis lateralis) a m. prostownikiem palca
długim (m. extensor digitalis longus). Znajdujemy je z reguły 10 cm
powyżej stawu skokowego na bocznej powierzchni podudzia, prze-
suwając palcem po wymienionych mięśniach. Nerw strzałkowy
WRZESIEC
-PAy
DZIERNIK " 5/2005 51
WETERYNARIA
K ONIE
W PRAKTYCE
głęboki znajduje się blisko bocznej krawędzi środka znieczulającego. Igłę cofamy jeszcze m. interosseus medius, zapalenie więzadeł
m. tibialis cranialis, ponad kością piszczelową. bardziej i dalsze 10-15 ml wstrzykujemy lub nakostniak. Taką okolicę nasączamy
Nerw strzałkowy powierzchowny leży nieco na stosunkowo dużej powierzchni. Należy bezpośrednio płynem znieczulającym.
doogonowo poza rynienką, między oboma wziąć pod uwagę, że nerw strzałkowy Ilość użytego środka zależy od wielkości
prostownikami i bardziej powierzchownie. powierzchowny może znajdować się na ostrzykiwanej okolicy.
Okolicę golimy (wystarczy kwadrat 1x1 cm) głębokości od 0,6 cm do 2,5 cm, dlatego
i dezynfekujemy. Początkowo za pomocą znieczulenie powinno obejmować cały POWIKA
ANIA ZNIECZULEC

igły o średnicy 0,6 mm podajemy niewielką ten obszar (8). Znieczulenie nerwów pisz- OKOA
ONERWOWYCH
ilość anestetyku podskórnie w rynienkę czelowego oraz obu strzałkowych służy I NASI
KOWYCH
pomiędzy prostownikami. Następnie rozpoznaniu schorzeń stawu skokowego, Do najczęściej spotykanych powikłań
igłę o średnicy 0,9 mm wbijamy lekko ku a zwłaszcza szpatu. Bywa, że nie udaje się należą stany zapalne i obrzęki znieczulanej
tyłowi, aż oprze się o kość strzałkową lub uzyskać znieczulenia w związku z możli- okolicy. Można je minimalizować, po pierw-
mięsień piszczelowy dogłowowy. Igłę lekko wymi odchyleniami przebiegu nerwów. sze, wykonując zabiegi z zachowaniem zasad
wycofujemy i deponujemy 15 ml roztworu Znieczulenie skóry nie jest miarodajne, aseptyki, po drugie, używając właściwych
gdyż jest ona unerwiona dodatkowo przez środków znieczulających (w moim przeko-
nerw skórny łydki i nerw podeszwowy (6). naniu z preparatów dostępnych w Polsce
Alternatywnie, w przypadku wątpliwości, najlepsza jest bupiwakaina 0,5%), po trzecie,
można wykonać bezpośrednio znieczule- stosując odpowiednie dawki preparatu, po
nie stawu skokowego. czwarte, zakładając na kończynę po wykona-
Istnieją inne warianty znieczuleń oko- nych znieczuleniach okład z riwanolu, który
łonerwowych. Autor przedstawił sche- powinien pozostać na niej przynajmniej
mat, którym posługuje się we własnej przez 24 godziny (należy zwracać uwagę,
praktyce, uważając go za wystarczający aby nie wysechł). W przypadku powstania
i przejrzysty. zakażenia należy rozważyć zastosowanie an-
tybiotyku. Jeśli lekarz zdecyduje się na stoso-
BLOK OKR
ŻNY wanie preparatu z domieszką adrenaliny lub
Fot. 4. Znieczulenie przyczepu początkowego mięśnia międzykostnego
Stanowi swoistą odmianę znieczuleń oko- noradrenaliny, co szczerze odradzam, musi
pośrodkowego
łonerwowych. Poprzez podskórną iniekcję liczyć się z możliwością ogólnego działania
środka znieczulającego dookoła kończyny na organizm ww. domieszek. Zwykle także
pozwala wyeliminować wpływ dodatkowych ich stosowaniu towarzyszy duży odczyn
gałązek nerwowych na zachowanie czucia miejscowy następnego dnia po zabiegach.
