Miniodbiornik AM
M
i
n
i
o
d
b
i
o
r
n
i
k
A
M
Miniodbiornik AM
M
i
n
i
o
d
b
i
o
r
n
i
k
A
M
2395
2
3
9
5
2395
2
3
9
5
Kompletny schemat elektryczny miniod-
Do czego to służy? biornika AM przedstawiono na rysun- Rys. 1 Schemat blokowy
W związku z uruchomieniem Radiowego ku 2. Częstotliwość odbieranego sygna-
Centrum Nadawczego w Solcu Kujawskim, łu zależy od konstrukcji równoległego
skÄ…d jest transmitowany centralny program obwodu rezonansowego L1 C9 anteny
I Polskiego Radia na częstotliwości 225kHz, ferrytowej. Sygnał w.cz. (w rozwiązaniu
zaistniało większe zapotrzebowanie na proste modelowym 225kHz), zaindukowany
i tanie odbiorniki przystosowane właśnie do w uzwojeniu wtórnym anteny ferryto-
odbioru AM na falach długich. Odbiorniki wej, jest wzmocniony w wewnętrznym
takie są chętnie wykorzystywane przez mło- wzmacniaczu w.cz., a następnie jest
dzież, zwłaszcza wtedy, kiedy mają one nie- skierowany na wewnętrzny mieszacz, na
wielkie wymiary i wygodne zasilanie. którego drugie wejście dochodzi sygnał
Poniżej przedstawiamy opis wykonania z lokalnego oscylatora.
bardzo prostego odbiornika przeznaczonego Częstotliwość oscylatora jest uza-
do odbioru za pomocą posiadanych słucha- leżniona od częstotliwości rezonanso-
wek (np. od walkmana) jednej stacji radiofo- wej obwodu pierwotnego filtru F1 z kon- ustawiona na wartość 680kHz. Filtry F1
nicznej pracującej w zakresie fal długich densatorem C3. i F2 to typowe obwody 7x7 o oznaczeniu
z modulacją amplitudy. Choć modelowy Ponieważ z założenia częstotliwość po- 137, przystosowane pierwotnie do często-
układ odbiornika przystosowano do częstotli- średnia jest narzucona poprzez filtr F2 tliwości p.cz. 465kHz. Uzwojenie pierwot-
wości 225kHz, to po zmianie wartości obwo- i współpracujący z nim filtr piezoceramicz- ne tego obwodu ma indukcyjność około
dów LC istnieje możliwość odbioru stacji ny 455kHz, to gdy chcemy odbierać sygnaÅ‚ 250µH (129zwojów) i z kondensatorem
z zakresów fal średnich oraz krótkich. 255kHz, częstotliwość oscylatora musi być 470pF tworzy obwód rezonansowy 455kHz,
Jak to działa? Rys. 2 Schemat elektryczny
Odbiornik skonstruowano w układzie po-
jedynczej przemiany częstotliwości (super-
heterodyny), której schemat blokowy poka-
zuje rysunek 1. Urządzenie, z pozoru dość
skomplikowane, udało się wykonać z zasto-
sowaniem jednego tylko układu scalonego
i jednego tranzystora.
W skład struktury wewnętrznej mało zna-
nego układu scalonego LA1600 firmy
SANYO wchodzi wzmacniacz w.cz., mie-
szacz, oscylator, wzmacniacz p.cz., detektor
amplitudy, układ automatycznej regulacji
wzmocnienia.
Elektronika dla Wszystkich
64
460kHz zaś z kondensatorem 200pF - sować dodatkowy wzmacniacz, np. na popu-
680kHz. Wzmocniony sygnał p.cz. jest poda- larnym układzie LM386 z zasilaniem rzędu
Wykaz elementów
ny na wewnętrzny detektor AM i na wyjściu 9V. Sposób wykonania obudowy czy zaadap-
9 układu LA1600 jest już sygnał małej czę- towania gotowej pozostawia się inwencji
US1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LA 1600
U
S
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
L
A
1
6
0
0
stotliwości o wartości kilku mV. Tranzystor twórczej naszych konstruktorów. Można tak-
T1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC547...
T
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
C
5
4
7
.
