Prof. dr hab. in\
. Michał LISOWSKI
[e-mail]
Uwaga: poni\
sze materiały maja charakter autorski na prawach rękopisu. Ich udostępnianie
bez zgody autora, a tak\
e rozpowszechnianie jest prawnie zabronione.
PRAWNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRODUCENTA,
IMPORTERA I SPRZEDAWCY ZA JAKOŚĆ WYROBÓW
W odpowiedzialności prawnej za wyroby mo\
na wyró\
nić odpowiedzialność za jakość
produktów i odpowiedzialność za ich bezpieczeństwo.
Odpowiedzialność za jakość produktów wynika z przepisów dotyczących ich sprzeda\
y.
Sprzeda\
następuje w wyniku zawarcia umowy między kupującym a sprzedającym. Umowa
ta mo\
e mieć charakter pisemny lub ustny.
W art. 535 Kodeksu cywilnego czytamy:
 Przez umowę sprzeda\
y sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność
rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić
sprzedawcy cenę .
Sprzeda\
jest regulowana przepisami zawartymi w Kodeksie cywilnym (K.c.) w Tytule XI
pt.  Sprzeda\
 . Ze sprzeda\
y objętej K.c. wyodrębniono sprzeda\
konsumencką.
Sprzeda\
konsumencką regulują przepisy zawarte w ustawie z dnia 27 lipca 2002 r. o
szczególnych warunkach sprzeda\
y konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.
U. Nr 141, poz. 1176, z póz
niejszymi zmianami). Ustawa ta dokonuje w zakresie swojej
regulacji wdro\
enia dyrektywy 99/44/WE z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie niektórych
aspektów sprzeda\
y towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji (Dz.Urz. WE L
171 z 07.07.1999). W art. 1 tej ustawy stwierdza się:
1. Ustawę stosuje się do dokonywanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa
sprzeda\
y rzeczy ruchomej osobie fizycznej, która nabywa tę rzecz w celu
niezwiązanym z działalnością zawodowa lub gospodarczą (towar konsumpcyjny).
2. Ustawy nie stosuje się do sprzeda\
y energii elektrycznej, jak równie\
do gazu i
wody, chyba \
e są sprzedawane w ograniczonej ilości lub określonej objętości.
3. Ustawy nie stosuje się do sprzeda\
y egzekucyjnej oraz sprzeda\
y dokonywanej w
postępowaniu upadłościowym albo innym postępowaniu sadowym.
W zakresie nieuregulowanym niniejsza ustawą stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego (art.
5351).
SPRZEDAś NIEKONSUMENCKA
Sprzeda\
niekonsumencką regulują przepisy Kodeksu cywilnego. Wyró\
niają one dwa
rodzaje rękojmi:
" za wady fizyczne i
" za wady prawne.
Rzecz (wyrób) ma wadę fizyczną je\
eli:
" wada zmniejsza jej wartość lub u\
yteczność,
" rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewniał kupującego,
" rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.
Rzecz (wyrób) sprzedana ma wadę prawną je\
eli:
" stanowi własność osoby trzeciej,
" jest obcią\
ona prawem osoby trzeciej;
1
W razie sprzeda\
y praw własności intelektualnej, sprzedawca jest odpowiedzialny tak\
e
za istnienie tych praw.
R
KOJMIA ZA WADY FIZYCZNE
Art. 556 K.c.
ż1. Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, je\
eli rzecz sprzedana ma
wadą zmniejszająca jej wartość lub u\
yteczność ze względu na cel w umowie
oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia rzeczy, je\
eli rzecz nie
ma właściwości, o których istnieniu zapewniał kupującego, albo je\
eli rzecz została
kupującemu wydana w stanie niezupełnym.
R
KOJMIA ZA WADY PRAWNE
ż2. Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, je\
eli rzecz sprzedana
stanowi własność osoby trzeciej albo je\
eli jest obcią\
ona prawem osoby trzeciej; w
razie sprzeda\
y praw sprzedawca jest odpowiedzialny tak\
e za istnienie tych praw.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI
Art. 557 K.c.
ż1. Sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi je\
eli kupujący
wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy.
Art. 558.
ż1. Strony mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć.
UTRATA UPRAWNIEC
Z TYTUA
U R
KOJMI ZA WADY FIZYCZNE
Art. 563.