w dalszym odcinku kończyny. Niedogodno- Zdecydowanie nie polecam używania u koni
ścią jest konieczność podania stosunkowo polocainum hydrochloricum, gdyż w miejscu
dużej objętości preparatu i możliwość reakcji iniekcji zdarzyć się może martwica skóry.
zapalnej po zabiegu. W przypadku kończyny Stosowane zgodnie ze sztuką znieczu-
piersiowej najczęściej stosujemy blok okręż- lenia diagnostyczne oddają nieocenione
ny pęciny, w połowie odległości pomiędzy usługi lekarzom weterynarii zajmującym
stawem koronowym a pęcinowym. Oprócz się końmi, a uzupełnieniem opisanych
znieczulenia TPA 2 pewną ilość anestetyku znieczuleń są znieczulenia jam mazio-
Fot. 5. Znieczulenie nerwu Å‚okciowego
(ok. 5 ml) deponujemy podskórnie po boku wych, o czym w następnej części.
i od przyśrodka ku grzbietowej powierzchni
pęciny oraz analogicznie dookoła zginaczy. Piśmiennictwo
1. Brems R.: Informacja ustna. 2005.
W ten sposób znieczulamy grzbietowe ga-
2. Brems R., Jahn W., Stadtbaumer G.: Die orthopa-
Å‚Ä…zki nn. digitales palmares oraz pojedyncze
edische Erstversorgung beim Pferd mit Fallbeispielen.
zakończenia nn. metacarpei palmares med.
Boehringer Ingelheim, 2005.
et lat. Bezbolesność obejmuje wszystkie
3. Boss N., Jaeckle R. i inni: Hexal. Podręczny leksykon
głębokie struktury, dystalnie od miejsca inie- medycyny. Urban & Partner, Wrocław 1996.
4. Goller H.: Gefaes- und Nerventopographie der
kcji. Jakkolwiek znieczulenie to odpowiada
Vorder  und Hinterextremitaet des Pferdes.
w zasadzie znieczuleniu MPA, to możemy je
 Vet. Med. Nahr. , 4, 1962.
wykonać zawsze, gdy istnieją przypuszczenia
5. Jahn W., Lorenz I., Steenbuck N.: Schautafeln
(np. po analizie zdjęć RTG) co do lokalizacji zur Lahmheitsdiagnostik beim Pferd. Boehringer
Ingelheim, 2005.
Fot. 6. Znieczulenie nerwów strzałkowych głębokiego i powierz- schorzenia w obrębie głębokich struktur
6. Kulczycki J.: Chirurgia operacyjna zwierzÄ…t domo-
chownego
okolicy II i III członów palca, a wynik MPA
wych. PWRiL, Warszawa 1960.
jest negatywny. Blok okrężny można również
7. Smith R.K.W.: Local anaesthesia in the diagnostic of
wykonać na wysokości główek kości rysiko-
lameness.  Eq. Vet. Educ. , 5, 1993.
8. Stashak T. S.: Adam s lameness in horses. 4th Ed. Lea
wych, zwłaszcza w kończynie miednicznej,
& Febiger, Philadelphia 1987.
w przypadku wątpliwości dotyczących
9. Weitkamp K.: Informacja ustna. 1996
stawu pęcinowego, lub tuż pod stępem jako
10. Wissdorf H. i inni: Praxisorientierte Anatomie des
tzw. blok okrężny wysoki (10).
Pferdes. M. & H. Schaper Alfeld, Hannover 1998.
11. Zeller R.: Die Lokalanaesthesie bei der Lahmheit-
suntersuchung.  Berl. Muench. Tierarz. Wschr. , 9,
ZNIECZULENIE NASI
KOWE
1978.
BOLESNEJ OKOLICY
Wykonujemy je w przypadku po- lek. wet. Paweł Golonka
dejrzenia, że przyczyną kulawizny jest Szpital dla koni
Fot. 7. Znieczulenie nerwu piszczelowego np. zapalenie przyczepu poczÄ…tkowego 44-121 Gliwice, ul. Starogliwicka 105
52 WRZESIEC
-PAy
DZIERNIK " 5/2005