.
.
T1 pracuje w układzie OE najprostszego że uruchomiony układ zamontować do obu-
R1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .560&!
R
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
5
6
0
&!
wzmacniacza słuchawkowego, zapewniając dowy posiadanego odbiornika, który nie ma
R2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .150k&! (47k&!...220k&!)
R
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
5
0
k
&!
(
4
7
k
&!
.
.
.
2
2
0
k
&!
)
wystarczająco silny sygnał. fal długich, i wtedy wykorzystać istniejący
PR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k&! (4,7k&!...47k&!)
P
R
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
k
&!
(
4
,
7
k
&!
.
.
.
4
7
k
&!
)
Do zasilania odbiornika można zastoso- wzmacniacz m.cz.
C
1
,
C
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
n
F
wać dwie baterie typu R6 (3V), choć popraw- W każdym przypadku jakość odbioru za- C1,C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10nF
ny odbiór z nieco mniejszą siłą uzyska się już leży od ustawieniu anteny ferrytowej, czyli
C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .200pF
C
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
0
0
p
F
przy zasilaniu 1,5V. od kierunku przychodzÄ…cych fal elektroma-
C4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100µF
C
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
µ
F
gnetycznych. Ponieważ układ scalony jest
C5,C6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4,7µF
C
5
,
C
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
,
7
µ
F
Montaż i uruchomienie wyposażony w wewnętrzny układ automa-
C7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22µF
C
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
µ
F
Układ odbiornika został zmontowany na tycznej regulacji wzmocnienia, zastosowa-
C8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470pF
C
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
7
0
p
F
małej płytce drukowanej pokazanej we nie potencjometru do regulacji siły głosu
C9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1,2nF
C
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
,
2
n
F
wkładce. Rozmieszczenie elementów na okazało się zbędne, tym niemniej przy
płytce pokazuje rysunek 3. Uruchomienie odwzorowaniu układu warto go zastosować,
Sł . . . . . . . . . . . . . . . . .słuchawka miniaturowa 30&!
S
Å‚
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
s
Å‚
u
c
h
a
w
k
a
m
i
n
i
a
t
u
r
o
w
a
3
0
&!
urządzenia nie powinno nastręczać więk- np. w połączeniu z wyłącznikiem zasilania.
B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .bateria 3V (np. 2xR6)
B
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
b
a
t
e
r
i
a
3
V
(
n
p
.
2
x
R
6
)
szych problemów, choć dla początkujących Warto pamiętać, że jedną z wad tego
W . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .wyłącznik miniaturowy
W
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
w
y
Å‚
Ä…
c
z
n
i
k
m
i
n
i
a
t
u
r
o
w
y
mało wygodne może okazać się własnoręcz- odbiornika, podobnie jak i każdego innego
L1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .400µH (patrz tekst)
L
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
0
0
µ
H
(
p
a
t
r
z
t
e
k
s
t
)
ne wykonanie anteny ferrytowej. Można tak- odbiornika AM, jest wrażliwość na zakłóce-
F1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Filtr 7x7/137
F
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
F
i
l
t
r
7
x
7
/
1
3
7
że wykorzystać gotową antenę od starego ra- nia impulsowe, co może objawić się charak-
F
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
F
i
l
t
r
7
x
7
/
1
3
7
dioodbiornika (czasem także gotowe anteny terystycznym "trzeszczeniem" uniemożli- F2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Filtr 7x7/137
są do nabycia w sklepach RTV). wiającym często odbiór w pobliżu kompute- CF . . . . . . . . . . . . . . . .Filtr piezoceramiczny460kHz
C
F
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
F
i
l
t
r
p
i
e
z
o
c
e
r
a
m
i
c
z
n
y
4
6
0
k
H
z
Uzwojenie anteny ferrytowej można nawi- ra, telewizora czy silnika komutatorowego.