ż1. Kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi z wady fizyczne rzeczy, je\
eli nie
zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia (...).
 Uwaga: zobacz w K.c.
Minister Handlu Wewnętrznego mo\
e w drodze rozporządzenia ustalić krótsze
terminy do zawiadomienia o wadach artykułów \
ywnościowych.
TERMIN DOCHODZENIA UPRAWNIEC
Z TYTUA
U R
KOJMI ZA WADY
FIZYCZNE
Art. 568.
ż1. Uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne wygasają po upływie roku, a gdy
chodzi o wady budynku  po upływie trzech lat, licząc od dnia kiedy rzecz została
kupującemu wydana.
ż2. Upływ powy\
szych terminów nie wyłącza wykonania uprawnień z tytułu rękojmi,
je\
eli sprzedawca wadę podstępnie zataił.
DOCHODZENIE UPRAWNIEC
ZA WADY PRAWNE
Art. 5721.
Kupujący mo\
e dochodzić uprawnień z tytułu rękojmi za wady prawne, chocia\
by
osoba trzecia nie wystąpiła przeciw niemu z roszczeniem dotyczącym rzeczy sprzedanej.
Art. 173.
Kupujący, przeciw któremu osoba trzecia dochodzi roszczeń dotyczących rzeczy
sprzedanej, obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić o tym sprzedawcę i wezwać go
wzięcia udziału w sprawie. (...)
2
TERMIN DOCHODZENIA UPRAWNIEC
Z TYTUA
U R
KOJMI ZA WADY
PRAWNE
Art. 576.
ż1. Uprawnienia z tytułu rękojmi za wady prawne rzeczy sprzedanej wygasają z
upływem roku od chwili, kiedy kupujący dowiedział się o istnieniu wady. (..)
Rękojmi nie udziela się, istnieje ona z natury prawa dla ka\
dego sprzedanego wyrobu.
Zawsze z tytułu rękojmi odpowiedzialny jest sprzedawca.
GWARANJA JAKOŚCI, R
KOJMIA A GWARANCJA
(Art. 557  581 K.c.)
Gwarancja nie jest obowiązkowa. Mo\
e jej udzielić wystawca dokumentu (gwarant):
" producent,
" pośrednik lub
" sprzedawca.
Powinna ona być zawsze wydana w postaci dokumentu pisemnego. Faktura, rachunek,
paragon nie są dokumentami gwarancyjnymi.
Art. 577.
ż1. (...) wystawca dokumentu (gwarant) jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej
rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, je\
eli wady te ujawnią się w ciągu
terminu określonego w gwarancji.
ż2. Je\
eli w gwarancji nie ustalono innego terminu, termin wynosi 1 rok licząc od dnia,
kiedy rzecz została kupującemu wydana.
Art. 579.
Kupujący mo\
e wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy,
niezale\
nie od uprawnień wynikających z gwarancji.
SPRZEDAś KONSUMENCKA
W ustawie o sprzeda\
y konsumpcyjnej nie ma pojęcia  wady towaru. Zamiast rękojmi
u\
ywa się pojęcia  niezgodności towaru konsumpcyjny z umową . Nie ma te\
pojęcia
 rękojmi , zamiast niego u\
ywa się pojęcia  odpowiedzialności sprzedawcy wobec
kupującego .
Art. 4. Ustawy o sprzeda\
y konsumenckiej:
1. Sprzedawca odpowiada wobec kupującego, je\
eli towar konsumpcyjny w chwili jego
wydania jest niezgodny z umową; w przypadku stwierdzenia niezgodności przed
upływem 6 miesięcy od wydania towaru domniemywa się, ze istniała ona w chwili
wydania.
2. (...) domniemywa się, \
e jest on zgodny z umową, je\
eli odpowiada podanemu przez
sprzedawcę opisowi lub ma cechy okazanej kupującemu próbki albo wzoru, a tak\
e
gdy nadaje się do celu określonego przez kupującego przy zawarciu umowy, (...).
3. (...) domniemywa się, \
e towar konsumpcyjny jest zgodny z umową, je\
eli nadaje się
do celu, do jakiego tego rodzaju towar jest zwykle u\
ywany, oraz gdy właściwości
odpowiadają właściwościom cechującym towar tego rodzaju. Takie samo
3
domniemanie przyjmuje się, gdy towar odpowiada oczekiwaniom dotyczącym
towaru tego rodzaju, opartym na składanych publicznie zapewnieniach sprzedawcy,
producenta lub jego przedstawiciela, (...) lub reklamie(...).