nąć np. drutem DNE 0,15 (lub w bawełnie) na Przedstawiony układ może być użyty także
K
o
m
p
l
e
t
p
o
d
z
e
s
p
o
Å‚
ó
w
z
p
Å‚
y
t
k
Ä…
j
e
s
t
tulejce z cienkiego kartonu umożliwiającego jako odbiornik AM na innych zakresach. Wy- Komplet podzespołów z płytką jest
lekkie przesuwanie się wzdłuż pręta ferryto- starczy zmienić filtr F1 na inny, o potrzebnej
dostępny w sieci handlowej AVT jako
d
o
s
t
Ä™
p
n
y
w
s
i
e
c
i
h
a
n
d
l
o
w
e
j
A
V
T
j
a
k
o
wego, np. typu RA8x50 z materiału F201. wartości częstotliwości, i wstawić w miejsce
kit szkolny AVT-2395
k
i
t
s
z
k
o
l
n
y
A
V
T
2
3
9
5
Przy około 300 zwojach można otrzymać in- stałego kondensa-
dukcyjność okoÅ‚o 400µH. Uzwojenie wtórne tora C3 odpowie-
należy nawinąć również takim samym drutem, dni kondensator Ciąg dalszy ze strony 63.
w liczbie około 10 zwojów, obok uzwojenia z m i e n n y
głównego. Przy innym materiale ferrytowym (47...470pF) do Zarówno triak
liczba zwojów może ulec zmianie. Dobre re- strojenia odbior- o maksymalnym prą-
zultaty może dać pomiar indukcyjności uzwo- nika. Oczywiście dzie przewodzenia
jenia głównego za pośrednictwem np. multi- w miejsce anteny 6A, jak i sposób jego
metru wyposażonego w podzakres do pomia- ferrytowej można chłodzenia były w wa-
ru indukcyjności. Kiedy znamy indukcyjność, włączyć antenę runkach testów labo-
wyznaczenie pojemności współpracującego ramową, dostraja- ratoryjnych zupełnie
kondensatora jest już bardzo proste. ną do rezonansu wystarczające. Jednak
również za po- w wykonaniu prak-
mocą dodatko- tycznym może zajść
wego kondensa- potrzeba zastosowania Rys. 5. Schemat montażowy
tora zmiennego triaka o większym do-
(w miejscu C9). puszczalnym prądzie i zastosowania intensywniejszego chłodzenia.
Niestety, nie Jeżeli jednak układ zostanie zmontowany podobnie jak prototyp, to
udało się autoro- musicie pamiętać o zachowaniu właściwej kolejności postępowania
wi dowiedzieć, przy montażu wymienionych elementów. W pierwszej kolejności
jaka jest maksy- należy przylutować do płytki radiator i niezbyt mocno przykręcić do
malna częstotli- niego triak. Następnie lutujemy nóżki triaka do odpowiednich punk-
Rys. 3 Schemat montażowy wość pracy tów lutowniczych i dopiero teraz przykręcamy mocno triak do radia-
LA1600, z tego tora. Taki sposób montażu pozwoli na uniknięcie szkodliwych na-
Zmontowany układ modelowy z zestrojo- też względu bę- prężeń termicznych, które mogłyby grozić uszkodzeniem wyprowa-
ną anteną ferrytową nie wymagał wielu regu- dzie on wdzięcz- dzeń triaka.
lacji; w zasadzie wystarczyła korekcja usta- ny za informacje Ostatnią czynnością montażową będzie połączenie ze sobą oby-
wienia rdzeni ferrytowych na największą siłę na temat pozy- dwóch płytek. Dokonamy tego za pomocą odcinka dziesięciożyło-
głosu. Po włączeniu zasilania wskazane jest tywnego wyko- wego przewodu taśmowego zakończonego zaciskanymi na nim wty-
także skontrolowanie napięcia na kolektorze rzystania tego kami.
tranzystora T1 i ewentualne skorygowanie układu, szczegól- Układ zmontowany ze sprawnych elementów nie wymaga jakiej-
wartości rezystora w taki sposób, aby uzy- nie na wyższych kolwiek regulacji ani uruchamiania i działa natychmiast poprawnie.
skać silny odbiór przy minimalnym poborze zakresach KF.
prądu z baterii. Oczywiście, jeśli ktoś chciał- Andrzej
by uzyskać odbiór na głośnik, to musi zasto- Janeczek Zbigniew Raabe
Elektronika dla Wszystkich
65