Art. 7.
Sprzedawca nie odpowiada za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową, gdy
kupujący o tej niezgodności wiedział lub, oceniając rozsądnie, powinien był wiedzieć.
(...)
Art. 8.
1. Je\
eli towar konsumpcyjny jest niezgodny z umową, kupujący mo\
e \
ądać
doprowadzenia go do stanu zgodnego z umową przez nieodpłatną naprawę albo
wymianę na nowy, chyba \
e naprawa albo wymiana są niemo\
liwe lub wymagają
nadmiernych kosztów. (...)
2. Nieodpłatność naprawy i wymiany w rozumieniu ust. 1 oznacza, \
e sprzedawca ma
równie\
obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez kupującego, w szczególności
kosztów demonta\
u, dostarczenia, robocizny, materiałów oraz ponownego
zamontowania i uruchomienia.
3. Je\
eli sprzedawca, który otrzymał od kupującego \
ądanie określone w ust. 1, nie
ustosunkował się do tego \
ądania w terminie 14 dni, uwa\
a się, \
e uznał je za
uzasadnione.
4. Je\
eli kupujący, z przyczyn określonych w ust. 1, nie mo\
e \
ądać naprawy ani
wymiany, albo je\
eli sprzedawca nie zdoła uczynić zadość takiemu \
ądaniu w
odpowiednim czasie lub gdy naprawa albo wymiana nara\
ałaby kupującego na
znaczne niedogodności, ma on prawo domagać się stosownego obni\
enia ceny albo
odstąpić od umowy; od umowy nie mo\
e odstąpić, gdy niezgodność towaru
konsumpcyjnego z umową jest nieistotna. (...)
Art. 9.
1. Kupujący traci uprawnienia przewidziane w art. 8, je\
eli przed upływem 2 miesięcy
od stwierdzenia niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową nie zawiadomi o tym
sprzedawcy. (...)
2. Minister właściwy do spraw gospodarki w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw rolnictwa po zasięgnięciu opinii Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów określi, w drodze rozporządzenia, dla towarów \
ywnościowych krótsze
terminy zawiadomienia, mając na względzie trwałość tych towarów.
Art. 10.
1. Sprzedawca odpowiada za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jedynie w
przypadku jej stwierdzenia przed upływem 2 lat od wydania tego towaru
kupującemu; termin ten biegnie na nowo w razie wymiany towaru. Je\
eli
przedmiotem sprzeda\
y jest rzecz u\
ywana, strony mogą ten termin skrócić,
jednak\
e nie poni\
ej 1 roku.
2. Roszczenia kupującego określone w art. 8, przedawniają się z upływem roku od
stwierdzenia przez kupującego niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową;
przedawnienie nie mo\
e się skończyć przed upływem terminu określonego w ust. 1. (...).
GWARANCJA W SPRZEDAśY KONSUMENCKIEJ
Art. 13.
1. Udzielenie kupującemu gwarancji następuje bez odrębnej opłaty przez oświadczenie
gwaranta, zamieszczone w dokumencie gwarancyjnym lub reklamie, odnoszących się
do towaru konsumpcyjnego; określa ono obowiązki gwaranta i uprawnienia
kupującego, w przypadku gdy właściwość sprzedanego towaru nie odpowiada
4
właściwości wskazanej w tym oświadczeniu. Nie uwa\
a się za gwarancję
oświadczenia, które nie kształtuje obowiązków gwaranta.
4. W dokumencie gwarancyjnym nale\
y zamieścić podstawowe dane potrzebne do
dochodzenia roszczeń z gwarancji, w tym w szczególności nazwę i adres gwaranta
lub jego przedstawiciela w Rzeczypospolitej Polskiej, czas trwania i terytorialny
zasięg ochrony gwarancyjnej. Ponadto powinno być w nim zawarte stwierdzenie, \
e
gwarancja na sprzedany towar konsumpcyjny nie wyłącza, nie ogranicza ani nie
zawiesza uprawnień kupującego wynikających z niezgodności towaru z umową.
5